1-9 – محدودیت های تحقیق.. 7

 

1-10 – خلاصه ای از فصول پایان نامه. 8

 

فصل دوم: ادبیات موضوع و مبانی نظری… 9

 

   2-1- مقدمه. 10

 

2-2- تاریخچه  توسعه مالی و رشد. 11

 

2-3- پیشینه تجربی توسعه مالی و رشد. 14

 

2-3-1- تحقیقات  خارجی.. 14

 

2-3-2- تحقیقات داخلی.. 16

 

2-4- تاریخچه ارتباط توسعه مالی و نوسان رشد. 17

 

2-5- پیشینه تجربی ارتباط  توسعه مالی و نوسانات خروجی.. 19

 

2-6- جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق.. 23

 

2-7- وضعیت نظام  مالی ایران.. 23

 

2-8- خلاصه فصل.. 28

 

فصل سوم: روش شناسی تحقیق… 29

 

3-1- مقدمه. 30

 

3-2- ساختار مدل.. 30

 

3-2-1- معرفی متغیرها 31

 

3-2-1-1- اندازه گیری نقدینگی، توسعه مالی و نوسانات.. 31

 

3-2-1-1-1- نقدینگی.. 31

 

3-2-1- 1-2- اندازه گیری توسعه مالی.. 34

 

3-2-1-1-3- محاسبه نوسانات.. 37

 

3-2-1-2- اندازه گیری متغیرها 37

 

3-2-1-2-1- متغیر … 37

 

3-2-1-2-2- متغیر … 38

 

3-2-1-2-3- متغیر  و …….. 39

 

3-2-1-2-4- متغیر  و………… 40

 

3-2-1-2-5- متغیر …. 40

 

3-3- داده ها 41

 

3-4- روش های اقتصاد سنجی مورد مطالعه. 43

 

3-4-1- آزمون ریشه واحد برای پایایی.. 44

 

3-4-2- همجمعی.. 45

 

3-4-2-1- روش آزمون هم جمعی انگل – گرنجر. 46

 

3-4-2-2- روش خود بازگشتی با وقفه های توزیعی (ARDL) 47

 

3-4-2-3- روش حداقل مربعات اصلاح شده (FMOLS) 47

 

3-4-2-3- روش حداقل مربعات پویا (DOLS) 49

 

3-4-2-4- آزمون ثبات.. 54

 

3-4-3- مدل های خانواده ARCH.. 55

 

3-5- خلاصه و نتیجه گیری.. 57

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها. 59

 

4-1 – مقدمه. 60

 

4-2- انتخاب صنعت… 60

 

4-3- مدلسازی نوسانات  متغیرهای مورد نظر. 61

 

4-3-1- آزمون ریشه واحد متغیرهای توضیح دهنده نوسانات.. 61

 

4-3-2- نوسانات متغیر…. 61

 

4-4- روش براورد مدل.. 65

 

4-4-1- آزمون ریشه واحد. 65

 

 

4-4-2- برآورد مدل با استفاده ازروش حداقل مربعات پویا  (DOLS) 66

 

4-5-  بررسی استوار بودن نتایج.. 71

 

4-6- خلاصه و جمع بندی.. 72

 

فصل پنجم: نتیجه گیری… 74

 

5-1- مقدمه. 75

 

5-2- مروری بر خطوط کلی تحقیق.. 75

 

5-3- فرضیات.. 76

 

5-3-1- آزمون فرضیه اول.. 77

 

5-3-2- آزمون فرضیه دوم. 77

 

5-3-3- آزمون فرضیه سوم. 77

 

5-3-4- آزمون فرضیه چهارم. 77

 

5-4- نتیجه گیری.. 78

 

مراجع. 80

 

منابع لاتین.. 80

 

مراجع فارسی.. 84

 

پیوست ها 87

 

پیوست (الف) 87

 

پیوست (ب) 94

 

• محدودیت های تحقیق…………………………………………………………………………..10

 

1-7-1 محدودیت های که در اختیار محقق می باشد………………………………………………………………..10

 

1-7-2 محدودیت های که از کنترل محقق خارج است……………………………………………………………..10

 

 

• واژه ها واصطلاحات مهم تحقیق………………………………………………………………10

 

فصل دوم: مروری بر ادبیات موضوع………………………………………………………………13

 

2-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………..14

 

2-2 مبانی نظری تحقیق………………………………………………………………………………….14

 

2-2-1  تعریف عقب ماندگی ذهنی…………………………………………………………………………….14

 

2-2-2 سن شروع………………………………………………………………………………………………16

 

2-2-3 ویژگی های رشدی و تحولی کودکان عقب مانده ذهنی آموزش پذیر………………………….16

 

2-2-4 آموزش و پرورش کودکان عقب مانده ذهنی………………………………………………………………….17

 

2-2-5 ویژگی برنامه آموزشی کودکان عقب مانده آموزش پذیر……………………………………….17

 

2-2-6 اهداف برنامه آموزشی کودکان عقب مانده آموزش پذیر……………………………………………….18

 

2-2-7 طبقه بندی عقب ماندگی ذهنی………………………………………………………………18

 

2-2-8 علل بوجود آورنده عقب مانده ذهنی………………………………………………………………..19

 

2-2-9 سندرم داون……………………………………………………………………………………………………20

 

2-2-10  همه گیر شناسی………………………………………………………………………………..20

 

2-2-11 ورزش و عقب ماندگی ذهنی………………………………………………………………………..21

 

2-2-12 فیزیولوژی تعادل………………………………………………………………………………………22

 

2-2-13 حفظ تعادل ، مکانیسم های موجود و سیستم های درگیر…………………………………………….23

 

2-2-14 نظریه های توصیف کنترل عصبی…………………………………………………………………………………..23

 

2-2-15  سیستم های دخیل در کنترل پایداری………………………………………………………………………….24

 

2-2-16 بخش های عصبی اصلی درگیر در کنترل پایداری…………………………………………………………24

 

2-2-17 کنترل تعادل در حالت ایستاده……………………………………………………………………………………….25

 

2-2-18 استراتژی های حرکتی در کنترل تعادل…………………………………………………………………………25

 

2-2-19 تون وضعیتی…………………………………………………………………………………..25

 

2-2-20 رابطه بین (مقدار)حرکت مرکز فشار و کنترل تعادل……………………………………………………..26

 

2-2-21 محدوده ثبات در حالت ایستاده………………………………………………………………………………………26

 

2-2-22 استراتژی های حرکتی به هنگام برهم خوردن تعادل…………………………………………………….27

 

2-2-23 تعادل قدامی – خلفی………………………………………………………………………………………27

 

2-2-24 تعادل جانبی………………………………………………………………………………………………..28

 

2-2-25 مکانیسم های حسی درگیر در کنترل تعادل…………………………………………………………………..28

 

2-2-26 روش های ارزیابی تعادل……………………………………………………………………………………..30

 

 

 

 

 

2-2-27 قدرت و مفاهیم مرتبط………………………………………………………………………..31

 

2-2-28 ضعف عضلانی و ظرفیت عملکردی…………………………………………………………………………………31

 

2-2-29 روش های ارزیابی قدرت…………………………………………………………………………………………………32

 

2-3پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………….32

 

2-3-1 تحقیقات انجام شده در داخل کشور………………………………………………………………………………….32

 

2-3-2 تحقیقات انجام شده در خارج ازکشور……………………………………………………………………………….33

 

2-4 جمع بندی نتایج حاصل از تحقیقات انجام شده……………………………………………………………………42

 

فصل سوم: فرایند پژوهش…………………………………………………………………………………………..43

 

3-1  مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….44

 

3-2 روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………… 44

 

3-3-جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………… 44

 

3-4 نمونه تحقیق و نحوه انتخاب آزمودنی ها………………………………………………………………………………45

 

3-5متغیرهای پژوهش…………………………………………………………………………………………………..45

 

3-6-ابزا و وسائل گردآوری اطلاعات…………………………………………………………………………………..46

 

3-7-روش جمع اوری اطلاعات…………………………………………………………………………………………48

 

3-8-روش های آماری ………………………………………………………………………………………………………49

 

فصل چهارم:تجزیه وتحلیل داده ها (یافته های پژوهش)……………………………………………………50

 

 

4-1-مقدمه ………………………………………………………………………………………………………….51

 

4-2-مشخصات آزمودنی ها…………………………………………………………………………………………………51

 

4-3-توصیف متغیر ها…………………………………………………………………………………………………………..51 

 

4-4-آزمون فرضیه های پژوهش وارائه نتایج ………………………………………………………………………………..56

 

5-1-مقدمه………………………………………………………………………………………………………………..63

 

 فصل پنجم: نتیجه گیری،بحث وپیشنهادها…………………………………………………………………………….62

 

5-2- بحث و بررسی………………………………………………………………………………………………………..63

 

5-4-نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………….68

 

5-5-پیشنهادهای پژوهشی……………………………………………………… ………………………………….69

 

پیوست ها……………………………………………………………………………………………………………………70

 

منابع و ماخذ………………………………………………………………………………………………………….96

 

 

• مقدمه:

 

شاید باور کردن این نکته که عقب ماندگی ذهنی یک اختلال تقریبا شایع است و حدود 1 تا 3 درصد از جمعیت را مبتلا می کند سخت باشد و حتی در نظر بگیریم که با پیشرفت های علمی شانس زنده ماندن این افراد بسیار بیشتر شده است بنابراین همزمان با افزایش امید به زندگی آموزش وپرورش آنها نیز باید بهبود یابد [1].

