2-3-2- حداقل کل دیر کرد وزنی…………………………………………………………………………………….32

 

 

2-4- توالی ماشین های موازی با معیارهای زود کرد و دیر کرد……………………………………………….34

 

 

2-4-1- مسائل با تمرکز بر زمان آماده سازی بین کارها……………………………………………………….35

 

 

2-4-2- مسائل با تمرکز بر موعد تحویل یکسان برای کارها…………………………………………………39

 

 

2-4-2-1- موعد تحویل معلوم………………………………………………………………………………………39

 

 

2-4-2-2- موعد تحویل نامعلوم…………………………………………………………………………………….44

 

 

2-5 دسترسی محدود به ماشینها …………………………………………………………………………………………..45

 

 

2-6 جمع بندی ………………………………………………………………………………………………………………….45

 

 

 

 

 

فصل 3- ارائه مدل ریاضی…………………………………………………………………………….58-46

 

 

3-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………….47

 

 

3-2-تعریف مسئله………………………………………………………………………………………………….47

 

 

3-3- فرضیات مسئله……………………………………………………………………………………………….48

 

 

3-4- مدل ریاضی پیشنهادی………………………………………………………………………………………49

 

 

3-4-1- پارامترهای ورودی…………………………………………………………………………………….49

 

 

3-4-2- نمادها، تعاریف، پارامترها و متغیر های تصمیم…………………………………………………….50

 

 

3-4-3- مدل ریاضی…………………………………………………………………………………………….51

 

 

3-5 –اعتبار سنجی مدل……………………………………………………………………………………………53

 

 

3-6 –تئوری پیچیدگی و پیچیدگی مساله مورد نظر……………………………………………………………56

 

 

3-6- جمعﺑندی……………………………………………………………………………………………………..58

 

 

 

 

 

فصل 4- الگوریتم پیشنهادی نتایج محاسباتی…………………………………………………..110-59

 

 

4-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………60

 

 

4-2 الگوریتم ژنتیک ……………………………………………………………………………………………………………..62

 

 

4-2-1 شمای کلی الگوریتم ژنتیک………………………………………………………………………………………….64

 

 

4-3) اجزای الگوریتم ژنتیک…………………………………………………………………………………………………66

 

 

    4-3-1) کروموزوم………………………………………………………………………………………………………….66

 

 

    4-3-2) جمعیت………………………………………………………………………………………………………………66

 

 

    4-3-3) مقدار برازندگی……………………………………………………………………………………………………67

 

 

     6-3-4) کدگذاری……………………………………………………………………………………………………………67

 

 

     4-3-5) انتخاب……………………………………………………………………………………………………………….68

 

 

    4-3-6) عملگر تقاطعی……………………………………………………………………………………………………..76

 

 

    4-3-7) جهش………………………………………………………………………………………………………………….82

 

 

    4-3-8) جابه‌جایی…………………………………………………………………………………………………………….83

 

 

    4-3-8) قاعده توقف………………………………………………………………………………………………………..83

 

 

 

4-3 الگوریتم حرکت جمعی پرندگان ……………………………………………………………………………………..84

 

 

4-4 حرکت دسته جمعی ذرات ………………………………………………………………………………………………86

 

 

4-5 مفاهیم پایه الگوریتم…………………………………………………………………………………………………………88

 

 

4-6 رابطه بروز رسانی سرعت…………………………………………………………………………………………………..88

 

 

4-7 رابطه بروز رسانی موقعیت………………………………………………………………………………………………….92

 

 

4-8 گامهای الگوریتم……………………………………………………………………………………………………………..93

 

 

4-9 شبه کد الگوریتم……………………………………………………………………………………………………………….93

 

 

4-10)طراحی الگوریتم پیشنهادی………………………………………………………………………………………………94

 

 

4-10) تنطیمات پارامترها و شرایط اجرای الگوریتم ها……………………………………………………………………99

 

 

4‐11) ساختار مسائل…………………………………………………………………………………………………………………99

 

 

4‐12)مسائل با ابعاد کوچک و متوسط…………………………………………………………………………………………100

 

 

4-13) نتایج آزمایشات……………………………………………………………………………………………………………..100

 

 

4-14 مسائل با ابعاد بزرگ…………………………………………………………………………………………………………107

 

 

4-15 جمع بندی………………………………………………………………………………………………………………………109

 

 

 

 

 

فصل5- نتیجه گیری و پیشنهادات آتی……………………………………………………………..113-110

 

 

5-1) نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………..111

 

 

5-2) پیشنهادات آتی ………………………………………………………………………………………………………………..113

 

 

منابع……………………………………………………………………………………………………………………………………….115

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

 

 

جدول 1-1- تعدادی از معیارهای کارایی زمان بندی………………………………………………………………..4

 

 

جدول 3-1.موعد تحویل و وزنهای زود کرد و دیرکرد……………………………………………………………54

 

 

جدول 3-2 زمان پردازش کارها ………… ………………………………………………………………………………54

 

 

جدول3-3 زمان آماده سازی کارها روی ماشین 1…………………………………………………………………..54

 

 

جدول3-4 زمان آماده سازی کارها روی ماشین 2…………………………………………………………………..55

 

 

جدول3-4 زمان آماده سازی کارها روی ماشین 3…………………………………………………………………..55

 

 

جدول 3-5- محاسبه تعداد متغیرها و محدودیت ها ………………………………………………………………53

 

 

جدول4-1: انتخاب کروموزوم‌ها با استفاده از مدل چرخ رولت………………………………………………..72

 

 

جدول4-2: مشکلات ممکن در مدل چرخ رولت…………………………………………………………………..74

 

 

جدول4-3 وزن زود کرد و وزن دیر کرد و موعد تحویل و زمان پردازش برای 5j2m………………100

 

 

جدول4-4 زمان آماده سازی کارها روی ماشین 1…………………………………………………………………..101

 

 

جدول4-5 زمان آماده سازی کارها روی ماشین 2……………………………………………………………………101

 

 

جدول4-6 نتایج مربوط به مسئله 5 کار و 2 ماشین به تفکیک روشها………………………………………101

 

 

جدول4-7 وزن زود کرد و وزن دیر کرد و موعد تحویل و زمان پردازش برای 5j3m……………….102

 

 

جدول 4-8 زمان آماده سازی کارها روی ماشین 1………………………………………………………………….102

 

 

جدول 4-9 زمان آماده سازی کارها روی ماشین 2………………………………………………………………….102

 

 

جدول 4-10 زمان آماده سازی کارها روی ماشین 3………………………………………………………………..103

 

 

جدول 4-11 نتایج مربوط به مسئله 5 کار و 3 ماشین………………………………………………………………103

 

 

جدول4-12 وزن زود کرد و وزن دیر کرد و موعد تحویل و زمان پردازش برای 8j2m……………….103

 

 

جدول4-13 زمان آماده سازی کارها روی ماشین 1…………………………………………………………………..104

 

 

جدول4-15 زمان آماده سازی کارها روی ماشین 2…………………………………………………………………..105

 

 

جدول 4-16 نتایج مسئله 8 کار و 2 ماشین به تفکیک روشها……………………………………………………..105

 

 

جدول4-17 وزن زود کرد و وزن دیر کرد و موعد تحویل و زمان پردازش برای 8 کارو3 ماشین …..105

 

 

جدول4-18 زمان آماده سازی کارها روی ماشین 1…………………………………………………………………..105

 

 

جدول4-19 زمان آماده سازی کارها روی ماشین 2 ………………………………………………………………….105

 

 

جدول4-20 زمان آماده سازی کارها روی ماشین 3 ………………………………………………………………….105

 

 

جدول 4-21 نتایج مسئله 8 کار و 3 ماشین به تفکیک روشها……………………………………………………..106

 

 

جدول 4-22 نتایج مسئله 10 کار و 3 ماشین………………………………………………………………………107

 

 

جدول 4-23 نتایج مسئله 50 کار و 10 ماشین……………………………………………………………………..108

 

 

جدول 4-24 نتایج مسئله 50 کار و 20 ماشین……………………………………………………………………..108

 

 

جدول 4-25 نتایج مسئله 60 کار و 10 ماشین…………………………………………………………………….108

 

 

جدول 4-26 نتایج مسئله 50 کار و 20 ماشین……………………………………………………………………..109

 

 

 

 

 

فهرست اشکال:

 

 

شکل4-1: چرخ رولت………………………………………………………………………………………………………..70

 

 

شکل4-2: نمونه‌ای از انتخاب در چرخ رولت…………………………………………………………………………71

 

 

شکل4-3: نمونه‌ای از عملگر تقاطع تک نقطه‌ای……………………………………………………………………..77

 

 

شکل4-4: نمونه‌ای از عملگر تقاطع دو نقطه‌ای برای آرایه 0-1………………………………………………..79

 

 

شکل4-5: نمونه‌ای از عملگر تقاطع دو نقطه‌ای برای آرایه ترتیبی………………………………………………79

 

 

شکل4-6: نمونه‌ای از عملگر تقاطع یکنواخت………………………………………………………………………..81

 

 

شکل4-7 : ساختار کروموزوم……………………………………………………………………………………………….95

 

 

شکل 4-8 : نحوه عملکرد عملگر تقاطع…………………………………………………………………………………97

 

 

شکل 4-9: نحوه عملکرد عملگر جهش………………………………………………………………………………….98

 

 

-1-مقدمه:

 

 

در جهان رقابتی حاضر، توالی و زمانبندی موثر ضرورتی برای بقا در فضای بازار است. زمانبندی ابزاری است که استفاده از منابع در دسترس را بهینه می کند.زمان همواره یک محدودیت اساسی بوده، بنابراین زمانبندی فعالیتها به منظور حداقل کردن این منبع محدود یک الزام است. زمانبندی و توالی عملیات یکی از مهم ترین مسائل برنامه ریزی تولید بوده و کاربردهای زیادی در واحدهای تولیدی و غیرتولیدی دارد.

 

 

عمل زمانبندی در یک سازمان از مدل ها و روش های ریاضی و یا روش های ابتکاری برای تخصیص منابع محدود به کارهای در حال جریان استفاده می کند. اهمیت توالی ماشین های موازی، با هدف متمرکز بر دیرکرد از آن جهت مورد توجه است که در محیط کسب و کار حاضر، رقابت شرکت های تولیدی از طریق قابلیت آنها برای پاسخگویی سریع به تغییرات سریع در زمینه تجارتی و تولید محصولات با کیفیت بالاتر و هزینه های کمتر تعیین می شود. شرکت های تولیدی در تلاش هستند تا این قابلیت ها را از طریق اتوماسیون و مفاهیم خلاق مانند تولید به موقع[1](JIT)، پاسخگوی سریع[2](QR)، تکنولوژی گروهی[3](GT)و مدیریت کیفیت جامع[4](TQM)بدست آورند[3].

 

 

این مفاهیم ( برای مثال JIT و GT ) به بسیاری از شرکت ها در بدست آوردن سود اقتصادی کمک کرده است. در سیسستم های JIT کار نباید نه زودتر و نه دیرتر تکمیل شود، که به مسائل زمانبندی با هزینه های زودکرد و دیرکرد و تخصیص موعدهای تحویل منجر می شود. در یک بازار رقابتی دیرکرد کارها با توجه به موعد تحویل آنها یک مقیاس عملکرد بسیار مهم برای محیط های تولید متنوع است.

