1-1-3 پاتوفیزیولوژی سرطان………………………………… 3
1-1-4 تئوری پیدایش سرطان………………………………… 3
1-1-5 درجه‌بندی و مرحله‌بندی تومورها……………………………….. 4
1-2 درمان سرطان………………………………… 6
1-3 اپیدمیولوژی سرطان………………………………… 7
1-4 الگوهای رشد و تکثیر غیرطبیعی…………………………………. 8
1-4-1 الگوهای رشد غیرسرطانی…………………………………. 8
1-4-2 الگوهای رشد سرطانی…………………………………. 9
1-5 راه­های گسترش نئوپلاسم………………………………… 9
1-5-1 تهاجم………………………………… 9
1-5-2 متاستاز……………………………….. 10
1-6 کارسینوژن………………………………… 11
1-6-1 اکسیداسیون………………………………… 12
1-6-2 آنتی اکسیدان‌ها……………………………….. 13
1-7 شیمی درمانی…………………………………. 13
1-7-1 انواع شیمی درمانی…………………………………. 15
1-7-2 اصول شیمی درمانی…………………………………. 15
1-7-3 اهداف شیمی درمانی…………………………………. 16
1-7-4 اهداف اصلی شیمی درمانی…………………………………. 17
1-7-5 نحوه‌ی اجرای شیمی درمانی…………………………………. 17
1-7-6 عوارض ناشی از شیمی درمانی…………………………………. 17
1-8 کمپلکس‌‌های پایه فلزی…………………………………. 18
1-8-1 تیتانیم………………………………… 18
1-8-2 گالیم………………………………… 23
1-8-3 قلع………………………………… 27
فصل 2: بخش آزمایشگاهی‌
2-1 دستگاه‌های مورد استفاده……………………………….. 32
2-2 مواد مورد استفاده……………………………….. 32
2-3 سنتز ترکیبات مورد مطالعه………………………………… 33
2-3-1 سنتزکمپلکس [تریس (3-هیدروکسی-2-متیل–4-هیدروژن-پیران–4- اوناتو) گالیم (III)] (1)………33
2-3-2 سنتزکمپلکس [تریس (3-هیدروکسی-1و2–دی­متیل-4-پیریدینوناتو) گالیم (III)] (2)……………34
2-3-3 سنتزکمپلکس [بیس (3-هیدروکسی-2-متیل-4­­-هیدروژن-پیران–4 – اوناتو) قلع (II)] (3)……..34
2-3-4 سنتزکمپلکس [بیس(3-هیدروکسی-1و2–دی­متیل-پیریدین-4- اون) قلع (II)] (4)…………….34
2-3-5 سنتز کمپلکس [تتراکیس (دی آکسو-بیس (3-هیدروکسی-2-متیل–4-هیدروژن-پیران‌4- اوناتو)) تیتانیم (IV)] (5)………35
2-4 رده‌های سلولی و محیط کشت سلول………………………………… 35
2-4-1 محیط کشت…………………………………. 36
2-4-2 نگهداری و کشت سلول‌ها……………………………….. 36
2-4-2-1 پاساژ دادن سلول‌ها ………………………………..36
2-4-2-2 فریز کردن سلول‌ها……………………………….. 37
2-4-2-3 دفریز کردن سلول‌ها……………………………….. 37
2-4-2-4 انتخاب و جایگذاری سلول‌های سرطانی مختلف در پلیت………38
2-5 بررسی اثرات سمیت سلولی به روش MTT………………..
2-5-1 اندازه‌گیری IC_{50………………………………..}
2-6 ارزیابی آپوپتوز برای کمپلکس بوسیله‌ی فلوسایتومتری……………41
فصل3: نتایج و بحث
3-1 مقدمه………………………………… 44
3-2 شناسایی کمپلکس (1)……………………………….. 45
3-2-1 داده‌های تجزیه‌ی عنصری کمپلکس (1)……………………………….. 46
3-2-2 بررسی طیف زیر قرمز کمپلکس (1)……………………………….. 46
3-2-3 بررسی ساختار کریستالی کمپلکس (1) با پراش پرتوی X……………
3-2-4 بررسی اثرات بیولوژیكی كمپلكس (1)……………………………….. 47
3-2-5 تعیین دوز مهاری (IC₅₀) كمپلكس (1) بر روی رده‌های سلول سرطانی به روش MTT………..
3-2-6 نتایج حاصل از بررسی آپوپتوز برای کمپلکس (1) بوسیله‌ی آزمون فلوسایتومتری…………..48
3-3 شناسایی کمپلکس (2)……………………………….. 50
3-3-1 داده‌های تجزیه‌ی عنصری کمپلکس (2)……………………………….. 50
3-3-2 بررسی طیف زیر قرمز کمپلکس (2)……………………………….. 50
3-3-3 بررسی ساختار کریستالی کمپلکس (2) با پراش پرتوی X………….
3-3-4 بررسی اثرات بیولوژیكی كمپلكس (2) ………………………………..51
3-3-5 تعیین دوز مهاری (IC₅₀) كمپلكس (2) بر روی رده‌های سلول سرطانی به روش MTT……….
3-3-6 نتایج حاصل از بررسی آپوپتوز برای کمپلکس (2) بوسیله‌ی آزمون فلوسایتومتری…………..53
3-4 شناسایی کمپلکس (3)……………………………….. 54
3-4-1 داده‌های تجزیه‌ی عنصری کمپلکس (3)……………………………….. 54
3-4-2 بررسی طیف زیر قرمز کمپلکس (3)……………………………….. 55
3-4-3 بررسی ساختار کریستالی کمپلکس (3) با پراش پرتوی X……………..
3-4-4 بررسی اثرات بیولوژیكی كمپلكس (3)……………………………….. 56
3-4-5 تعیین دوز مهاری (IC₅₀) كمپلكس (3) بر روی رده‌های سلول سرطانی به روش MTT………….
3-4-6 نتایج حاصل از بررسی آپوپتوز برای کمپلکس (3) بوسیله‌ی آزمون فلوسایتومتری……………. 57
3-5 شناسایی کمپلکس (4) ………………………………..59
3-5-1 داده‌های تجزیه‌ی عنصری کمپلکس (4) ………………………………..59
3-5-2 بررسی طیف زیر قرمز کمپلکس (4) ………………………………..59
3-5-3 بررسی اثرات بیولوژیكی كمپلكس (4)……………………………….. 60
3-5-4 تعیین دوز مهاری (IC₅₀) كمپلكس (4) بر روی رده‌های سلول سرطانی به روش MTT………….
3-5-5 نتایج حاصل از بررسی آپوپتوز برای کمپلکس (4) بوسیله‌ی آزمون فلوسایتومتری…………… 62
3-6 شناسایی کمپلکس (5)……………………………….. 63
3-6-1 داده­های تجزیه عنصری کمپلکس (5)……………………………….. 64
3-6-2 بررسی طیف زیر قرمز کمپلکس (5)……………………………….. 64
3-6-3 بررسی ساختار کریستالی کمپلکس (5) با پراش پرتوی X………………
3-6-4 بررسی اثرات بیولوژیكی كمپلكس (5)……………………………….. 65
3-6-5 تعیین دوز مهاری (IC₅₀) كمپلكس (5) بر روی رده‌های سلول سرطانی به روش MTT………….
 فصل4: بحث و نتیجه‌گیری
4-1 نتیجه‌گیری………………………………… 68
مراجع ………………………………..71
پیوست‌ها
پیوست 1………………………………… 76
پیوست 2………………………………… 78
پیوست 3………………………………… 80
پیوست 4……………………………….82
پیوست 5………………………………… 84
چکیده:
سرطان كه همچنین با نام­های تومور بدخیم یا نئوپلاسم بدخیم نیز یاد می­شود، گروهی از بیماری­ها را گویند كه شامل رشد غیرطبیعی سلول­ها با قابلیت هجوم و پخش­شدن به سایر قسمت­های بدن می­باشند. راه­­های بسیاری به منظور درمان سرطان وجود دارد، كه از جمله می­توان به جراحی، شیمی­درمانی، پرتو­درمانی، هورمون­درمانی، درمان هدفمند و مراقبت تسکینی اشاره نمود. اینكه کدام درمان استفاده می­شود بستگی به نوع، محل و درجه سرطان و همچنین به میزان سلامتی و خواسته­های فرد، بستگی دارد. داروهای ضدسرطان پایه ­فلزی جزء ترکیباتی هستند که می­توانند کاندیدهای مناسبی برای شیمی درمانی باشند. مطالعات قبلی نشان می­دهند که این تركیبات عوامل قدرتمندی در القاء آپوپتوز در برابر رده­های سلولی مختلف می­باشند.
در این مطالعه، اثرات كمپلكس­هایی از گالیم، قلع و تیتانیم که خود این فلزات به تنهایی خاصیت بیولوژیکی دارند و همچنین لیگاندهای انتخاب شده در این پایان نامه یعنی مالتول و دفریپرون نیز که ترکیباتی طبیعی و خوراکی هستند و خود به تنهایی خاصیت ضد سرطانی دارند،  روی تكثیر رده­های سلولیHeLa  (کارسینومای تخمدان انسانی)، MCF-7 (سرطان سینه انسانی)، HT-29 (سرطان روده بزرگ انسان)، K-562 (سرطان سلول‌های میلوییدی خون انسان) و Neuro-2a (نوروبلاستوما موشی) با آزمون MTT در مقایسه با سیس­ پلاتین به­عنوان استاندارد، مورد بررسی قرارگرفت. همچنین به­منظور اینكه مطالعه­ كنیم به­ چه شكلی كمپلكس مورد نظر، مرگ سلولی (نكروز یا آپوپتوز) ایجاد می­كند، مطالعات فلوسایتومتری بر روی این تركیبات صورت گرفت.
فصل اول: داروهای ضدسرطان پایه فلزی گالیم، قلع و تیتانیم
1-1- سرطان
واژه سرطان برای اولین بار برای توصیف بیش از 100 نوع بیماری که در آن­ها سلول­ها بدون محدودیت تکثیر پیدا کرده و یا باعث تخریب بافت­های سالم می­شدند، استفاده شد. در حال حاضر سرطان تنها به آن دسته از توده­های سلولی که خصوصیات بدخیمی را دارند، اطلاق می­شود. انتخاب کلمه­ی سرطان که در معنای لاتین به معنی خرچنگ است برای این دسته از بیماری­ها که به نقاط مختلف بدن دست اندازی می­کنند، به جهت شباهت به پاهای خرچنگ به کار رفته است.