 

در نگاهی به گذشته و جوامع مختلف ، ملاحظه می شود که به طور کلی از نقطه نظر تاریخی ، بشر از سه مرحله فکری متفاوت نسبت به  کودکان استثنایی به ویژه کودکان دارای اشکالات ذهنی و جسمی گذشته است . در مرحله اول این قبیل کودکان یا به طرق مختلف از بین برده می شدند یا از اجتماع طرد می گشتند. در مرحله دوم به این گروه با دید ترحم و حمایت می نگریستند و در مرحله سوم یعنی در سالهای اخیر، پذیرفتن کودکان استثنایی در جامعه در کنار دیگر کودکان و استفاده از توانایی های آنها تا آنجا که امکان پذیر باشد ، مطرح گردیده است [2].

 

کودکان عقب مانده ذهنی نیاز دارند از نظر آمادگی جسمی ، توانایی حرکتی و مکانیک بدن پیشرفت کنند . وضعیت بدنی این افراد معمولا ضعیف است وشادابی جسمی چندانی ندارند . نحوه گام برداشتن آنان نا متعادل و نا استوار است و حکایت از آن دارد که هماهنگی کلی حرکات بدنی ضعیف است .افراد عقب مانده ذهنی برای سایر معلولیت های جسمی و نیز اختلالات عصبی مانند فلج مغزی و صرع آمادگی بیشتری دارند.تحقیقات مقایسه ای مختلف نشان می دهد که همیشه افراد مبتلا به عقب ماندگی ذهنی نسبت به کودکان عادی در زمینه  آمادگی جسمی و حرکتی از جمله قدرت و تعادل امتیازهای پایین تری کسب می کنند .با اطمینان می توان گفت  یکی از مهمترین علل ضعف این افراد در این زمینه در اختیار نداشتن امکانات کافی می باشد.برنامه های تربیت بدنی و تجربیات حرکتی برای کودکان عقب مانده،هوش را افزایش می دهد ، خود فهمی یا خودآزمایی را بالا می برد،توانایی حرکتی را بهتر،و آمادگی جسمانی را بیشتر می کند.بنابراین لازم است برنامه های تمرینی متناسب با شرایط آنها طراحی شود [3].

 

تمرین های صحیح آمادگی جسمانی زندگی همراه با سلامت را به ارمغان می آورد (شارکی[1]1984). استقامت بدنی و تندرستی برای ارضای نیازهای زندگی روزمره بسیار ضروری هستند . فواید آمادگی جسمانی در متون مربوطه به طور مستند آورده شده است و در این خصوص هیچ تفاوتی بین افراد عقب مانده ذهنی وعادی جامعه وجود ندارد (مک کونافی و سالزبرگ1988[2]؛ مون و رنزاگلیا[3]،1982).این برنامه ها دارای فواید بهداشتی، اجتماعی، شخصی و حرفه ای می باشند و به ویژه بنا به دلایلی توسعه فعالیت های آمادگی جسمانی باید یک جزء اصلی در سبک زندگی این گروه باشد [4].

 

نیازهای کودک عقب مانده ذهنی نیز، مشابه نیازهای یک کودک عادی است . به این معنا که کودک عقب مانده نیز، برای به فعل در آوردن تواناییهایش و تبدیل شدن به یک عضو فعال و قابل قبول در جامعه خود به محرکهای روانی ، جسمی وعاطفی نیاز دارد . با این تفاوت که کودکان عقب مانده ذهنی برای رسیدن به این هدف به فرصتهای بیشتر و روشهای آموزشی خاص نیاز دارند [5] .

 

غالبا مزایای فعالیت بدنی برای افراد مبتلا به عقب ماندگی ذهنی نادیده گرفته می شود این موضوع در مورد قدرت و تعادل که دو جزء مهم آمادگی جسمانی و حرکتی می باشند نیز صادق است. بهبود تعادل ایستا یکی از ویژگی های اساسی در پیشرفت طبیعی حرکت می باشد[4،6[. قدرت بر تعادل تاثیرگذار می باشد. به عنوان مثال با توجه به خاصیت تولید نیروی مخالف در عضلات[4]،چنانچه عضلات خم کننده مچ پا[5] ضعیف باشد تعادل را مختل می نماید [7].در حالیکه بسیاری از مداخلات درمانی در فیزیوتراپی تاکید دارند که تمرینات تعادلی تاثیرگذار می باشد متاسفانه شواهد کمی نیز بر تاثیر تمرین در اصلاح تعادل برای اکثریت جمعیت بیماران وجود دارد [8].

 

 در این مطالعه محقق بر آن است با توجه به اینکه قدرت یک عامل زیر بنایی در اجرای موفق یک فعالیت تعادلی است با ترکیب تمرینات تعادلی وقدرتی،تاثیر آن را بر قدرت و بالاخص تعادل مورد بررسی قرار دهد تا گامی در جهت ایجاد فرصت آموزشی به منظور پیشرفت آمادگی جسمانی و حرکتی کودکان کم توان ذهنی برداشته شود.متخصصان تربیت بدنی ،مسئولین امور ورزشی و تفریحی، معلمان، مسئولین موسسات و مربیان حرفه ای باید با یکدیگر همکاری داشته و برای تهیه برنامه های آمادگی جسمانی این گروه وآموزش خودشان و تربیت متخصصان تربیت بدنی با صلاحیت های لازم تلاش نمایند .

 

 

• بیان مسئله تحقیق :

 

کودک عقب مانده ذهنی از نظر رشد حرکتی-ادراکی بسیار ضعیف است و در ظرفیت های حسی-حرکتی، آگاهی بدنی ، تعادل ایستا و پویا وهماهنگی حرکات عمده و ظریف با مشکل مواجه است. زمان واکنش  کودک عقب مانده ذهنی کندتر از کودک عادی می باشد، البته این مشکل در حرکات ساده و غیر مهارتی کمتر است . کودک عقب مانده شدید (کانا) از نظرعملکرد حرکتی بسیار ضعیف است، اضافه وزن و چربی زیر پوستی بیشتری دارد و گوشه گیر می باشد. کودک عقب مانده متوسط (کالیو) نیز مانند  کودک عقب مانده شدید از نظر شکل وعملکرد (پیامد) در مهارت های حرکتی مختلف مشکلات زیادی دارددر صورتی که کودکان آموزش پذیر فقط از نظر پیامد یا عملکرد حرکتی با مشکل مواجه هستند.این کودکان از نظر سرعت یادگیری با مشکل روبه رو هستند و پیشرفت آنان 50٪ تا 70٪ کودکان معمولی است . از نظر حرکتی این کودکان می توانند مانند کودکان عادی در فعالیت های حرکتی و ورزشی مدرسه شرکت کنند. اما کسب مهارت و یادگیری حرکتی به کندی پیش می رود. با اینکه کودکان آموزش پذیر از نظر بدنی ضعف آشکاری ندارند ولی از نظر آمادگی حرکتی- ادراکی در سطح پایینی هستند[3].

 

توسعه آمادگی جسمانی مهمترین هدف تربیت بدنی برای عقب ماندگان ذهنی است زیرا توسعه و پیشرفت قابلیت های جسمانی برای این افراد ، موقعیتی را به وجود می آورد که آنها بتوانند بر شرایط محیطی خود از نظر فیزیکی غلبه کنند . از این گذشته این امر اشتیاق و علاقه بیشتری برای زندگی به آنها می بخشد و سبب می شود که افراد وظایف خود را با قدرت هر چه بیشتر انجام دهند . افزایش قابلیت هایی چون قدرت ، سرعت ، استقامت عضلانی ، انعطاف، استقامت عمومی بدن (دستگاه گردش خون و تنفس)، تعادل و هماهنگی ، سبب توسعه قابلیت های جسمانی این افراد می شود [9]. پژوهشگران بر این عقیده اند که کودکان کم توان ذهنی علاوه بر سایر ویژگی ها ، از نظر حرکتی نیز دچار تاخیر  ویا اختلال می باشد [10]. بنابر گزارش شریل[6] (1993) آمادگی جسمانی با شدت کم توانی ذهنی نسبت معکوس دارد.بنابراین کودکان آموزش پذیر از سطح آمادگی جسمانی پایین تری نسبت به کودکان عادی برخوردارند. اما نمی توان دلیل آن را تنها عقب ماندگی ذهنی دانست [11]. بلکه عده زیادی از افراد کم توان ذهنی نتوانسته اند در هیچ نوع فعالیت ورزشی شرکت داشته باشند که علل عدم شرکت این افراد در این زمینه به شرح زیر خلاصه می شود.

