1- به فشار و دمای بالا نیاز ندارد.

 

 

2- غلظت و فاصله بین ذرات رسوب قابل کنترل است.

 

 

3- اجزاء تغییر شکل نمی دهند.

 

 

4- به تجهیزات گرانقیمت نیاز ندارد.

 

 

5- امکان تولید در مقیاس صنعتی وجود دارد ]3و4[.

 

 

برای تهیه کامپوزیتهای زمینه فلزی اگر ذرات سرامیکی در الکترولیت به درستی پراکنده شوند و در طول آبکاری به طور همزمان رسوب کنند، رسوب نشانی الکتریکی یک روش مناسب است ]5[.

 

 

2-2- آبکاری الکتریکی

 

 

آبکاری الکتریکی فرآیندی است که در آن با استفاده از جریان برق لایه نازکی از یک فلز روی سطح فلزی دیگر رسوب داده میشود. اساس آبکاری الکتریکی به اینصورت است که در اثر عبور جریان الکتریسیته از یک الکترولیت فلز محلول در آن روی کاتد رسوب کرده و متعاقبا مقداری از فلز آند وارد محلول میشود به این ترتیب ترکیب الکترولیت ثابت می ماند ]6[. آبکاری الکتریکی برای ایجاد      پوشش های تزئینی و محافظ اصلاح سطوح ساییده شده یا اضافه ماشین کاری شده، قطعه سازی یا بعبارتی شکل دهی الکتریکی قطعات شکل پیچیده که دارای زوایای متغیر، ابعاد دقیق و سطوح طرح دار هستند بکار میرود. عملیات آندکاری، تمیزکاری الکتریکی، پرداخت الکتریکی اسید شویی آندی، استخراج و تصفیه فلزات بکار میرود ]6[.

 

 

در رسوبدهی الکتریکی بایستی یک مدار الکتریکی با حضور یک باتری یا منبع تغذیه در خارج الکترولیت و یون های باردار در داخل محلول برقرار گردد. لذا برای انجام فرآیند رسوبدهی الکتریکی هدایت الکتریکی مدار و تحرک یون های فلزی ضروری است ]2[.

 

 

1-2-2- مزایا و معایب آبکاری الکتریکی

 

 

از مزایای پوشش دهی از طریق آبکاری الکتریکی نسبت به سایر روش ها به موارد زیر می توان اشاره نمود:

 

 

1- انجام فرآیند آبکاری دردمای پایین که خود باعث می شود تا قطعه دچار اعوجاج نگردد و واکنشهای مخرب ایجاد نشود.

 

 

2- پوشش های حاصل از این روش چسبندگی خوبی با زیر لایه دارند.

 

 

3- سرعت بالای تولید.

 

 

4- قابلیت ایجاد ساختاری فشرده و عاری از تخلخل.

 

 

5- هیچگونه محدودیت در میزان ضخامت پوشش از این روش وجود ندارد و برای فلزات نیکل
می توان به ضخامت mm 13 نیز رسید.

 

 

6- قابلیت رسوبدهی فازهای غیر تعادلی.

 

 

7- با تنظیم شرایط آبکاری می توان سختی، تنش داخلی و خصوصیات متالورژی پوشش را تغییر داد.

 

 

 

و معایب آن عبارتند از:

 

 

1- بدلیل اینکه توزیع چگالی جریان در قطعه یکنواخت نمی باشد پوشش تمایل به ضخیم شدن در لبه ها و گوشه ها و نازک شدن در فرورفتگی ها و مرکز سطوح را دارد.

 

 

2- اندازه حمام آبکاری محدود به ابعاد قطعه کار می باشد ]5و8[.

 

 

تاریخچه آبکاری الکتریکی به سال 1800 بر می گردد که یک دانشمند ایتالیایی طلا را برای اولین بار به صورت آبکاری الکتریکی پوشش داد. تا سال 1840 کار او تقریبا ناشناخته باقی ماند تا اینکه دوباره در سال 1841 هنری[1] و دوستش دو دانشمند بریتانیائی و روسی که ترکیب حمام آبکاری سیانیدی طلا را ابداع کرده بودند، اولین آبکاری طلا و نقره را به ثبت رسانیدند. امروزه با وجود حمامهای آبکاری با ترکیبات جدید و تجهیزات پیشرفته می توان آبکاری پیوسته سیم و یا تسمه، آبکاری قطعات فلزی با اشکال پیچیده را انجام داد ]9[.

 

 

3-2- آبکاری پوشش های کامپوزیتی

 

 

مواد کامپوزیتی مواد مهندسی ای هستند که از دو یا چند جزء تشکیل شده اند به گونه ای که این مواد مجزا و در مقیاس ماکروسکوپی قابل تشخیص هستند. کامپوزیت از دو قسمت اصلی ماتریکس[1](زمینه) و تقویت کننده (پرکننده) تشکیل شده است. ماتریکس با احاطه کردن تقویت کننده آنرا در محل نسبی خودش نگه می دارد و تقویت کننده موجب بهبود خواص مکانیکی ساختار  می گردد [10].

 

 

در پوشش های نانوکامپوزیتی، قطر ذرات تقویت کننده از ابعاد میکرمتری به زیر 100 نانومتر کاهش پیدا می کند و این امر باعث می شود که سختی، استحکام، مقاومت به سایش و مقاومت به خوردگی پوشش به مقدار قابل توجهی افزایش یابد. دستیابی به این خصوصیات مطلوب باعث کاربرد وسیع   پوشش های نانوکامپوزیتی در صنایع مختلف شده است ]10[. در تولید پوشش های نانوکامپوزیتی به روش آبکاری الکتریکی می توان از جریان مستقیم و پالسی[2] استفاده کرد. در روش آبکاری الکتریکی پالسی نسبت به روش آبکاری الکتریکی مستقیم، ذرات به مقدار بیشتر و با یکنواختی بیشتر در زمینه وارد می شوند و از طرفی به علت بیشتر بودن پارامترهای فرآیند تولید کنترل بهتر خواص پوشش در این روش امکانپذیر است.

 

 

پارامترهای تولید مثل دانسیته جریان، سیکل کاری[3]، فرکانس، سرعت چرخش محلول و افزونی ها تاثیر زیادی در مقدار ذرات استحکام دهنده و همچنین توزیع آن ها در زمینه دارد ]11[.

 

 

 

 

3

 

 

 

 

1-2- طرح مسئله و ضرورت تحقیق بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—————

 

 

5

 

 

 

 

1-3- سوال تحقیق ————-

 

 

6

 

 

 

 

1-4- فرضیه تحقیق ————

 

 

6

 

 

 

 

1-5- اهداف تحقیق ————

 

 

6

 

 

 

 

1-6- روش تحقیق ————-

 

 

6

 

 

 

 

1-7- محدودیت های پژوهش —-

 

 

7

 

 

 

 

1-8- پیشینه تحقیق ———–

 

 

7

 

 

 

 

1-7-1- پیشینه تحقیقاتی در جهان بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———–

 

 

8

 

 

 

 

1-7-2- پیشینه تحقیقاتی در ایران بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————

 

 

9

 

 

 

 

فصل دوم – مبانی نظری ———-

 

 

10

 

 

 

 

2-1- مقدمه —

 

 

11

 

 

 

 

2-2-اهمیت گردشگری در اقتصاد جهانی بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———–

 

 

12

 

 

 

 

2-3- فرهنگ گردشگری ———

 

 

 

13

 

 

 

 

2-4- گردشگری در ایران ———

 

 

14

 

 

 

 

2-5 رابطه گردشگری با محیط —-

 

 

15

 

 

 

 

2-6 رابطه ی گردشگری و اقلیم —

 

 

17

 

 

 

 

2-6-1- اقلیم و انتخاب مقصد گردشگری بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——–

 

 

17

 

 

 

 

2-6-2- جنبه های اقلیم گردشگری بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————

 

 

18

 

 

 

 

2-6-3- اقلیم و نیازهای گردشگری بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————-

 

 

19

 

 

 

 

2-6-4- شرایط مناسب برای گردشگری در تابستان و زمستان ——–

 

 

20

 

 

 

 

2-6-4-1- شرایط فصل زمستان بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————-

 

 

20

 

 

 

 

2-6-4-2- شرایط فصل تابستان بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————-

 

 

21

 

 

 

 

2-7- شاخص های اقلیم آسایش —

 

 

21

 

 

 

 

2-7-1- شاخص الگی ( نمودار زیست- اقلیمی) بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—

 

 

22

 

 

 

 

2-7-2- دمای موثر ET (effective temperature) ————

 

 

22

 

 

 

 

 

 

 

 

2-7-3- شاخص اقلیم آسایش گردشگری TCI (Tourism climate index) —

 

 

 

 

 

 

 

 

22

 

 

 

2-7-4- شاخص های فیزولوژیکی بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————-

 

 

23

 

 

 

 

2-7-4-1- شاخص دمای معادل فیزیولوژیك (PET) ————

 

 

26

 

 

 

 

2-8- سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———-

 

 

31

 

 

 

 

2-8-1- GIS و اقلیم ——–

 

 

32

 

 

 

 

2-8-2- GIS و گردشگری —-

 

 

32

 

 

 

 

فصل سوم- ویژگی های جغرافیایی منطقه بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——–

 

 

33

 

 

 

 