 

 

مسائل با تعیین موعد تحویل در 25 سال گذشته بعلت روشهای جدید مدیریت مانند مفاهیمJITمورد توجه بسیار قرار گرفته است.چنگ که کمک زیادی به مسائل زمانبندی و تخصیص موعد تحویل کرد بیان می کند که تکمیل یک کار زودتر از موعد تحویل به معنی تحمیل هزینه های نگهداری موجودی غیر ضروری است ، در حالیکه تکمیل یک کار دیرتر از موعد تحویل منجر به جریمه های قراردادی و از دست دادن اعتبار مشتری می شود[4].

 

 

بطور جالب توجه هدف مسئله حداقل دیرکرد و زودکرد[5](ET) کاملا با سیاست کنترل تولید JITمطابقت دارد.مسئله ماشین های موازی از دو دیدگاه تئوری و عملی دارای اهمیت می باشند. از دیدگاه تئوری به اینخاطر که تعمیمی از حالت تک ماشینه می باشد و از دیدگاه عملی به این جهت که در دنیای واقعی بسیارمعمول است مورد توجه قرار گرفته شده است.

 

 

مسئله به کارگیری ماشین های موازی[6] از آنجا مورد توجه است که اگر زمانبندی روی یک ماشین منجر به هزینه زیادی شود ممکن است در نظر گرفتن ماشینهای بیشتر سبب کاهش هزینه شود. ضمن این که مقدار دیرکرد یا زودکرد نیز می تواند با افزایش تعداد ماشین ها کاهش یابد. در این شرایط هزینه به کارگیری ماشین یا نگهداری ماشین اضافه می شود که با حل مسئله بهینه سازی می توان تعیین کرد چه ماشین هایی به کار گرفته شوند و کدام کارها با چه توالی روی این ماشین ها انجام شود.

 

 

در عمل، زمانبندی ها با استفاده از الگوریتم های زمانبندی یا قوانین بر پایه دانش ایجاد می شوند. الگوریتم های زمانبندی ، زمانبندی را توسعه می دهد که یک معیار اندازه گیری مانند حداقل کردن انحراف موعد تحویل، حداقل جریمه دیرکرد یا حداقل حداکثر دیرکرد را بهینه می کند.

 

 

در این فصل، ابتدا مروری بر انواع مسائل زمانبندی و تعریف بعضی مفاهیم اولیه زمانبندی پرداخته می شود، در ادامه به خصوصیات و مشخصات مسأله مورد بحث این تحقیق، پرداخته می شود. در پایان اهداف، ضرورت و متدولوژی تحقیق بیان شده است.

 

 

 

 

 

1-6- تعریف مسأله زمانبندی مربوط به تحقیق :

 

 

بیان مسأله:

 

 

زمانبندی ماشینهای موازی نامرتبط حالت عمومی مسائل کلاسیک زمانبندی ماشینهای موازیبه شمار می آید.در یک مسئله کلاسیک زمانبندی ماشینهای موازی،مجموعه ای از کارهای مستقل وجود دارد که هر کدام از آنها بر روی یکی از ماشینهای موازی یکسان موجود پردازش می شوند.در حالت کلی ماشینهای موازی به صورت نامرتبط در نظر گرفته می شوند به طوریکه زمان پردازش کار ها بر روی ماشین ها نه تنها به نوع کار بلکه به نوع ماشین نیز وابسته است.در این حالت پیکربندی ماشینها یکسان نیشت و رابطه مشخصی بین زمانهای پردازش کارها بر روی ماشینهای موازی مختلف وجود ندارد.

 

 

در این تحقیق مسئله زمانبندی ماشینهای موازی نامرتبط با در نظر گرفتن محدودیت های زمان نصب وابسته به توالی پردازش کاره و زمان دسترسی کارها با هدف کمینه سازی زمانهای زودکرد و دیرکرد وزنی کل بررسی می شود.یک مدل برنامه ریزی عدد صحیح برای مسئله پیشنهاد می شود.همچنین یک روش فراابتکاری برای حل آن ارائه می گردد.

 

 

نظام تولید بهنگام[7] تفکر و نگرشی نوین در اداره سازمانهای صنعتی است که با اصل تکنیکها و روشهای برخاسته از آن، حذف کامل و جامع اتلاف و افزایش بهره وری در تمامی فعالیتها اعم از داخل و خارج سازمان تعقیب می گردد.

 

 

تعاریف بسیاری توسط کارشناسان برای تولید بهنگام ارائه شده است، در زیر به تعدادی از این تعاریف اشاره شده است.

 

 

JIT یعنی :

 

 

 

• پافشاری بر کیفیت برتر انجام امور خرید و تولید و … دقیقا در زمان مقرر

 

 

• بهنگام بودن نظام، مستلزم بهنگام بودن همه اجزای آن است

 

 

• در کل JIT یعنی فقط به هنگام ” نه دیرتر نه زودتر”

 

 

در JIT هدف تولید بهنگام است، یعنی اگر مشتری و تولید کننده زمان تحویل کالا را در یک زمان معین توافق کنند، تولید کننده باید تولیدات خود را طوری برنامه ریزی کند که کالا را در حد امکان در زمان مناسب تولید و در زمان مقرر تعیین شده به دست مشتری برساند. اگر این دیرتر از زمان تحویل آماده شود، تولید کننده متحمل جریمه ای به عنوان تأخیر تولید خواهد شد که این جریمه امکان دارد به صورتهای مختلف نمود پیدا کند. همچنین اگر تولید کننده، کالا را زودتر از زمان تحویل، تولید کند، این کالا را باید تا زمان تحویل در انبار نگهداری کند لذا در این صورت نیز متحمل هزینه خواهد شد.

 

 

 

 

 

 

 

 

1-7- مفروضات مسئله :

 

 

1-زمان نصب وابسته به توالی هنگام تعویض کارها بر روی ماشینها وجود دارد

 

 

2-هر کدام از کارها تنها بر روی زیر مجموعه ای از مجموعه ماشینها می تواند پردازش شوند

 

 

3-تمامی کارها در ابتدای افق زمانبندی در دسترس نمی باشد به عبارتی پردازش کار نمی تواند قبل از زمان دسترسی آغاز شود

 

 

4-تمامی ماشینها به طور مستمر دسترس هستند و امکان خرابی ماشینها وجود ندارد

 

 

5-هر ماشین در هر لحظه قادر به پردازش تنها یک کار می باشد

 

 

6-هر کار در طول زمان پردازش خود تنها بر روی یک ماشین پردازش می شود

 

 

7-زمانهای پردازش،نصب،موعد تحویل و ضرایب هزینه زود کرد و دیر کرد زمانی معین می باشد

 

 

8-بیکاری ماشینها مجاز است

 

 

1-8- ضرورت انجام تحقیق :

 

 

با توجه به اهمیت روزافزون مسائل ماشین های موازی در نظر گرفتن معیارهای مختلف مورد توجه محققان این علم می باشد.

 

 

امروزه در اغلب کارخانجات تولیدی و شرکت های خدماتی تأمین به موقع سفارش مشتری یا خدمت رسانی به موقع حائز اهمیت است. هزینه های زودکرد و دیرکرد در این امور نه تنها مشتری را متضرر می گرداند بلکه به شرکت نیز هزینه وارد شده و علاوه بر آن اعتبار خود را نیز از نظر مشتری از دست می دهد. مسائل تخصیص موعد تحویل زمانی جنبه عملی دارد که یک شرکت یک موعد تحویل به مشتریان در طول مذاکرات فروش پیشنهاد می کند و یک قیمت تقلیل یافته (جریمه) برای زمانیکه موعد تحویل دور از موعد انتظار باشد پیشنهاد می کند.

 

 

هر چه موعدهای تحویل ثابت شده تر باشد احتمال اینکه محصول به موقع تحویل داده شود بیشتر  است. به منظور نگهداشتن یک وجهه خوب در میان مشتریان بسیاری از شرکت ها برای حفظ موعدهای تحویل ایجاد شده، هزینه های نگهداری معقولی را متحمل می شوند .

 

 

تقریبا همه مقالاتی که هدف های زودکرد و دیرکرد را در نظر می گیرند فرض می کنند که زمان آماده سازی ناچیز و یا مستقل از توالی است و همه  کارها در زمان صفر در دسترس هستند لیکن زمان در دسترس بودن کار و زمان آماده سازی وابسته به توالی برای برخی صنایع از قبیل سازندگان اتومبیل و صنعت شیمی بسیار مهم است.

 

 

با توجه به اهمیت زمان دسترسی و زمان آماده سازی وابسته به توالی در این پایان نامه زمان در دسترس بودن کار و زمان آماده سازی وابسته به توالی در نظر گرفته شده است.

 

 

یک مدل ترکیبی بهینه سازی برای این منظور ایجاد شده که از نوع مسائل NP Hard است. که برای مسائل با اندازه کوچک از روشهایی که حل بهینه را می دهند استفاده شده و برای مسائل با اندازه متوسط و بزرگ از یک روش فراابتکاری که جواب بهینه یا نزدیک به بهینه را در یک زمان کوتاهتر می دهد استفاده شده است .

 

 

 

 

 

1-8- جمعﺑندی:

 

 

دو علم زمانبندی و توالی, امروزه یکی از علوم کاربردی میﺑاشند. طبقهﺑندیﻫای مختلفی برای مسائل مربوط به آنها وجود دارد که به برخی از آنها در این مطالعه بطور مختصر اشاره گردید. از جمله این طبقهﺑندیﻫا, در ارتباط با مسائل ماشینﻫای موازی میﺑاشد. با توجه به مسائلی که اخیرا در زمینه زمانبندی ماشین آلات در محیطﻫای تولید به موقع مطرح شده است, اکثر شرکتﻫای تولیدکننده مجبور به ایجاد زمانبندیﻫایی هستند که نیاز مشتری را در موعد تحویل یا نزدیک به آن رفع سازد. بنابراین در نظر گرفتن همزمان دو معیار مجموع وزنی دیرکرد و زودکرد این مسائل را به واقعیت نزدیکﺗر کرده و آنها را پیچیدهﺗر ساخته است. در این مطالعه, سعی شده است که مساله ماشینﻫای موازی با در نظر گرفتن معیار, بررسی شده و با توجه به پیچیدگی مساله مورد نظر, یک روش فراابتکاری برای حل آن پیشنهاد گردیده است. در فصل بعد به مرور ادبیات در زمینه ماشینﻫای موازی میﭘردازیم.