 

1- عدم حمایت کافی (کمک های فردی،مالی،حمل و نقل و غیره).

 

2- نظر منفی سازمان های ورزشی نسبت به این افراد .

 

3- نگرش های تبعیض آمیز

 

4- کمبود متخصصین این رشته(مربی،مسؤلین و غیره).

 

پر واضح است که مشکلات مذکور قابل حل می باشد و  تحقیقات زیادی نشان می دهند که با اجرای تمرینات جسمانی کافی،ورزشکاران کم توان ذهنی می تواند تا سطح برابر با ورزشکاران غیر معلول پیشرفت کنند. کتب و نشریات علمی مؤید این واقعیت هستند که اگر ورزشکاران کم توان ذهنی مشکلات ثانویه بهداشتی نداشته باشند،در برابر تمرینات بدنی می توانند پاسخ های فیزیولوژیکی مشابه با ورزشکاران غیر معلول داشته باشند [11].

 

مطالعاتی که از 1960 تا کنون انجام شده نشان داده است که این افراد با آموزش های صحیح به پیشرفت های چشمگیری دست خواهند یافت (لاوای[7] ، رید ،کرسلر– چاویز 1990، موون و رنزاگلیا [8]1998).بنابراین عقب ماندگی ذهنی را نمی توان دلیل محض پایین بودن آمادگی جسمانی آنها دانست . جدول 1-1 علل عمده پایین بودن آمادگی جسمانی افراد مبتلا به کم توانی ذهنی را از دیدگاه محققان بیان می کند [4].

 

جدول 1-1  علل عمده پایین بودن آمادگی جسمانی افراد مبتلا به کم توانی ذهنی [2].

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ی نوشته‌ها

2-5: نقش مبلمان شهری بر هویت شهری و شهرسازی……………..26

 

2-5-1: نقش مبلمان شهری، سیمای شهر و نیاز شهروندان……………. 27

 

2-5-2: نقش سمبلها و نشانه ها در مبلمان شهری……………………… 28

 

2-5-3: رابطه مبلمان شهری و آرامش ذهنی و سلامت روانی…………….. 29

 

2-5-4: تأثیر اقلیم، مصالح، رنگ و ویژگیهای هنری در مبلمان شهری…………. 30

 

2-6:  معیارهای ارزیابی پیاده راه ها ………………………………….31

 

2-6-1: معیارهای اجتماعی اقتصادی…………………………………… 31

 

2-6-2:  معیارهای کالبدی فضایی…………………………………… 32

 

2-6-3: معیارهای ترافیک و دسترسی…………………………………… 33

 

2-6-4:  معیارهای طراحی شهری…………………………………… 34

 

2-7: ارتباط و نقش پیاده راه در تعاملات اجتماعی…………………………………… 35

 

2-7-1: پیاده راه موجب تحکم رابطه انسان و محیط شهری………………………… 35

 

2-7-2: پیاده راه ها عاملی برای نشاط و سرزندگی اجتماعی…………………. 36

 

2-7-3: نقش پیاده روی در سلامت جسمی و روحی عابران پیاده……………… 37

 

2-7-4: حرکت پیاده موجد توسعه پایدار اجتماعی…………………………………… 38

 

2-8: ارتباط پیاده راه و حمل ونقل…………………………………… 39

 

2-8-1: جایگاه پیاده راه در حمل و نقل پایدار ………………………………….39

 

2-8-2: روش ها حمل و نقل داخلی در پیاده راه ها………………………….. 40

 

2-8-2-1: حمل ونقل سواره…………………………………. 41

 

2-8-2-2: پل ها و مسیرهای پیاده متحرک افقی و عمودی……………….. 42

 

2-8-2-3: تونل ها و زیرگذرهای پیاده…………………………………. 43

 

2-8-2-4: شبیراهه ها و پلکانهای پیاده…………………………………. 44

 

2-9: نظریه های مرتبط با مبلمان شهری و پیاده رو………………………….. 44

 

2-9-1 الف)  نظریه های مرتبط با مبلمان شهری …………………………….44

 

2-9-2 ب) بررسی نظریات اندیشمندان در رابطه با مبلمان شهری………….. 47

 

2-10 :نظریههای مرتبط با پیاده راههای شهری………………………………. 54

 

2-10-1 الف) بررسی نظریات اندیشمندان در رابطه با پیاده راه ها…………… 57

 

2-11: انواع عناصر مبلمان شهری…………………………………… 59

 

2-12:  تعریف پیاده‌راه ………………………………….66

 

2-12-1: تاریخچه احداث پیاده‌راه در جهان…………………………………… 66

 

2-12-2: تاریخچه احداث پیاده‌راه در ایران…………………………………… 68

 

2-13:خلاصه و نتیجه گیری…………………………………… 71

 

فصـل سـوم: شناخت وضع موجود شهر تهران (مطالعه موردی منطقه 12 تهران)…….. 76

 

3-1: موقعیت تهران و موقعیت منطقه 12………………………………….. 77

 

3-2: شناخت ویژگی های طبیعی منطقه 12………………………….. 78

 

3-2-1: آب و هوا…………………………………. 78

 

3-2-1-1: تقسم بندی انواع آب و هوای استان تهران…………………. 79

 

3-2-2: ارتفاع از سطح دریا…………………………………. 79

 

3-2-3: شیب زمین…………………………………… 79

 

3-2-4: میزان بارش…………………………………….. 80

 

3-2-5: میانگین دمای سالانه………………………………….. 80

 

3-2-6: رطوبت نسبی…………………………………… 80

 

3-2-7: وزش باد………………………………….. 80

 

3-2-8: ژئومورفولوژی تهران…………………………………… 80

 

3-3: ویژگی های اجتماعی- اقتصادی، تاریخی منطقه 12…………. 83

 

3-3-1: مطالعات تاریخی منطقه 12………………………………….. 83

 

3-3-2: موقعیت اجتماعی و جمعیتی منطقه 12…………………… 86

 

3-3-3: مطالعات اقتصادی منطقه 12………………………………….. 89

 

3-4:خصوصیات كالبدی- فضایی منطقه 12……………………………. 91

 

3-4-1: خطوط و شبكه های ارتباطی…………………………………. 91

 

3-4-3: بافت فرسوده منطقه 12………………………………….96

 

3-5- جمع بندی………………………………….97

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل و یافته های تحقیق……………… 98

 

 

4-1 : آمار توصیفی…………………………………… 99

 

4-1-1: شاخص های توصیفی…………………………………… 99

 

4-1-2:  سن…………………………………… 99

 

4-1-3:  تحصیلات…………………………………….. 100

 

4-1-4: جنسیت…………………………………….. 102

 

4-2: آمار توصیفی سؤالات مربوط به  پرسشنامه………………. 103

 

4-3: معرفی پیاده راه بازار تهران……………………………………. 105

 

4-4: ارزیابی پیاده‌راه بازار تهران……………………………………. 108

 

4-4-1: ابعاد اجتماعی ـ اقتصادی……………………………………. 109

 

4-4-2: کالبدی ـ فضایی……………………………………. 113

 

4-4-3: دسترسی و ترافیک……………………………………… 117

 

4-4-4: طراحی شهری……………………………………. 123

 

فصل پنجم: آزمــون فرضیـات،نتیجه گیری و ارائه راهکار و پیشنهادات…….. 131

 

مقدمه…………………………………… 132

 

5-1: آمار استنباطی برای بررسی سؤالات و فرضیه های تحقیق…………… 133

 

5-1-1: ماتریس همبستگی متغیرهای پژوهش………………………………. 133

 

5-1-2: فرضیات پژوهش……………………………………… 134

 

5-2) نتیجه گیری……………………………………. 136

 

5-3: پیشنهادها  و ارائه راهکار …………………………………..145

 

منابع و مآخذ…………………………………… 147

 

پیوست ها………………………………….. 152

 

چکیده:

 

پایداری سیستم‌های حمل و نقل پایدار انحصاراً در ایجاد آن‌ها خلاصه نمی‌شود فضاهای منتج از این سیستم‌ها از خلل ارزیابی میزان کارایی سیستم‌های فوق که امکان حضور، جابجایی و دسترسی را در آن‌ها فراهم می‌کند، نیز حائز اهمیت است. بدین منظور در پژوهش حاضر احداث و بهره‌برداری از پیاده‌راه بازار تهران واقع در خیابان 15 خرداد مورد ارزیابی قرار گرفته است. قرار گرفتن بازار بزرگ تهران به عنوان مهم‌ترین جاذبه تجاری شهر تهران در جنوب پیاده‌راه و عناصر تاریخی ارزشمندی چون کاخ گلستان، مسجد امام، شمس‌العماره و … موجب جذب تعداد قابل توجهی از شهروندان به این منطقه می‌گردد و این موضوع توجه ویژه به این پیاده‌راه در راستای تأمین خدمات متناسب با حجم استفاده‌کنندگان را طلب می‌نماید.