3-1- مقدمه —

 

 

34

 

 

 

 

3-2- موقعیت جغرافیایی ——–

 

 

34

 

 

 

 

3-3- توپوگرافی —————

 

 

37

 

 

 

 

3-4- اقلیم منطقه ————-

 

 

40

 

 

 

 

3-4-1- رویکرد برخی از پارامترهای اقلیمی در منطقه ی مورد مطالعه–

 

 

41

 

 

 

 

3-4-1-1 دما ————

 

 

42

 

 

 

 

3-4-1-2- رطوبت نسبی —

 

 

46

 

 

 

 

3-4-1-3- بارش ———-

 

 

48

 

 

 

 

3-4-1-4- ساعت آفتابی —-

 

 

51

 

 

 

 

3-4-2- تعیین اقلیم استان قزوین بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————–

 

 

54

 

 

 

 

3-4-2-1- تعیین اقلیم منطقه بر اساس ضریب خشکی دمارتن —

 

 

54

 

 

 

 

3-4-2-2-  تعیین اقلیم استان قزوین بر اساس اقلیم نمای آمبرژه –

 

 

55

 

 

 

 

3-4-3- جمع بندی از اقلیم استان قزوین بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——–

 

 

57

 

 

 

 

3-5- مشخصات زمین شناسی —–

 

 

59

 

 

 

 

3-6- وضعیت منابع آب ———-

 

 

59

 

 

 

 

3-7- پوشش گیاهی ————-

 

 

61

 

 

 

 

فصل چهارم- مواد و روش ها ——

 

 

62

 

 

 

 

4-1–  مقدمه —

 

 

63

 

 

 

 

4-2- نحوه اجراء مدل ———–

 

 

63

 

 

 

 

4-2-1 – مدل Ray Man —-

 

 

63

 

 

 

 

4-2-2- خصوصیات منطقه مورد مطالعه و استخراج داده های هواشناسی

 

 

    65

 

 

 

 

4-2-3- وارد کردن داده ها به مدل Ray Man بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—

 

 

67

 

 

 

 

4-3- داده ها و نرم افزار های مورد استفاده بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———

 

 

74

 

 

 

 

فصل پنجم – یافته های تحقیق ——

 

 

75

 

 

 

 

5-1- روش انجام تحقیق ———

 

 

76

 

 

 

 

5-1-1- ورود اطلاعات به محیط GISبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————

 

 

76

 

 

 

 

5-1- 2- درون یابی و تحلیل داده هابلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———-

 

 

76

 

 

 

 

5-2- یافته های تحقیق———-

 

 

77

 

 

 

 

5-2-1- وضعیت اقلیم گردشگری استان بر اساس شاخص گردشگری  PET در فصل زمستان بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————-

 

 

 

 

 

 

77

 

 

 

5-2-1-1 ژانویه (11 دی تا 12 بهمن) بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—-

 

 

77

 

 

 

 

5-2-1-2- فوریه ( 12 بهمن تا 11 اسفند) بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد

 

 

78

 

 

 

 

5-2-1-3- مارس (11 اسفند تا 11 فروردین) ————–

 

 

79

 

 

 

 

5-2-1-4- نتیجه گیری از شرایط PET در فصل زمستان —–

 

 

79

 

 

 

 

5-2-2- وضعیت اقلیم گردشگری استان بر اساس شاخص گردشگری  PET در فصل بهار —

 

 

 

 

 

 

83

 

 

 

5-2-2-1- اپریل (11 فروردین تا 11 اردیبهشت) ———-

 

 

83

 

 

 

 

5-2-2-2- می ( 11 اردیبهشت تا 11 خرداد) ————-

 

 

83

 

 

 

 

5-2-2-3- ژوئن (11 خرداد تا 10 تیر) بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد–

 

 

84

 

 

 

 

5-2-2-4- نتیجه گیری از شرایط PET در فصل بهار ——-

 

 

84

 

 

 

 

5-2-3- وضعیت اقلیم گردشگری استان بر اساس شاخص گردشگری  PET در فصل تابستان —-

 

 

 

 

 

 

88

 

 

 

5-2-3-1- ژوئیه (10 تیر تا 10 مرداد) بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد–

 

 

88

 

 

 

 

5-2-3-2- آگوست (10 مرداد تا 10 شهریور) ————-

 

 

88

 

 

 

 

5-2-3-3- سپتامبر (10 شهریور تا  9 مهر) بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد

 

 

88

 

 

 

 

5-2-3-4- نتیجه گیری از شرایط PET در فصل تابستان —–

 

 

89

 

 

 

 

5-2-4- وضعیت اقلیم گردشگری استان بر اساس شاخص گردشگری PET در فصل پاییز –

 

 

 

 

 

 

93

 

 

 

5-2-4-1- اکتبر (9 مهر تا 10 آبان) بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—–

 

 

93

 

 

 

 

5-2-4-2- نوامبر (10 آبان تا 10 آذر) بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—

 

 

93

 

 

 

 

5-2-4-3- دسامبر (10 آذر تا 11 دی) بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—

 

 

93

 

 

 

 

5-2-4-4- نتیجه گیری از شرایط PET در فصل پاییز ——-

 

 

94

 

 

 

 

5-2-5- نتیجه ————

 

 

98

 

 

 

 

فصل ششم- نتیجه گیری و آزمون فرضیات بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——–

 

 

99

 

 

 

 

6-1- مقدمه —

 

 

100

 

 

 

 

6-2- بحث و تحلیل نتایج ——–

 

 

100

 

 

 

 

5-3- آزمون فرضیات ————

 

 

104

 

 

 

 

5-4- پیشنهادات —————

 

 

106

 

 

 

 

منابع و مآخذ —–

 

 

117

 

 

 

 

مقدمه

 

 

گردشگری یکی از بزرگترین صنایع دنیا بوده که دارای رشد سریعی می باشد. برای بسیاری از نواحی گردشگری مهم ترین منبع درآمد است و برای دیگر مناطق بازده اقتصادی حاصل از گردشگری بسیار زیاد است (معصوم پور، خوش اخلاق). بر طبق پیش بینی سازمان جهانی گردشگری تا سال 2020 گردشگری بین المللی به تعداد 1.6 میلیون نفر برسد و گردش مالی ناشی از آن به پیش از 2 تریلیون دلار در سراسر دنیا باشد (WTO, 1988).

 

 

گردشگری به خاطر برخورداری از توانمندی بالا در خلق و ارتقاء مولفه های توسعه ملی، منطقه ایی و شهری و روستایی همیشه مورد توجه و ستایش بوده است. بسیاری از کشورها این صنعت پویا را به عنوان منبع اصلی درآمد به ایجاد اشتغال در بخش خصوصی و تبادلات فرهنگی و انسانی و توسعه ساختار زیربنایی می دانند (رشیدنیا، گندم کار، 1390: 2).

 

 

امروزه صنعت گردشگری به عنوان صنعتی پویا و فراگیر همه ارکان وجودی یک جامه و سیستم های جهانی را در بر گرفته است. گردشگری در معنای اصل خود از قرن نوزدهم با اصالت و انگیزه است نه سفرهای بدون هدف و برنامه. در اصل گردشگری بر اساس خواست و اراده ی ملت ها صورت میگیرد .سازمان های دولتی و بخش خصوصی تنها برنامه ریزان این سفرهای هدفمند هستند که باید متناسب با خواسته های عمومی به برنامه ریزی بپردازند تا گردشگری به بهترین نحو انجام شود (توکلی و گلدی شرافت سید،1388: 44)

 

 

جهانگردی و تفرج در ذات خود کمترین وابستگی را به تکنولوژی های آلاینده را دارد. توسعه خدمات جهانگردی نه فقط اصالت های منطقه ای را برجسته می نماید، بلکه از حاصل آن در حفظ و ساماندهی این اصالت ها و نیز در بوجود آوردن توازن بهینه منبع و طرز استفاده مناسب از آن برای حفظ و نگهداری و رشد و توسعه منابع طبیعی و ملی بهره می جوید و همزمان با آن از مزایای اقتصادی آمد و شدهای مربوطه برخوردار میشود(میکایلی، 1379: 22) . عوامل زیادی بر صنعت گردشگری تاثیر می گذارند که یکی از مهم ترین آنها آب وهواست.

 

 

آب و هوا و اقلیم نقش مهمی را در گردشگری و موفقیت یک مقصد گردشگری ایفا می کند. (Bingo, Hamilton & Tol, 2006:915) با توجه به این مسئله که اقلیم در انتخاب مقصد گردشگری پارامتر بسیار با اهمیتی است، و به طور قابل ملاحظه ایی اقلیم در طی فصول مختلف بر روی برنامه ی آژانس های گردشگری اثر می گذارد. اقلیم مناسب و آسایش اقلیمی در افزایش میزان گردشگران در مناطق جاذب گردشگر شود. از طرف دیگر اقلیم و آب و هوا می تواند باعث افزایش هزینه ی تمام شده نیز شود.( به طور مثال افزایش میزان مصرف انرژی در وسایل سرمایشی در طول فصل گرم) همچنین تغییرات اقلیمی اثر مستقیمی بر روی مراکز گردشگری متکی بر طبیعت را دارد(Scott, Jonse & Konepek, 2007:572).