 

 

 

 

 

 

 

 

2-1- مقدمه:

 

 

زمانبندی در اوایل قرن گذشته با مطالعات صورت گرفته توسط هنری گانت و سایر پیشگامان در کانون توجه قرار گرفت.با این وجود سالها به طول انجامید تا اولین تحقیقات در حوزه زمانبندی انتشار یابد.در سالهای آغازین دهه پنجاه میلادی مطالعاتی در زمینه توالی عملیات که انگیزه آنها از زمانبندی تولید ناشی  می شد منجر به ارائه الگوریتمهای مهمی چون قاعده جانسون برای مسئله سیستم کارگاه جریانی ، قاعده زودتر موعد تحویل برای کمینه سازی زمان تاخیر بیشینه و قاعده کوتاه ترین زمان پردازش با هدف کمینه سازی زمان جریان میانگین شد.در طول دهه شصت با پدید آمدن مسائل پیچیده تر تعداد قابل ملاحظه ای از تحقیقات به روشهای دقیق چون برنامه ریزی خطی و برنامه ریزی پویا معطوف شد.پس از انتشار مقاله مشهور ریچارد کارپ]1[در زمینه نظریه پیچیدگی ،محققان دریافتند که الگوریتم دقیق در مدت زمان معقول قادر به یافتن جواب بهینه در مسائل پیچیده نیستند و در نتیجه در طول دهه هفتاد میلادی بخش عمده تحقیقات بر روی سلسله مراتب پیچیدگی مسائل زمانبندی متمرکز شد

 

 

اخیرا مطالعه در زمینه جریمه دیر کرد و زود کرد در مدلهای زمانبندی، بطور وسیعی مورد توجه محققان بوده است. تحقیق های گذشته بیشتر بر روی معیارهای منظم مانند حداکثر زمان تکمیل، حداکثر دیر کرد و یا میانگین دیر کرد، متمر کز بوده اند. ولی امروزه به دلیل جریمه های حاصل از زود کرد، این معیار نامنظم، نیز مورد توجه محققان علم زمانبندی قرار گرفته است. همه تولید کنندگان برای مقابله با فشارهای رقابتی بطور افزاینده ای خودشان را با عقیده JIT و حداقل هزینه موجودی، مطابقت می دهند که این مستلزم در نظر گرفتن زود کرد کارها می باشد. در واقع در JIT زود کرد کارها به اندازه دیر کرد آنها اهمیت دارد. گرچه فرض بر این است که موعد تحویل یک متغیر خارجی بوده و کنترل آن خارج از عهده مدیران است، ولی اهمیت تحویل در موعد به خوبی روشن است. کانوی[10]، برای اولین بار این نظریه را مطرح کرد که موعد تحویل قسمتی از مسأله زمانبندی است. از کسانی که در این زمینه مطالعه کردند می توان از وبستر و بیکر[11]، راگاتز و مابرت[12]، کریستی و کانت[13]، نام برد. مطالعات زیادی در زمینه مسائل زمانبندی مختلف با معیارهای دیر کرد و زود کرد (E/T) ، صورت گرفته است. وبستر، بیکر و جاگ[14]، مسأله تک ماشینه  (E/T)  را با در نظر گرفتن موعد تحویل یکسان و نامعین به عنوان یک متغیر تصمیم، برای دو حالت زمان های آماده سازی مستقل و وابسته به توالی با روش الگوریتم ژنتیک حل کرده اند. کریستوفر بک و فیلیپ رفالو[15]، یک روش ترکیبی با استفاده از برنامه ریزی خطی و برنامه ریزی مفید برای مسأله زمانبندی با معیار هزینه زود کرد و دیر کرد ارائه کردند. سوریا د.لیمان، شریکانت س.پالواکر و سانسرن دونگمی[16]، مسأله زمانبندی تک ماشینه با موعد تحویل محدود شده به یک فاصله و زمان پردازش قابل کنترل را ارائه کردند. آنها جریمه کلی که شامل جریمه های زود کرد، دیر کرد، زودترین موعد تحویل، طول فاصله مربوط به موعد تحویل و مقدار واقعی کاهش زمان پردازش می باشد را با یک روش ابتکاری کمینه می کنند.

 

 

ون-کیانگ زایو و چانگ لانلی[17]، به بررسی  روشهای تقریبی برای تخصیص موعد تحویل مشترک به کارها و زمانبندی آنها در مسأله ماشین های موازی پرداختند. هدف، تخصیص موعد تحویل کارها می باشد، بطوریکه مجموع وزنی موعد تحویل، کل زود کرد و کل دیر کرد کمینه گردند.

 

 

زایو کینگ کی و زایان زو[18]، مسأله زمانبندی تک ماشینه با زمان پردازش احتمالی با توزیع نمایی و موعد تحویل احتمالی، با هدف کمینه کردن مجموع هزینه های وزنی دیر کرد و زود کرد را بررسی کرده اند. در این مسأله خرابی ماشین[1] جزو فرضها بوده و مسأله با روش برنامه ریزی پویا حل شده است.

 

 

محسن الحافی[19] مسأله زمان انتظار[2] بهینه را در سیستم های تولیدی جزء به جزء[3]، با معیار هزینه های زود کرد و دیر کرد را بررسی کرد. مسأله مذکور شامل N مرحله است که زمان انتظار پشت هر مرحله احتمالی است. هدف در اینجا پیدا کردن زمان های انتظار بهینه بوده، بطوریکه هزینه های دیر کرد و زود کرد کمینه شوند. سانجی رادها کریشنان و جزی ا.ونتورا[20]، مسأله زمانبندی ماشین های موازی با معیار هزینه زود کرد و دیر کرد با زمان های آماده سازی وابسته به توالی با رویکرد فراابتکاری پازپخت شبیه سازی شده حل کرده اند.

 

 

شریکانت س.پالواکر و سوریا د.لیمان[21]، مسأله زمانبندی با n کار که هر کدام شامل یک عملیات بر روی هر ماشین بوده را با معیار هزینه های دیر کرد و زود کرد بررسی کرده اند. در این مسأله شکستگی کار مجاز نبوده و پارامترهای موعد تحویل و زمان پردازش معین می باشند. هدف در اینجا تعیین تعداد ماشین ها می باشد، بطوریکه هزینه های زود کرد و دیر کرد کمینه گردد.

 

 

2-2- مروری بر رویکرد و اصول سیستم تولیدی JIT

 

 

امروزه با پیشرفت روز افزون تکنولوژی، متنوع شدن نیازها و خواسته های مشتریان حرکت به سوی ساخت و تولید بر اساس سفارش مشتری، محیط رقابتی را در بین شرکت های تولیدی ایجاد و بالطبع مشکلاتی را گریبان گیر آنها نموده است. تولید کنندگان به دنبال سیستم های تولیدی هستند که نیازهای مشتریان نظیر کاهش قیمت، تنوع محصولات، دقت و کیفیت بالا را برآورده سازند. موفق بودن JIT بستگی زیادی به میزان ضایعات ایجاد شده طی فرایند تولید دارد؛ اگر در مرحله ای از تولید ضایعاتی رخ دهد، فرایند های بعدی با مشکل روبرو خواهند شد و کل سیستم دچار اختلال خواهد شد. لذا لازمه ی این سیستم این است که خود کارگران اصلاح کننده سیستم باشند و ضایعات را در حین تولید کشف کرده و نسبت به اصلاح سیستم چه مربوط به ماشین آلات باشد و چه مربوط به کارگران اقدام نمایند[22].

 

 

1-12-چارچوب کلی تحقیق……………………………………………………………………………………………… 9

 

 

 

 

 

فصـل دوم:پیشینه و موضوع ادبیات  تحقیق

 

 

2-1-مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………… 11

 

 

2-2-تبلیغات………………………………………………………………………………………………………………… 11

 

 

2-3-تعریف تبلیغات………………………………………………………………………………………………………. 11

 

 

2-4-اهمیت تبلیغات……………………………………………………………………………………………………….. 12

 

 

2-5- اهـداف تبلیغات…………………………………………………………………………………………………….. 13

 

 

2-5-1- افزایش نوع مصرف…………………………………………………………………………………………….. 14

 

 

2-5-2- افزایش مقدار خرید…………………………………………………………………………………………….. 14

 

 

عنوان                                                                                             صفحه

 

 

2-5-3-افزایش مدت مصرف……………………………………………………………………………………………. 14

 

 

2-5-4-افزایش تکرار مصرف……………………………………………………………………………………………. 14

 

 

2-5-5- جذب نسل جدید……………………………………………………………………………………………….. 14

 

 

2-5-6- نام شرکت یا نام کالا……………………………………………………………………………………………. 14

 

 

2-5-7- مبارزه علیه عقاید مخالف………………………………………………………………………………………. 15

 

 

2-5-8- مبارزه با جانشین………………………………………………………………………………………………… 15

 

 

2-5-9- فعالیت خاص……………………………………………………………………………………………………. 15

 

 

2-5-10- خدمت به خلق…………………………………………………………………………………………………. 15

 

 

2-5-10-1-کاهش زمان…………………………………………………………………………………………………… 15

 

 

2-5-10-2-کاهش هزینه………………………………………………………………………………………………….. 15

 

 

2-5-10-3-سنجش اثربخشی تبلیغ…………………………………………………………………………………….. 15

 

 

2-5-10-4-کمک به ارزیابی راه­حل­های موجود……………………………………………………………………… 16

 

 

2-5-10-5-تعیین شاخص­های مناسب برای انتخاب رسانه و پیام……………………………………………….. 16

 

 

2-6- اثرات تبلیغات……………………………………………………………………………………………………….. 16

 

 

2-6-1- ایجاد احتیاج……………………………………………………………………………………………………… 16

 

 

2-6-2- افزایش فروش…………………………………………………………………………………………………… 16

 

 

2-6-3-ایجاد واحدهای عظیم…………………………………………………………………………………………… 17

 

 

2-7- روش­های اجـرای تبلیغات……………………………………………………………………………………….. 17

 

 

2-7-1-آگهی………………………………………………………………………………………………………………… 17

 

 

2-7-2-فروش شخصی……………………………………………………………………………………………………. 18

 

 

2-7-3-ارتقای فروش……………………………………………………………………………………………………… 18

 

 

2-7-4-روابط عمومی……………………………………………………………………………………………………… 18

 

 

2-7-5-تبلیغات تجاری……………………………………………………………………………………………………. 18

 

 

2-8- تبلیغات بین­المللی و اینتـرنتی……………………………………………………………………………………. 19

 

 

 

2-9- تبلیغات فرهنگی……………………………………………………………………………………………………. 20

 

 

2-10- رابطه­ی تبلیغات و ارزش برند محصول………………………………………………………………………. 23

 

 

2-10-1-هدایت انتخاب مصرف­کنندگان……………………………………………………………………………… 26

 

 

2-10-2-افزایش وفاداری مشتریان…………………………………………………………………………………….. 27

 

 

عنوان                                                                                             صفحه

 

 

2-10-3-امکان ورود به بازار جدید……………………………………………………………………………………. 27

 

 

2-10-4-امکان افزایش قیمت محصول………………………………………………………………………………… 27

 

 

2-10-5-افزایش استخدام کارکنان……………………………………………………………………………………… 27

 

 

2-11-رابطه­ی تبلیغات و فروش………………………………………………………………………………………… 28

 

 

2-11-1- فـروش………………………………………………………………………………………………………….. 28

 

 

2-11-2- مدیریت فروش………………………………………………………………………………………………… 28

 

 

2-11-2-1- برنامه ریزی………………………………………………………………………………………………….. 29

 

 

2-11-2-2- سازماندهی…………………………………………………………………………………………………… 30

 

 

2-11-2-3- تامین نیروی انسانی……………………………………………………………………………………….. 30

 

 

2-11-2-4- هدایت……………………………………………………………………………………………………….. 30

 

 

2-11-2-5-كنترل…………………………………………………………………………………………………………… 31

 

 

2-11-3-تاثیر تبلیغات بر فروش……………………………………………………………………………………….. 31

 

 