 

نتیجه ارزیابی نشان‌گر آن است که تغییر دیدگاه مدیریت شهری از توسعه شهری ماشین‌مدار به توسعه شهری انسان‌مدار با احداث پیاده‌راه‌ها به طور کلی باعث رضایت استفاده‌کنندگان از محیط (شاغلین و عابرین) گردیده است. هرچند غفلت در بعضی شاخص‌ها نارضایتی‌هایی را به همراه داشته است. از جمله این معیارها می‌توان به می‌توان به مسئله تأمین امنیت، توجه به عناصر و جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی، تأمین و مدیریت مبلمان شهری متناسب با تعداد استفاده‌کنندگان با تاکید بر تأمین نظافت و بهداشت عمومی، ساماندهی دست‌فروش‌ها، چرخ‌های دستی و موتورسیکلت‌ها و … اشاره نمود حل بعضی از این مسائل مانند تأمین امنیت عمومی با نصب تجهیزات نظارت تصویری، احداث سرویس بهداشتی، نصب تابلوهای راهنما، تخلیه متناوب سطل‌های زباله و تأمین نظافت پیاده، برنامه‌ریزی و مدیریت بهره‌مندی از پتانسیل‌های توریستی و … در کوتاه‌مدت قابل حل می‌باشد، در حالی که حل بعضی موارد مانند مقاوم‌سازی ساختمان‌ها و نوسازی بدنه، ایجاد فعالیت شبانه، افزایش سطح و تناوب خدمات دسترسی مانند مترو و اتوبوس، ایجاد پیوستگی مسیر، جلب مشارکت کسبه و ساکنین در مدیریت و نگهداری این فضاها و … در بلندمدت امکان‌پذیر بوده و تلاش جمعی طلب می‌نماید.

 

فصل اول: کلیات تحقیق

 

مقدمه:

 

حرکت پیاده طبیعی ترین ، قدیمی ترین و ضروری ترین شکل جابجای انسان در محیط است . پیاده روی هنوز امکان مشاهده مکان ها، فعالیت ها و احساس شور و تحرک زندگی و کشف ارزش ها و جاذبه های نهفته در محیط است. زمانی که فضا برای آسایش و حضور ایمن و فعال عابر پیاده در شهر مناسب نباشد، اولین قشری که از حضور در شهر محروم میشود گروه های ویژه یعنی سالمندان، معلولین، کودکان و افراد بزرگسالان می باشد. در حالی که این قشر درصد زیادی از استفاده کنندگان از فضای شهری را تشکیل می دهند و عدم حضور اینان در شهر به معنای افت کیفیت شهری و سلب معنای شهری از آن می باشد. آن چه در شهرهای امروز، قابل توجه است این که تاریخ زدایی و زدودن خاطرات جمعی برای افزایش مسیرهای سواره رو و توجه مسئولین تنها برای رفع نیازهای سواره موجب افول ارزش های بصری شده است و نتیجه آن که، زمانی که مقیاس شهر تنها برای سواره ساخته می شود پیاده راه ها در فضای شهری احساس گم گشتگی، ناامنی و بی هویتی می کند. کاربران اصلی محیط های شهری، پیاده روندگان هستند. توجه به این نکته مهم است که عابران پیاده نمی خواهند فقط پیاده روی کنند. آنان یا می خواهند به مقصدی برسند یا کاری را انجام دهند. این آزادی که یک فرد بتواند راه برود و بگردد، راهنمای خوب و مفیدی برای دستیابی به کیفیتی متمدن در محیط های شهری است. مسیر یک پیاده راه می تواند نیازهای گوناگون شهروندان را برآورده سازد و در عین حال هویت خاص خود را دارا باشد، به شهروندان احساس آرامش و امنیت ببخشد و در واقع بستر زندگی شهری افراد باشد، توقع های آنان را برآورده سازد و احساس تعلق به فضا را تقویت کند. باید به این نگته نیز توجه داشت که در فضاهای پیاده بر خلاف فضاهای حرکت سواره، حواس غیر بصری نیز در ادراک محیط نقش فعال دارند. به طور کلی مسیرها، دارای طبیعتی دوگانه هستند و مشکلات آنها نیز از همین دوگانگی سرچشمه میگیرد. مسیر به عنوان معبر و مسیر به عنوان مقصد، چنان که مشاهده می شود این دو ویژگی ماهیتاً در تضاد با یکدیگر هستند. البته تفکیک کاربری ها در شهرهای مدرن اجازه داده است که خیابان به عنوان معبر و دسترسی مستقل از خیابان تجاری خدماتی به عنوان مقصد مطرح شود در کشورهای اروپایی نمونه های زیبایی از خیابان به عنوان مقصد یعنی محل برخوردهای اجتماعی- شهری، گذراندن اوقات فراغت، بهره وری از زیبایی و استفاده از خدمات متنوع وجود دارد. در بسیاری از موارد این خیابان ها به حرکت پیاده اختصاص یافته و کاربرد عبور اتومبیل از آن ها حذف شده است. اما در کشور ما مسیرهایی که برای عبور پیاده مجهز شده اند نیز اکثرا به عنوان مسیرهای جهت خرید و عبوری سریع مورد استفاده قرار می گیرد. عدم توجه به نیاز شهروند ایرانی و تقلیدی صرفاً کالبدی بدون در نظر گرفتن پیشینه های تاریخی شهرهای خودی سبب نامطلوبی مسیرهای پیاده در کشور ما هستند.

 

1-1- بیان مسأله

 

پیاده روی نقش مهمی در ادراک فضایی، احساس تعلق به محیط و دریافت کیفیت­های محیط را دارد.(کاشانی جو،1385،52) پیاده راه ابزاری برای فعالیت جمعی بخصوص در ارتباط با اقتصادشهری، کیفیت محیطی و سلامت اجتماعی است. از بسیاری جهات، مرکز خرید پیاده در عصر مدرن معادل پلازای قرون وسطا است در دو دهه اخیر ادبیات مربوط به برنامه­ریزی و طراحی پیاده، بسیار متنوع و گسترده شده است؛ اما رویکردی که توانسته چشم اندازی قوی از نظر کالبدی، عملکردی، معنایی و محیطی را در دستور کار خود برای آفرینش فضاهای قرار دهد، رویکرد انسانی می باشد که از دهه هشتاد به این سو در اروپا شکل گرفت و تا به امروز روندی روبه گسترش داشته است. ( عاشوری، 1389، 60(. ضمناً در این تحقیق برای شناسایی نیازهای عابرین پیاده یک آسیب شناسی از وضعیت موجود فضاهای پیاده در شهر تهران صورت گرفته است تا بتوان شناختی از وضعیت موجود و نیازهای عابرین بدست آورد. سلطه تدریجی حركت سواره بر فضاها و معابر شهری، برنامه ریزی و طراحی شهری را از مقیاس‌ها و نیازهای انسان پیاده دور ساخته است، نتیجه تداوم چنین روندی باعث شده، حیات مدنی فضاها با خطر روبرو شود. زندگی شهری زمانی به اوج خود می‌رسد كه شهر در خدمت انسان باشد نه در خدمت اتومبیل؛ به این ترتیب شهر و شهروند در جایگاه و نقش بایسته خود قرار می‌گیرند و زمینه حضور مردم در فضاهای شهری فراهم می‌شود. از این رو در این تحقیق از وضعیت موجود فضاهای پیاده شهر تهران در دو بخش مدیریتی و اجرائی صورت گرفته است. برای بخش اجرائی از نظر صاحب‌نظران، مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی استفاده شده تا بتوان یک آسیب‌شناسی دقیق از مشکلات شهر تهران در بعد اجرایی به دست آورد. با بررسی مسائل و مشکلات پیاده‌راههای تهران مشخص می‌گردد که فضاهای پیاده شهری از کیفیت بالایی برخوردار نبوده اند و در توسعه این فضاها بیشتر مسائل کمی در اولویت قرار گرفته است و این فضاها در برآورده کردن نیازهای عابرین با مشکلات عدیده‌ای روبرو می‌باشند. این گزارش برای داشتن فضاهای شهری با کیفیت، انسان و نیازهایش را مد نظر قرار داده است و بر این اساس یک نظام سلسله مراتبی از نیازهای عابرین در رده‌های سنی متفاوت (کودکان، نوجوانان، سالخوردگان و معلولان) از پایین‌ترین سطح که ایمنی باشد تا بالاترین سطح که نیازهای زیباشناختی و اجتماعی است تدوین شده است. با شناسایی نیازها و تبدیل آنها به الزامات برای طراحی فضای پیاده، می‌توان انتظار داشت کیفیت زندگی در فضاهای شهری ارتقاء یابد و با این شناخت می‌توان مداخلات مناسب در برنامه‌ریزی و طراحی فضای پیاده انجام داد.(قربانی،جام کسری،1389،5)

 

2-1- سوالات تحقیق

 

آیا ایجاد پیاده راه  میتواند در حفظ و مرمت بافت تاریخی شهر تاثیر بسزایی داشته باشد.

