2-1- مطالعات انجام شده در رابطه با اثرات گردو

 

جوادی و همکاران در سال 1392، نشان دادند که عصاره پره گردو باعث کاهش فشار خون سیستولی و دیاستولی می شود. همچنین این عصاره سبب افزایش سطح رنین پلاسما و کاهش قابل توجه نسبت آلدوسترون به رنین گردیده است.

 

ضیایی و همکاران در مطالعه ای در سال 1385، نشان دادند که عصاره اتانولی پوسته نازک اطراف مغز میوه گردو تازه می تواند 40 درصد آنزیم ACE را مهار کند.

 

Boelkin و همکاران در سال 1968، نشان دادند ژوگلون تاثیر معنی داری بر فشار خون، ضربان قلب و EKG ندارد.

 

Balasuriyaو Rupasinghe در سال 2011، نشان دادند فلاونویید های گیاهان در شرایط in vitro موجب مهار فعالیت ACE می شود و در تنظیم فشار خون بالا نقش دارند.

 

2-2- هدف

 

باتوجه به محدودیت مطالعات صورت گرفته در زمینه اثر عصاره برگ گردو بر فشار خون و سایر پارامترهای قلبی عروقی در تحقیق حاضر اثر عصاره برگ گردو بر روی فشار خون و سایر پارامترهای قلبی عروقی موش صحرایی مد نظر است.

 

فصل سوم

 

– مواد، وسایل و روش کار

 

-1- مواد

 

موش صحرایی نر بالغ نژاد ویستار

 

 

• غذای موش (خریداری شده از شرکت جوانه خراسان)

 

• عصاره آبی الکلی برگ گردو

 

• یورتان (Sigma, USA)

 

• استیل کولین (England)

 

• آدرنالین (Merck آلمان)

 

• الکل (شرکت کیمیا الکل زنجان)

 

• سدیم کلراید (Merck آلمان)

 

• پتاسیم کلراید (Merck آلمان)

 

• سرم قندی نمکی (دکستروز ۳٫۳% و سدیم کلراید ۰٫۳%)

 

• آب مقطر

 

• کپسول اکسیژن

 

• نخ جراحی

 

• پنبه

 

• گاز استریل

 

3-2- وسایل

 

دستگاه Power lab مجهز به Bridge amplifier، Recorder و Transducer )ساخت کشور Australia)

 

 

• قفس نگهداری حیوان

 

• وسایل تشریح (قیچی، پنس در اندازه های مختلف، پنس هموستات استریت، قیچی رگ بر، سینی تشریح )

 

• ماشین ریش تراش (MOSER, Germany)

 

• میز جراحی

 

• استریو میکروسکوپ

 

• دماسنج رکتال

 

 

• سمپلر

 

• سرسمپلر

 

• ترازو

 

• اپندورف

 

• یخچال

 

• کامپیوتر

 

• سرنگ ( انسولین، شماره 2 و شماره 5)

 

• فشار سنج جیوه ای

 

• کانول

 

• پیپت و پیپتور

 

2-4: ارتباط مصورسازی اطلاعات با سواد دیداری 15

 

2-5: گرافیک 16

 

2-6: گرافیک رایانه ای 17

 

2-7: مصورسازی 18

 

2-8: ارتباط تصویری 18

 

2-9: ارزش بصری تصاویر 19

 

2-10: چگونگی استقرار عناصر بصری 19

 

2-11: بهره‌گیری از مصورسازی در فعالیت‌های آموزشی 20

 

2-12: اصول و معیار‌های تصویرگری (مصورسازی) 20

 

2-12-1: اصل سادگی 20

 

2-12-2: اصل تأكید 21

 

2-12-3: اصل تعادل 21

 

2-12-4: رعایت اصل توازن بین زمینه و موضوع 21

 

2-12-5: اصل رابطه تصویر با معیارهای اندازه گیری 21

 

2-12-6: رابطه تصویر با معیارهای كادربندی 22

 

2-12-7: اصل فاصله ی مطلوب 22

 

2-12-8: اصل تأثیرات روانی خط ها 22

 

2-12-9: اصل تأثیر روانی شكل‌ها و رابطه ی آن‌ها با تصویر آموزشی 22

 

2-12-10: خواص روانی رنگ‌ها و رابطه ی آن‌ها با تصویر 23

 

2-12-11: پرهیز از تكراری بودن سبك تصویرسازی 24

 