2-12- پیشینه­ی تحقیق­……………………………………………………………………………………………………. 33

 

 

2-13-خلاصه­ی فصل…………………………………………………………………………………………………….. 35

 

 

 

 

 

فصـل سوم:روش تحقیق

 

 

1-3- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….. 37

 

 

3-2-نوع تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….. 37

 

 

3-3- فرضیه­های تحقیق…………………………………………………………………………………………………… 38

 

 

3-3-1-تبلیغات…………………………………………………………………………………………………………….. 39

 

 

3-3-2-درک کیفیت محصول توسط مصرف کننده………………………………………………………………….. 40

 

 

3-4-جامعه­ی آماری و نحوه­ی نمونه گیری از آن……………………………………………………………………. 40

 

 

3-4-1- جامعه­ی آماری تحقیق…………………………………………………………………………………………. 40

 

 

3-4-2- نمونه­ی آماری تحقیق و روش نمونه گیری………………………………………………………………… 41

 

 

3-5-روش و ابزار جمع­آوری داده­های تحقیق………………………………………………………………………. 42

 

 

3-5-1- تجربه­های آزمایشگاهی………………………………………………………………………………………… 42

 

 

3-5-2- بررسی میدانی……………………………………………………………………………………………………. 42

 

 

3-5-3- تحقیق پیمایشی………………………………………………………………………………………………….. 42

 

 

عنوان                                                                                             صفحه

 

 

3-6- متغیرهای تحقیق…………………………………………………………………………………………………….. 43

 

 

3-7- مقیاس اندازه­گیری و طیف پرسشنامه…………………………………………………………………………… 43

 

 

3-8-ابزار سنجش و گـردآوری داده­ها………………………………………………………………………………… 44

 

 

3-8-1- روایی پرسشنامه…………………………………………………………………………………………………. 44

 

 

3-8-2-پایایی پرسشنامه………………………………………………………………………………………………….. 45

 

 

3-9- ابـزار و روش­های آماری تحقیق………………………………………………………………………………… 46

 

 

3-9-1- ضریب همبستگی……………………………………………………………………………………………….. 46

 

 

3-9-2- ضریب تعیین…………………………………………………………………………………………………….. 47

 

 

3-9-3- آزمون رگـرسیون………………………………………………………………………………………………… 47

 

 

3-10-خلاصه­ی فصل…………………………………………………………………………………………………….. 48

 

 

 

 

 

فصـل چهارم:تجزیه و تحلیل داده­ها و آزمون فرضیه­ها

 

 

4-1-مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………… 50

 

 

4-2-گردآوری داده­ها و آماره­های توصیفی تحقیق………………………………………………………………….. 50

 

 

4-3-آزمون فرضیه­های تحقیق با استفاده از آمار استنباطی…………………………………………………………. 55

 

 

4-3-1- آزمون فرضیه­ی اول…………………………………………………………………………………………….. 56

 

 

4-3-2- آزمون فرضیه­ی دوم……………………………………………………………………………………………. 57

 

 

4-3-3-آزمون فـرضیه­ی سوم……………………………………………………………………………………………. 58

 

 

4-3-4-آزمون فرضیه­ی چهارم………………………………………………………………………………………….. 60

 

 

4-4-خلاصه­ی فصل………………………………………………………………………………………………………. 61

 

 

 

 

 

فصـل پنجم:نتیجه­گیری و پیشنهادات

 

 

5-1- مقـدمه………………………………………………………………………………………………………………… 63

 

 

5-2- خلاصه­ی پژوهش………………………………………………………………………………………………….. 63

 

 

5-3- یافته­های تحقیق…………………………………………………………………………………………………….. 63

 

 

5-4- محدودیت­های تحقیق……………………………………………………………………………………………… 65

 

 

5-5-پیشنهادهای تحقیق………………………………………………………………………………………………….. 66

 

 

5-5-1- پیشنهادهای کاربردی…………………………………………………………………………………………… 66

 

 

عنوان                                                                                             صفحه

 

 

5-5-2- پیشنهادهایی برای تحقیق­های آینده…………………………………………………………………………. 67

 

 

 

 

 

منابع و مآخذ

 

 

منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………………….. 69

 

 

منابع غیرفارسی……………………………………………………………………………………………………………… 70

 

 

 

 

 

پیوست ها

 

 

پیوست الف) پرسشنامه­ی تحقیق………………………………………………………………………………………… 72

 

 

پیوست ب)آماره های توصیفی مربوط به متغیرهای تحقیق………………………………………………………… 74

 

 

پیوست ج)آزمون ضرایب همبستگی بین متغیرهای تحقیق………………………………………………………… 75

 

 

چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………… 76

 

 

 

 

 

فهرست جدول ها

 

 

عنوان                                                                                             صفحه

 

 

جدول 3-1- متغیرهای مستقل و وابسته­ی تحقیق…………………………………………………………………… 43

 

 

جـدول 3-2- طیف لیکرت استفاده شده در پرسشنامه تحقیق……………………………………………………. 44

 

 

جـدول 3-3-متغیرهای تحقیق، تعداد و شماره سوالات مربوط به هر کدام……………………………………. 44

 

 

جـدول 3-4- محاسبه­ی آلفای کرونباخ مربوط به سوالات پرسشنامه…………………………………………… 46

 

 

جدول 4-1- تعداد پاسخگویان مرد و زن……………………………………………………………………………. 50

 

 

جدول 4-2- پراکندگی در سن پاسخگویان………………………………………………………………………….. 51

 

 

جدول 3-4- پراکندگی در میزان تحصیلات پاسخگویان………………………………………………………….. 51

 

 

جدول 4-4- پراکندگی در وضعیت تاهل پاسخگویان……………………………………………………………… 51

 

 

جـدول 4-5- متغیرهای تحقیق، تعداد و شماره سوالات مربوط به هر کدام…………………………………… 52

 

 

جـدول 4-6- تجزیه و تحلیل پاسخ­ها به پرسش­های متغیر اثر تبلیغات……………………………………….. 52

 

 

جـدول 4-7- تجزیه و تحلیل پاسخ­ها به پرسش­های متغیر درک کیفیت محصول…………………………… 53

 

 

جـدول 4-8-تجزیه و تحلیل پاسخ­ها به پرسش­های متغیر رضایت از مصرف محصول……………………. 53

 

 

جـدول4-9- تجزیه و تحلیل پاسخ­ها به پرسش­های متغیر وفاداری مشتری به مصرف محصول…………. 54

 

 

جـدول 4-10- آماره­های توصیفی متغیرهای تحقیق……………………………………………………………….. 54

 

 

جدول 4-11- همبستگی بین اثر تبلیغات و درک کیفیت محصول………………………………………………. 56

 

 

جـدول 4-12-نتایج آزمون معناداری ضرایب در فرضیه­ی اول…………………………………………………… 57

 

 

جدول 4-13-همبستگی بین درک کیفیت محصول و رضایت از مصرف محصول…………………………… 57

 

 

جـدول 4-14- نتایج آزمون معناداری ضرایب در فرضیه­ی دوم…………………………………………………. 58

 

 

جدول 4-15- همبستگی بین اثر تبلیغات و رضایت از مصرف مشتری………………………………………… 59

 

 

جـدول 4-16- نتایج آزمون معناداری ضرایب در فرضیه­ی سوم………………………………………………… 59

 

 

جدول 4-17- همبستگی بین اثر تبلیغات و وفاداری مشتری به مصرف محصول……………………………. 60

 

 

جـدول 4-18- نتایج آزمون معناداری ضرایب در فرضیه­ی چهارم……………………………………………… 61

 

 

جدول 5-1-خلاصه­ی نتایج آزمون فرضیه­های تحقیق……………………………………………………………… 64

 

 

 

 

 

فهرست نمودارها

 

 

عنوان                                                                                             صفحه

 

 

نمودار 1-1-فرضیه­های تحقیق در قالب یک مدل مفهومی (برگرفته از تحقیق جوشی، 2009)……………. 6

 

 

نمودار 3-1- فرضیه­های تحقیق در قالب یک مدل مفهومی (برگرفته از تحقیق جوشی، 2009)…………. 39

 

 

 

 

 

چکیـده

 

 

هدف این تحقیق، بررسی آثار چگونگی اثر تبلیغات در افزایش فروش محصولات مواد غذایی در شهرستان اهواز از دیدگاه مصرف­کنندگان است. برای عملیاتی کردن فروش محصولات مزبور از معیار وفاداری مشتری به مصرف محصول که منجر به افزایش فروش می­شود، استفاده شده است. جامعه­ی آماری تحقیق همه­ی مصرف کنندگان بافعل و بالقوه­ی مواد غذایی شامل لبنیات، خشکبار و … در شهر اهواز بوده است. داده­های تحقیق با استفاده از نمونه­ی آماری شامل 260 پرسشنامه تکمیل و گردآوری شده و با تدوین سه فرضیه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته­اند. روش تحقیق از نظر ماهیت توصیفی و از نظر هدف کاربردی بوده و جهت آزمون فرضیه­ها آزمون­های همبستگی، ضریب تعیین و مدل رگرسیون به کمک نرم­افزارهای SPSS و Eviews و Excel انجام شده است. نتایج تحقیق نشان داد که تبلیغات محصولات مواد غذایی با معرفی کیفیت و مشخصات محصول، بر درک مشتری از محصول اثر گذاشته و در پی خرید آگاهانه­ی محصول رضایت مشتری را به همراه داشته و رضایت مشتری از مصرف محصولات مزبور نیز بر وفاداری مشتری در مصرف محصول و خرید مجدد مشتریان اثرگذار است. بنابراین، نتیجه شد که از دید مصرف کنندگان مواد غذایی در شهر اهواز، تبلیغات بر افزایش فروش محصولات اثر مثبت معناداری دارد.