 

آیا ایجاد پیاده راه در قسمت های شهر موجب کم شدن ترافیک شده است؟

 

3)آیا پیاده راه های شهری نقشی در برقراری تعاملات اجتماعی دارد؟

 

3-1- اهداف تحقیق

 

1) کم کردن بار ترافیک با ایجاد پیاده راه

 

2) دستیابی به میزان آسایش و امنیت برای شهروندان

 

3) برقراری تحکم رابطه انسان با محیط شهری خود

 

4) حفظ و احیایی بافتهای تاریخی و ارزشمند منطقه با احداث پیاده راه

 

2-1- 1- مرحله اول دگرگونی و رشد شهرها سال1300 تا 1320………….. 15

 

2-1- 2- مرحله دوم دگرگونی و رشد شهرها سال 1320 تا 1341…………… 16

 

2-1- 3- مرحله سوم رشد شتابان شهر نشینی تا انقلاب اسلامی…………. 17

 

2-1- 4- مرحله چهارم ادامه شدت شتابان شهرنشینی بعد از انقلاب اسلامی…..17

 

2-2- فضای شهری و ابعاد آن……………………………………. 18

 

2-2-1- تأثیر فضاهای شهری بر وجوه مختلف یک شهر…………. 19

 

2-2-2- تاثیر فضاهای شهری بر سیما و کالبد یک شهر…………. 19

 

2-2-3- تاثیر فضاهای شهری بر وجوه فرهنگی و اجتماعی یک شهر………… 20

 

2-3- فرایند بازساخت و شکل گیری مناطق کلانشهری…………….. 20

 

2-3-1- سنت زیبایی شناسی بصری در طراحی شهری……………. 22

 

2-3-2- سنت ایجاد مکان شهری…………………………………….. 22

 

2-4- تعریف کلان شهر……………………………………. 23

 

2-4-1- تاریخچه پیدایش کلان شهر……………………………………. 24

 

2-4-2- خصلت‌های کلان شهرها…………………………………… 24

 

2-4-2-1- سلطه عقلانیت و حسابگری در شهرها…………………24

 

2-4-2-2- پیچیدگی کلان شهرها…………………………………… 25

 

2-4-2-3- دلزدگی و یکنواختی…………………………………….. 25

 

2-4-2-4- احتیاط، محافظه کاری در کلان شهری………………… 25

 

2-4-2-5- کلان شهر، مرکز تحول فرهنگ مدرن………………….. 25

 

2-4-2-6- عدم تجانس و ناهمگونی شهرها…………………….. 26

 

2-4-2-7- تراکم و آلودگی محیط……………………………………. 26

 

2-4-2-8- تأخر فرهنگی و عدم هماهنگی انسان و ماشین……….. 26

 

2-5- تاریخچه پیدایش مفهوم كیفیت زندگی…………………….. 26

 

2-5-1-كیفیت زندگی شهری…………………………………….. 28

 

2-5-2- مفهوم کیفیت زندگی…………………………………….. 30

 

2-6- نظریه های كیفیت زندگی…………………………………….. 33

 

2-6-1- كیفیت زندگی ناشی از برخورداری………………………. 33

 

2-6-2- كیفیت زندگی ناشی از ارتباطات………………………. 34

 

2-6-3- كیفیت زندگی ناشی از كیفیتِ بودن…………………….. 34

 

2-6-4- كیفیت زندگی شهری و برنامه ریزی…………………….. 34

 

2-7- دیدگاه های کیفیت زندگی…………………………………….. 36

 

2-7-1- مکتب ساختارگرایی…………………………………….. 36

 

2-7-2- مکتب اصلاح گرایی…………………………………….. 37

 

2-7-3- نظریات طراحان شهری معاصر در باب کیفیات محیطی…………. 37

 

2-7-4- مدلهای طبقه بندی کیفیت محیط شهری……………….. 38

 

2-7-4- 1- مدل لنگ: نیازهای انسانی…………………………. 38

 

2-7-4-2- مدل اپلیارد:  حالت های ادراك انسانی…………….. 39

 

2-7-4- 3- مدل «کانتر» : مولفه های « مکان »………………… 39

 

2-8- ابعاد اساسی در مدلهای سنجش کیفیت زندگی شهری……..39

 

2-8-1- کیفیت زندگی و ابعاد سه گانه آن………………………….. 41

 

2-8-2- شاخص های سنجش کیفیت زندگی شهری……………. 43

 

2-9- برنامه ریزی…………………………………….. 46

 

2-10- دیدگاههای توسعه پایدار شهری با توجه به محیط زیست…………46

 

2-10-1- تعریف سازمان خواربار جهانی (فائو) ………………………47

 

2-10-2- تئوریهای توسعة منطقه‌ای…………………………………. 47

 

2-10-3- روش منطقه‌ای‌کردن……………………………………. 48

 

2-10-4- مناطق همگن…………………………………….. 48

 

2-10-5- مناطق عملکردی…………………………………….. 49

 

2-10-6- مناطق برنامه‌ریزی…………………………………….. 49

 

2-10-7- نظریه سیستمها ……………………………………51

 

2-11- تعریف و مفهوم ارزیابی عملکرد محیط………………. 51

 

2-11-1- مفهوم ارزیابی محیط………………………………. 53

 

2-11-2- اهداف، عملکرد و معیارهای ارزیابی………………… 53

 

 

2-11-3- ارزشیابی محیط……………………………………… 54

 

2-11-4- مفهوم ارزشیابی…………………………………….. 55

 

2-12- مدیریت شهری و مشارکت مردمی……………………. 57

 

2-12-1- مشارکت و توسعه شهری……………………………. 58

 

2-12-1-1- مفهوم مشارکت……………………………………… 58

 

2-12-1-2- سطوح مشارکت……………………………………… 59

 

2-12-1-3- ضرورت و اهمیت مشارکت در توسعه……………… 60

 

2-13- نظریه برنامه‌ریزی ارتباطی………………………………… 62

 

2-13-1- برنامه ریزی فضایی…………………………………….. 63

 

2-13-2- ساختار فضایی…………………………………….. 64

 

2-13-3- ساماندهی فضایی…………………………………….. 64

 

فصل سوم: مواد و روش ها

 

مقدمه……………………………………. 66

 

3-1- ویژگی‌های جغرافیایی کرمانشاه……………………………….. 66

 

3-1-1- ویژگی‌های کلی زمین شناسی و تکتونیکی زاگرس…………… 68

 

3-1-2- ویژگیهای توپوگرافی و ژئومورفولوژیکی شهر کرمانشاه………….. 70

 

3-2- وضعیت منابع آبی استان كرمانشاه…………………………………… 71

 

3-2-1- وضعیت هیدرولوژی شهر کرمانشاه…………………………………. 72

 

3-2-1-1- رودخانه قره سو……………………………………. 72

 

3-2-2- ویژگیهای اقلیمی وجوی…………………………………….. 73

 

3-2-3- درجه حرارت و تغییرات آن……………………………………. 74

 

3-2-4- بارندگی و میزان آن……………………………………. 75

 

3-2-5- باد……………………………………. 77

 

3-2-6- تبخیر……………………………………. 78

 

3-2-7- تعداد روزهای یخبندان……………………………………. 79

 

3-3- مسائل زمین شناسی…………………………………….. 79

 

3-3-1- خاک شناسی شهر کرمانشاه و اطراف آن………………. 79

 

3-3-2- آلودگی هوا…………………………………… 81

 

3-3-3- بررسی خصوصیات تکتونیکی زمین (وضعیت لرزه خیزی منطقه)……..81

 

3-3-4- تأثیر آب و هوا بر سیمای طبیعی و انسانی استان…………….. 82

 

3-5- ویژگیهای انسانی و تاریخی منطقه…………………………… 83

 

3-5-1- شهر کرمانشاه…………………………………… 84

 

3-5-2- جمعیت استان……………………………………. 85

 

3-6- توسعه کالبدی کرمانشاه در دوران جدید شهرنشینی در ایران………87

 

3-6-1- زندگی شهری…………………………………….. 88

 

3-6-2- نژاد……………………………………. 89

 

3-6-3- زبان گویش………………………………………. 89

 

3-6-3-1- گویش کردی کلهری…………………………………….. 90

 

3-6-3-2- گویش کردی اورامی……………………………………. 90

 

3-6-3-3- گویش کردی سورانی…………………………………….. 90

 

3-6-3-4- گویش لکی…………………………………….. 90

 

3-7- هنرهای سنتی کرمانشاه…………………………………… 90

 

3-7-1- گلیم بافی…………………………………….. 91

 

3-7-2- موج بافی…………………………………….. 91

 

3-7-3- جاجیم بافی…………………………………….. 92

 

3-7-4- قالی بافی…………………………………….. 92

 

3-7-5- نمد مالی…………………………………….. 92

 