 

امروزه سرطان یکی از مهم­ترین معضلات سلامتی در سرتاسر دنیا به حساب می­آید. براساس آمار ارائه شده از طرف سازمان بهداشت جهانی در سال 2005 از کل 58 میلیون مرگ در سرتاسر دنیا، 7/6 میلیون (13%) آن­ها بعلت سرطان بوده­است. در کشور ما ابتلا به سرطان بعد از بیماری­های قلبی و عروقی و حوادث سومین علت مرگ و میر می­باشد. بر اساس آمار کد­بندی ارائه شده از طرف سازمان بهداشت جهانی در سال 1384 (2005 میلادی) کل مرگ­های ناشی از سرطان در ایران 47 هزار مورد، معادل 8/11 درصد کل مرگ و میر بوده­ است و تخمین زده شده تا سال 2030، 4/13 درصد موارد مرگ و میر در ایران به علت ابتلا به سرطان می­باشد. برای توضیح پاتوفیزیولوژی سرطان لازم است ابتدا به توضیح خصوصیات سلول طبیعی و سلول غیرطبیعی پرداخت [1].
1-1-1- خصوصیات سلول طبیعی
همه­ی بافت­های بدن حاوی تعداد زیادی سلول­های بالغ با شکل و اندازه یکسان و مشابه هستند. هر سلول بالغ طبیعی دارای یک هسته که حاوی کروموزوم­های سالم است، می­باشد. هر کروموزوم متشکل از پروتئین­هایی به نام DNA است که تشکیل RNA یا اسید ریبونوکلئیک را کنترل می­کند.  RNAمسئول تنظیم رشد و عملکرد سلولی است. رشد و تقسیم سلولی تابع یک فرایند منظم و دقیق به نام سیکل سلولی است. در واقع سیکل سلولی شامل مراحل متوالی می­باشد که در طی آن یک سلول مادر به دو سلول دختر تقسیم می­گردد [1]. این مراحل به ترتیب عبارتند از:
1- مرحله­ G₁ که در آن سنتز پروتئین­های لازم برای ساخت RNA آغاز می­شود.
2- مرحله S یا سنتز که فاز ساخت  DNAو کروموزوم­های سلولی است.
3- مرحله­ G₂ که در این فاز پروتئین­های اضافی و سنتز RNA صورت می­گیرد و دوک میتوزی تشکیل می‌گردد.
4- مرحله­ M یا میتوز که زمان تقسیم واقعی سلول به دو سلول دختر است. انتهای این مرحله جدا شدن کامل دو دسته کروموزوم جدید و تشکیل یک غشای هسته­ای جدید در اطراف هر هسته از کروموزوم­ها و تولید دو سلول مجزاست.
5- مرحله­ G₀ یا استراحت که در آن سلول زنده است و تمامی فعالیت­های حیاتی خود را انجام می­دهد.
2-1-1- خصوصیات سلول غیرطبیعی
هرگونه اختلال در ویژگی­های مشترک سلول­های طبیعی باعث به وجود آمدن یک سلول غیرطبیعی می­گردد. سلول غیرطبیعی در صورتی­که زنده بماند و بتواند به رشد و تکثیر خود ادامه دهد منجر به وقوع بیماری سرطان می‌شود. به عبارت دیگر سلول­های سرطانی با خصوصیات غیرطبیعی که دارند دائماً در فرایند تقسیم سلولی هستند که این امر به دو دلیل است:
عدم پاسخ دهی به سیگنال­های توقف تکثیر سلولی و عدم پاسخ دهی به سیگنال­های مسبب مرگ سلولی. به ­طور معمول همه­ی سلول­های سرطانی دارای هسته بزرگ بوده و شکل نامنظم و چند شکلی دارند. هستک­ها نیز که در درون هسته جای دارند و جایگاه اسید ریبونوکلئیک (RNA) می­باشند، بزرگ­تر و فراوان­تر هستند. وجود ناهنجاری­های کروموزومی از قبیل جابه­جایی کروموزوم­ها، اضافه بودن کروموزوم­ها و شکسته بودن کروموزوم­ها یافته­های معمول و رایجی در سلول­های غیرطبیعی می­باشند. سرعت تقسیم سلولی در سلول­های سرطانی بالا بوده و به همین علت نیاز این سلول­ها به گلوکز و اکسیژن بیشتر است.
 فقدان توانایی ترمیم ضایعات به­ وجود آمده در DNA و عدم پاسخگویی به سیگنال­های طبیعی کنترل­کننده رشد سلولی از دیگر خصوصیات سلول­های سرطانی است. همچنین غشای سلول­های سرطانی حاوی آنتی ­ژن­هایی موسوم به آنتی­ ژن­های اختصاصی تومور هستند، ضمناً چسبندگی غشای سلول­های غیرطبیعی به دلیل کم بودن فیبرونکتین یا سیمان سلولی، کمتر از سلول­های طبیعی بوده و به همین دلیل این سلول­ها از انسجام بافتی کمتری برخوردار خواهند بود و قابلیت جدا شدن از بافت و حرکت در بدن را دارند.
3-1-1- پاتوفیزیولوژی سرطان
سرآغاز شروع بیماری سرطان، وقوع یک جهش ژنی در DNA سلول می­باشد. اگر سلول غیرطبیعی ایجاد شده در اثر مکانیزم­های طبیعی مرگ سلولی، از بین نرفته و از مکانیزم­های سیستم ایمنی بدن نیز در امان بماند شروع به رشد و تکثیر کرده و کلونی تشکیل می­دهد. کلونی سلولی تشکیل شده بدون توجه به پیام­ها و سیگنال­های طبیعی تنظیم کننده رشد در محیط اطراف سلول به رشد و تکثیر خود ادامه می­دهد و به تدریج ویژگی­های بد­­­خیمی در سلول پدیدار می­گردد. با وقوع ویژگی­های بدخیمی، سلول­ها توانایی نفوذ به عروق خونی و لنفی را پیدا کرده و از این طریق در بدن منتشر شده و سایر ارگان­ها را نیز مبتلا می­کنند [2]. 