 

 

از طرفی آسایش یعنی راحتی و استراحت یک موجود که در برابر تهاجم خارجی با آن مقابله می کند( خالدی، 1379). و آسایش زیست اقلیمی (بیوکلیماتیک) انسانی، به تعادل حرارتی بدن انسان با محیط پیرامون وابسته است. طیفی از درجه حرارت هایی که پراکنش حرارت به میزان رضایت بخشی در آن صورت گیرد، منطقه آسایش انسان نامیده می شود. از نظر فعالیت بدنی و راحتی انسان، هیچ اقلیمی را نمی توان کاملاً مطلوب یا نامطلوب فرض کرد. بنابراین آسایش هم در یک منطقه صد در صد ثابت نمی تواند باشد و برای افراد بر حسب سن، سلامت، فعالیت بدنی، نژاد، میزان پوشش و همچنین بر اساس فصل های مختلف سال و خو گرفتن افراد به محیط به طور نسبی تغییر می کند (محمدی، 1386). از سوی دیگر تعادل دمای بین بدن انسان و محیط در فضای داخل و بیرون ساختمان متفاوت است و شرایط آسایش و راحتی در هر دو محیط مهم است. مدل دمای معادل فیزیولوژیک به بررسی شرایط آسایش اقلیمی انسان هم در فضای داخلی ساختمان ها و هم در فضای بیرونی با توجه به نوع پوشش و فعالیت انسان بررسی می کند. لذا مدل دمای معادل فیریولوژیک در بین مدل های ارائه شده در باب آسایش اقلیمی انسان کارآمد تر و کامل تر می باشد. صنعت گردشگری استان نیاز به ارزیابی اقلیم به عنوان یکی از اصلی ترین منابع گردشگری دارد و لذا اقلیم گردشگری استان با استفاده از مدل دمای معادل فیزیولوژیک در محیط GIS ارزیابی شده تا نقاط قوت و پتانسیل های آن مشخص شود

 

 

1-2- طرح مسئله و ضرورت تحقیق

 

 

امروزه صنعت گردشگری به عنوان صنعتی پویا و فراگیر همه ارکان وجودی یک جامعه و سیستم های جهانی را در برگرفته است (توکلی 1388) و یکی از منابع مهم درآمدزایی و در عین حال از عوامل مؤثر در تبادلات فرهنگی بین کشورهاست. به همین علت پژوهشگران و متخصصان محلی علاقمند به بررسی نقش گردشگری در توسعه اقتصادی و اجتماعی می باشد (Albalate and bel,2009:426).

 

 

در این بین نمی توان نقش کلیدی آب و هوا را در جذب گردشگر و رونق گردشگری یک منطقه نادیده گرفت. همچنین آب وهوا ارتباط مستقیمی با آسایش فردی برای گردشگران دارد. منظور از آسایش فردی مجموعه شرایطی است که از نطر حرارتی دست کم برای 80 درصد از افراد مناسب باشد (قبادیان و فیض مهدوی 1380). یکی از اطلاعات مورد نیاز گردشگران برای سفر، شرایط اقلیمی مقصد می باشد و اکثر گردشگران برای انتخاب مقصد گردشگری ملاحظلت اقلیمی را مورد بررسی قرار می دهند. اقلیم از دیدگاه برنامه ریزی گردشگری بسیار حائز اهمیت است و گردشگران معمولاً در جست وجوی اقلیم مطلوب یا اقلیم آسایش هستند که در آن، فرد هیچ گونه احساس نارضایتی و عدم آسایش حرارتی و اقلیمی ندارد و این عامل نقش مهمی را در تصمیم گیری برای مقصد گردشگری دارا می باشد(Matzarakis, 2001:172). لذا اطلاع رسانی و شناخت صحیح از شرایط آب و هوایی می تواند مسافران و اقشار آسیب پذیر را پشتیبانی کند و در تصمیم گیری برای مقاصد آنها نقش مهمی را ایفا کند.

 

 

برای این منظور و بررسی هرچه بهتر تاثیر اقلیم بر گردشگری مدل های گوناگونی تاکنون ارائه شده است. از بین آنها می توان از شاخص های مرتبط با فیزیولوژی انسانی که از معادله بیلان انرژی بدن انسان مشتق گردیده اند بهره جست که امروزه اعتبار بیشتری در مطالعات زیست اقلیم انسانی و هم چنین آب و هوا شناسی گردشگری کسب کرده اند (Matzarakis,2001:36). یکی از مدل های کارآمد که در ارتباط با این شاخص است مدل دمای معادل فیزیولوژیک یا PET است. که این مزیت را نسبت به سایر مدل های اقلیم گردشگری را داراست که نه تنها دمای محیط را در داخل بافت ساختمان در نظر می گیرد بلکه دمای محیط در خارج از ساختمان برای آسایش گردشگران را لحاظ می دارد. همچنین این مدل این قابلیت را نیز دارد که نوع فعالیت و پوشش گردشگر را نیز در بررسی میزان آسایش بررسی کند.

 

 

با توجه به مسائل فوق و تنوع اقلیمی استان قزوین که  وسعتی حدود 15820کیلومتر مربع و بین 48 و 45 دقیقه تا 50 درجه طول شرقی و 35 درجه و 37 دقیقه تا 36 درجه و 45 دقیقه عرض شمالی قرار گرفته است و به دلیل ساختار توپوگرافی متفاوت که شرایط اقلیمی متفاوتی را به همراه به نحوی که اقلیم آن با نوسان آشکاری همراه است که شمال آن آب و هوای سرد و کوهستانی و آب و هوای خشک و نیمه خشک در نواحی مرکزی آن می توان شاهد بود ، بنابراین میتوان با توجه به مدل PET و پتانسیل های موجود در مکان های مختلف در سطح استان و با برنامه ریزی مناسب بهترین زمان و مکان را برای گردشگر شناسایی کرد.

 

 

1-3- سوال تحقیق

 

 

دوره های زمانی مناسب با توجه به استعدادهای مکانی جهت فعالیت های گردشگری در منطقه مورد مطالعه بر اساس مدل دمای معادل فیزیولوژیک کدامند؟

 

 

1-4- فرضیه تحقیق

 

 

با توجه به توپوگرافی منطقه مطالعاتی، مدل دمای معادل فیزیولوژیک دوره های زمانی متفاوتی را جهت فعالیت های توریستی پیشنهاد می کند.

 

 

1-5- اهداف تحقیق

 

 

 

• اجرای مدل دمای معادل فیزیولوژیک به منظور درک بهتر پتانسیل فعالیت گردشگری استان قزوین

 

 

• پهنه بندی اقلیم گردشگری استان بر اساس مدل معادل فیزیولوژیک با توجه به استعداد های مکانی موجود در منطقه مورد مطالعه

 

 

1-6- روش تحقیق

 

 

 

• اخذ داده های اقلیمی مورد نیاز از ایستگاه های سینوپتیک استان و کنترل

 

 

• بررسی دقت داده های جمع آوری شده

 

 

• بررسی شرایط اقلیمی منطقه مورد مطالعه بر اساس یکی از روش های متداول طبقه بندی

 

 

• اجرای مدل PET در مقیاس ماهانه

 

 

• تولید لایه های اطلاعاتی مورد نیاز در مدل معادل فیزیولوژیک جهت پهنه بندی اقلیم گردشگری منطقه مطالعاتی

 

 

• تفسیر داده های خروجی مدل PET در منطقه مطالعاتی

 

 

1-7- محدودیت های پژوهش

 

 

 

فهرست مطالب… ح‌

 

 

فهرست جداول.. ر‌

 

 

فهرست شکل ها ز‌

 

 

فصل اول

 

 

کلیات تحقیق و ساختار پایان نامه. 1

 

 

1-1-مقدمه. 2

 

 

1-2- ساختار پایاننامه. 4

 

 

فصل دوم

 

 

ادبیات موضوعی و زمینه های علمی تحقیق… 6

 

 

2-1- ابیادت موضوع. 7

 

 

2-1-1-  مقدمه. 7

 

 

2-1-2- مسائل با تقاضای احتمالی در ادبیات موضوعی.. 8

 

 

2-1-3- مسائل با تقاضای احتمالی برنولی در ادبیات موضوعی.. 12

 

 

2-2- زمینه های علمی تحقیق.. 15

 

 

2-2-1- مقدمه. 15

 

 

2-2-2- مسائل مکانیابی.. 16

 

 

2-2-3- مسائل مکانیابی-  تخصیص…. 20

 

 

2-2-4- دسته بندی كلی مسایل برنامه ریزی تسهیلات… 24

 

 

2-2-5- دسته بندی مسائل مکانیابی با نگرش سنتی.. 25

 

 

2-2-6- دسته بندی مسائل مکانیابی با نگرش نوین.. 26

 

 

فصل سوم

 

 

ارائه مدل ریاضی و الگوریتم های پیشنهادی… 28

 

 

3-1- مقدمه. 29

 

 

3-2- تعریف مساله. 30

 

 

3-2-1-  فرضیات مساله. 31

 

 

3-2-2-  پارامترهای مساله. 32

 

 

3-2-3- متغیر های تصمیم مساله. 33

 

 

3-2-4- استراتژی های موجود مساله. 35

 

 

3-2-5- همگن سازی.. 37

 

 

3-2-6- خطی سازی مدل ریاضی.. 41

 

 

3-2-7- مثال.. 44

 

 