3-8- وضعیت اقتصادی استان کرمانشاه‏ ……………………………………93

 

3-8-1- صنعت و تولید……………………………………. 93

 

3-8-1- مذهبی و فرهنگی…………………………………….. 93

 

3-8-1- بهداشت و درمان…………………………………… ‏ 94 

 

3-9- روش شناسی تحقیق…………………………………….. 94

 

3-9-1- شرح كامل روش تحقیق بر حسب هدف، نوع داده ها و نحوه اجرا………..94

 

3-9-2- بیان متغیرهای مورد بررسی در قالب یک مدل مفهومی…………….. 94

 

3-9-3- روشهای گردآوری داده ها…………………………………… 95

 

3-9-4- روش و طرح نمونه برداری…………………………………….. 95

 

3-10- بررسی اعتبار و روایی ابزار اندازه گیری……………………… 96

 

3-10-1- روایی پرسشنامه……………………………………. 96

 

3-10-2- پایایی پرسشنامه……………………………………. 97

 

3-11- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات……………………………………… 97

 

فصل چهارم: تجریه و تحلیل داده ها

 

مقدمه……………………………………. 100

 

4-1- اطلاعات و آمار توصیفی جامعة آماری………………………….. 100

 

4-1-2- توزیع پاسخ‌دهندگان بر حسب سن……………………………. 100

 

4-1-3- توزیع پاسخ‌دهندگان برحسب جنس……………………….. 101

 

4-1-4- توزیع پاسخ دهندگان بر حسب شغل…………………………. 101

 

4-1-5- توزیع پاسخ دهندگان برحسب میزان تحصیلات…………………. 102

 

4-1-6- توزیع پاسخ دهندگان برحسب مالکیت خانه (نوع سكونت ساختمان)…….102

 

4-1-7- توزیع پاسخ دهندگان برحسب وضعیت تأهل……………………. 103

 

4-2- شاخص های سنجش………………………………………. 104

 

4-2-1- شاخص ها…………………………………… 104

 

4-3- یافته های استنباطی…………………………………….. 105

 

4-3-1- شاخص های عینی کیفیت زندگی شهری…………… 105

 

4-3-2- شاخص های ذهنی کیفیت زندگی شهری……………. 108

 

4-3-2- 1- شاخص های ذهنی در بعد فیزیکی…………………… 109

 

4-3-2-2- شاخص های ذهنی در بعد اقتصادی……………………. 109

 

4-3-2-3- شاخص های ذهنی در بعد اجتماعی………………….110

 

4-3-3- مقایسه شاخص های ذهنی کیفیت محیط شهری در ابعاد مختلف……..111

 

4-4- بررسی عوامل مؤثر با استفاده از تحلیل عاملی…………….. 111

 

4-4-1- روش تحلیل عاملی…………………………………….. 111

 

4-4-2- تحلیل کاوشی عامل ها…………………………………… 113

 

4-4-3- اعتبار تحلیل عاملی…………………………………….. 115

 

4-4-4- تهیه ماتریس داده ها…………………………………… 116

 

4-4-5- محاسبه ماتریس همبستگی………………………… 116

 

4-4-6- استخراج عامل ها…………………………………… 116

 

4-4-7- چرخش عامل‌ها…………………………………… 118

 

4-4-8- نام گذاری عامل ها…………………………………… 119

 

4-4-8-1- عامل اول……………………………………. 120

 

4-4-8-2- عامل دوّم……………………………………. 120

 

4-4-8-3- عامل سوم……………………………………. 121

 

4-4-8-4- عامل چهارّم……………………………………. 122

 

 فصل پنجم: آزمون فرضیات و نتیجه گیری

 

مقدمه……………………………………. 125

 

5-1- یافته های بدست آمده از فرضیه های پژوهش…………… 125

 

5-1-1- فرضیه اول پژوهش………………………………………. 125

 

5-1-2- فرضیه دوم پژوهش………………………………………. 127

 

5-2- نتیجه گیری و پیشنهادها…………………………………… 128

 

چکیده:

 

کیفیت زندگی به عنوان مفهومی برای نشان دادن میزان رضایتمندی فرد از زندگی و به عبارتی معیاری برای تعیین رضایت و عدم رضایت افراد و گروه ها، از ابعاد مختلف زندگی است. کیفیت زندگی شهری یکی از مهمترین حوزه های مطالعات شهری در کشورهای مختلف است. این مهم به دلیل اهمیت روزافزون مطالعات کیفیت زندگی در پایش سیاست های برنامه ریزی شهری و نقش آن به عنوان ابزاری کارآمد در مدیریت و برنامه ریزی شهری است. بنابراین شهر به عنوان بستر زیست انسان شهرنشین، نیازمند تامین استانداردهایی است که در یک نگاه می توان آن را استانداردهای کیفیت زندگی نامید. واژه کیفیت زندگی بیشتر با محیط طبیعی و شرایط خارجی زندگی افراد از قبیل آلودگی، کیفیت مسکن، جنبه های زیبایی شناسانه، تراکم، شیوع جرم و مانند این ها مرتبط است. هدف این پژوهش بررسی و ارزیابی کیفیت زندگی شهری در منطقه2 شهرداری کرمانشاه می باشد. روش تحلیل از نوع توصیفی– تحلیلی است. برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و پیمایشی با استفاده از پرسشنامه و برای سنجش کیفیت زندگی در منطقه استفاده گردیده است. به منظور تحلیل داده‌ها و آزمون فرضیات از روش‌ های آماری آزمون T-test تك نمونه ای و تحلیل عاملی و نرم‌افزار SPSS بهره گرفته شد. كیفیت زندگی شهری معمولاً از طریق شاخص های ذهنی حاصل از پیمایش و ارزیابی ادراكات و رضایت شهروندان از زندگی شهری و یا با استفاده از شاخص های عینی اندازه گیری می شود. نتایج این پژوهش نشان می دهد که میزان رضایت شهروندان از کیفیت محیط زندگی خود در ابعاد فیزیکی درحد مطلوبی قرار ندارد. در پایان نیز پیشنهاداتی جهت بهبود وضعیت این منطقه ارائه گردیده است.

 

فصل دوم : ادبیات تحقیق  

 

مقدمه……………………………………………………………. 13

 

2-1- نگرش……………………………………………………… 13

 

2-1-1- انواع نگرش ها…………………………………………… 15

 

2-1-2- چگونگی شکل گیری نگرشها………………………….. 16

 

2-1-3- کاربردهای نگرش………………………………………… 17

 

2-1-4- اندازه گیری و سنجش نگرش ها………………………. 18

 

2-1-5- نظریه ها و الگوهای تغییر نگرش……………………….. 19

 

2-1-5-1- الگوهای یادگیری تغییر نگرش………………………… 19

 

2-1-5-2- الگوهای شناختی تغییر نگرش………………………. 21

 

2-2- آگاهی……………………………………………………….. 27

 

2-2-1- اهمیت فعالیت بدنی و ورزش……………………………. 27

 

2-2-2- فواید فعالیتهای بدنی و ورزش…………………………… 29

 

2-3- عملکرد………………………………………………………… 34

 

2-3-1- عملکرد های فعالیت بدنی و ورزش……………………… 34

 

2-4- مروری بر تحقیقات انجام شده………………………………. 37

 

2-4-1- تحقیقات انجام شده در داخل کشور……………………… 37

 

2-4-2- تحقیقات انجام شده درخارج از کشور…………………….. 40

 

فصل سوم : روش تحقیق

 

مقدمه……………………………………………………………….. 47

 

3-1- روش تحقیق………………………………………………….. 47

 

3-2- جامعه آماری تحقیق…………………………………….. 47

 

3-3- اندازه نمونه و روش نمونه گیری………………………….. 48

 

3-4- روش جمع آوری اطلاعات……………………………………… 48

 

3-5- ابزار اندازه گیری تحقیق…………………………………….. 48

 

3-6- روایی و پایایی ابزار اندازه گیری…………………………….. 49

 

3-7- روش‌های تجزیه و تحلیل داده ها…………………………… 49

 

3-8- محدودیت های تحقیق…………………………………….. 49

 

3-8-1- محدودیت های اعمال شده توسط محقق……………… 49

 

3-8-2- محدودیت های خارج از کنترل محقق…………………. 49

 

3-9- ملاحظات اخلاقی…………………………………………… 50

 

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده‌ها

 

مقدمه…………………………………………………………….. 52

 

4-1- تحلیل توصیفی داده ها ……………………………………52

 

4-1-1- تحلیل متغیر های طبقه ای……………………………… 53

 

4-1-2- تحلیل توصیفی گروه نمونه بر حسب ناحیه مشغول به تحصیل………54

 

4-1-3- تحلیل توصیفی گروه نمونه بر حسب سن دانش آموزان……………..55

 

4-1-4- محاسبه شاخص های مرکزی و پراکندگی داده های متغیرهای اصلی تحقیق………….56

 

4-2- تحلیل  استنباطی داده های تحقیق………………………. 56

 