4-1-1- تئوری پیدایش سرطان
کارسینوژنز یک فرایند چند مرحله­ای است که در آن سلول­های طبیعی به سلول­های سرطانی تغییر شکل می­یابند. این مراحل عبارتند از:
1- آغاز: در این مرحله به علت تماس مستقیم سلول با یک عامل سرطان­­زا، یک جهش ژنی ساده در سلول طبیعی اتفاق می­افتد.
2- ارتقاء: تماس مجدد سلول با عوامل سرطان­زای ارتقاء دهنده، می­توانند منجر به تظاهر موتاسیون در اطلاعات ژنتیکی سلول، حتی مدت­ها بعد از یک وقفه طولانی گردد. در این مرحله با تظاهرات ژنتیکی اتفاق افتاده سلول به سمت تغییرات بد­خیمی پیش رفته و شروع به تکثیر بی­اندازه می­کند.
3- پیشرفت: در این فاز سلول­های تغییر شکل یافته در فاز اول و دوم بیشتر خصوصیات بد­خیمی پیدا کرده و رشد جمعیت سلولی با فنوتیپ بد­خیمی ادامه یافته، سلول­ها تمایل به تهاجم و متاستاز به سایر بافت­ها را پیدا می­کنند.
در حالت عادی ژن­هایی موسوم به انکوژن در سلول وجود دارند که مسئول کنترل فرایند رشد و تکثیر سلولی هستند، به عبارت دیگر به عنوان کلید روشن و خاموش در تکثیر سلولی عمل می­کنند. انکوژن­ها خود به دو دسته تقسیم می­گردند:
پرتوانکوژن­ها: پروتئینی از DNA که تکثیر سلول­ها تحت کنترل آن­ها انجام می­شود (کلید روشن).
آنتی انکوژن­ها یا ژن­های سرکوبگر تومور: پروتئینی از DNA که تقسیم غیرضروری سلول­ها را متوقف می­کند (کلید خاموش). آنتی انکوژن­ها قادرند هرگونه تغییرات سلولی در DNA را ترمیم کرده و یا از طریق فرایند مرگ سلولی منجر به مرگ برنامه­ریزی شده سلولی گردند. لذا نتیجه هر گونه اختلال در فعالیت انکوژن­ها، رشد و تکثیر غیرضروری و بدون کنترل سلول می­باشد که همان فرایند بدخیمی یا نئوپلازی است. به عنوان نمونه در بسیاری از سرطان­ها ژنی به نام P53 که یک ژن سرکوبگر تومور است دچار جهش گردیده و بنابراین توانایی انجام مسئولیت خود را که ترمیم یا مرگ بعد از صدمه DNA و به­ عبارتی متوقف کردن تکثیر سلولی است، از دست می­دهد. در این وضعیت سلول غیرطبیعی بدون هیچ کنترلی قادر است به رشد و تکثیر سلولی خود ادامه داده و یک بدخیمی را باعث گردد.
5-1-1- درجه ­بندی و مرحله ­بندی تومورها
زمانی که تشخیص سرطان از طریق انجام تست­های تشخیصی رایج و پاتولوژی، قطعی گردید برای شروع درمان نیاز به تعیین درجه و مرحله­ی بدخیمی می­باشد تا به این ترتیب اطلاعات پایه برای ارزیابی نتایج درمان و ادامه یک روند ثابت و سیستماتیک حاصل آید. انتخاب روش­های درمانی و پیش آگهی درمانی نیز بر مبنای درجه­بندی و مرحله‌بندی تومور تعیین می­گردد. درجه­بندی عبارت است از تعیین درجه­ی بدخیمی که براساس آزمایش میکروسکوپی بافت انجام می­شود. به عبارت دیگر تقسیم­بندی تومور براساس میزان تمایز بافتی و تشابه سلول­های غیرطبیعی به بافت منشاء است. هر چه تمایز سلولی کم­تر و سلول­ها غیر مشابه­تر نسبت به بافت منشاء باشند، درجه­ی بالاتری خواهند داشت.
مرحله­ بندی یعنی تقسیم­بندی تومور از نظر ماکروسکوپی و نیز براساس میزان متاستاز و گسترش آن در بدن می­باشد [2]. هر چه تومور از بافت مرجع بیشتر گسترش یابد و به قسمت­های دیگر بیشتر دست­اندازی کند، در مرحله­ی بالاتری خواهد بود (جدول1-1). درجه­بندی تومورها براساس یک سیستم ثابت و یکسان، در تعیین برنامه­ی درمان و پیش آگهی بیماری کمک­کننده است. یکی از سیستم­بندی­های شایع در درجه­بندی تومورها، سیستم TNM است که در آن T = Tumor نمایانگر وسعت تومور اولیه، N = Nodes نشانه­ی درگیری غدد لنفاوی و  M = Metastasis بیان کننده میزان متاستاز تومور سرطان­هایی چون خون، ملانوما و سرطان­های سیستم عصبی می­باشد و برای سرطان­های دیگر از سیستم­های طبقه­بندی دیگری استفاده می­کنند که توضیح آن خارج از حوصله­ی این بحث می­باشد (جدول 1-2).