3-3- الگوریتم ژنتیک… 46

 

 

3-3-1- نمایش کروموزوم. 47

 

 

3-3-2- آغاز سازی.. 47

 

 

3-3-3- ارزیابی.. 49

 

 

 

3-3-4- معیار توقف… 49

 

 

3-3-5- نخبه گرایی.. 50

 

 

3-3-6- عملگر تقاطع.. 50

 

 

3-3-6-1- عملگر تقاطع نوع 1. 50

 

 

3-3-6-2- عملگر تقاطع نوع 2. 51

 

 

3-3-7- عملگر جهش…. 52

 

 

3-3-7-1- عملگرجهش نوع 1. 53

 

 

3-3-7-2- عملگرجهش نوع 2. 53

 

 

3-3-8- انتخاب… 54

 

 

3-3-9- معیار توقف… 54

 

 

3-4- آزادسازی لاگرانژ. 56

 

 

3-4-1- مقدمه. 56

 

 

3-4-2- مراحل الگوریتم آزاد سازی لاگرانژ. 56

 

 

3-4-3- شرط توقف… 57

 

 

3-4-4- رویه انجام الگوریتم آزاد سازی لاگرانژ. 57

 

 

فصل چهارم

 

 

نتایج محاسباتی… 60

 

 

4-1- مقدمه. 61

 

 

4-2- مسائل نمونه. 62

 

 

فصل پنجم

 

 

نتیجه گیری و پیشنهادات آتی… 71

 

 

5-1- نتیجه گیری.. 72

 

 

5-2- پیشنهادات آتی.. 72

 

 

مراجع فارسی… 73

 

 

مراجع لاتین.. 74

 

 

پیوست الف… 78

 

 

تشریح الگوریتم ژنتیک…. 78

 

 

1- ویژگی های الگوریتم ژنتیك… 79

 

 

2- واژگان الگوریتم ژنتیك… 80

 

 

3- ساختار كلی الگوریتم ژنتیك… 81

 

 

4- مفاهیم کلیدی الگوریتم ژنتیک… 83

 

 

4-1- كدینگ… 84

 

 

4-2- ایجاد جمعیت اولیه. 84

 

 

4-3- عملگرهای الگوریتم ژنتیك… 85

 

 

4-3-1- عملیات تقاطع.. 85

 

 

4-3-2- عملیات جهش…. 86

 

 

4-3-3- مکانیسم نمونه‌گیری.. 86

 

 

4-4- تابع برازش…. 88

 

 

4-5- استراتژی برخورد با محدودیتها 88

 

 

4-5-1- استراتژی ردی.. 88

 

 

4-5-2- استراتژی اصلاحی.. 88

 

 

4-5-3- استراتژی جریمه‌ای.. 89

 

 

Abstract. 90

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عنوان

صفحه

 

فصل دوم:

 

 

جدول( 2- 1). خلاصهای از ادبیات موضوع. 7

 

 

جدول( 2- 2). عوامل موثر در تصمیمات مکان یابی.. 17

 

 

 

 

 

فصل سوم:

 

 

جدول (3- 1) . تعداد متغیر در مدل خطی و غیر خطی.. 43

 

 

جدول( 3- 2). تعداد محدودیت در مدل خطی و غیر خطی.. 43

 

 

جدول( 3- 3). مقادیر پارامتر برای . 44

 

 

….. 44

 

 

…. 44

 

 

.. 45

 

 

.. 59

 

 

 

 

 

 فصل چهارم:

 

 

جدول(4- 1). مقادیر پارامترهای الگوریتم ژنتیک… 62

 

 

جدول(4- 2). نتایج محاسبات برای اندازه کوچک… 65

 

 

جدول(4- 3).  نتایج محاسبات برای اندازه کوچک… 66

 

 

جدول(4- 4). مقایسه نتایج مثال نوعی.. 69

 

 

 

 

 

فهرست شکل­ها

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عنوان

صفحه

 

فصل دوم:

 

 

شکل( 2- 1). دسته بندی کلی مسائل برنامه ریزی تسهیلات[1]. 25

 

 

شکل( 2- 2). دسته بندی نوین مسائل مکان یابی [1]. 27

 

 

 

 

 

فصل سوم:

 

 

شکل( 3- 1). روند آغازسازی.. 48

 

 

شکل( 3- 2). روند ارزیابی.. 49

 

 

شکل( 3- 3). فلوچارت الگوریت ژنتیک… 55

 

 

 

 

 

فصل چهارم:

 

 

شکل(4- 1).  نمودار Gapهای بدست آمده از الگوریتم ژنتیک و الگوریتم آزاد سازی لاگرانژ. 68

 

 

شکل(4- 2).  نمودار سرعت همگرای الگوریتم ژنتیک… 70

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول:
کلیات تحقیق و ساختار پایان نامه

 

 

 

 

 

 

 

1-1-مقدمه

 

 

یکی از مسایلی که باید در مراحل اولیه طراحی سیستم­های صنعتی مورد توجه قرار گیرد مسئله مکان­یابی- تخصیص[1]، که استقرار تسهیلات و تخصیص مشتریان به تسهیلات مستقر شده می­باشد، است. مطالعه پیرامون مکان بهینه از دیدگاه جغرافی­دانان و علمای علم اقتصادی همواره دارای اهمیت و الویت بوده است[1]. در ادبیات موضوع، مسایل مکان­یابی[2] و مکان­یابی – تخصیص مورد بحث قرار گرفتند و چند حالت از از این مسائل معرفی می­شوند. مانند مسئله ظرفیت­دهی[3] شده، مسئله بدون محدودیت ظرفیت[4] ، مسئله احتمالی[5] و مسائلی که تقاضایشان دارای توزیع برنولی[6] می­باشند. منظور از مکان­یابی، مجموعه­ای از اصول است که با توسل به آن مکان بهینه فعالیت­های (نقطه منطبق بر حداکثر سود یا حداقل هزینه) تعیین می­شود. تصمیم گیری در مورد مکان تسهیلات از اجزاء بحرانی در برنامه­ریزی استراتژیک شرکت­های بزرگ خصوصی و عمومی محسوب می­شود. مطالعه و تحقیق پیرامون مکان بهینه صنعتی همواره دارای اهمیت و الویت بسیار بوده است [2].

 

 

مسائل مکانیابی در فضای گسسته[7] شامل تعیین مکان یک یا چندین تسهیلات در یک یا چند مکان بالقوه است تا هزینه تأمین نیاز های مشتریان را کمینه کند. در­مسائل مکانیابی- تخصیص استقرار مجموعه­ای از تسهیلات جدید در بین تسهیلات موجود و تخصیص تسهیلات موجود به این تسهیلات جدید به صورتی که تقاضای موجود برآوردشود است مورد بحث قرار می­گیرد. در دنیای واقعی بسیاری از مسائل را می توان با استفاده از مدل­های مسائل مکان­یابی- تخصیص حل نمود­و به جواب بهینه ومعقولی دست یافت که با اجرای این مدل­ها از صرف هزینه­های اضافی می­توان جلوگیری کردو سود فراوانی بدست آورد [2].

 

 

در گونه­ای از مسائل مکان­یابی- تخصیص محدودیت در ظرفیت برای تسهیلاتی که وظیفه خدمت رسانی را  دارند وجود دارد. این محدودیت می­تواند ناشی از محدودیت فضا، محدودیت نیروی انسانی و یا حتی محدودیت­های از قبیل ظرفیت معابر جهت دستیابی به تسهیلات موجود باشد. تقاضای مشتریان را می­توان در مسائل مکان­یابی- تخصیص بصورت احتمالی[8] و یا قطعی[9] در نظر گرفت. البته بدیهی است اگر بخواهیم خیلی دقیق با مسائل برخورد کنیم می­بابستی تمامی مسائل را بصورت احتمالی در نظر بگیریم که به خاطر پیچیدگی و گران بودن روش­های حل مسائل احتمالی و به فراخور نیاز های مسئله را بصورت قطعی در نظر می گیریم. در حالی که مسائل مکان­یابی- تخصیص با تقاضای احتمالی در مقایسه با مسائل مکان­یابی- تخصیص کلاسیک خیلی عملی­تر و نزدیک­تر به دنیای واقعی می­باشند، اما به علت پیچیدگی محاسباتی که این نوع مسائل دارند، تنها در چند دهه اخیر مورد بررسی قرار گرفتند. در این تحقیق مساله مکان یابی تسهیلات با تقاضای برنولی مورد بررسی قرار می گیرد. این تحقیق  شامل مسئله احتمالی مکان یابی گسسته است که هدف آن مکان یابی بهینه تسهیلات بین مکان های کاندید وتخصیص مشتریان به تسهیلات باز می باشد. تابع هدف مینییم کردن جمع هزینه ثابت تسهیلات باز،  بعلاوه  ارزش انتظاری دیگر هزینه ها که شامل هزینه سرویس دهی، هزینه منابع برونسپاری وهزینه تقاضای برآورده نشده می­باشد. هدف از این تحقیق مکانیابی بهینه تسهیلات بین مکان های کاندید وتخصیص مشتریان به تسهیلات می­باشد. در تحقیقات اخیر این مطلب مد نظر بوده  که اگر تسهیلی بیش از ظرفیت خود تقاضا داشته باشد از منابع برون سپار برای تامین تقاضای خود استفاده می کند. در حالی که ما در این تحقیق علاوه بر این حالت، حالت تقاضای برآورد نشده را در نظر می گیریم.