2-12-12: اصل تصویرگری مبتنی بر تحقیق و پژوهش 24

 

2-12-13: اصل استفاده به جا از تصویر 24

 

2-12-14: اصل تطبیق با واقعیات 24

 

2-12-15: اصل برجسته سازی موضوع 25

 

2-12-16: رعایت تناسب بین سبك هنری و موضوع آموزشی 25

 

2-12-17: اصل تفاوت در فرهنگ های منطقه ای 25

 

2-12-18: اصل به روز بودن تصویر 25

 

2-12-19: اصل توازن در تصویرگری جنسیت ها 25

 

2-12-20: توجه به هویت ملی، اعتقادی و اسلامی 26

 

2-12-21: تحریك حس كنجكاوی و علاقه به كشف 26

 

2-12-22: توجه به علایق كودكان به رنگها 26

 

2-13: مدرسه هوشمند چیست؟ 26

 

2-14: هدف از ایجاد مدارس هوشمند چیست؟ 27

 

2-15: مأموریت و چشم‌انداز مدرسه هوشمند 28

 

2-16: راهبرد‌های توسعه مدارس هوشمند 28

 

2-17: ساختار تشکیلاتی مدرسه هوشمند 29

 

2-19: مولفه‌های اصلی و ارکان هوشمند‌سازی مدارس 30

 

2-21: تئوری ومبانی نظری 32

 

2-22: چرا مدرسه هوشمند طراحی کنیم؟ 34

 

2-23: منظور از مدارس ابتدایی هوشمند چیست؟ 35

 

2-23: مقایسه وجوه اشتراک و افتراق مصورسازی داده و اطلاعات 36

 

2-24: طبقه‌بندی مصورسازی انواع داده‌ها 36

 

2-25: روش‌ها و كاربردهای مصورسازی 40

 

2-26: پیشینه پژوهش 46

 

2-26-1: پیشینه داخلی 46

 

2-26-2: پیشینه خارجی 47

 

فصل سوم: روش شناسی پژوهش 49

 

3-1: مقدمه 50

 

3-2: نوع و روش پژوهش 50

 

3-3: ابزار و روش اندازه گیری 50

 

3-4: روایی و پایایی ابزار 51

 

3-5: جامعه آماری و حجم آن 51

 

3-6: حجم نمونه نمونه و روش نمونهگیری 52

 

 

3-7: متغیر پژوهش 52

 

3-8: روش و ابزار تجزیه و تحلیل دادهها: 52

 

خلاصه فصل: 52

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها 53

 

4-1: مقدمه 54

 

4-2: تحلیل سوالات پژوهش 54

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری 59

 

5-1: مقدمه 60

 

5-2: بحث و تفسیر یافته ها 60

 

5-3: پیشنهادات 62

 

الف) پیشنهادهای کاربردی: 62

 

ب) پیشنهاد پژوهشی 62

 

5-4: محدودیت ها 63

 

منابع: 64

 

ضمائم 68

 

چکیده انگلیسی II

 

فهرست جداول

 

عنوان                                                                                                                             صفحه

 

جدول 1-4. جدول توزیع فراوانی و درصد مربوط به پاسخ ارزیابان در ارزیابی وب سایت مدارس هوشمند 55

 

جدول 2-4. نحوه‌‌ توزیع پاسخ ارزیابان به هر یک از گزینه‌های چک لیست 57

 

 

 

فهرست شکل ها

 

عنوان                                                                                                                             صفحه

 

شکل 2-1.داده‌های یك‌بُعدی 36

 

شکل 2-2. داده‌های دوبُعدی 37

 

شکل‌‌ 2-3. داده‌های سه‌بُعدی 38

 

شکل 2-4. داده‌های چندبُعدی 38

 

شکل 2-5. داده‌های سلسله‌مراتبی 39

 

شکل 2-6. داده‌های شبكه‌ای 40

 

شکل 2-7. مصورسازی ماتریسی 41

 

شکل 2-8. مصورسازی تشبیه فضایی 41

 

شکل 2-9. مصورسازی كهكشانی 42

 

شکل 2-10. مصورسازی كهكشانی 42

 

شکل 2-11. مصورسازی چشم‌انداز دیواری 43

 

شکل 2-12. مصورسازی تحلیل پویا 43

 

شکل 2-13. مصورسازی رودخانه‌ای 44

 

شکل 2-14. مصورسازی داده‌های فضایی 44

 

شکل 2-15. مصورسازی حوزه‌ داخلی 45

 