مفصل گیجگاهی- فکی به دلیل اینکه ترکیبی از 2 مفصل سینویال مجزا که دارای عملکردی واحد
می باشند، پیچیده ترین مفصل در بدن در نظر گرفته می­شود. کلیه سطوح این مجموعه از کپسول فیبروزه­ای پوشیده شده است که در قطب داخلی و خارجی مربوط به هر مفصل به منظور استحکام و ثبات بیشتر در حین حرکات فکی، دارای انسجام بیشتری می­باشد. قطب داخلی مفصل به دلیل اینکه از حمایت لیگامانی برخوردار نمی­باشد به اندازه قطب خارجی که با لیگامان تمپورومندیبولار حمایت می­شود قوی نمی­باشد. به منظور سهولت حرکات فکی، کپسول در ناحیه قدام و خلف مفصل کاملاً شل می­باشد. ⁴ لایه فیبروز کپسول نسبت به تغییرات دژنراتیو مقاوم بوده و توانایی بیشتری برای ترمیم و رژنراسیون دارد. ⁵

 

آناتومی مفصل گیجگاهی- فکی:

 

مندیبول و استخوان تمپورال اجزاء استخوانی مفصل فکی را تشکیل می­دهند. سر کندیل جزء تحتانی و گلنوئید فوسا و توبرکل مفصلی از استخوان تمپورال، جزء استخوانی فوقانی را شامل می­شوند. ⁶

 

 

• کندیل:

 

کندیل ساختاری استخوانی و بیضی شکل می­باشد که به راموس مندیبول توسط گردنی باریک متصل می­شود. کندیل تقریباً 20 میلیمتر بعد داخلی خارجی و 10-8 میلیمتر ضخامت در بعد قدامی-خلفی دارد. ⁷

 

شکل کندیل به طور قابل ملاحظه­ای متغیر است. این تنوع در شکل ممکن است مشکلاتی را در تفسیرتصاویر رادیوگرافی ایجاد کند. این مساله اهمیت شناخت محدوده ظاهر نرمال شکل کندیل را مورد تاکید قرار می­دهد.

 

محور طولی کندیل اندکی روی گردن کندیل چرخیده طوری که قطب داخلی اندکی به طرف خلف زاویه گرفته است و با محور ساژیتال زاویه 15 تا 33 درجه­ می­سازد. محورهای طولی دو کندیل نزدیک به لبه قدامی سوراخ مگنوم در نمای ساب منتوورتکس یکدیگر را قطع می­کنند. اکثر کندیلها ستیغی برجسته در جهت داخلی خارجی روی سطح قدامی دارند که حد قدامی- تحتانی ناحیه مفصلی را مشخص می­کند. این ستیغ حد فوقانی حفره پتریگوئید (فرورفتگی کوچک روی سطح قدامی در محل اتصال کندیل و گردن) می­باشد. این حفره محل اتصال سرفوقانی عضله پتریگوئید خارجی است واین ستیغ نباید با استئوفیت که نشان دهنده بیماری دژنراتیو مفصلی است، اشتباه شود. ⁷

 

 

• حفره مندیبولار:

 

حفره مندیبولار در سطح تحتانی بخش صدفی استخوان تمپورال واقع شده است و از گلنوئید فوسا و برجستگی مفصلی استخوان تمپورال تشکیل یافته است که گاهی به عنوان جزء تمپورال مفصل توصیف می­شود.

 

برجستگی مفصلی حد قدامی گلنوئید فوسا را می­سازد و شکل محدب دارد. تحتانی­ترین قسمت آن قله یا آپکس برجستگی نامیده می­شود. در مفصل طبیعی، سقف حفره به همراه شیب خلفی برجستگی مفصلی و خود برجستگی، شکلی S مانند در نمای ساژیتال می­سازند. خارجی­ترین قسمت برجستگی شامل یک برآمدگی می­باشد که توبرکل مفصلی نامیده می شود، که محل اتصال لیگامانی می­باشد. شیار اسکواموتیپانیک و گسترش داخلی آن، شیار تمپروتیمپانیک و گسترش داخلی آن، حد خلفی حفره را می­سازد. قسمت میانی سقف حفره بخش کوچکی از کف حفره جمجمه­ای را تشکیل می­دهد و تنها لایه نازکی از استخوان کورتیکال حفره مفصلی را از فضای داخل جمجمه جدا می­کند. خار استخوان اسفنوئید حد داخلی حفره را می­سازد. عمق حفره متغیر است و تکامل برجستگی مفصلی به محرکات فانکشنال ناشی از کندیل بستگی دارد. فوسا و برجستگی مفصلی در طی سه سال اول زندگی تکامل می یابد و تا سن چهار سالگی به شکل بالغ خود دست می­یابد. کودکان خردسال فاقد فوسا و برجستگی مفصلی مشخص می­باشند.⁷

 

تمام اجزا تمپورال مفصل ، ممکن است با سلولهای هوائی کوچک ناشی از مجموعه
سلول­های هوائی  ماستوئیدهوادار شوند. ⁶

 

 

• دیسک داخل مفصلی:

 

 

این دیسک از بافت فیبروزه تشکیل می­شود که بین سرکندیل و حفره مندیبولار قرار گرفته است. دیسک فضای مفصلی بین حفره گلنوئید و سرکندیل را به دو قسمت فوقانی و تحتانی که به ترتیب در بالا و زیر دیسک قرار گرفته­اند، تقسیم می­کند. دو سطح فوقانی و تحتانی دیسک دارای فرم مقعر می­باشند (مقعرالطرفین) و دیسک در قدام و خلفضخیم است.  استقرار باند خلفی در بالای سر کندیل، ناحیه نازک میانی بین کندیل و شیب خلفی توبرکل مفصلی و باند قدامی در زیر توبرکل مفصلی می­باشند. ⁶

 

حاشیه­های داخلی و خارجی دیسک با کپسول آمیخته می شود. قسمت قدامی به سرفوقانی عضله پتریگوئید خارجی اتصال دارد و بخش خلفی به بافت های خلفی پشت دیسک (اتصال خلفی) متصل می­باشد. اتصال بین بخش خلفی دیسک و اتصال خلفی معمولاً در پلن ساژیتال با زاویه ده درجه عمودی بالای سرکندیل قرار می­گیرد. ⁷

 

 

• اتصال خلفی (بافت رترودیسکال):

 

اتصال خلفی شامل دو لایه از بافت­های شل دارای عروق و اعصاب می­باشد. لایه فوقانی که غنی از الیاف الاستین می­باشد به دیواره خلفی حفره مندیبولار متصل می­شود. لایه فوقانی کشیده شده و اجازه حرکت دیسک به طرف جلو در طی حرکت انتقالی کندیل را می­دهد. لایه تحتانی به سطح خلفی کندیل متصل می­شود. اتصال خلفی با غشاء سینویال پوشیده شده که مایع سینویال را ترشح می کند و باعث لغزنده شدن مفصل می­گردد. ⁷

 

هنگامی که کندیل به طرف جلو حرکت می­کند بافت­های اتصال خلفی، اساساً در نتیجه اتساع وریدی افزایش حجم یافته و هنگامی که دیسک به طرف جلو حرکت می کند کشش اتصال خلفی الاستیک مسئول بازگشت آهسته دیسک به طرف خلف کندیل هنگام بسته شدن دهان می­باشد. ⁷

 

 

• کپسول مفصلی:

 