 

 

 

 

 

مفروضات مساله پیشنهادی بقرار زیر در نظر گرفته می­شوند:

 

 

 

• فضای جواب گسسته است و یک مجموعه محدودی از مکانهای بالقوه برای تسهیلات وجود دارد.

 

 

• یک حداقل ظرفیتی برای تسهیلات وجود دارد.

 

 

• اگر یک تسهیلی مستقر شد، باید به اندازه حداقل ظرفیت خود به مشتریان سرویس دهد.

 

 

• هر تسهیل دارای حداکثر ظرفیتی می­باشد و می‌تواند به اندازه ظرفیت­اش به مشتریان سرویس دهد.

 

 

• ظرفیت محدود تاثیری بر تعداد مشتریانی که به یک تسهیل تخصیص می‌یابند، ندارد. این به آن معناست که به هر تسهیل بیشتر از ظرفیت­اش، مشتری تخصیص یابد.

 

 

• دو نوع استراتژی مختلف برای تسهیلاتی که بیشتر از ظرفیت­شان مشتری دارند، رخ می­دهد.

 

 

• ممکن است تمامی تقاضای مشتریان را برآورد نشود.

 

 

 

 

 

 

 

 

1-2- ساختار پایان­نامه

 

 

در ادامه در فصل2 ، ادبیات موضوعی و زمینه­های علمی تحقیق را مورد بررسی خواهیم داد. ادبیات موضوع شامل مسئله مکان­یابی، مکان­یابی- تخصیص، مسئله مکان­یابی- تخصیص ظرفیت­دهی شده ، مسئله مکان­یابی- تخصیص احتمالی و مسائلی که تقاضا مشتریان دارای توزیع احتمالی برنولی هستند، می­باشد. در زمینه­های علمی تحقیق دسته­بندی مسایل مكانیابی و مسایل مكانیابی- تخصیص، انواع این مسائل، مساله مكانیابی كلاسیك مورد بررسی قرار می­گیرد.  در فصل 3 به تشریح مساله و مدل پیشنهادی می پردازیم. در ادامه این فصل به منظور درك بهتر رفتار مدل، یك مثال نمونهای ارائه خواهیم داد، اما با توجه به پیچیدگیهای مدل پیشنهادی در مقیاس های بزرگ، یک الگوریتم فراابتكاری (الگوریتم ژنتیك) و یک حد پایین (ساده سازی لاگرانژ) معرفی خواهیم کرد. نتایج محاسبات مربوط به  الگوریتم­ها  پیشنهادی در فصل 4 مورد بررسی و مقایسه قرار خواهیم داد. در نهایت، تعدادی از توسعه­های آتی به همراه نتیجه­گیری در فصل 5 مورد بررسی قرار گرفتند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1 مدل های هسته­ای.. 5

 

 

1- 2 مدل قطره مایع. 5

 

 

1-3 مدل لایه­ای.. 6

 

 

فصل دوم  8

 

 

چگالی تراز تک ذره­ای.. 9

 

 

2-1 روش جابجایی فاز. 11

 

 

2-2 روش تابع گرین.. 14

 

 

2-3 روش هموار. 15

 

 

2-4 روش نیمه کلاسیکی.. 8

 

 

فصل سوم  26

 

 

3-1 چگالی تراز هسته­ای و پارامترهای وابسته به آن.. 27

 

 

3-2 مدل گاز فرمی (FGM). 33

 

 

3-3 مدل جابجایی گاز فرمی (BSFGM). 35

 

 

وابسته به انرژی (BSFGM-ED). 37

 

 

3-5 مدل دمای ثابت (CTM). 38

 

 

3-6 مدل ابر شاره (GSM). 39

 

 

3-7 مشاهده پذیرها 40

 

 

3-8 روش­های برازش…. 41

 

 

3-9 اثرات تجمعی در چگالی تراز. 51

 

 

فصل چهارم  55

 

 

نتیجه گیری.. 56

 

 

 

 

 

فهرست شکل­ها

 

 

عنوان                                                                                                                         صفحه

 

 

شکل 2-1 نمودار چگالی تراز تک ذره­ای با استفاده از روش نیمه کلاسیکی برای چاه پتانسل مربعی.. 20

 

 

شکل 2-2 نمودار پتانسیل نوسانگر هماهنگ…. 21

 

 

شکل 2-3 نمودار پتانسیل وودز-ساکسون. 22

 

 

شکل 2-4 نمودار چگالی تراز تک ذره­ای برحسب انرژی برای پتانسیل وودز-ساکسون. 23

 

 

شکل 2-5 نمودار تعداد حالتهای با انرژی کمتر از E بر حسب انرژی.. 25

 

 

شکل 3-1 صحیح لایه­ای برحسب عدد جرمی.. 29

 

 

شکل 3-2 پارامتر قطع اسپین برحسب عدد جرمی 32

 

 

شکل 3-3 تصحیح لایه­ای نوترونی برحسب N عدد نوترونی 36

 

 

شکل 3-4 تصحیح لایه­ای پروتونی برحسب Z عدد پروتونی 36

 

 

شکل 3-5 پارامترهای چگالی تراز پدیده شناختی برای سه مدل موردنظر. 46

 

 

شکل 3-6 مقادیر محاسبه شده و برازش شده پارامترهای مدل جابجایی گاز فرمی.. 50

 

 

 

شکل 3-7 مقادیر محاسبه شده و برازش شده پارامترهای مدل جابجایی گاز فرمی وابسته به انرژی.. 50

 

 

شکل 3-8 مقادیرمحاسبه شده و برازش شده پارامترهای مدل دمای ثابت… 51

 

 

شکل 4-1 تغییرات چگالی تراز تک ذره­ای نوترونی بر حسب انرژی.. 58

 

 

شکل 4-2 تغییرات چگالی تراز تک ذره­ای نوترونی برحسب انرژی.. 59

 

 

شکل 4-3 چگالی تراز تک ذره­ای نوترونی برحسب انرژی.. 60

 

 

شکل 4-4 چگالی تراز تک ذره­ای نوترونی با اعمال پتانسیل وودز-ساکسون برحسب عدد جرمی.. 63

 

 

شکل 4-5 چگالی تراز تک ذره­ای پروتونی با اعمال پتانسیل وودز-ساکسون برحسب عدد جرمی.. 63

 

 

شکل 4-6 چگالی تراز تک ذره­ای نوترونی با اعمال پتانسیل نوسانگر هماهنگ برحسب عدد جرمی.. 64

 

 

شکل 4-7 چگالی تراز تک ذره­ای پروتونی با اعمال پتانسیل نوسانگر هماهنگ برحسب عدد جرمی.. 64

 

 

شکل 4-8 چگالی تراز تک ذره­ای پروتونی برحسب عدد جرمی.. 65

 

 

شکل 4-9 نمودار پارامتر چگالی تراز با استفاده از پتانسیل وودز-ساکسون و تاثیر پتانسیل کولنی.. 68

 

 

شکل 4-10 نمودار پارامتر چگالی تراز با استفاده از پتانسیل نوسانگر هماهنگ و تاثیر پتانسیل کولنی.. 69

 

 

شکل 4-11 نمودار پارامتر قطع اسپین و تاثیر پتانسیل کولنی روی این پارامتر. 72

 

 

شکل 4-12 نمودار پارامتر قطع اسپین برحسب دمای هسته. 73

 

 

شکل 4-13 نمودار پارامتر قطع اسپین برحسب انرژی برانگیختگی.. 74

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جدول­ها

 

 

عنوان                                                                                                                         صفحه

 

 

جدول 3- 1 پارامترهای برازش شده برای سه مدل دمای ثابت، جابجایی گاز فرمی و مدل جابجایی گاز فرمی وابسته به انرژی برای تعدادی هسته  44

 

 

جدول 4- 1 چگالی تراز تک ذره­ای پروتونی و نوترونی در انرژی فرمی برای هسته­های مختلف مربوط به  پتانسیل وودز-ساکسون بدون در نظر گرفتن پتانسیل کولنی و با اعمال آن………………………………………………………………………………………………………56

 

 

جدول 4- 2 چگالی تراز تک ذره­ای پروتونی و نوترونی در انرژی فرمی برای هسته­های مختلف مربوط به پتانسیل نوسانگر هماهنگ بدون در نظر گرفتن پتانسیل کولنی و با اعمال آن.. 62

 

 

با اعمال پتانسیل وودز-ساکسون برای تعدادی از هسته­های سبک، نیمه سنگین و سنگین، با در نظر گرفتن پتانسیل کولنی و بدون پتانسیل کولنی.. 66

 

 

با اعمال پتانسیل نوسانگر هماهنگ برای تعدادی از هسته­های سبک، نیمه سنگین و سنگین، با در نظر گرفتن پتانسیل کولنی و بدون پتانسیل کولنی.. 67

 

 

جدول 4- 5 پارامتر چگالی قطع اسپین با اعمال پتانسیل وودز-ساکسون برای تعدادی از هسته­های سبک، نیمه سنگین و سنگین، با در نظر گرفتن پتانسیل کولنی و بدون پتانسیل کولنی.. 67

 

 

جدول 4- 6 پارامتر چگالی قطع اسپین با اعمال پتانسیل نوسانگر هماهنگ برای تعدادی از هسته­های سبک، نیمه سنگین و سنگین، با در نظر گرفتن پتانسیل کولنی و بدون پتانسیل کولنی.. 71

 

 

. 71

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

 

 

مقدمه

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه

 

 

 

 

 

چگالی تراز تک ذره­ای،  یکی از عناصر مهم در بررسی ساختار هسته می­باشد، زیرا در تعیین چگالی تراز هسته،  نقش مهمی دارد. در بررسی چگالی تراز تک ذره­ای از روش­های مختلفی استفاده شده­است که از آن جمله به روش­های مکانیک کوانتومی از قبیل روش تابع گرین، روش اسموث و روش جابجایی فاز می­توان اشاره کرد، که در این روش­ها بازه انرژی به دو ناحیه تقسیم می­شود، ناحیه انرژی پیوسته و نواحی انرژی مقید که بیشتر تمرکز روی نواحی پیوسته است.

