بادآورنهندی و حسنی (۱۳۹۲). در این تحقیق،‏ رعایت معیار محافظه کاری مشروط در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران،‏ با بهره گرفتن از اطلاعات صورت‌های مالی ۸۰ شرکت،‏ برای دوره زمانی ۱۳۸۸- ۱۳۸۱ مورد بررسی قرار گرفته است. با بهره‌گیری از مدل های بال و شیوا کومار (۲۰۰۵)،‏ نشان داده می شود که معیار محافظه‌کاری مشروط توسط شرکت های نمونه در دوره مورد بررسی،‏ در نظر گرفته نشده است؛ ‌به این معنی که شرکت های نمونه سودهای اقتصادی را سریعاً شناسایی نموده ولی زیان‌های اقتصادی را به تأخیر انداخته‌اند. این موضوع می‌تواند نشان دهنده استفاده از روش های حسابداری جسورانه در شرکت های غیرورشکسته باشد و نشان می‌دهد که وضعیت گزارشگری شرکت های غیر ورشکسته نمونه مطلوب نمی‌باشد. این شواهد دلالت بر وجود مشکل نمایندگی و عدم تقارن اطلاعات بین سهامدار و مدیر،‏ در بورس اوراق بهادار تهران دارد.

فصل سوم

روش تحقیق

۳- فصل سوم: روش تحقیق

۳-۱- مقدمه

دستیابی به اهداف علم یا شناخت علمی در صورتی میسر می‌شود که با روش شناسی درست همراه باشد. منظور از روش، مجموعه ابزار و تدابیری است که حصول به هدف نهایی و مطلوب را آسان می‌سازد. هدف از انجام هر تحقیق، کشف واقعیت است. واقعیت با کاوش و روشنگری روابط منطقی مربوط به ویژگی‌های اجزای موضوع تحقیق حاصل می‌شود. ‌بنابرین‏، هر پژوهشگری پس از تعیین موضوع تحقیق باید به گزینش روش تحقیق بپردازد. روش تحقیق، پیروی از رویه های منظمی است که در جریان استفاده از شیوه های آماری و مرتبط ساختن عوامل موضوع تحقیق باید رعایت گردد. یک تحقیق زمانی علمی محسوب می‌شود که به صورت منطقی و منظم نسبت به مشکل گشایی و پیگیری گام به گام در جهت شناسایی مشکلات، گرد آوری داده ها، تجزیه و تحلیل آن‌ ها و در نهایت استنتاج معتبر، پاسخگو باشد. از این رو تحقیق علمی صرفاً بر تجربه یا برداشت‌های شخصی و درک مستقیم مبتنی نیست، بلکه هدفمند و دقیق عمل می‌کند.

تحقیق علمی به منظور گسترش قلمرو دانش صورت می‌پذیرد و به محقق کمک می‌کند تا یافته های خود را با صحت و اطمینان بیشتری بیان کند. به همین دلیل است که تحقیق ‌های علمی اغلب عینی‌تر است و به مدیران در توجه به عوامل خاصی که مورد نیاز می‌باشد، یاری می‌رساند. تحقیقات علمی به طور معمول به صورت کاوشگرانه انجام می‌پذیرند و به صورت کاملاً هدفمند و البته محدود ‌در مورد یک موضوع با صحت و استحکام به آزمون نتایج می‌پردازند و نیز با دقت و اطمینان، تکرار پذیری این نتایج را به صورت عینی مد نظر دارند و به تعمیم پذیری آن در جهت کاربرد برای دانش افزایی و نیز افزایش ثروت می‌نگرند.

در هر تحقیق ابتدا باید نوع، ماهیت، اهداف تحقیق و دامنه آن معین شود تا بتوان با بهره گرفتن از قواعد و ابزار و از راه های معتبر به واقعیت‌ها دست یافت. فرایند تحقیق، فرآیندی است که طی آن محقق می‌کوشد با پردازش علمی و منظم درون داده ها، فرضیه های خود را به بوته آزمایش بگذارد. این فصل به روش شناسی تحقیق، تعریف متغیرهای تحقیق، روش جمع‌ آوری اطلاعات، جامعه آماری، روش نمونه گیری، حجم نمونه و معرفی آزمون‌های مربوط اختصاص دارد.