شکل 2-16. مصورسازی جغرافیایی 45

 

شکل 2-17. مصورسازی شبه‌رنگ 46

 

چکیده

 

هدف پژوهش حاضر بررسی روش‌های مصورسازی گرافیکی در وب سایت مدارس هوشمند می‌باشد. جامعه آماری پژوهش تشکیل شده از کلیه وب سایت‌های مدارس هوشمند استان کرمانشاه که به صورت تصادفی 1 وب سایت برای پژوهش انتخاب شد. ابزار پژوهش حاضر یک چک لیست محقق ساخته جهت اندازه گیری میزان انطباق عناصر بصری وب سایت با اصول مصور سازی می‌باشد، روایی محتوایی ابزار‌‌ توسط چند نفر از اساتید رشته تکنولوژی آموزشی مورد تایید قرار گرفت و پایایی ابزار با روش الفای کرونباخ برابر با 71/0 می‌باشد. پس از تهیه پرسشنامه تعداد 10 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد تکنولوژی آموزشیبه عنوان‌‌ ارزیاب در مورد روش‌های مصور سازی مورد آموزش قرار گرفتند و پس به ارزیابی از وب سایت مورد نظر پرداختند. پس از ارزیابی داده‌های چک لیست مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت که نتایج به دست آمده نشان داد، در کل وضعیت وب سایت مدارس هوشمند در حد پایین‌‌تر از متوسط می‌باشد. نتایج آزمون تی تک نمونه ای موید این یافته بود. به عبارتی نتایج آزمون تی تک نمونه ای نشان داد که میانگین به دست آمده در ارزیابی به طور معناداری پایین‌‌تر از استاندارد یا میانگین ثابت در این پژوهش است.

 

 

 

کلید واژه: وب سایت، طراحی گرافیک، جلوه دیداری رسانه، نگاره‌های گرافیکی، مصورسازی.

 

 فصل یکم: کلیات پژوهش

 

 

-1: مقدمه

 

مصورسازی اطلاعات یكی از روش‌های نوین نمایش و ارائه دیداری اطلاعات است كه با هدف درك و شناخت بهتر داده‌ها و برای استفاده كارآمد در حوزه‌های گوناگون علمی به كار می‌رود. این شیوه مؤثر با بهره‌گیری از راهبردهای دیداری به گسترش دامنه دانش یاری می‌رساند و سبب می‌شود تا انتقال اطلاعات از واحد مبدأ به واحد مقصد به شکل مناسبی انجام پذیرد. هدف اصلی و مهم در استفاده از روش‌های مصورسازی، ارتقا و افزایش شرایط مناسب برای تقویت قدرت تفکر و تحلیل اطلاعات در کاربران است (درودی، 1388؛ ص 105).

 

توجه به ارائه و نمایش دیداری اطلاعات در قالب روش‌های علمی مصورسازی که یکی از شاخه‌های علوم رایانه است، از حدود دو دهه پیش مورد توجه قرار گفت. این شیوه سودمند با بهره‌گیری از گرافیک رایانه‌ای از رشد بالایی برخوردار شد و با تکیه بر روش‌های علمی به توسعه فنون مصورسازی انجامید. مصورسازی مفاهیم و اطلاعات با شیوه‌های گوناگون آموزشی ارتباط برقرار کرد و در بسیاری از رشته‌های علمی، فنی و تخصصی وارد شد (همان ص106).

 