 

 

 

1-3- اهداف تحقیق                                                                                          3

 

 

1-4- ضرورت انجام تحقیق                                                                                 3

 

 

فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق                                                                         5

 

 

2-1- مفاهیم اولیه مجموعه فازی                                                                            6

 

 

2-1-1- نمادگذاری مجموعه­های فازی                                                                     6

 

 

2-1-3- اعداد فازی                                                                                          8

 

 

2-1-4- عملگرهای جبری بر اعداد فازی LR                                                            12

 

 

2-2- سیستم های خبره فازی                                                                                13

 

 

2-2-1- مرحله 1: فازی سازی ورودی­ها                                                                  15

 

 

2-2-2- مرحله 2: موتور استنتاج فازی                                                                     15

 

 

2-2-3- مرحله 3: پایگاه قواعد فازی                                                                       16

 

 

2-2-4- مرحله 4: غیرفازی سازی                                                                          17

 

 

2-3- سیستم فازی ممدانی                                                                                   19

 

 

2-4- سیستم فازی                                                                                            19

 

 

۲-4 سیستم فازی سوگنو                                                                                     20

 

 

۲-5 مقایسه روش های ممدانی و سوگنو                                                                   22

 

 

۲-6 سیستم فازی تسوکاماتو                                                                                 23

 

 

2-7 تصمیم گیری چند معیاره MCDM                                                                  24

 

 

2-8 تصمیم‌گیری چندهدفه (MODM)                                                                   25

 

 

2-8-1 الف: عدم دسترسی به کسب اطلاعات از DM                                                   26

 

 

2-8-۲ ب: گرفتن اطلاعات اولیه از DM قبل از حل مساله                                             26

 

 

2-8-2-1- روش SMART                                                                               26

 

 

2-8-2-2- روش لکسیگوگراف                                                                             27

 

 

2-8-3- برنامه ریزی آرمانی                                                                                 27

 

 

2-8-3- ج: روش های موجود با استفاده از کسب اطلاعات تعاملی                                     28

 

 

2-8-3-1- روش SIMOLP                                                                              28

 

 

2-8-3-2- روش جانشینی SWT                                                                         28

 

 

2-8-3-3- روش تعاملی کمپلکس                                                                          29

 

 

2-8-4- د: روش های مربوط به کسب اطلاعات از DMبعد از حل مسئله                            29

 

 

2-8-4-1- روش پارامتریک وزین                                                                          30

 

 

2-8-4-2- روش MOLP                                                                                  30

 

 

2-9- تصمیم گیری چند شاخصه MADM                                                              30

 

 

2-9-1- مدل­های جبرانی                                                                                    32

 

 

2-9-1-1- AHP                                                                                            32

 

 

2-9-1-2- Fuzzy AHP                                                                                 33

 

 

 

2-9-1-3- ANP                                                                                            36

 

 

2-9-1-4- SAW                                                                                           36

 

 

2-9-1-5- LINMAP                                                                                     36

 

 

2-9-1-6- FTOPSIS                                                                                    37

 

 

2-9-1-7- VIKOR                                                                                       38

 

 

2-9-1-8- ELECTRE                                                                                   38

 

 

2-9-2- مدل های غیر جبرانی                                                                               39

 

 

2-9-3- مدل­هایی که در مرز جبرانی و غیر جبرانی قرار می­گیرند                                       39

 

 

2-9-3-1- PERMUTATION                                                                        39

 

 

2-9-3-2- QUALIFLEX                                                                              40

 

 

2-10- پیشینه تحقیق                                                                                         40

 

 

2-10-1- منطق دو ارزشی                                                                                   40

 

 

2-10-2- منطق چند ارزشی                                                                                 41

 

 

2-10-3- تاریخچه مجموعه ها و منطق فازی                                                              43

 

 

فصل سوم: روش تحقیق                                                                                    50

 

 

3-1- مقدمه                                                                                                    51

 

 

3-2- معماری پیشنهادی                                                                                     52

 

 

فصل چهارم: محاسبات و یافته های تحقیق                                                               56

 

 

4-1- واحد سوم                                                                                              57

 

 

4-2- طراحی مجدد SPP با استفاده از روش FAHP                                                  60

 

 

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات                                                                     69

 

 

4-1- نتایج آزمایش                                                                                           70

 

 

4-2- پیشنهادات                                                                                              71

 

 

مراجع                                                                                                          72

 

 

پیوست                                                                                                                 76

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

 

 

جدول 4-1                                      57

 

 

جدول 4-2                                      58

 

 

جدول4-3                                       58

 

 

جدول 4-4                                      58

 

 

جدول 4-5                                      59

 

 

جدول 4-6                                      60

 

 

جدول 4-7                                      61

 

 

جدول 4-8                                      61

 

 

جدول 4-9                                      62

 

 

جدول 4-10                                     62

 

 

جدول 4-11                                     63

 

 

جدول 4-12                                     63

 

 

جدول 4-13                                     63

 

 

جدول 4-14                                     64

 

 

جدول 4-15                                     64

 

 

جدول 4-16                                     64

 

 

جدول 4-17                                     65

 

 

جدول 4-18                                     65

 

 

جدول 4-19                                     65

 

 

جدول 4-20                                     66

 

 

جدول 4-21                                     66

 

 

جدول 4-22                                     66

 

 

جدول 4-23                                     67

 

 

جدول 5-1                                      70

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست اشكال

 

 

شكل 2-1                                         9

 

 

شكل 2-2                                         10

 

 

شكل 2-3                                         11

 

 

شكل 2-4                                         11

 

 

شكل 2-5                                         15

 

 

شكل 2-6                                         16

 

 

شكل 2-7                                         17

 

 

شكل 2-8                                         19

 

 

شكل 2-9                                         22

 

 

شكل 2-10                                        23

 

 

شكل 2-11                                        31

 

 

شكل 2-12                                        35

 

 

شكل 2-13                                        46

 

 

شكل 2-14                                        47

 

 

شكل 3-1                                         52

 

 

شكل 3-2                                         53

 

 

شكل 3-3                                         54

 

 

شكل 3-4                                         55

 

 

شكل 4-1                                         59

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

 

 

کلیات تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

١-١  مقدمه

 

 

از آن زمان که انسان اندیشیدن را آغاز کرد٬ همواره کلمات و عبارت هایی نظیر خوب٬ بد٬ جوان٬ پیر٬ بلند٬ کوتاه٬ گرم٬ سرد٬ زشت٬ زیبا و … را به زبان جاری ساخته که مرزهای روشن مشخصی نداشته اند. برای مثال٬ در گزاره علی با هوش است یا گل رز زیباست٬نمی توان مرز مشخصی برای با هوش بودن و زیبا بودن در نظر گرفت. در واقع مغز انسان با در نظر گرفتن فاکتور های مختلف و بر اساس تفکر استنتاجی٬ جمله ها را تعریف و ارزش گذاری می کند٬ که مدل سازی آنها به زبان و فرمول ریاضی اگر غیر ممکن نباشد٬ کار بسیار پیچیده ای خواهد بود]21[. منطق فازی تکنیک جدیدی است که شیوه هایی را که برای طراحی و مدلسازی یک سیستم نیازمند ریاضیات پیچیده و پیشرفته است٬ با استفاده از مقادیر زبانی و دانش فرد خبره جایگزین می سازد و تا حدود زیادی آن را تکمیل می کند[22]. در واقع٬ در منطق فازی می توان نتایج دقیقی را با استفاده از مجموعه ای از معلومات نادقیق که با الفاظ و مقادیر کلامی تعریف شده اند٬ استخراج کرد.

 

 

 

 

2.3.   آینده رای گیری الکترونیک.. 12

 

 

2.4.   دموکراسی و رای گیری الکترونیک.. 14

 

 

2.5.   ترکیب انتخابات و نوآوری های جدید.. 16

 

 

2.6.   مزایای ویژه پیاده سازی رای گیری توسط اینترنت ( روش سوم ).. 17

 

 

2.7.   انتخابات و امنیت.. 17

 

 

2.8.   روش های انتخاب بین کاندیداها.. 18

 

 

2.9.   تهدیدات امنیتی.. 19

 

 

2.10………………………………………………………………………………………………………………………… الزامات امنیتی.. 21

 

 

2.11.        روشهای تامین امنیت در طراحی سیستم های انتخابات الکترونیک.. 23

 

 

2.12.                                                                                                            مقایسه روشهای تامین امنیت.. 24

 

 

2.13.                                                                                      دولت الکترونیک و فرآیند رای گیری.. 25

 

 

2.14.                                                نظریه های عمومی در مسیر تطبیق و پذیرش فناوری.. 28

 

 

 

3. فرضیه های تحقیق و مدل مفهومی ارائه شده برای انتخابات اینترنتی 35

 

 

3.1.   فرضیات تحقیق.. 35

 

 

3.2.   مدل منطقی انتخابات اینترنتی.. 38

 

 

3.3.   تشریح مدل.. 38

 

 

 

4. روش و متدولوژی تحقیق.. 41

 

 

4.1……………………………………………………………………… جامعه آماری و ابزار جمع آوری داده.. 41

 

 

4.2.   تحلیل داده.. 43

 

 

4.3……………………………………………………………………………………………. اعتبار سنجی و قابلیت اتکا.. 44

 

 

 

5. 5. آنالیز داده ها.. 45

 

 

5.1.   تحلیل توصیفی.. 45

 

 

5.2.   تحلیل پایایی پرسشنامه و قابلیت اعتماد داده ها.. 47

 

 

5.3.   آزمون همبستگی متغیر ها.. 48

 

 

5.4.   تحلیل و تست فرضیه ها.. 50

 

 

 

6. نتایج تحقیق ، پیشنادات و محدودیت ها.. 58

 

 

6.1……………………………………………………………………………………………………………….. تشریح نتایج مطالعه.. 59

 

 

6.2…………………………………………………………………………………………………………………… محدودیت های تحقیق.. 61

 

 

6.3………………………………………………………………………………………… پیشنهاد برای مطالعات آینده.. 62

 

 

6.4……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. کلام آخر.. 63

 

 

پیوست 4 : نمودار پراکندگی متغیرهای مستقل………………………………………………xvii

 

 

فهرست اشکال

 

 

شکل ‏2‑1 : کاربرد فناوری اطلاعات در سیاست ( Electronic Journal of e-Government ,2003)   6

 

 

شکل ‏2‑2: رابطه تکنولوژی ها در رای گیری  ( 2001 Watson and Mundy ,).. 15

 

 

شکل ‏2‑3 : چارچوب روش MixNet برای تامین امنیت  (2004 Aditya, ).. 23

 

 

شکل ‏2‑4: تقسیم بندی استقبال کنندگان ( 1995Rogers, ).. 30

 

 

شکل ‏2‑5: فرآیند تصمیم گیری پذیرش نوآوری (1995 Rogers, ).. 31

 

 

شکل ‏2‑6: مدل پذیرش فناوری (1989 Davis , ).. 32

 

 

شکل ‏3‑1: مدل منطقی انتخابات الکترونیک.. 38

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

 

 

جدول ‏2‑1 : کاربردهای دولت الکترونیک در مدیریت جامعه و افکار عمومی  ( Joseph & Kitan,2008 ).. 26

 

 

جدول ‏5‑1: خلاصه آمار توصیفی بدست آمده.. 46

 

 

جدول ‏5‑2: بررسی اعتبار پرسشنامه با استفاده از آزمون آلفا.. 48

 

 

جدول ‏5‑3: آزمون ضریب همبستگی.. 50

 

 

جدول ‏5‑4 : خلاصه تحلیلی فرضیه ها.. 50

 

 

جدول ‏5‑5 : نتایج آزمون تحلیل رگرسیون درباره تاثیر تجربه تکنولوژیکی بر گرایش به مشارکت.. 51

 

 

جدول ‏5‑6 : ضرایب آزمون تحلیل رگرسیون درباره تاثیر تجربه تکنولوژیکی بر گرایش به مشارکت.. 52

 

 

جدول ‏5‑7 : جدول ANOVA فرضیه چهارم.. 55

 

 

جدول ‏5‑8 : جدول Coeficiency فرضیه چهارم.. 55

 

 

جدول ‏5‑9 : خلاصه آزمون رگرسیون فرضیه پنجم.. 56

 

 

جدول ‏5‑10: نتایج آزمون تحلیل رگرسیون درباره تاثیر متغیر اعتماد به دولت بر ترغیب به مشارکت.. 57

 

 

جدول ‏5‑11: ضرایب آزمون تحلیل رگرسیون درباره تاثیر متغیر اعتماد به دولت بر ترغیب به مشارکت.. 57

 

 

 

 

 

 

 

 

1    فصل اول

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه و طرح مسئله

 

 

استفاده از سیستم های رای گیری اینترنتی برای برگزاری انتخابات ملی ، یکی از کاربردهای جدید فناوری اطلاعات است که می توان از آن برای بهبود کیفیت سیستم رای گیری موجود استفاده کرد. در واقع استفاده از اینترنت، تنها یکی از روشهای کاربرد فناوری اطلاعات در مبحث رای گیری الکترونیک[1] که خود زیر مجموعه ای از یک مفهوم گسترده تر به نام دولت الکترونیک یا دموکراسی الکترونیک است ، می باشد  ( Zissis and Lekkas ,2011 ) .