۳-۲- نوع تحقیق

این تحقیق از نظر هدف، تحقیقی کاربردی محسوب می‌شود. روش انجام تحقیق حاضر با توجه به هدف و ماهیت موضوع و توانایی اجرایی آن، توصیفی-همبستگی می‌باشد. مطالعات همبستگی برای یافتن ارتباط بین متغیرها انجام می‌شود. پژوهش حاضر به دلیل این‌که در فاصله زمانی در طی دوره ۲ سال قبل و بعد از دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران انجام می‌شود، از نظر افق زمانی مقطعی می‌باشد.

۳-۳- سوال و فرضیه‌ تحقیق

در این تحقیق سوال محوری بدین شکل مطرح شد که آیا دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران محافظه کاری مدیران در تهیه گزارش های حسابداری را افزایش می‌دهد؟. در این راستا دو سوال فرعی مطرح شد که آیا وضع دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران موجب افزایش محافظه کاری شرطی توسط مدیران در گزارشگری مالی شده است؟ و آیا وضع دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران موجب افزایش محافظه کاری غیرشرطی توسط مدیران در گزارشگری مالی شده است؟. در راستای ‌پاسخ‌گویی‌ به سوال های طرح شده، فرضیه های تحقیق حاضر بدین شرح تدوین شد: وضع دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران موجب افزایش محافظه کاری شرطی توسط مدیران در گزارشگری مالی شده است.

وضع دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران موجب افزایش محافظه کاری غیرشرطی توسط مدیران در گزارشگری مالی شده است. درحقیقت فرضیه بیانگر چگونگی روابط متغیرهای تحقیق و هم بیانگر جهت تحقیق است.

۳-۴- مدل آزمون فرضیه و متغیرهای مورد مطالعه

متغیر مستقل:

در تحقیق حاضر هدف بررسی و شناسایی میزان تاثیرگذاری به کارگیری دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران بر محافظه کاری مدیران شرکت های عضو بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد و به منظور تحقق این هدف برای دو دوره ۲ سال قبل و ۲ سال بعد از اجرایی نمودن این دستورالعمل وجود الزام قانونی قبل از سال ۱۳۸۶ با مقدار صفر و بعد از این تاریخ با مقدار یک به صورت یک متغیر مجازی در تحلیل مد نظر قرارداده شده است.

متغیر وابسته:

در این پژوهش متغیرهای محافظه کاری^[۷۷] شرطی(CON₁) و غیر شرطی(CON₂) بر اساس ادبیات محافظه کاری دو مورد از پرکاربردترین معیارهای اندازه گیری محافظه کاری به شرح زیر می‌باشند. مدل احمد و دولمان (۲۰۰۷) با الهام از مدل گیولی وهاین^[۷۸] (۲۰۰۰):

در این شاخص بر اقلام تعهدی تأکید شده و بیشتر رویکرد سود و زیانی دارد و بیانگر محافظه کاری شرطی است. محافظه کاری شرطی، محافظه کاری است که توسط استانداردهای حسابداری الزام شده است. یعنی شناخت به موقع زیان در صورت وجود اخبار بد و نامطلوب و عدم شناخت سود در مواقع وجود اخبار خوب و مطلوب. مثلاً کاربرد قاعده اقل بهای تمام شده یا خالص ارزش فروش در ارزیابی موجودی کالا، نوعی محافظه کاری شرطی است. ‌به این نوع محافظه کاری، محافظه کاری سود و زیان و یا محافظه کاری گذشته نگر نیز می‌گویند.

محافظه کاری غیر شرطی از طریق استانداردهای پذیرفته شده حسابداری، الزام نگردیده است. این نوع محافظه کاری، کمتر از واقع نشان دادن ارزش دفتری خالص دارایی ها به واسطه رویه های از پیش تعیین شده حسابداری است. این محافظه کاری، به محافظه کاری ترازنامه و یا محافظه کاری آینده نگر نیز معروف است. مدل احمد و دولمان^[۷۹](۲۰۰۷) با الهام از مدل بیور و رایان^[۸۰] (۲۰۰۰):

در این شاخص بر ارزش بازار حقوق صاحبان سهام تأکید شده و بیشتر رویکرد ترازنامه ای دارد و بیانگر محافظه کاری غیرشرطی است.

متغیرهای کنترلی:

LASSETS: لگاریتم کل دارایی ها شرکت i در زمان t، متغیری به منظور کنترل اندازه شرکت ها (وبر و ویلنبرگ^[۸۱]، ۲۰۰۳)؛