بافت همبندی ظریفی است که مفصل را احاطه کرده و لبه های آناتومیک و فانکشنال آن را تعیین می­­کند. کپسول در بالا به استخوان تمپورال و در پائین به گردن کندیل متصل است. غشاء سینویال سطح داخلی کپسول را می­پوشاند و مایع سینوال را ترشح می­کند این مایع نیازهای متابولیک و تغذیه­ای سطوح مفصلی بدون عروق را تامین کرده و به عنوان لوبریکنت بین سطوح در طی فانکشن عمل می­کند. کپسول مفصلی در ایجاد حس عمقی مفصل نیز شرکت می­کند. ⁷

 

2-3-­ روش تحقیق                                            20

 

2-3-1-­ شناسایی گونه­های گیاهی                         22

 

2-3-2-­ نگهداری نمونه­ها                          22

 

2-3-3- تعیین اشکال زیستی گونه­ها             23

 

2-3-4- تعیین پراکنش جغرافیایی گونه­ها                  24

 

2-4- شباهت فلوریستیکی جنگل­های نور و سیسنگان                   25

 

2-5- تجزیه و تحلیل داده­های جامعه­شناسی                      26

 

فصل سوم- نتایج                                                                                                                     

 

3-1-­ نتایج فلوریستیکی در مناطق مورد مطالعه                28

 

3-2-­ اشکال زیستی                             47

 

3-3-­ پراکنش جغرافیایی                        48

 

3-4- نتایج حاصل از فرمول سورنسون                 50

 

3-5- نتایج جامعه شناسی                   50

 

فصل چهارم-بحث                                                                                                                   

 

4-1- فلور و تنوع زیستی                                     75

 

4-2- بررسی اشکال زیستی                78

 

4-3- بررسی پراکنش جغرافیایی                   79

 

4-4- بحث بر روی جوامع گیاهی موجود در مناطق مورد بررسی               81

 

4-4-1- Celtis australis-Buxus hyrcana           81

 

4-4-2- Fraxinus excelsior subsp. coriariifolia-Cardamine tenera                82

 

4-4-3- Populus caspica-Alnus subcordata              83

 

4-4-4- Parrotia persica-Carpinus betulus                  84

 

 

4-5- مروری بر سین تاکسون­های معرفی شده در مناطق پست هیرکانی          85

 

4-6- پیشنهادات                         87

 

پیوست­ها               90

 

منابع و مراجع          111-95

 

مقدمه

 

گیاهان نقش پایه­ای در شکل­گیری اکوسیستم­های طبیعی دارند. از این­رو شناخت دقیق گونه­های گیاهی و اطلاع از تنوع زیستی گیاهی و جوامع گیاهی ما را برای  مدیریت منابع طبیعی كشور یاری خواهد داد.

 

جنگل­های شمال ایران که به جنگل­های هیرکانی یا خزری معروف­اند، با طول تقریبی 800 کیلومتر، عرض 110 کیلومتر و مساحت کلی 84/1 میلیون هکتار، از منطقه­ی تالش در جمهوری آذربایجان در غرب تا پارک ملی گلستان در شرق کشیده شده و پوشش سبزی را در شیب­های شمالی کوه­های البرز ایجاد می­کند [1، 2]. این جنگل­ها از  سواحل جلگه­ای تا ارتفاع 2700 متر در شیب­های شمالی البرز گسترش یافته­اند و به اقلیم واحد با بارندگی سالیانه (از 600 تا 2000 میلی متر) وابسته­اند و به­نظر می­رسد که با ساختار جنگل­های اروپا-سیبری بسیار سازگار باشند [3، 4].

 

. 13

 

.. 13

 

1-2مقدمه 14

 

2-2  تعریف توریسم و توریست 16

 

2-3مسافرت و جهانگردی.. 17

 

2- 4انواع گردشگری 18

 

2- 5 اکوتوریسم. 21

 

2-6 پیشینه اکوتوریسم 21

 

2-7 تعاریف و مصادیق اکوتوریسم 22

 

2-8 گردشگری در جهان. 24

 

2-9-  گردشگری در ایران. 25

 

2-10 انواع جاذبه های گردشگری : 26

 

2-11 اثرات گردشگری : 27

 

1-2-11 اثرات فرهنگی – اجتماعی گردشگری : 27

 

2-2-11 اثرات اقتصادی گردشگری : 27

 

3-2-11 اثرات زیست محیطی گردشگری : 28

 

2-12 توریسم و اکوتوریسم در آیینه آمار : 28

 

2-13 اکوتوریسم و توسعه. 30

 

1-2 -13   زمینه های اقتصادی توسعه اکوتوریسم : 32

 

2-2- 13 زمینه های اجتماعی توسعه اکوتوریسم : 33

 

2-14 راهکار توسعه اکوتوریسم : 33

 

2-15 توسعه پایدار. 34

 

1-2-15 تعاریف و مفاهیم : 34

 

2-2- 15 توسعه پایدار و گردشگری پایدار : 36

 

3-2 -15 رویکردهای حاکم بر توسعه پایدار : 37

 

2-16 معرفی منطقه مورد مطالعه. 38

 

2-17  موقعیت جغرافیایی  شهرستان جاسک… 38

 

2-18  وضعیت جوی  شهرستان جاسک… 39

 

2-19 ناهمواری‌ها و عوارض طبیعی شهرستان جاسک… 42

 

2-20 رودخانه های شهرستان جاسک… 44

 

2-21  جغرافیای جانوری شهرستان جاسک… 45

 

2-22 جغرافیای گیاهی شهرستان جاسک… 45

 

2-23  موقعیت جغرافیایی شهرستان بشاگرد. 47

 

2-24 وضعیت جوی شهرستان بشاگرد. 48

 

2-25  ناهمواری‌ها و عوارض طبیعی شهرستان بشاگرد. 49

 

2-26 جغرافیای جانوری شهرستان بشاگرد. 50

 

2-27 جغرافیای گیاهی شهرستان بشاگرد. 50

 

2-28 موقعیت جغرافیایی شهرستان سیریک… 51

 

2-29 وضعیت جوی شهرستان سیریک… 52

 

2-30 ناهمواری‌ها و عوارض طبیعی شهرستان سیریک… 52

 

2-31 جغرافیای جانوری شهرستان سیریک… 53

 

2-32 جغرافیای گیاهی شهرستان سیریک… 53

 

2-33 جمعیت و نیروی انسانی.. 54

 

2-33-1 تغییرات و رشد جمعیت استان (1390-1345) 54

 

2-33-2 تغییرات جمعیت و متوسط رشد سالانه آن به تفکیک شهرستانها مورد مطالعه 90-1385. 55

 

2-34  تراکم نسبی جمعیت.. 56

 

2-34-1تراکم نسبی جمعیت استان. 56

 

2-34-2 تراکم نسبی جمعیت درشهرستانهای مورد مطالعه : 57

 

2-35  معرفی برخی از جاذبه های گردشگری شرق استان هرمزگان. 58

 

2-35-1  خور آذینی.. 58

 

2-35-1- 1 پوشش گیاهی خور آذینی.. 59

 

2-35-1- 2 حیات وحش خور آذینی.. 59

 

2-35-2  آبشار پشتگر بشاگرد. 59

 

2-35-3  گلفشانهای جاسک… 60

 

2-35-4  منطقه حفاظت شده جگین و گابریك… 60

 

2-35-5  ساحل دریای جاسک… 61

 

2-35-5-1  کپو وسراهکون(kappo) 61

 