 

 

تاکنون بارها از ابزارهای الکترونیکی برای برگزاری رای گیری در کشورهای مختلف جهان استفاده شده است اما هنوز استفاده از این ابزارها و بخصوص استفاده از اینترنت برای برگزاری انتخابات در سطح ملی برای مردم جهان عادی نشده و به دلیل جدید بودن این مبحث، بسیاری از مردم ترجیح می دهند از روش سنتی استفاده کنند ( Riza Adita and Byoungcheon Lee,2004 ) و این در حالی است که Alvarez and Hall (2007 )  بیان می کند ” رای گیری اینترنتی آینده ی رای گیری در کشور آمریکا خواهد بود و بنابراین مسئله این نیست که آیا از اینترنت برای اینکار استفاده کنیم یا نه، بلکه بحث بر سر این است که چگونه و در چه زمانی این کاربرد بصورت کامل پیاده سازی شود و مورد بهره برداری موثر قرار بگیرد.”

 

 

همه ما شاهد این موضوع بوده ایم که جایگزینی سیستم سنتی با سیستم مدرن در هر زمینه ای ، باعث ایجاد تغییرات مهم و اساسی در فرایند کاری آن زمینه شده است ( William Fielding ,2008 ) ؛ بنابراین استفاده از فناوری اطلاعات در زمینه انتخابات نیز از این امر مستثنی نیست و فناوری اطلاعات می تواند روند برگزاری انتخابات را تغییر داده و بهبود بخشد ( Briony j Oates, 2003 ) . یکی از این تغییرات می تواند اثرگذاری آن روی نگرش رای دهندگان بالقوه که در شرایط فعلی در رای گیری ها شرکت نمی کنند باشد که با جذب آنها مشارکت افزایش خواهد یافت. بنابراین یکی از سوالاتی که این کتاب در صدد پاسخ گویی به آن است تاثیر انتخابات الکترونیک بر ترغیب افراد جدید برای مشارکت در انتخابات خواهد بود.

 

 

از آنجا که رای گیری اینترنتی بعنوان یک کاربرد جدید از فناوری اطلاعات در سطح جهان مطرح شده است، هنوز کشورها در حال تحقیق و بررسی و اعتبارسنجی در مورد آن هستند. پژوهش حاضر نیز تلاش دارد با بررسی و تحقیق در زمینه عوامل موثر بر ترغیب رای دهندگان بالقوه برای شرکت در رای گیری و استفاده از روش رای گیری اینترنتی ، یافته های خود را بعنوان دانش جدیدی در این عرصه به جهان عرضه کند و بخصوص با ارائه اطلاعات آماری و پژوهشی ، راه را برای برگزاری این نوع انتخابات در کشور فراهم نماید. فاکتورهایی که در این تحقیق به بررسی آنها خواهیم پرداخت شامل دیدگاه افراد نسبت به دولت، رای دادن و استفاده از تکنولوژی در کنار فاکتورهای آماری و سایر فاکتورهای شخصیتی و فرهنگی[3] شهروندان می باشد. هرچه تاثیر این فاکتورها را بهتر درک کنیم، می توان برای اتخاذ سیاست های آینده، بهبود فرایند رای گیری موجود و طراحی و توسعه فناوری های مربوطه بهتر تصمیم گیری کرد و علاوه بر پیشبرد تکنولوژیکی، برنامه ریزی هایی انجام داد که میزان مشارکت مردم در رای گیری را افزایش دهد ( John H.Strange, 2006 ) . به همین خاطر فرضیه هایی که در اینجا مطرح خواهند بود بگونه ای طراحی شده اند که این فاکتور ها را پوشش داده و با طراحی پرسشنامه بر اساس آنها و جمع آوری اطلاعات مورد نیاز، بتوان به هدف بیان شده در این تحقیق دست یافت .

 

 

1.1.  سوالات تحقیق ( فرضیه ها )

 

 

این تحقیق بنا دارد به پنج سوال اصلی که هر سوال نماینده یکی از بخشهای پرسشنامه است پاسخی ارائه دهد . این سوالات بر اساس تئوری هایی که در فصل دوم در مورد آنها صحبت خواهیم کرد تدوین شده اند . یکی از سوالات این تحقیق در بخش قبل مطرح شد که عبارت بود از : تاثیر انتخابات الکترونیک بر ترغیب افراد جدید برای مشارکت در انتخابات ؛ سایر فرضیه های مطرح شده عبارتند از :

 

 

 

1. سن افراد در میزان تمایل آنها برای استفاده از روش الکترونیکی انتخابات تاثیر گذار است.

 

 

به کمک این فرضیه می خواهیم مشخص کنیم که اولا، سن می تواند عاملی تاثیر گذار در رغبت افراد برای استفاده روش الکترونیکی جهت مشارکت در انتخابات باشد یا خیر و ثانیا، در صورت مثبت بودن پاسخ، چه سنینی اقبال بیشتری به این قضیه نشان خواهند داد .

 

 

 

2. تجربه در امر استفاده از اینترنت یک عامل تاثیر گذار در انتخاب روش الکترونیکی برای شرکت در انتخابات است .

 

 

هدف از مطرح کردن چنین فرضیه ای سنجش میزان اهمیت آشنایی یا عدم آشنایی افراد با محیط اینترنت و دنیای مجازی در استفاده از انتخابات الکترونیک است. آیا باید انتظار داشت که فقط افرادی که قبلا برای انجام اموراتشان از اینترنت استفاده می کردند، از روش جدید انتخابات استقبال نمایند یا اینکه اگر کسی به مشارکت در انتخابات علاقه داشته باشد ولی حتی اگر به استفاده از تکنولوژی جدید کاملا آشنا نباشد نیز برای تطبیق دادن خود با شیوه جدید تلاش خواهد کرد؟ چگونه می توان افرادی که زیاد با محیط مجازی سروکار ندارند را به استفاده از         e-Voting ترغیب کرد؟

 

 

 

3. کسانی که به تکنولوژی های جدید اعتماد دارند و آن را مفید می دانند تمایل بیشتری به استفاده از انتخابات الکترونیک بجای روش های سنتی انتخابات دارند .

 

 

3. افرادی که از حس اعتماد خوبی نسبت به دولت برخوردار هستند کسانی هستند که می توان آنها را به استفاده از e-Voting ترغیب کرد.

 

 

در فصل دوم این کتاب به بررسی تئوری های مورد نیاز این فرضیه ها پرداخته و آنها را معرفی میکنیم و موارد کاربرد آنها را در تحقیقات مشابه شرح خواهیم داد، در این فصل علاوه بر معرفی تئوریات، پیرامون نقش فناوری اطلاعات در سیاست و وضعیت فعلی و آینده انتخابات الکترونیک بحث خواهیم کرد .

 

 

تا کنون محققان و دانشگاه های داخلی مطالعات خوبی در زمینه انتخابات الکترونیک انجام داده اند اما مطالعات انجام شده در زمینه های فنی و امنیتی این موضوع بوده و کمتر به مسائل اجتماعی و سیاسی قضیه پرداخته بودند. در مجالی که این مطالعه در اختیار قرار داده به مطالعه جنبه های روانی مسئله پرداختیم و عواملی که بر ترغیب افراد برای استفاده از روش الکترونیکی برای مشارکت در انتخابات دخالت دارند را مشخص کرده و نسبت اثر گذاری هر یک را مشخص کرده ایم.

 

 

در فصل سوم فرضیه های این تحقیق را به تفصیل معرفی کرده و دلیل هر سوال و نتیجه ای که از آزمایش آنها انتظار داریم را بیان می کنیم . در این فصل مدل منطقی ای را که برای موفقیت پیاده سازی انتخابات الکترونیکی در ایران پیش بینی کرده ایم معرفی کرده و بخش های مختلف آن را شرح می دهیم. سپس در فصل چهارم نحوه و ابزار جمع آوری داده ها و انواع تست های اعتبار سنجی و تست قابلیت اعتماد انجام شده روی این داده ها را بررسی میکنیم و روش تحلیل انتخابی را شرح خواهیم داد . جامعه آماری انتخاب شده برای جمع آوری داده ها نیز در این فصل معرفی خواهد شد . فصل پنجم به آنالیز داده ها خواهد پرداخت و با استفاده از نرم افزار SPSS انواع تست های آماری و تحلیلی را بر روی داده های جمع آوری شده صورت خواهد داد. در این فصل صحت یا رد سوالات مطورحه در این مطالعه آزمایش خواهد شد و قابلیت اعتماد نتایج بدست آمده اندازه گیری می شوند. اطلاعات آماری شرکت کنندگان در امر جمع آوری داده محاسبه شده و داده های غیر معتبر از جمع داده های بدست آمده کنار گذاشته خواهند شد.

 

 

در نهایت در فصل ششم نتایج بدست آمده از تحلیل انجام گرفته به تفصیل شرح داده خواهند شد . در این فصل محدودیت هایی که برای مطالعات با موضوع انتخابات الکترونیک وجود خواهد داشت معرفی شده و پیشنهاداتی برای بهتر شدن مطالعات آینده ارائه می گردد .

 

 

مبانی نظری تحقیق و پیشینه تحقیقاتی

 

 

رای گیری اینترنتی زیرمجموعه ای از مفهوم گسترده دولت الکترونیک و دموکراسی الکترونیک می باشد ( Zissis and Lekkas ,2011 ) . در این بخش ابتدا مقدماتی پیرامون کاربرد فناوری اطلاعات در سیاست را بیان خواهیم کرد و وضعیت فعلی و آینده انتخابات الکترونیک در مناطق مختلف جهان را بررسی میکنیم؛ سپس از مخاطرات این روش و روشهای تامین امنیت آن صحبت کرده و در نهایت به مرور مقالاتی که در گذشته و با موضوعات مربوط به تطبیق و پذیرش تکنولوژی ، و تئوری ها و مدل هایی که برای پیاده سازی و کاربرد دولت الکترونیک ارائه شده اند پرداخته و می بینیم که چه کارهایی در این موارد صورت گرفته است تا بتوانیم از آنها در تحقیق حاضر یاری بگیریم. البته در این بازبینی بر جنبه هایی از مقالات تمرکز می کنیم که اطلاعاتی در مورد رای گیری الکترونیک در اختیار ما قرار می دهند.