فصل پنجم : بحث و نتیجه‌گیری

 

مقدمه……………………………………………………………….. 68

 

5-1- یافته های پژوهش……………………………………….. 68

 

5-2- بحث و بررسی…………………………………………….. 69

 

5-3- پیشنهادات………………………………………………… 72

 

5-3-1- پیشنهادهای کاربردی…………………………………….. 72

 

5-3-2- پیشنهادهای پژوهشی…………………………………….. 73

 

منابع

 

منابع فارسی…………………………………………………….. 76

 

منابع غیرفارسی……………………………………………….. 78

 

چکیده:

 

هدف این پژوهش، بررسی آگاهی، نگرش و عملکرد دانش آموزان پسر دبیرستانی شهرستان یزد نسبت به فعالیت بدنی و ورزش می باشد.با توجه به جدول مورگان، تعداد 370 نفر به روش تصادفی خوشه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شده است. برای سنجش عملکرد، آگاهی و نگرش دانش آموزان از پرسش نامه های محقق ساخته استفاده شده است که روایی آن ها از روش اعتبار محتوا توسط متخصصان و محققان مدیریت تایید شد و پایایی پرسش نامه ها با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ به ترتیب 78/0 ،68/0 و9/0 می باشد.برای تحلیل داده های پژوهش از آزمون آماری t- استیودنت، تحلیل واریانس و نیز از روش همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که میانگین نمره آگاهی و عملکرد دانش آموزان از فعالیت ورزشی به طور معنی داری از سطح مطلوب پایین تر است. همچنین، میانگین نمره نگرش دانش آموزان به فعالیت ورزشی به طور معنی داری در سطح مطلوبی قرار داشت. نتایج همبستگی نشان داد که بین دو متغیر عملکرد و میزان آگاهی و همچنین نگرش و میزان آگاهی نسبت به فعالیت ورزشی در بین دانش آموزان پسر دبیرستانی رابطه معنی دار وجود ندارد. علاوه بر این، بین نگرش به فعالیت بدنی و عملکرد فعالیت بدنی دانش آموزان رابطه مستقیم و معنی دار وجود داشت (000/0p=  و20/0 r= ). یعنی هرچه نگرش به فعالیت بدنی مثبت تر بوده میزان عملکرد فعالیت بدنی دانش آموزان نیز افزایش یافته است. نتایج تحقیق نشان داد که میزان آگاهی و نگرش دانش آموزان نسبت به فعالیت بدنی در پایه های مختلف تحصیلی یکسان است. اما عملکرد دانش آموزان در فعالیت بدنی در پایه اول دبیرستان بیشتر از پایه های دیگر بود(05/0=p ).

 

فصل اول: کلیات تحقیق

 

 

1-1- مقدمه

 

فعالیت بدنی و ورزش یكی از مهم ترین فعالیت های بشر امروز است. شواهدی وجود دارند که نشان می دهند، فعالیت بدنی از جنبه جسمانی، روانی، اجتماعی و احساسی برای افراد سنین گوناگون فواید زیادی در بر دارد. فعالیت­های حركتی و ورزشی به لحاظ ایجاد تعادل­های فیزیولوژیكی و بهبود بخشیدن عملكردهای حیاتی بدن، سلامتی و شادابی تن و روان فرد را در پی دارد و از طرفی برخورداری افراد از سلامت و بهداشت جسمی- روانی، بقاء و خود شكوفایی یك جامعه را تضمین می­كند.

 

شواهدی وجود دارد که نشان می دهد ارتباط بین آگاهی و نگرش نسبت به عملکرد مفید و فعالیت بدنی منظم در بین افراد وجود دارد. شناخت خصوصیات فردی و آگاهی از نگرش­ها و گرایش­های افراد به فعالیت­های حركتی و ورزشی نقش مهمی در تصمیم­گیری­های تربیتی، آموزشی و بهداشتی دارد و می­تواند دست­اندركاران و متولیان ورزش را در فراهم كردن امكانات متناسب با تمایلات، توانایی­ها و نیازهای جسمی- روانی افراد به منظور ایجاد زمینه­های لازم برای توسعه و گسترش فعالیت­های حركتی و ورزشی و برنامه ریزی واقع بینانه و اصولی كمك نماید. به نظر می رسد بررسی میزان آگاهی و نگرش سنجی افراد از عوامل مؤثر ترغیب آنها به انجام فعالیت های حرکتی و ورزشی می باشد.  

 

دوران نوجوانی دورانی است كه زمینه بسیاری از بیماری های پرخطر سنین میانسالی و كهنسالی از آن نشأت می گیرد(عطارزاده حسینی ،1383). دانش آموزان به عنوان رکن اساسی نظام آموزشی کشور در دستیابی به اهداف نظام آموزشی، نقش و جایگاه ویژه ای دارند. امروزه عملکرد دانش آموزان در زمینه ورزش و فعالیت های جسمانی مقوله ای مهم، ومورد توجه دست اندرکاران تعلیم وتربیت است. بهبود ورزش در مدارس، بخصوص مقطع دبیرستان، نه تنها موجب سلامت روح و جسم فراگیران می شود، بلکه نشاط جامعه و بهبود عملکرد تحصیلی فراگیران در سایر زمینه ها را نیز به همراه دارد.

 

2-1- بیان مسأله تحقیق

 

از دیرباز داشتن فعالیت بدنی منظم در اقشار مختلف مردم، آرمان متعالی جوامع بوده است(آرنت و همکاران ،2000 ؛ ماکن هاپت ،2002). علی رغم تأیید وجود چنین یافته ای، هنوز بسیاری از جوامع با نبود یا کمبود فعالیت بدنی دراقشار مختلف خود مواجه اند. این امر در حالی است که فعالیت بدنی منظم یکی از مهم ترین مؤلفه های اثرگذار بر سبک زندگی سالم محسوب می شود(کاماردین و فازی ،2007). یافته های اخیر نشان می دهند فعالیت بدنی آثار مثبت و معناداری بر سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی افراد در تمامی دوره های زندگی دارد و ابزاری کارآمد در ارتقای کیفیت زندگی اقشار مختلف مردم است(کاماردین و فازی ،2007). فعالیت بدنی منظم به عنوان یك رفتار مهم ارتقاء دهنده سلامت باعث پیشگیری و یا به تأخیر انداختن انواع بیماری های مزمن و مرگ و میر زودرس می گردد، همچنین در كاهش خطر بیماری های مغزی، قلبی، فشارخون، چاقی و غیره نیز موثر است(لی سی دی و بلر ،2003).

 

میزان پیشنهادی فعالیت بدنی برای نوجوانان به منظور دست یابی به این فواید بین 30 تا60 دقیقه فعالیت متوسط تا شدید در روز است. اما تحقیقات انجام شده ی اخیر نشان داده اند که فعالیت جسمانی در نوجوانان كاهش یافته است، این روند کاهش به طور فزاینده در میان دانش آموزان دبیرستانی ادامه می یابد و تا بزرگسالی تداوم پیدا می كند(گیلمن و همکاران ،2001). بر اساس یك مطالعه كشوری 60 درصد از دانش آموزان ایرانی كم تحرك بودند و میزان فعالیت جسمانی دانش آموزان با افزایش پایه تحصیلی كاهش یافته است و در دختران این کاهش شایع تر از پسران بوده است(همشهری آنلاین ،1388). همچنین، در مطالعه ای که درسال 2006 در ایالات متحده ی آمریکا انجام شد، به این نتیجه رسیدند که فقط 8/35 درصد دانش آموزان دبیرستانی، میزان پیشنهادی فعالیت بدنی را انجام می دهند (هاشمی ،1388). همچنین درطی تحقیقات دیگری محققان دریافتند که نگرش و تلقی دانش آموزان نسبت به فعالیت بدنی از دوره راهنمایی به دبیرستان، میل به منفی تر شدن دارد و شرکت در فعالیت بدنی نیز رو به کاهش می رود. ایروان درسال 2007 معتقد بود افزایش وزن به طور قابل ملاحظه ای بلافاصله بعد از دوران دبیرستان افزایش می یابد كه ممكن است به طور مستقیم به كاهش فعالیت های بدنی نسبت داده شود.