2-35-5-2  تومپ خلفان. 61

 

2-35-5-3  صیدگاه های تفریحی.. 61

 

2-35-5-4  صید گاه های ساحل غربی.. 62

 

2-35-5-5  صیدگاه های ساحل شرقی.. 62

 

2-35-5-6- سرزمین های زیرآب و صخره های مرجانی جاسک… 62

 

2-35-6  جنگل های حرا 63

 

2-35-6-1 حرا خورلوران. 63

 

2-35-6-2 حراء پوراف (mudvolcano) 63

 

2-35-6-3- جنگل دریائی خلاصی.. 63

 

2-35-6-4 حراء پهنو(pahnu) 63

 

. 65

 

.. 65

 

3-1  روش تحقیق. 66

 

3-2- روشها و ابزار گرد آوری اطلاعات.. 66

 

3-2-1- روش کتابخانهای.. 66

 

3-2-2- روش میدانی.. 66

 

3-2-3  روش پرسشنامه: 67

 

3 -3- چارچوب مفهومی‌فرایند تحلیل سلسله مراتبی  AHP. 67

 

3-3-1- مراحل تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی.. 67

 

. 70

 

.. 70

 

مقدمه. 71

 

4-1-ویژگی های فردی پاسخگویان. 71

 

4-1-1- توزیع پاسخگویان بر اساس جنس… 71

 

4-1-2- توزیع پاسخگویان بر حسب سن. 72

 

4-1-3- توزیع پاسخگویان برحسب سطح تحصیلات.. 73

 

4-2   شغل پاسخگویان. 74

 

4-3-  محل اقامت گردشگران. 75

 

4-4-  فصل سفر گردشگران. 76

 

موانع توسعه طبیعت گردی.. 77

 

4-6- مجاورت با خلیج فارس و جذب گردشگر. 78

 

جاذبه اکوتوریستی و افزایش درآمد. 79

 

4-7- انگیزه اصلی گردشگران به این منطقه. 80

 

4-9-   راهکار افزایش ورود گردشگر. 81

 

4-10- مهمترین شهرستان از لحاظ جذب گردشگری.. 82

 

4-11- بررسی تأثیر برخی مولفه ها در گسترش طبیعت گردی شرق استان هرمزگان. 83

 

4-12- بررسی پتانسیل ها و توانایی های موجود در شرق استان هرمزگان جهت توسعه و گسترش اکوتوریسم. 84

 

4-13- چارچوب مفهومی‌فرایند تحلیل سلسله مراتبیAHP. 85

 

4-13-1- تعیین ضریب اهمیت معیارها 86

 

4-13-2-تبیین ضرایب اهمیت مناطق منتخب.. 88

 

4-13-2-1- حجم تقاضا 88

 

4-13-2-2-  ارزش بصری.. 90

 

4-13-2-3- تعداد جاذبه گردشگری.. 91

 

4-13-2-4- دسترسی آسان. 93

 

4-13-2-5- فضای قابل توسعه. 94

 

4-13-2-6-  نزدیكی به كانون های گردشگرفرست.. 96

 

4-13-3- تعیین امتیاز نهایی( اولویت) گزینه ها 97

 

4-14-نتیجه گیری.. 99

 

. 100

 

… 100

 

مقدمه. 101

 

5-1- فرضیات تحقیق. 101

 

5-1-1- فرضیه اول. 101

 

5-1-2- فرضیه دوم. 102

 

5-1-3- فرضیه سوم. 102

 

5-2- نتیجه گیری.. 104

 

5-3- پیشنهادات.. 105

 

منابع و ماخذ. 106

 

پیوست ها 112

 

1مقدمه :

 

گردشگری از عوامل اصلی توسعه پایدار در سطوح اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی و زیست محیطی است (پاپلی و همکاران،1385) و ابعاد مختلف سیاسی،اقتصادی، فرهنگی، هنری و….. زندگی انسان را در سراسر کره زمین تحت تاثیر خود قرار داده و موجب تغییر و تحولاتی در آنها شده است.

 

گردشگری بزرگترین و پر رونق ترین صنعت جهان است و انتظار می‌رود که در قرن بیست و یکم این صنعت پیشتاز بوده و سیر صعودی آن ادامه یابد(هالوجنکینز،11،1388) در طی 60 سال اخیر،گردشگری از رشد پیوسته ای برخوردار بوده است، به طوری که یکی از بخش های اقتصادی با سرعت بالا در جهان تبدیل شده است.(طیبی،67،1387) بنابر آمار بانک جهانی، در سال 2000 تعداد گردشگران در سر تا سر جهان بالغ بر 701 میلیون نفر بوده و از این جریان گردشگری مبلغی حدود 475 میلیارد دلار به طور مستقیم وارد چرخه اقتصادی جهان شده است.( World Bank, 2002 )

 

اکوتوریسم گرایش نسبتا تازه در صنعت گردشگری است. محیط طبیعی، معیشت و شیوه های زیست سنتی، چشم اندازها و مناظر زیبای طبیعت،هدف های اصلی و جاذبه های گردشگر پذیر این نوع از گردشگری هستند.به منظور پایداری و توسعه این صنعت،حفاظت از محیط زیست و پاسداری از فرهنگ سنتی در اولویت قرار دارد. اکوتوریست ها که با انگیزه های خاص خود به نواحی طبیعی و بکر کره زمین مسافرت می‌کنند تجارب سودمندی به دست خواهند آورد.(اکبری و قرخلو،1389)

 

سازمان ملل متحد تصمیم گرفت که سال 2002 میلادی را به عنوان سال بین المللی اکوتوریسم اعلام کند و کمیسیون توسعه پایدار این سازمان (UNEP) و سازمان جهانی گردشگری را موظف به انجام فعالیت هایی در این سال ساخت. هدف از این کار، مرور مجدد تجربیات گذشته در زمینه بوم گردشگری، تشخیص و ترویج انواع اکوتوریسم که در آن ها از اکوسیستمهای در معرض خطر حفاظت می‌شود، تقسیم فوائد حاصل از فعالیت ها با جوامع محلی و احترام به فرهنگ های بومی‌است.(لانزا،320، 2003)

 

گردشگری طبیعی مسئولانه می‌توانند در تعامل تنگاتنگ با جوامع محلی منجر به پایداری منابع طبیعی و ایجاد معیشت پایدار شود. گردشگری به طور عام و طبیعت گردی به طور خاص می‌تواند با برنامه ریزی درست سودآوری مناسب برای جوامع محلی و حفاظت از منابع طبیعی را تضمین کند و رشد اقتصادی را با روند حفاظت از منابع طبیعی به ویژه در کشورهای در حال توسعه پیوند زد.(سیمین تولایی،1386)

 

توسعه پایدار پیش نیاز گردشگری پایدار است چرا که توسعه غیر پایدار می‌تواند کیفیت محصولات گردشگری و خدمات مربوطه را تحت الشعاع قرار دهد.(تولایی،1386)

 

شناسایی و معرفی جاذبه های طبیعی و آثار تاریخی و یادمان های باستانی و فرهنگی ایران از اقدامات موثری است که می‌تواند در توسعه طبیعت گردی و کسب درآمد بیشتر مفید و موثر باشد. این پژوهش بر آن است با شناخت و معرفی جاذبه ها و قابلیت های طبیعی شرق استان هرمزگان گامی‌ارزنده در توسعه این صنعت برداشته که بر مبنای توسعه پایدار است و افق های تازه و امید بخش را در توسعه این شهرستانها به ارمغان آورد. شناسایی و معرفی توان های محیطی در شهرستان های جاسک،سیریک و بشاگرد به عنوان مناطق مستعد طبیعت گردی و توسعه اکوتوریسم بر رشد و توسعه این شهرستان ها که بر مبنای توسعه پایدار است می‌تواند به توسعه اقتصادی، اجتماعی و… در این شهرستان ها کمک نماید.