 

 

1.1.  کاربرد فناوری اطلاعات در سیاست و محدودیت های آن

 

 

بطور کلی ICT میتواند در سه سطح از فعالیت های سیاسی بکار گرفته شود (  Tsagarou,1999 ) :

 

 

1- جمع آوری و کسب اطلاعات

 

 

2- بعنوان ابزار ارزیابی و بررسی اطلاعات جمع آوری شده

 

 

3- تسهیل کننده اخذ تصمیم نهایی

 

 

این مراحل می توانند به ترتیب یا بصورت موازی با هم به انجام برسند (  jankowski ,2000 ) . همانگونه که در شکل مشاهده می کنید، دسترسی آزادانه و راحت به اطلاعات درباره یک مسئله سیاسی پیش نیازی برای بحث و تفکر و ارائه نظر درمورد آن مسئله می باشد و از طرف دیگر عملی کردن آن مسئله نیازمند این است که افراد در مورد آن به بحث و تبادل نظر بپردازند حال خواهی این فعالیت یک فعالیت رسمی سیاسی نظیر رای گیری باشد یا یک فعالیت سیاسی غیر رسمی نظیرتظاهرات.

 

 

در این بخش به چگونگی بکارگیری فناوری اطلاعات در سه سطح بیان شده و نحوه پشتیبانی آن از این سطوح خواهیم پرداخت ضمن اینکه با محدودیت هایی که فناوری اطلاعات در این راه با آنها مواجه است آشنا خواهیم شد.

 

 

 

• کسب اطلاعات

 

 

baber (1984) و ( hal (1999  بیان می دارند که عدم دسترسی شهروندان به اطلاعات مورد نیازشان راجع به یک فعالیت سیاسی می تواند باعث عدم مشارکت آنها در آن فعالیت شود ؛ بنابراین با توجه به این حقیقت ، می توان از فناوری اطلاعات به منظور فراهم آوردن و در دسترس قرار دادن اطلاعات استفاده کرد. بعنوان مثال وب سایتهایی که توسط سازمان های دولتی یا احزاب و طرفداران آنها ایجاد و اداره می شوند و همچنین سرویس های خبری آنلاین را می توان از جمله موارد کاربرد فناوری اطلاعات در کسب اطلاعات برشمرد.  بعلاوه می توان ازفناوری اطلاعات و تکنولوژی های ارتباطات دیجیتالی برای انتشار بیست و چهار ساعته اخبار وقایع سیاسی جاری و به اشتراک گذاری نظرات کاربران و سیاسیون استفاده کرد .

 

 

با این وجود گروهی از متخصصین ضمن تاکید بر ضروری بودن وجود راه های کسب و تبادل اطلاعات توسط شهروندان، استفاده از فناوری اطلاعات را برای اطلاع رسانی و رفع نیازهای اطلاعاتی عموم جامعه ناکافی دانسته اند؛ آنها معتقدند که حتی اگر وب سایت های فراوانی برای اطلاع رسانی درباره مسائل سیاسی وجود داشته باشد، هیچ تضمینی نیست که شهروندان ازآنها استفاده کنند. این افراد به مطالعات انجام شده استناد کرده و بیان می دارند که در انتخابات گذشته افرادی که بیشتر از وب سایت های سیاسی یا اخبار تلوزیون استفاده می کردند کسانی بودند که نسبت به فعالیت های سیاسی علاقه مند بودند و افرادی که هنوز تصمیمی برای شرکت یا عدم شرکت در انتخابات نگرفته بودند جزو مخاطبان پروپا قرص اخبار و اطلاعات سیاسی هم نبوده اند و کمتر به سایت های با مضمون سیاسی وارد می شدند ( Norris et al;1999 ) . یکی دیگر از عواملی که باعث نگرانی این متخصصین در استفاده از فناوری اطلاعات برای فعالیت های سیاسی شده است این است که ازدیاد کانال های خبری  و رسانه های انتقال اطلاعات که توسط فناوری اطلاعات فراهم شده است ممکن است باعث کم اهمیت جلوه دادن مسائل سیاسی نزد شهروندان شود بعلاوه وب سایتهایی که راجع به مسائل سیاسی بحث می کنند باید ظاهری رسمی داشته باشند و اگر در این سایت ها بیش از حد از گرافیک استفاده شود و کمتر متن بکار برده شود از ابهت فعالیت های سیاسی می کاهد (  Nielsen; 2000  ) .

 

 

 

• بررسی و ارزیابی اطلاعات

 

 

با بررسی انتخابات سالهای 1997 تا 2003 که در انگلستان برگزار شده اند مشخص شد که همواره میزان مشارکت شهروندان در حال کاهش بوده است ( Cabinet office; 2002 ) اما این کاهش فقط در میزان مشارکت نبوده بلکه توجه مردم و اعضای احزاب نسبت به فعالیت های سیاسی نیز با کاهش روبرو بوده است ( Bryan el al 1998 ) اما علارقم این کاهش در فعالیت های رسمی سیاسی ، همواره اعضای گروه های سیاسی غیر رسمی مانند گروه های مخالف جنگ ، حمایت از حقوق زنان ، گروه های ضد جهانی سازی و غیره که فقط یک هدف سیاسی دارند و به یک موضوع خاص می پردازند رو به افزایش بوده است ( Demos; 2002 , Cabinet office; 2002 ) .

 

 

اینکه افراد ترجیح می دهند بجای مشارکت در یک شکل و ارگان رسمی در چنین گروه های غالبا غیر رسمی ای حضور یابند نشان دهنده نگرانی آنها از نادیده گرفته شدنشان و نشنیده ماندن نظر آنها در زمینه های دیگر است که این امر بخاطر فاصله ای است که بین دولت و شهروندان بوجود آمده است ( Hale et al 1999 ) . در این موقعیت است که فناوری اطلاعات می تواند با فراهم کردن لینک های ارتباطی بین شهروندان و دولت این فاصله یا گپ را پر کند و باعث شود شهروندان بتوانند از راههای گوناگون و با سهولت بیشتری نظرات خود را منتقل کنند. برای مثال ایمیل کانال ارتباطی ای است که از رسمیت چندانی برخوردار نیست ولی نسبت به روشهای سنتی ( ارسال نامه بین اعضای یک حزب یا بین  حزب و دولت) دارای سرعت بیشتری است یا سایت هایی مانندFaxYourMP.com  این امکان را برای اعضای یک حزب فراهم می کنند که بتوانند نامه های خود را بصورت الکترونیکی به این سایت ها بفرستند و این سایت آن را برای همه اعضای حزب فکس کند ( FaxYourMP.com ) .

 

 

اما از طرفی استفاده از فناوری اطلاعات برای توسعه و گسترش لینک های ارتباطی بین شهروندان و نمایندگان آنها نیازمند این است که دولت و نمایندگان خود را متعهد به مراجعه و سرکشی از این کانالها و دریافت نظرات ارسالی از طرف شهروندان بدانند وگرنه وجود راه های ارتباطی هیچ کمکی به شنیده شدن نظر افراد نخواهد کرد و فاصله بین دولت و شهروندان افزایش خواهد یافت. طبق گزارشی که سایت FaxYourMP.com ارائه کرده است گزارش شده که از بین ده هزار فکسی که از طریق این سایت و در بازه زمانی آوریل تا سپتامبر 2002 ارسال شده است تنها شصت و یک درصد از آنها ظرف چهارده روز که حداکثر زمان مورد قبول برای پاسخگویی است پاسخ داده شده اند و این نشان دهنده این امر است که حتی با وجود کانال های ارتباطی ، طرف مقابل باید خود را متعهد به مراجعه به این کانالها و دریافت نظرات بداند.

 

 

فناوری اطلاعات می تواند بعنوان کانال ارتباطی بین شهروندان نیز مورد استفاده قرار بگیرد. قبل از بکار گیری فناوری ، گروه های طرفدار احزاب بیشتر بر اساس کلاس هویتی گرد هم جمع می شدند بنابراین نظرات همه آنها تقریبا یکسان بود و هیجانی وجود نداشت و همین امر باعث می شد که این گروه ها به تدریج ضعیف شده و حالت راکد به خود بگیرند (Norris 1999 ) بعدها با بکارگیری فناوری اطلاعات تلاش شد که با جایگزینی این گروه ها با انجمن های اجتماعی که سطح گسترده تری از افراد در آن شرکت خواهند داشت، با این بی علاقگی و بی تفاوتی سیاسی مقابله شود و با گسترش راه های ارتباطی نظیر ایمیل ، فهرست ها و اتاق های گفتگو (Chat Room) و فضاهای مجازی بحث و تبادل نظر این امکان بوجود آمد که افراد بتوانند نظرات خود را به افراد بیشتری عرضه کرده و با متقاعد کردن آنها ، آنها را با نظر خود همراه کنند (Tsagarou 1998 ) . اما استفاده از فناوری اطلاعات بعنوان کانال ارتباطی بین شهروندان نیازمند فرهنگ سازی و آموزش های لازم برای استفاده از آن است وگرنه بجای اینکه از این امکانات برای پیشرفت و در جهت مثبت استفاده شود، می تواند باعث انحراف در مسائل سیاسی شود ( Habermas 1984,1986; Wihelm 1999  ) . برای مثال در سایت یا انجمنی که افراد می توانند به تبادل نظر بپردازند باید بین آزادی بیان و عقلانیت و اعتدال تعادل برقرار باشد تا به بهانه آزادی بیان وسیله ای برای اهداف خاص مثل نژادپرستی و تروریستی ایجاد نشود (  Tsagarous 1998) .

 

 

 

 

2-1 تعریف بازاریابی : 12

 

 

2-2 ابعاد بازاریابی : 12

 

 

2-3 فلسفه های مدیریت بازاریابی: 15

 

 

2-3-1 گرایش تولید: 16

 

 

2-3-2 گرایش محصول: 16

 

 

3-3-3 گرایش فروش: 16

 

 

2-3-4 گرایش بازریابی : 16

 

 

2-3-5 گرایش بازاریابی اجتماعی.. 18

 

 

2-4 ماهیت و اهمیت ترفیعات و تشویقات… 18

 

 

2-5 روشهای ترفیع: 18

 

 

فهرست مطالب

 

 

عنوان                                                                                                         صفحه

 

 

2-6 تعیین ترکیب فعالیت های تشویقی: 19

 

 

2-7 عوامل موثر بر ترکیب ترفیع: 19

 

 

2-8 اجزای آمیخته ترفیع و تشویق عبارتند از: 20

 

 

2-9 انواع بازاریابی.. 21

 

 

2-9-1 بازاریابی خود (شخصی) 21

 

 

2-9-2 بازاریابی سازمان. 21

 

 

2-9-3 بازاریابی مکان. 22

 

 

2-9-4 بازاریابی ایده 22

 

 

2-9-5 بازاریابی خدماتی.. 22

 

 

2-10مفهوم تبلیغات… 23

 

 

2-11 طبقه بندی تبلیغات: 24

 

 

2-12 انواع تبلیغ تجاری.. 25

 

 

2-13عناصر تبلیغ. 27

 

 

2-14ویژگی های تبلیغ. 28

 

 

2-15 تمهیدات تبلیغ. 28

 

 

2-16روش های تبلیغ. 30

 

 

2-17زبان تبلیغ. 31

 

 

2- 18 تصمیمات عمده در تبلیغ. 32

 

 

2-8-1 تعیین هدف: 33

 

 

2-8-2 تعیین بودجه تبلیغ. 34

 

 

2-8-3 تصمیمات در مورد پیام: 35

 

 

2-8-4 تصمیمات در مورد رسانه آگهی: 35

 

 

2-8-5 ارزیابی عملیات آگهی: 36

 

 

 

2-19 ده اشتباه رایج در تبلیغات: 36

 

 

2-20 اهداف تبلیغات… 40

 

 

2-21 اهداف ترغیب مشتریان: 40

 