 

 

یکی دیگر از روش­ها در بررسی چگالی تراز تک­ذره­ای روش نیمه کلاسیکی می­باشد که در این روش از میدان متوسط برای محاسبات استفاده شده است، که میدان متوسط نوترون شامل جملات پتانسیل هسته­ای و برهمکنش اسپین مدار و برای پروتون علاوه بر این جملات، پتانسیل كولنی را نیز دربرمی­گیرد. تاکنون برای محاسبه چگالی تراز تک ذره­ای با استفاده از روش نیمه کلاسیکی پتانسیل­های مختلفی برای هسته­های كروی و تغییر شكل یافته پیشنهاد شده است که از جمله آنها به پتانسیل چاه مربعی متناهی و نامتناهی، پتانسیل نوسانگر هماهنگ و پتانسیل وودز-ساکسون می­توان اشاره کرد. در روش محاسبه مستقیم پارامتر چگالی تراز با استفاده از این روش، انتخاب پتانسیل میدان میانگین برای بدست آوردن چگالی تراز تک ذره­ای   و مقدار آن در انرژی فرمی نقش تعیین کننده­ای دارد[1].

 

 

انرژی فرمی بصورت انرژی بالاترین حالت تک ذره­ای پرشده در حالت پایه هسته تعریف می­شود. مقدار انرژی فرمی برای پروتون و نوترون متفاوت است[2].

 

 

در هسته­های سنگین به دلیل نزدیک شدن ترازها به همدیگر و همپوشانی­های آنها تمایز بین ترازها سخت می­باشد و با افزایش انرژی، ترازها بیشتر بهم نزدیک می­شوند. به همین دلیل چگالی تراز برای هسته­های سنگین دارای اهمیت قابل توجهی است. چگالی تراز یکی از پارامترهای مهم ساختار هسته به حساب می­آید که با استفاده از آن سایر پارامترهای ترمودینامیکی هسته از قبیل دما، آنتروپی، فشار و ظرفیت گرمایی را می­توان بدست آورد[3,4].

 

 

بطوركلی برای محاسبه چگالی تراز از دو روش مستقیم وغیر مستقیم استفاده می­شود. در روش غیرمستقیم با محاسبه آنتروپی و تابع پارش هسته و با استفاده از رابطه بین آنتروپی و چگالی تراز هسته­ای، چگالی تراز محاسبه می­شود. به عنوان مثال به مدل­های آماری BCS [3] ، SMMC [4] و SPA+RPA [5] می­توان اشاره کرد[5-7].

 

 

در محاسبه چگالی تراز بطور مستقیم از روش­های آماری که به صورت تئوری ارائه می­شوند استفاده می­شود. به عنوان مثال به مدل­های آماری CTM [6] ، FGM [7] ، BSFGM [8] و GSM [9] می توان اشاره کرد. در این مدل­ها پارامتر چگالی تراز بطور تئوری و نیمه تجربی محاسبه می­شود. در بسیاری از مطالعات مربوط به محاسبه برهمکنش­های هسته­ای، فرمول­های تحلیلی مربوط به چگالی تراز ترجیح داده می­شوند[3,8-10].

 

 

در این مدل­ها پارامترهای چگالی تراز بطور تئوری و نیمه تجربی محاسبه می­شوند. در بسیاری از مطالعات مربوط به محاسبه برهمکنش­های هسته­ای، فرمول­های تحلیلی مربوط به چگالی تراز ارجعیت دارند.

 

 

در مدل دمای ثابت،CTM  بازه انرژی به دو بخش تقسیم می­شود که در بخش انرژی­های پایین از ثابت بودن دما می­توان استفاده کرد و در انرژی­های بالا مدل گاز فرمی مورد استفاده قرار می­گیرد. مسئله اصلی در این مدل ایجاد ارتباط بین نواحی کم انرژی و نواحی انرژی بالاست. این مدل پدیده­شناختی براساس فرمول بت  که در آن برهمکنش­های هسته­ای لحاظ نمی­شود، بنا شده است[11].

 

 

ساده­ترین بیان تحلیلی برای بررسی چگالی تراز مدل گاز فرمی است که در آن هسته­ها بدون برهمکنش در نظر گرفته شده واز اثرات تجمعی صرفنظر می­شود. مدل  BSFGMبا اعمال برخی اصلاحات در مدل گاز فرمی و با درنظرگرفتن جفت شدگی­های نوکلئونی در بر همکنش­های هسته­ای، ارائه شده است، این مدل در همه­ی انرژی­ها برای بررسی چگالی تراز مورد استفاده قرار می­گیرد.

 

 

در مدل BSFGM چگالی تراز هسته­ای دارای دو پارامتر چگالی تراز تک ذره­ای و انرژی جابجایی برانگیختگی است. معمولا این پارامترها به عنوان پارامترهای قابل تنظیم از طریق برازش داده­های تجربی تعیین می­شوند. اگرچه برای محاسبه پارامتر چگالی تراز، به جز برازش از مدل­های مختلف هسته­ای مثل مدل قطره مایع، مدل لایه­ای و رابطه نیمه تجربی نیز می­توان استفاده کرد و این پارامتر را بطور مستقیم محاسبه نمود.

 

 

 

 

 

1-1     مدل­های هسته­ای

 

 

 

 

• 1-3-1- توسعه انسانی، دیدگاه و راهبرد 23

 

 

• 1-3-2- مشخصه‌های اساسی راهبرد توسعه انسانی. 25

 

 

• 1-3-3- توسعه‌ی انسانی به عنوان یك وسیله 27

 

 

• 1-3-4- نقش دولت.. 30

 

 

• 1-3-5- شاخص توسعه انسانی. 31

 

 

• 1-3-6- محاسبه شاخص توسعه انسانی. 33

 

 

1-4- نقدی بر شاخص توسعه انسانی. 35

 

 

1-5- ادبیات پژوهش… 38

 

 

1-6- اهمیت و هدف  پژوهش… 49

 

 

1-7- روش انجام پژوهش… 51

 

 

فصل دوم: تبیین جایگاه انسان و تشریح مفهوم آن در جهان بینی غربی  54

 

 

2-1- مقدمه 55

 

 

2-2- تعریف انسان شناسی. 56

 

 

2-3- تاریخچه انسان شناسی. 61

 

 

 

• 2-3-1- مفاهیم عمده ظهور انسان شناسی در غرب.. 64

 

 

• 2-3-2- ظهور مفهوم شخص… 72

 

 

• 2-3-3- تهدیداتی نسبت به مفهوم شخص… 74

 

 

• 2-3-4- انسان شناسی فلسفی- الهی. 75

 

 

• 2-3-5- انسان شناسی مسیحی. 76

 

 

• 2-3-6- انسان به جای خدا یا انسان شناسی فلسفی الحادی. 76

 

 

2-4- ارتباط میان انسان شناسی و خداشناسی. 77

 

 

2-5- انسان از دیدگاه اندیشمندان غربی. 78

 

 

 

• 2-5-1- مرز انسان و حیوان (دیدگاه: یواهان گوتفرید هردر، آدولف پورتمان، آرنولد گهلن و هلموت پلسنر) 78

 

 

• 2-5-2- انسان ؛ موجودی روحانی (دیدگاه: افلاطون، رنه دکارت، ماکس شلر و ژان پل سارتر) 79

 

 

• 2-5-3- انسان؛ موجودی طبیعی (دیدگاه: پل تیری دهولباخ، شوپنهاور، هانس فردریش کارل گونتر و بورهوس ف. اسکینر) 79

 

 

• 2-5-4- انسان؛ موجودی اجتماعی (دیدگاه: ارسطو، توماس هابز، ژان-ژاک روسو، کارل مارکس) 80

 

 

• 2-5-5- انسان؛ موجودی منفرد (توماس آکوینی، ایمانوئل کانت، ماکس شتیرنر و تئودور و. آدورنو) 81

 

 

2-6- تجمیع دیدگاه‌های اندیشمندان غربی ذیل جریان های فکری غربی. 82

 

 

2-7- تحلیل مبانی توسعه در غرب.. 88

 

 

 

• 2-7-1- تحلیل مبانی هستی شناسی. 88

 

 

• 2-7-2- تحلیل مبانی انسان شناختی. 90

 

 

• 2-7-3- تبیین مبانی جامعه شناسی. 94

 

 

2-8- نگاهی انتقادی به مبانی توسعه در غرب.. 100

 

 

 

 