 

با توجه به اهمیت مطالعات گردشگری و طبیعت گردی و کاربردی بودن این گونه مطالعات، تحقیق حاضر در قالب پایان نامه کارشناسی ارشد با عنوان ((بررسی توان های محیطی جهت توسعه اکوتوریسم بر مبنای توسعه پایدار، مطالعه موردی : شرق استان هرمزگان))

 

1-2انگیزه انتخاب موضوع :

 

1-3- بیان مساله 8

 

1-4- ضرورت انجام تحقیق 9

 

1-5- كاربردهای تحقیق 9

 

1-6- اهداف تحقیق 10

 

1-7- ساختار رساله 10

 

2- مروری بر ادبیات تحقیق 12

 

2-1- مقدمه 13

 

2-2- مروری بر مدل های برنامه ریزی تولید (قبل از سال 2000) 13

 

2-3- مروری بر مدل های برنامه ریزی تولید تحت عدم قطعیت (بعد از سال 2000) 26

 

2-4- بهینه سازی تحت شرایط عدم قطعیت 40

 

2-4-1- برنامه‌ریزی تصادفی با ارجاع 40

 

2-4-2- بهینه‌سازی پایدار 41

 

2-4-2-1- بهینه‌سازی تصادفی پایدار 43

 

2-4-2-2- بهینه سازی پایدار با پارامترهای بازه ای 45

 

2-4-3- برنامه ریزی ریاضی فازی 47

 

2-4-3-1- برنامه ریزی فازی منعطف 47

 

2-4-3-2- برنامه ریزی فازی امکانی 48

 

2-5- بهینه سازی چند هدفه 48

 

2-5-1- برنامه ریزی توافقی 49

 

2-5-2- اپسیلون-محدودیت 49

 

2-6- نتیجه‌گیری از تحقیقات گذشته و بیان ایده‌های تحقیق 50

 

3- مدل های پیشنهادی 52

 

3-1- مقدمه 53

 

3-2- مدل پیشنهادی اول؛ 53

 

3-2-1- تشریح مسئله و فرضیات 54

 

3-2-2- پارامترها و متغیرهای مسئله 55

 

3-2-3- مدل سازی، حالت قطعی 56

 

3-2-4- مدل سازی، حالت تصادفی 58

 

3-3- مدل پیشنهادی دوم؛ 60

 

3-3-1- تشریح مسئله و فرضیات 62

 

3-3-2- پارامترها و متغیرهای مسئله 63

 

3-4- مدل پیشنهادی سوم؛ 66

 

3-4-1- پارامترها و متغیرهای مسئله 66

 

3-5- مدل پیشنهادی چهارم؛ 70

 

3-5-1- تشریح مساله و فرضیات 71

 

3-5-2- پارامترها و متغیرهای مسئله 73

 

3-5-3- تابع تخفیف مقداری 76

 

3-5-4- تابع جریمه کمبود غیرخطی 77

 

3-5-5- خطی سازی توابع چند ضابطه ای 78

 

3-5-5-1- خطی سازی تابع تخفیف قیمت خرید 78

 

3-5-5-2- خطی سازی تابع هزینه کمبود 81

 

3-5-6- خطی سازی عبارات درجه دوم با روش تفکیک پذیر 81

 

3-5-7- زمان تدارک منعطف 83

 

4- الگوریتم حل و نتایج محاسباتی 86

 

4-1- مقدمه 87

 

4-2- روش حل پیشنهادی مدل 1 87

 

4-3- مورد مطالعاتی مدل 1 87

 

4-3-1- تشریح مورد مطالعاتی 87

 

4-3-2- نتایج محاسباتی 93

 

4-4- روش حل پیشنهادی مدل 2 98

 

4-4-1- روش اپسیلون-محدودیت ارتقاء یافته 98

 

4-4-2- روش ال-شکل 100

 

4-5- مثال کاربردی برای مدل 2 104

 

 

4-5-1- تشریح مثال 104

 

4-5-2- نتایج محاسباتی 105

 

4-6- روش حل پیشنهادی مدل 3 108

 

4-6-1- روش اپسیلون-محدودیت ارتقاء یافته 109

 

4-6-2- الگوریتم ژنتیک 109

 

4-6-2-1- ساختار کرموزوم (نحوه کد کردن جواب) 109

 

4-6-2-2- جمعیت اولیه 112

 

4-6-2-3- تابع برازندگی 112

 

4-6-2-4- استراتژی انتخاب 113

 

4-6-2-5- عملگرهای بهبود یافته الگوریتم ژنتیک 113

 

4-6-2-6- اپراتورهای تعدیل 114

 

4-6-3- قدم های الگوریتم ژنتیک پیشنهادی 115

 

4-6-3-1- معیار توقف الگوریتم 116

 

4-7- مثال های عددی برای مدل 3 117

 

4-7-1- تشریح مثال 118

 

4-7-2- نتایج محاسباتی مثال های عددی با ابعاد کوچک و متوسط 118

 

4-7-3- نتایج محاسباتی مثال های عددی با ابعاد بزرگ 120

 

4-7-4- منحنی کارائی 121

 

4-8- روش حل پیشنهادی مدل 4 122

 

4-8-1- تخمین تعداد سناریوهای مورد نیاز 124

 

4-8-2- تشریح مثال 125

 

4-8-3- نتایج محاسباتی 126

 

5- جمع‌بندی و پیشنهادها 133

 

5-1- جمع‌بندی 134

 

5-2- نوآوری‌های تحقیق 134

 

5-3- پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی 135

 

6- منابع و مراجع 136

 

7- پیوست‌ها 149

 

7-1- پیوست 1 150

 

7-2- پیوست 2 150

 

لیست شکل‌ها و جداول

 

شکل ‏1‑1- برنامه ریزی بلند مدت، میان مدت و کوتاه مدت 3

 

شکل ‏1‑2- برنامه ریزی و کنترل تولید 4

 

شکل ‏1‑3- رابطه برنامه ریزی تولید ادغامی با سایر فرآیندهای برنامه ریزی تولید 5

 

شکل ‏2‑1- فضای جواب شدنی مسئله برنامه ریزی خطی با  ضرائب فنی غیرقطعی 42

 

شکل ‏3‑1- فرم کلی زنجیره تأمین سه سطحی 55

 

شکل‏3‑2- تابع چند ضابطه ای تخفیف مقداری 77

 

شکل ‏3‑3- تابع چند ضابطه ای هزینه کمبود غیر خطی 78

 

شکل ‏3‑4- تخمین خطی تفکیک پذیر 82

 

شکل ‏3‑5-  رابطه زمان تدارک و هزینه حمل و نقل 83

 

شکل ‏3‑6- جداول استاندارد گازهای آلاینده در وسایل حمل و نقل مختلف 85

 