 

فهرست مطالب

 

 

عنوان                                                                                                         صفحه

 

 

2-22ویژگی های تبلیغات نوین.. 40

 

 

2-22-1 اشکال تبلیغات نوین.. 41

 

 

2-23 مخاطب از دیدگاه اندیشمندان مکتب انتقادی فرانکفورت… 44

 

 

2-23-1 دسته بندی مخاطبان. 45

 

 

2-23-1-1 دسته بندی مخاطبان بر اساس ویژگی های جمعیت شناختی.. 46

 

 

2-23-1-2 دسته بندی بر حسب باورها 46

 

 

2-23-1-3 دسته بندی بر اساس نگرش ها 46

 

 

2-23-1-4 دسته بندی بر مبنای شیوه زندگی.. 47

 

 

2-23-1-5 دسته بندی بر اساس اصل دسترسی.. 47

 

 

2-23-1-6 دسته بندی بر اساس منابع اقتصادی مخاطبان. 48

 

 

2-23-1-7 دسته بندی بر مبنای مراحل فراگرد. 48

 

 

2-23-1-8 دسته بندی بر اساس استفاده از رسانه ها 49

 

 

2-23-1-9 دسته بندی بر اساس مجرا و پیام. 49

 

 

2-23-2 هفت نقش کارگزار تبلیغ در ارتباط با مخاطبان هدف… 49

 

 

2-24 رفتار مصرف کننده: 52

 

 

2-24-1 مهم بودن مطالعه رفتار مصرف کننده: 52

 

 

2-24-2 فرآیندهای مبادله و رفتار مصرف کننده 55

 

 

2-24-3عناصر مبادله. 55

 

 

2-24-4 شخصیت و رفتار مصرف کننده 58

 

 

2-25 تصویر محصول: 58

 

 

2-25-1 تصویر محصول و باورهای مصرف کننده: 61

 

 

2-26 انواع دیدگاهها در مورد تصمیم گیری مصرف کنندگان. 62

 

 

2-27 الگوی رفتار مصرف کننده 66

 

 

2-28 فرآیند تصمیم گیری خریدار. 67

 

 

2-29 تفاوت افراد در مورد محصولات جدید (نوآوری) 72

 

 

2-30 رفتارهای گوناگون به هنگام تصمیم گیری برای خرید. 73

 

 

فهرست مطالب

 

 

عنوان                                                                                                         صفحه

 

 

2-31 عوامل مؤثر در تصمیمات خرید مصرف کنندگان. 75

 

 

2-32 مصرف در نمایش… 78

 

 

2-32- 1 ایجاد رضایت و نارضایتی پس از اکتساب… 80

 

 

2-33 رفتار مصرف کنندگان در برابر آگهی های تبلیغاتی: 82

 

 

2-34 پیش بینی رفتار خریداران با استفاده از مدل مازلو. 83

 

 

2-35 تاثیر ارتباطات: 86

 

 

2-35-1 هرم تأثیرات ارتباطات… 86

 

 

2-36 روش داگمار. 88

 

 

2-37 تاریخچه تبلیغات بازرگانی در جهان. 90

 

 

2-37- 1 تاریخچه  تبلیغات بازرگانی در ایران. 93

 

 

2-38 پیشینه تحقیق : 97

 

 

 

 

 

 

 

 

3-1 مقدمه. 105

 

 

3-2 روش تحقیق: 105

 

 

3-2-1 قلمرو تحقیق.. 106

 

 

3-3 جامعه آماری: 106

 

 

3-4 روش نمونه گیری و تعیین حجم. 107

 

 

3-5 ابزار گرد آوری داده های پژوهشی.. 108

 

 

3-5-1 مطالعات كتابخانهای : 108

 

 

3-5-2 پرسشنامه : 108

 

 

3-6 مقیاس و طیف ابزار اندازه گیری تحقیق : 109

 

 

3-7 روایی ابزار اندازه گیری : 109

 

 

3-8 اعتبار پایایی : 110

 

 

3-9 روش تجزیه و تحلیل داده ها: 110

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

 

 

عنوان                                                                                                         صفحه

 

 

 

 

 

4-1مقدمه: 112

 

 

2-4آمار توصیفی متغیر‌های جمعیت شناختی: 113

 

 

4-1-1 جنسیت… 113

 

 

4-1-2 وضعیت تأهل.. 114

 

 

4-1-3سن.. 115

 

 

4-1-4  تحصیلات… 116

 

 

4-1-5 میزان درآمد. 117

 

 

4-2 آمار استنباطی : 118

 

 

4-2-1 بررسی توزیع دادههای تحقیق (پیوست 3 ) 118

 

 

4-2-2 آزمون فرضیات اصلی.. 121

 

 

 

 

 

 

 

 

5-1 مقدمه: 128

 

 

5-2 نتایج بررسی فرضیه اول: 128

 

 

5-3 نتایج بررسی فرضیه دوم: 128

 

 

5-4 نتایج بررسی فرضیه سوم : 129

 

 

5-5 نتایج بررسی فرضیه چهارم : 129

 

 

5-6 نتایج بررسی فرضیه پنجم: 129

 

 

5-7 پیشنهادات مستخرج از نتایج تحقیق : 130

 

 

5-8 پیشنهادات آیندگان : 131

 

 

5-9 محدودیت های تحقیق : 132

 

 

 

 

 

 

 

 

منابع فارسی.. 134

 

 

منابع غیر فارسی.. 135

 

 

فهرست مطالب

 

 

عنوان                                                                                                         صفحه

 

 

ضمائم. 136

 

 

چکیده انگلیسی: 140

 

 

 

 

 

فهرست جداول

 

 

عنوان                                                                                                         صفحه

 

 

جدول 2-1 علل مطالعه رفتار مصرف کننده 54

 

 

جدول 2-2 سه دیدگاه در مورد تصمیم گیری.. 63

 

 

جدول 2-3 برخی راهبردهای آمیخته بازاریابی برای محصولاتی که از طریق.. 64

 

 

جدول 2-4 انواع نمایش های مصرف کننده 79

 

 

جدول 4-1 توزیع فراوانی و درصد پاسخ دهندگان به تفكیك جنسیت… 113

 

 

جدول 4-2توزیع فراوانی و در صد پاسخ دهندگان به تفكیك وضعیت تاهل.. 114

 

 

جدول 4-3 توزیع فراوانی و درصد پاسخ دهندگان به تفكیك سن.. 115

 

 

جدول 4-4 توزیع فراوانی و درصد پاسخ دهندگان به تفكیك میزان تحصیلات… 116

 

 

جدول 4-5 توزیع فراوانی و درصد پاسخ دهندگان به تفكیك میزان درآمد ماهیانه. 117

 

 

جدول 4-6نتایج آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای متغیر تشخیص مساله در فرایند تصمیم خرید. 118

 

 

جدول 4-7نتایج آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای متغیر جستجوی اطلا عات در فرایند تصمیم      خرید  119

 

 

جدول 4-8نتایج آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای متغیر ارزیابی.. 119

 

 

جدول 4-9 نتایج آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای متغیر تصمیم خرید در فرایند تصمیم خرید. 120

 

 

جدول 4- 10 نتایج آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای متغیر رفتار. 120

 

 

 

 

 

 فهرست نمودارها

 

 

عنوان                                                                                                         صفحه

 

 

نمودار (4-1) جنسیت… 113

 

 

نمودار (4-2) وضعیت تأهل.. 114

 

 

نمودار (4-3) سن.. 115

 

 

نمودار (4-4) تحصیلات… 116

 

 

نمودار (4-5) میزان درآمد. 117

 

 

 

 

 

فهرست اشکال

 

 

عنوان                                                                                                         صفحه

 

 

شکل1-1چهارچوب نظری.(كاتلر، آرمسترانگ،235،ص 251) 6

 

 

شكل 2-1 مفهوم قدیم (فروش) وجدید بازاریابی (1) 17

 

 

شکل 2-2  : جایگاه تبلیغات در بازاریابی و مراحل یک برنامه تبلیغاتی.. 20

 

 

شکل2-3 تصمیمات مهم تبلیغ. 33

 

 

شكل 2-5 فرآیند مبادله. 56

 

 

شكل 2-5 چارچوب سازمانی رفتار مصرف كننده 57

 

 

شکل2-6 الگوی رفتار خریدار. 67

 

 

شکل2-7 فرآیند تصمیم گیری خریداران. 68

 

 

شکل2-8 عوامل موثردر تصمیمات خرید مصرف كنندگان. 76

 

 

شکل2-9 محیط مصرف كننده و فرآیند مبادله. 77

 

 

شکل2-10 مدلی از فرآیند پس از حصول در مصرف كننده 78

 

 

شکل2-11 مدل رضایت / عدم رضایت مصرف كننده 81

 

 

شکل2-12  مدل تبدلی / معكوس سازی Levine –  siegel  ziff 82

 

 

شکل2-13  هرم اثرات ارتباطات… 87

 

 

 

 

 

چکیده:

 

 

 تحقیق حاضر تحت عنوان بررسی رابطه بین تبلیغات تلویزیونی بر رفتار مصرف كنندگان در فرآیند تصمیم خرید خودرو به انجام رسیده است. اهداف این تحقیق عبارتند از: تجزیه و تحلیل موقعیت ویژه تبلیغات تلویزیونی در امر مدیریت بازاریابی، تجزیه و تحلیل رفتار بررسی رابطه بین تبلیغات تلویزیونی بر رفتار خریداران در هنگام فرآیند تصمیم خرید خودرو بوده است. نوع تحقیق توصیفی و همبستگی از نظر هدف كاربردی است. جامعه آماری پژوهش انتخاب نمونه در شهر تهران وشهروندان تهرانی است ،که به صورت تصادفی می باشد. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه وتجزیه و تحلیل داده­های جمع­آوری شده با کمک نرم افزار SPSS 18 انجام شده است. نتایج تحقیق نشان دادند که بین مولفه های تشخیص مساله، جستجوی اطلاعات، ارزیابی راه چاره ها، تصمیم خرید و در نهایت رفتار پس از خرید با متغیر خرید خودرو دارای رابطه معنادار می باشند. فرضیه های پژوهش که به بررسی رابطه تبلیغات تلویزیونی در بازار خودرو وتشخیص مسئله برای این محصولات بوده است که با استفاده از آزمون تی مورد تایید قرار گرفته است. فرضیه دوم پژوهش تبلیغات تلویزیونی در بازار خودرو و جستجوی اطلاعات برای این محصولات بوده است که با استفاده از آزمون تی مورد تایید قرار می گیرد. فرضیه سوم پژوهش تبلیغات تلویزیونی در بازار خودرو و ارزیابی راه چاره ها برای این محصولات بوده است که با استفاده از آزمون تی مورد تایید قرار می گیرد. فرضیه چهارم پژوهش تبلیغات تلویزیونی در بازار خودرو و تصمیم خرید برای این محصولات بوده است که با استفاده از آزمون تی مورد تایید قرار می گیرد. فرضیه پنجم پژوهش تبلیغات تلویزیونی در بازار خودرو و رفتار پس از خرید برای این محصولات بوده است که با استفاده از آزمون تی مورد تایید قرار می گیرد. نتایج داده های هر چهار فرضیه را مورد پذیرش قرار داد .