• 2-8-1- معضلات و دشواری‌های دوگانه نوسازی و توسعه 100

 

 

• 2-8-2- روش شناسایی فردگرایانه و پیش فرض عقلانیت ابزاری. 104

 

 

• 2-8-3- انسان اقتصادی و پیش فرض های انسان شناختی آن. 106

 

 

• 2-8-4- ملاحضات روش شناختی. 108

 

 

• 2-8-5- پیوند اقتصاد با فلسفه، جامعه شناسی، اخلاق، و مذهب.. 109

 

 

فصل سوم: معرفی انسان کامل و ترسیم ابعاد و مولفه‌های توسعه انسانی بر مبنای آموزه‌های تمدن اسلامی  113

 

 

3-1- مقدمه 114

 

 

3-2- تمایز مطالعات اسلامی با مطالعات غربی. 117

 

 

 

• 3-2-1- موضوع. 117

 

 

• 3-2-2- مسائل. 118

 

 

• 3-2-3- روش.. 119

 

 

• 3-2-4- هدف.. 120

 

 

3-3- ویژگی های تفکرات اندیشمندان جهان اسلام 121

 

 

 

• 3-3-1- تفاوت در مبانی. 121

 

 

• 3-3-2- آرمانگرایی. 122

 

 

• 3-3-3- همنشینی دانش و ارزش.. 123

 

 

• 3-3-4- فضای فرهنگی ویژه 123

 

 

• 3-3-5- بیطرفی علمی. 124

 

 

3-4- ویژگی‌های توسعه انسانی مبتنی بر آموزه‌های اسلامی. 124

 

 

 

• 3-4-1- فراگیری. 124

 

 

• 3-4-2- تعادل. 125

 

 

• 3-4-3- واقع‌گرایی. 126

 

 

• 3-4-4- عدالت.. 127

 

 

• 3-4-5- مسئولیت.. 128

 

 

• 3-4-6- كفایت.. 130

 

 

• 3-4-7- انسان‌گرایی. 130

 

 

3-5- توسعه مبتنی بر انسان در اندیشه اسلامی. 131

 

 

 

• 132

 

 

• 3-5-1-2-الف- فراهم آوردن زمینه همبستگی اجتماعی و تحقق مشاركت مردمی. 134

 

 

• 3-5-1-2-ب- برقراری امنیت و نظم. 136

 

 

• 3-5-1-2-ج- پرداختن به فعالیتهای حیاتی. 137

 

 

• 3-5-2-ج-آ- كشاورزی. 137

 

 

• 3-5-2-ج-ب- بازرگانی. 137

 

 

• 3-5-2-ج-پ- صنعت.. 139

 

 

• 3-5-2-ج-ت- خدمات.. 139

 

 

• 3-5-1-3-الف- جایگاه توسعه در وظایف دولت.. 141

 

 

• 3-5-1-3-ب- سیاست توسعه اقتصادی. 142

 

 

• 3-5-1-3-ج- چارچوب توسعه 143

 

 

• 3-5-2- ابویوسف‌ انصاری‌ کوفی‌(113- 182ق) 144

 

 

• 3-5-3- فارابی (257-339ق) 145

 

 

• 3-5-4- اخوان الصفا (395ق) 153

 

 

• 3-5-5- شیخ الرئیس ابو علی سینا (370-428ق) 157

 

 

• 3-5-6- ابوالحسن‌ ماوردی (364-450ق)‌ 160

 

 

• 3-5-7- خواجه نظام الملک طوسی (408-485ق) 162

 

 

• 3-5-8- ابو حامدمحمد غزالی (450-505ق) 165

 

 

• 3-5-9- شهاب الدین سهروردی (546-587ق) 169

 

 

• 3-5-10- فخر‏الدین‏رازی (536-606ق) 171

 

 

• 3-5-11- خواجه نصیرالدین طوسی (598-672ق) 173

 

 

• 3-5-12- تقی‏الدین احمد‏بن عبد‏الحلیم ابن‏تیمیه (661-728ق) 177

 

 

• 3-5-13- ابوعبدالله ابن‏جماعه کنانی (639-733ق) 178

 

 

• 3-5-14- ابن خلدون (732-808ق) 180

 

 

• 3-5-15- ملاصدرا (979-1050ق) 184

 

 

• 3-5-16- سیدجمال‌الدین اسدآبادی (۱۲۵۴-1314ق) 191

 

 

• (1287-1356ق) 194

 

 

• 3-5-18- سید قطب (1288-1385ق) 198

 

 

• (1338-1399ق) 204

 

 

• 3-5-19-4-الف- آثار درون دینی. 208

 

 

• 3-5-19-4-ب- آثار برون دینی. 210

 

 

• (1353-14700ق) 219

 

 

• 3-5-20-7-الف- مذهب اقتصادی اسلام 226

 

 

• 3-5-20-7-ب- نظام اجتماعی اسلام 229

 

 

• 3-5-20-7-ج- نظام اقتصادی اسلام 231

 

 

• 3-5-20-7-د- علم اقتصاد اسلامی. 232

 

 

• (1321-1402ق) 235

 

 

• (1320-1409ق) 249

 

 

• 258

 

 

• 273

 

 

3-6- جمع‌بندی و خلاصه مولفه‌های توسعه و پیشرفت.. 294

 

 

 

• 3-6-1- حضرت علی‌ابن ابی‌طالب امیرالمومنین علیه‌السلام 294

 

 

• 3-6-2- ابویوسف‌ انصاری‌ کوفی‌ 295

 

 

• 3-6-3- فارابی. 295

 

 

• 3-6-4- اخوان الصفا 296

 

 

• 3-6-5- ابن سینا 297

 

 

• 3-6-6- ابوالحسن‌ ماوردی‌ 297

 

 

• 3-6-7- خواجه نظام‌الملک طوسی. 297

 

 

• 3-6-8- ابو حامدمحمد غزالی. 298

 

 

• 3-6-9- شهاب الدین سهروردی. 298

 

 

• 3-6-10- فخر‏الدین‏رازی. 298

 

 

• 3-6-11- خواجه نصیرالدین طوسی. 298

 

 

• 3-6-12- تقی‏الدین احمد‏بن عبد‏الحلیم ابن‏تیمیه 299

 

 

• 3-6-13- ابن‏جماعه کنانی. 299

 

 

• 3-6-14- ابن خلدون. 299

 

 

• 3-6-15- ملاصدرا 300

 

 

• 3-6-16- سیدجمال‌الدین اسدآبادی. 300

 

 

• 3-6-17- شهید مدرس.. 301

 

 

• 3-6-18- سیدقطب.. 301

 

 

• 3-6-19- شهید مطهری (ره) 302

 

 

• 3-6-20- آیت الله سید محمد باقر صدر 303

 

 

• 3-6-21- علامه سید محمد حسین طباطبایی. 303

 

 

• 3-6-22- امام خمینی (ره) 304

 

 

• 3-6-23- آیت الله جوادی آملی. 304

 

 

• 3-6-24- مقام معظم رهبری. 306

 

 

فصل چهارم: ارائه اصول و مراحل شاخص‌سازی ترکیبی و تبیین نحوه تدوین یک شاخص قابل اندازه‌گیری برای مفاهیم کیفی  310

 

 

4-1- مقدمه 311

 

 

4-2- جایگاه شاخص‌ها در برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران  313

 

 

 

• 4-2-1- برنامه اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. 314

 

 

• 4-2-2- برنامه دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. 318

 

 

• 4-2-3- برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. 321

 

 

• 4-2-4- برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. 324

 

 

• 4-2-5- برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. 329

 

 

4-3- مروری بر الزامات بکارگیری شاخص های ترکیبی. 332

 

 

4-4- بررسی ادبیات پژوهش… 334

 

 

4-5- روش‌شناسی جامع ساخت و ارزیابی شاخص‌های تركیبی. 336

 

 

 

• 4-5-1- مراحل ساخت شاخص تركیبی. 336

 

 

• 4-5-1-4- الف- گروه‌بندی اطّلاعات و داده‌ها بر اساس شاخص‌های بعد. 341

 

 

• 4-5-1-4-الف-آ- آنالیز اجزای اصلی. 341

 

 

• 4-5-1-4-الف-ب- تحلیل عاملی. 342

 

 

• 4-5-1-4-الف-پ- ضریب آلفای كرونباخ. 344

 

 

• 4-5-1-4-ب- گروه‌بندی اطلاعات و داده‌ها بر اساس افراد (كشورهای) مورد بررسی. 345

 

 

• 4-5-2- مراحل ارزیابی شاخص تركیبی. 351

 

 

4-6- شاخص‌سازی تركیبی و جایگاه آن در كمّی‌سازی مفاهیم در اقتصاد اسلامی. 352

 

 

4-7- جمع‌بندی و نتیجه‌گیری. 356

 

 

فصل پنجم: ارائه شاخص ترکیبی توسعه انسانی بر اساس آموزه‌های اسلامی و رتبه بندی کشورهای منتخب   358

 

 

5-1- مقدمه 359

 

 

5-2- گام اول: تبیین چارچوب نظری جامع و یكپارچه 360

 

 

5-3- گام دوم: انتخاب مراجع اطلاعاتی و پایگاه‌های داده متناسب با ابعاد و مولفه‌های مربوطه 361

 

 

5-4- گام سوم: اسناد داده‌های مفقود با مقادیر جایگزین. 365

 