شکل ‏4‑1- زنجیره تأمین شرکت چوکا (با کمی تغییرات) 88

 

شکل ‏4‑2-  زیان کل زنجیره تأمین در برابر کمبود تجمعی 96

 

97

 

بدست آمده از مدل Lp-metrics 98

 

شکل ‏4‑5- فلوچارت الگوریتم ال-شکل پیشنهادی 102

 

شکل ‏4‑6- قدمهای اصلی روش مونت کارلوی پیشنهادی 103

 

شکل ‏4‑7- فلوچارت روش حل پیشنهادی برای مدل دوم 104

 

شکل ‏4‑8- زنجیره تأمین دو سطحی 105

 

شکل ‏4‑9- نمودار همگرائی روش ال-شکل 106

 

شکل ‏4‑10- منحنی پارتو برای امیدریاضی در مقابل تغییرپذیری 106

 

107

 

شکل ‏4‑12- قسمت A-1 از کروموزوم پیشنهادی 110

 

شکل ‏4‑13-  قسمت A-2 از کروموزوم پیشنهادی 111

 

شکل ‏4‑14- قسمت B از کروموزوم پیشنهادی 112

 

شکل ‏4‑15- ساختار کلی کروموزوم پیشنهادی 112

 

شکل ‏4‑16- عملگر جابجائی ستونی 113

 

شکل ‏4‑17- عملگر جابجائی بلوکی 114

 

شکل ‏4‑18- عملگر جابجائی نامنظم 114

 

شکل ‏4‑19- فلوچارت روش حل پیشنهادی مدل سوم 117

 

شکل ‏4‑20- زمان حل الگوریتم پیشنهادی در مقایسه با زمان حل نرم افزار برای مسائل با ابعاد کوچک 119

 

شکل ‏4‑21- زمان حل الگوریتم پیشنهادی در مقایسه با زمان حل نرم افزار برای مسائل با ابعاد متوسط 120

 

شکل ‏4‑22- همگرائی به جواب بهینه در مسئله شماره 5 120

 

شکل ‏4‑23- منحنی پارتو برای بهره وری کارکنان در مقابل هزینه کل سیستم تولیدی 122

 

شکل ‏4‑24- منحنی پارتو برای حداکثر کمبود در برابر هزینه کل سیستم تولیدی 122

 

شکل ‏4‑25- هزینه حمل و نقل و سود حاشیه ای در برابر تنگ تر شدن محدودیت انتشار گازهای گلخانه ای 127

 

شکل ‏4‑26- ترکیب بندی نرخ تولید قبل و بعد از در نظر گرفتن محدودیت پسماندهای صنعتی 128

 

شکل ‏4‑27- اجزای تابع هدف و سود حاشیه ای در مقایسه با سناریوهای مختلف 129

 

شکل ‏4‑28- همگرائی الگوریتم  CPLEXبه جواب بهینه 130

 

شکل ‏4‑29- فراوانی اندازه سفارشات و کمبود رخ داده تحت همه سناریوهای مختلف 131

 

شکل ‏4‑30- معیار تغییر پذیری 131

 

شکل ‏4‑31- امیدریاضی سود حاشیه ای در برابر معیار تغییرپذیری 132

 

 

 

جدول ‏2‑1- تکنیک های مختلف حل مسئله برنامه ریزی تولید به ترتیب زمانی قبل از سال 2000 میلادی 14

 

جدول ‏2‑2- تکنیک های مختلف حل مسئله برنامه ریزی تولید و نوع عدم قطعیت مربوطه قبل از سال 2000 میلادی 21

 

جدول ‏2‑3- تکنیک های مختلف حل مسئله برنامه ریزی تولید و نوع عدم قطعیت مربوطه بعد از سال 2000 میلادی 36

 

جدول ‏‏4‑1- هزینه نیروی انسانی 89

 

جدول ‏ ‏‏4‑2- هزینه دوره آموزشی در سایت 1 ($10/manpower) 90

 

جدول ‏ ‏‏4‑3- زمان تولید، هزینه نگهداری مواد اولیه و محصولات 90

 

جدول ‏ ‏‏4‑4- تقاضای بازار تحت سناریوی 1 91

 

جدول ‏‏4‑5- اطلاعات کارخانه های تولیدی 91

 

جدول ‏‏4‑6- زمان در دسترس 91

 

جدول ‏‏4‑7- ضریب مصرف 92

 

جدول ‏‏4‑8- هزینه و ظرفیت مربوط به ماده اولیه m که توسط تأمین کننده s در دوره 1 تحت سناریوی ξ تأمین میشود 92

 

جدول ‏‏4‑9- هزینه حمل و نقل ($/unit) 92

 

جدول ‏‏4‑10- زمان تدارک (دوره) 93

 

جدول ‏‏4‑11- هزینه کمبود و قیمت فروش 93

 

جدول ‏‏4‑12- برنامه ریزی تولید ادغامی حاصل از حل مدل پیشنهادی 94

 

جدول ‏‏4‑13- برنامه ریزی نیروی انسانی بدست آمده از حل مدل پیشنهادی 94

 

جدول ‏‏4‑14- تعاملات بین موجودیت های زنجیره تأمین 95

 

جدول ‏‏4‑15- ارتقاء کارکنان در برابر ضریب پایداری مدل 96

 

جدول ‏4‑16-  لیست عایدات مربوط به روش اپسیلون-محدودیت 99

 

جدول ‏‏4‑17- توابع توزیع پارامترهای هزینه ای 105

 

جدول ‏4‑18- لیست عایدات برای مثال عددی 105

 

جدول ‏‏4‑19- ارتقاء مهارت کارکنان در برابر متوسط بهره وری 107

 

جدول ‏‏4‑20- مقایسه عملکرد الگوریتم پیشنهادی با تعداد سناریوهای مختلف 108

 

جدول ‏‏4‑21- توابع توزیع پارامترهای هزینه ای 118

 

جدول ‏‏4‑22-کارائی الگوریتم حل پیشنهادی مدل سوم برای مسائل با ابعاد کوچک 118

 

جدول ‏‏4‑23-کارائی الگوریتم حل پیشنهادی مدل سوم برای مسائل با ابعاد متوسط 119

 

جدول ‏‏4‑24- مقایسه کارائی الگوریتم حل پیشنهادی به ازای تعداد سناریوهای مختلف 121

 

جدول ‏4‑25- پیش بینی تقاضا 125

 

جدول ‏‏4‑26- هزینه تولید در وقت عادی/اضافه کاری، هزینه نگهداری و نفر ساعت مورد نیاز برای تولید یک محصول 125

 

جدول ‏‏4‑27- قیمت و هزینه نگهداری در نقاط مشتری 125

 

جدول ‏‏4‑28- فواصل بین موجودیتهای زنجیره تأمین 125

 

جدول ‏‏4‑29- پارامترهای مربوط به قیمت خرید و تخفیف 125

 

جدول ‏‏4‑30- پارامترهای مربوط به جریمه کمبود 126

 

جدول ‏‏4‑31- زمان تدارک بین کارخانه و مشتری و بین کارخانه و تأمین کننده 126

 

جدول ‏4‑32- مقادیر اجزاء تابع هدف برای مسئله قطعی 126

 

جدول ‏‏4‑33- اجزای تابع هدف برای ده سناریوی نمونه 128

 

1-1- مقدمه