 

درایران، یکی از موانع مهم افزایش فعالیت بدنی عدم وجود آگاهی در مورد مزایای فعالیت بدنی وهمچنین، عدم وجود اطلاعات کافی در مورد سطوح و محدوده فعالیت جسمانی و ورزش می باشد(سازمان جهانی بهداشت ،2003). آنچه مسلم است ادراک و نگرش افراد به موانع و مزایای مشارکت در فعالیت بدنی، عاملی اثرگذار بر تصمیم گیری های آنان در مشارکت در فعالیت منظم و سلامت محور است. لذا، ارزیابی ادراک و نگرش افراد به فعالیت های حرکتی، جایگاه ویژه ای را در پژوهش های کاربردی به خود اختصاص داده است(دفلاندر و کرانت ،2004). آلپورت نگرش را نوعی آمادگی ذهنی و عصبی سازمان یافته با تجربه تعریف می کند که بر واکنش به تمامی موضوعات و موقعیت های وابسته به نگرش تأثیری پویا ومستقیم بر جای می گذارد(عطارزاده حسینی ،1383 ؛ سیرز و همکاران[10] ،1991). نگرش ها از باورهای ما نسبت به افراد و اشیاء متولد شدند. آنها رفتارهای ما را به روش های بی شمار شكل دادند و مشاركت ما را در فعالیت ها و اهدافی را كه بنا نهادیم و آنهایی را كه تصمیم به ترك آنها گرفتیم را تعیین می كنند. عقاید و نگرش ها از طریق حركات و زبان افراد بیان می شود. علت مطالعۀگستردۀ مفهوم نگرش در سال های اخیر، توانایی شناخته شده آن درتأثیرگذاری برعملکرد افراد است. نظر به این كه نگرش بر رفتار اثر می‌گذارد و با رفتار یك رابطه علت و معلولی دارد. دستیابی به نگرش افراد بهترین راه تشخیص رفتار مشارکتی افراد در فعالیت های حرکتی است(زاکاریان و همکاران ،1994). ارتقای دیدگاه و نگرش مثبت به تربیت بدنی عنصر مهمی در پی فعالیت های جسمانی مادام العمر است(سیلورمن و ساب رامانیام ،1999).

 

نکتۀ مهم قابل ملاحظۀ پژوهشگران، نگرش نوجوانان و جوانان به ورزش است. به زعم اکثرآنان، دوره‌های سنی جوانی و نوجوانی دوره هایی اند که نگرش ها رشد می کنند و علاوه برشکل گیری، زمینه برای تغییر مساعد آن ها فراهم است(تولسون و چررت ،1994). رفتارهای دانش آموزان متأثر از باورها و نگرش های آنها است. شناخت این نگرش ها به معنای اصلاح برنامه های كلاسی و آموزش می باشد. ترودئا و همکاران.(1998)، پاسخ گویی به نیازهای دانش آموزان را دردوره های تحصیلی پایین مهمتر از مقاطع تحصیلی بالاتر می دانند، چون آنها نگرش مثبت و تجربه لازم را برای مشارکت ورزشی در سالهای آتی بدست می آورند. در تربیت بدنی، كسب شناخت از باورهای دانش آموز یك منبع مهم برای درك نگرش ها و علایق آنها و مشاركت انها در برنامه كلاسی است(استراند و اسكانتلینگ ،1994). یك رابطه مثبت و قابل توجه بین نگرش های دانش اموزان دبیرستانی نسبت به تربیت بدنی و شركت در فعالیت های اوقات فراغت وجود دارد( چانگ و فیلیپ ،2002).

 

با توجه به نقش فعالیت بدنی و ورزش در سلامت افراد، بخصوص دانش آموزان و با توجه به نتایج   تحقیقات متعدد مبتنی بر آثار مفید و مثبت ورزش و فعالیت بدنی، در این پژوهش محقق به دنبال این است  که میزان آگاهی، نگرش و عملکرد دانش آموزان پسر دبیرستانی شهرستان یزد نسبت به فعالیت بدنی و ورزش چقدراست؟

 

3-1- ضرورت و اهمیت تحقیق

 

فعالیت بدنی عمدتاً به عنوان ضرورتی برای رشد و تکامل طبیعی کودکان و نوجوانان شناخته می شود. شرکت در فعالیت بدنی منظم، در کاهش خطر ابتلا به چاقی، بیماری قلبی وعروقی، فشار خون، دیابت نوع دو، سرطان روده، استئو آرتریت(ساییدگی مفصلی) و پوکی استخوان بزرگسالان مؤثر است. یكی از اهداف سازمان جهانی بهداشت تا سال2010، افزایش تعداد افرادی است كه برای حفظ سلامت، فعالیت جسمانی كافی داشته باشند(سعید ،1386 ص86-71). همچنین فعالیت جسمانی به عنوان یك شاخص مهم جامعه سالم در سال2010 مدنظر بوده است(پانا و همکاران ،2004). ون مچلن (1997)معتقد است فعالیتهای بدنی طولانی مدت، به عنوان بهترین گزینه برای سلامتی جامعه است (وکیلی ،1389). فعالیت جسمانی متوسط می تواند توسط هركس ، در هر روز از زندگی و بدون هیچ هزینه ای انجام شود. فعالیت بدنی متوسط باید در تمام روزهای هفته یا حداقل 5 روز درهفته انجام شود تا اثرات بهداشتی مثبت داشته باشد و فعالیت بدنی شدید نیز باید3 روز درهفته انجام شود(پاهو ،2002).

 

فعالیت بدنی به عنوان یك عامل تعیین كننده مهم در بهبود سلامت جسمی شناخته شده است ولی رفتارهای فعالیت بدنی  نیز با بسیاری از حالت های مثبت روانشناسی ارتباط دارد. تاثیری كه فعالیت بدنی روی جسم دارد با بهبود تصور، كنترل وزن و اخلاق است كه نقش اساسی در نتیجه وضعیت روانی بازی می كند. اعتماد به نفس پایین، تبعیض اجتماعی، نگرانی، افسردگی و خود كشی همگی با افزایش در صد چربی بدن یا وضعیت وزن نا سالم در ارتباط هستند. به طور كلی این یافته ها به اهمیت فعالیت بدنی روی سلامت اجتماعی ، ذهنی و جسمی شخص اشاره می كند(پاولیك و كینلن ،2007).

 

با وجود این، از سال 1991 تا 1999 میزان فعالیت جسمانی دانش آموزان از42 درصد به29درصد کاهش داشته است. در سال2000 ، نزدیک به نیمی از گروه سنی21-12 سال فعالیت جسمانی منظم نداشتند و در سال 2001، فقط 30 درصد از افراد 18سال و بزرگتر فعالیت جسمانی منظم داشتند. اهمیت دادن به فعالیت های بدنی و ورزش مدرسه ای به حدی اهمیت یافته که توجه جهانی به آن رو به افزایش است و مسؤلان ارشد تربیت بدنی ورزش دنیا، به خصوص آموزش و پرورش را به چالش کشیده اند، به طوری که درچند دهه اخیرموضوع تربیت بدنی و ورزش مدرسه ای درسطر اول اولویت های برنامه ای و پژوهشی بسیاری ازکشورها و نهادهای بین المللی قرار گرفته است(بایلی و دیسمور ،2004).

 

مطالعه نگرش به فعالیت­های حركتی و ورزشی به عنوان خواستگاه رفتار آگاهانه در جهت نیل به اهداف بهزیستی و تندرستی از اهمیت زیادی برخوردار است. بدین منظور شناخت خصوصیات فردی و آگاهی از نگرش­ها و گرایش­های افراد به فعالیت­های حركتی و ورزشی نقش مهمی در تصمیم­گیری­های تربیتی، آموزشی و بهداشتی دارد و می­تواند دست­اندركاران و متولیان ورزش را در فراهم كردن امكانات متناسب با تمایلات، توانایی­ها و نیازهای جسمی- روانی افراد به منظور ایجاد زمینه­های لازم برای توسعه و گسترش فعالیت­های حركتی و ورزشی و برنامه ریزی واقع بینانه و اصولی كمك نماید. آثار متقابل حضور در فعالیت های حرکتی و ورزشی بر نگرش افراد، متفاوت بودن این نگرش ها با توجه به ویژگی های متفاوت فردی، همسان نبودن نیازها، تفاوت در میزان بهره مندی از تأثیرات حرکت و فعالیت های ورزشی، و به طور کلی درهم آمیختگی زندگی فردی و اجتماعی عواملی اند که بیش از پیش اهمیت پرداختن به مقولۀ نگرش را یادآور می شوند و بر تأثیرات اجتماعی و انکارناپذیر فعالیت های حرکتی و ورزشی صحه می گذارند(رمضانی نژاد ،1376 ؛ ماتی و چریستور ،1998 ؛ ساندرز و ممری ،1990 ؛ تری ،1996).

 

اهمیت آگاهی ازفعالیت بدنی در ارتقای میزان مشارکت نوجوانان در این فعالیت ها، به طور کلی ثابت شده است. اما امروزه یافته های تحقیقاتی، کاهش مداوم آگاهی و نگرش نسبت به ورزش در میان دانش آموزان ،به خصوص دانش آموزان دبیرستانی را نشان می دهند، به همین دلیل در این تحقیق به بررسی میزان آگاهی، نگرش و عملکرد دانش آموزان دبیرستانی شهرستان یزد نسبت به فعالیت بدنی و ورزش خواهیم پرداخت.

 

[1] – Healthy People

 

[2] – Pena et al

 

[3] – Van Mchln

 

4- Pan American Health

 

[5] – Pawlik & Kienlen

 

[6] – Bailey & Dismore

 

[7] – Matthys &  Christopher

 

[8] – Saunders &  Mummery