 

5-5- گام چهارم: انجام تجزیه و تحلیل چند‌متغیره بر روی داده‌ها و شاخص‌های منفرد 372

 

 

 

• 5-5-1- بُعد اجتماعی – فرهنگی. 376

 

 

• 5-5-2- بُعد اقتصادی – رفاهی. 382

 

 

• 5-5-3- بُعد مذهبی – اخلاقی. 388

 

 

• 5-5-4- بُعد علمی – آموزشی. 392

 

 

• 5-5-5- بُعد سیاسی – حکمرانی. 395

 

 

5-6- گام پنجم: نرمال‌سازی داده‌ها 397

 

 

5-7- گام ششم: وزن‌دهی و تجمیع ابعاد و شاخص‌های عاملی‌نهایی. 398

 

 

 

• 5-7-1- فرآیند تحلیل شبکه‌‍‌ای (وزن‌دهی ابعاد) 398

 

 

• 5-7-2- مدل‌سازی پویای رشد اقتصادی (رویکرد اول در وزن‌دهی مولفه‌ها) 412

 

 

• 5-7-3- فرآیند سلسله مراتبی (رویکرد دوم در وزن‌دهی مولفه‌ها) 446

 

 

5-8- گام هفتم: ارائه و انتشار نتایج‌ رتبه‌بندی شاخص‌تركیبی‌نهایی. 451

 

 

5-9- جمع‌بندی و نتیجه‌گیری. 454

 

 

فصل ششم: جمع‌بندی بحث، نتیجه‌گیری و پیشنهادها 455

 

 

6-1- خلاصه روند شاخص‌سازی‌ترکیبی. 456

 

 

6-2- خلاصه و جمع‌بندی روند شاخص‌سازی‌ترکیبی توسعه‌انسانی مبتنی بر آموزه‌های اسلامی. 464

 

 

6-3- نتایج و پیشنهادات.. 481

 

 

6-4- ملاحظات و محدودیت‌های مفهومی پژوهش… 485

 

 

6-5- ملاحظات و محدودیت‌های تکنیکی و مدل‌سازی پژوهش… 487

 

 

پیوست‌ها 490

 

 

پیوست شماره (1): آزمون ریشه واحد متغیرهای مدل. 490

 

 

پیوست شماره (2): نتایج برآورد مدل‌های 5 گانه 502

 

 

فهرست منابع  509

 

 

1-1- بررسی روند تحولات فکری در غرب و تغییر مفهوم توسعه

 

 

پس از جنگ جهانی دوم عوامل متعدد و در عین حال مرتبط با یکدیگر، در مورد توجه خاص به توسعه اقتصادی مطرح و ارائه شد که ناظر به زوایای گوناگونی از مسائل علمی و سیاسی و اجتماعی بود (عربی،1383، ص20). از اواخر دهه های1940و 1950 که دستیابی به توسعه اقتصادی در دستور کار کشور های توسعه نیافته قرار گرفت تا به امروز که هنوز بسیاری از کشورها خود را ناکام یافته اند، مفهوم توسعه و نگرش به جامعه توسعه یافته دچار تحولات زیادی شده است.

 

 

هنگامی که مشکلات اقتصادی کشورهای جهان سوم و ضرورت پرداختن به مباحث توسعه در صدر دغدغه های اقتصاددانان قرار گرفت، تنها دست مایه آنان میراث فکری کلاسیک ها و نئوکلاسیک ها، انقلاب کینزی و تجربه برنامه تازه مارشال در احیای اقتصادی کشورهای اروپایی بود.مرکز ثقل و محور این مباحث تا دهه 1970، رشد اقتصادی بوده است.در این مورد می توان مباحث مطرح شده توسط بزرگترین اقتصاددانان توسعه آن دوره را شاهد آورد.(عربی و لشگری،1383، ص 25)

 

 

نظریه مراحل رشد اقتصادی یکی از اولین نظریاتی بود که در حوزه اقتصاد توسعه مطرح شد. بر حسب نظریه مراحل رشد اقتصادی، فرآیند توسعه چون رشته ی مراحل متناوبی که تمام کشورها باید از آن عبور کنند، بررسی شد. این نظریه اساسا یک نظریه اقتصادی توسعه بود و به این ترتیب توسعه مترادف با رشد اقتصادی شد (تودارو، 1366، ص 116).

 

 

استدلال این بود که در مرحله اولیه توسعه آنچه که باید هدف اصلی باشد رشد است، نه توزیع عادلانه. آنان بر اساس نظریه رخنه به پایین می پنداشتند که توسعه یک پدیده صرفا اقتصادی است که در آن، منافع سریع ناشی از رشد کلی تولید ناخالص ملی و درآمد سرانه به طور خود به خود، منافعی را برای توده های مردم به صورت شغل و دیگر فرصت های اقتصادی فراهم می آورد.(جهانیان،1382، ص 127)

 

 

با ظهور نتایج ناخوشایند طرح های توسعه وگذشت بیش از یک دهه تمرکز بر افزایش رشد اقتصادی، خوش بینی اولیه اقتصاددانان به ناامیدی گرایید.(عربی،1383، ص34) این وضعیت ناخواسته، از وجود اشکالات و نواقص اساسی در تعریف توسعه و نگرشی که در مورد آن وجود داشت حکایت می کرد. در دهه 1970 ، اعتراضات زیادی برای کنار گذاشتن تولید ناخالص ملی به عنوان شاخص توسعه صورت گرفت و بسیاری از اقتصاددانان و سیاستمداران، ضمن حمله به وجود فقر گسترده و توزیع ناعادلانه درآمدها و بیکاری ، خواستار توجهی بیشتر به توزیع درآمدها و ارائه تصویر جدیدی از توسعه شدند. (تودارو، 1366،ص 134)

 

 

محبوب الحق، اقتصاددان شهیر پاکستانی، در مورد لزوم تغییر نگرش راجع به توسعه، با اشاره به اینکه راهی که توسعه با هدف قرار دادن افزایش درآمد ملی در پیش گرفته، به بدفرجامی انجامیده و ماهیت انسانی خود را از دست داده است، اعلام کرد که باید از دل مشغولی به سنجش حساب های ملی دست کشید. وی می نویسد: رشد اقتصادی شرط لازم توسعه اقتصادی است، نه شرط کافی. کیفیت این رشد به اندازه کمیت آن دارای اهمیت است. کانون توجه به توسعه باید انسان باشد و هدف های عمده ای چون کاهش بنیادی فقر و امکان برخورداری عادلانه را از فرصت های اقتصادی دنبال کند. (گریفین،1376 ،ص17)

 

 

در اواخر همین دهه الگوی نیازهای اساسی شکل گرفت که خاستگاهش، همان دغدغه های ناشی از بی تفاوتی به توزیع درآمد و عدم تامین رفاه فقیرترین افراد یک مجموعه چند صد میلیونی که در فقر مطلق و عمدتا در کشورهای در حال توسعه به سر می بردند، بود و بر اساس رویکردهایی در زمینه اهداف و سیاست گذاری توسعه بر محور رفع نیازهای اساسی، استوار گردید. (عربی، 1383، ص36)

 

 

در طی دو دهه 1980 و 1990 ، مباحثی که از دهه 1970 شروع شده بود، گسترش بیشتری پیدا کرد و نخست مفهوم توسعه پایدار در قالب رعایت اصول حفظ محیط زیست به عنوان راهبردی از هماهنگی اهداف توسعه و جهانی که بشر در آن زندگی می کند مقبولیت یافت و  سپس، به توسعه پایدار انسانی گسترش یافت. در این برهه مفهوم توسعه کاملا از مفهوم رشد اقتصادی متمایز شد و هر کدام تعریف جداگانه ای داشتند.

 

 

پس از آنکه تک بعدی بودن و خطی بودن توسعه نفی شد و توسعه فرایندی چند بعدی قلمداد گردید که مستلزم تغییرات اساسی در ساخت اجتماعی، طرز تلقی مردم و نهادهای ملی و نیز تسریع رشد اقتصادی، کاهش نابرابری و ریشه کن کردن فقر مطلق است، توجه به انسان و ابعاد گوناگون حیات او افزایش یافت (عربی، 1383، ص38).

 

 

سازمان ملل متحد به موازات تحول مفهوم توسعه یافتگی، در جهت توسعه کشورها تا کنون رویکردهای متفاوتی را دنبال کرده است كه آخرین آنها از سال 1991 آغاز شده است. با مروری بر آنها در می‌یابیم كه رویكرد‌های اعمال شده به توسعه از نگاه اقتصادی محض به نگاه انسانی در حال تغییر بوده است. درگزارش توسعه انسانی سال 1991 سازمان ملل در مورد تعریف توسعه انسانی چنین آمده است: “توسعه انسانی روندی است كه طی آن امكانات افراد بشر افزایش می یابد. هرچند این امكانات با مرور زمان می تواند اساسا دچار تغییر در تعریف شود، اما دركلیه سطوح توسعه، مسئله برای مردم عبارت است از: برخورداری از زندگی طولانی همراه با تندرستی، دستیابی به دانش و توانایی نیل به منابعی كه برای پدید آوردن سطح مناسب زندگی لازم است. چنانچه این سه امكان غیرقابل حصول بماند، بسیاری از موقعیت های دیگر زندگی دست نیافتنی خواهد بود”.