طراح گرافیک باید با استفاده از اطلاعات و تجارب تجسمی خود بتواند یادگیرنده را در درک پیام و منظور مؤلف یاری دهد. در کتاب درسی آموزشگاهی، حضور معلم باید محسوس بوده، مواد درسی به طور مستمر یاری دهندۀ دانش‌آموز باشند و انگیزه­ی یادگیری او را پرورش دهند؛ در عین حال، مطالب باید انسجام کافی را داشته باشند و هیچ‌گونه نکتۀ مبهمی در آن‌ها نباشد. گرافیک از واژه یونانی کرافیکوس[1] است و به معنای آنچه است که مربوط می‌شود به طرح زدن[2] و طراحی[3] تعریف دیگری که از آن بیان شده است به این صورت می‌باشد “هر کار و یا شیوه‌‌ی مربوط به کشیدن تصویر از روی یک چیز و یا از انگاره آن است”. بنابراین همه پدیده‌هایی را در بر می‌گیرد که ایجاد شده‌اند: به شکل یک نشانه، علامت، نقشه، طراحی، کشیدن از روی یک چیز و به ویژه طراحی خطی یک پدیده. از زمانی که انسان تصمیم به ارایه یک پیام تصویری گرفت و به زعم خویش از مواد و متریالی که برای همنوعان او مفاهیم مشخص و تا حدودی ثابت داشت استفاده کرد هنر گرافیک آغاز شد و تا کنون نیز با همه پیشرفت‌ها و تغییراتی که داشته است باز هم با همان شیوه به حرکت خود ادامه می‌دهد. صدها نگاره در غار شووه[4] در جنوب فرانسه که در سی هزار سال پیش از میلاد مسیح طراحی شده‌اند، نگاره‌های غار لاسکـو[5] (چهارده هزار سال پیش از میلاد مسیح )، نگـاره‌های شکـارچـیـان در غـار بیمبتکـا[6]در هندوستـان (هفت هزار سال پیش از میلاد مسیح)، نگاره بومیان آفریقا در غار سیاربرگ آفریقای جنوبی (هزار سال پیش از میلاد مسیح) و بسی دیگر از این غار نگارها در دیگر نقاط جهان به همراه تولد خط به آوند زبان نوشته شده در سه یا چهار هزار سال پیش از میلاد، همه نشانه‌هایی بارز از تاریخ گرافیک و رشته‌های وابسته به آن هستند. همزمان با توسعه و پیشرفت‌های پدید آمده در بهره‌گیری از رایانه و محیط شبکه به منظور ارائه و نمایش اطلاعات، یکی از حوزه‌های سودمندی که در دو دهه اخیر مورد توجه قرار گرفته و پژوهش‌های مهمی در آن زمینه انجام پذیرفته است، مبحث مصورسازی اطلاعات است (اشنایدرمن، 1998). مصورسازی به نقوشی باز می‌گردد که انسان‌های اولیه با هدف انتقال اندیشه‌ها و افکار بر دیواره غارها حک می‌کردند (کاناس[7]، 2009)؛ ولی اساس مصورسازی به مفهوم امروزی را باید در دهه 1980 ردیابی کرد، یعنی زمانی که رایانه‌ها کم کم وارد بازار شدند و نرم افزارها و سخت افزار‌ها از فعالیت‌های گرافیکی پشتیبانی می‌کردند (بورکهارد[8]، 2005)، از طرف دیگر درک و دریافت مطالب و یادگیری آنها از طریق حواس پنج گانه صورت می‌گیرد که به ترتیب حدود 75 درصد از یادگیری انسان متعارف با حس بینایی، 13 درصد با حس شنوایی، 6 درصد با حس لامسه، 3 درصد با حس بویایی و 3 درصد نیز با حس چشایی به دست می‌آید (احدیان، 1384، ص 66)

 

وب سایت، مجموعه ای از صفحات مرتبط به یکدیگر است که انبوهی از اطلاعات را در قالب متن، تصویر، صدا و فیلم در اختیار بیننده قرار می‌دهد. وب سایت مجموعه‌ای از فایلهای حاوی متن، تصویر یا گرافیک و … متصل به هم که غالباٌ شامل یک صفحه اصلی می‌باشد که بر روی یک خدمات دهنده اینترنتی قرار دارند.

 

با توجه به مطالب بیان شده به نظر می‌سد توجه به اصول و قواعد مصورسازی به لحاظ بعد اشتراکی آن با طراحی وب سایت‌ها در طراحی صفحه‌ها می‌بایستی مورد توجه قرار گیرد که در این امر محقق را به بررسی این موضوع هدایت نمود.

 

1-2: بیان مسأله

 

تحقیقات بسیاری در رابطه با کارایی عناصر دیداری، به ویژه گرافیک[9] در فرایند آموزشی انجام شده است که اکثریت قریب به اتفاق آنها به نتایج مثبت دست یافته اند. لی و همکاران[10] (2002) به بررسی پژوهشهای انجـام شده در این زمینه پرداختـه‌اند و با استناد به تحقـیـقات گـلنبرگ و لانگستون[11] (1992)، گلنبرگ و کرولی[12] (1992) و … خاطر نشان می‌سازند که استفاده از تصاویر در آموزش تأثیرات مثبتی بر یادگیری فراگیران داشته است. از طرف دیگر نیز بسیاری از صاحب نظرانی که در زمینه مشکلات یادگیری، تحقیقاتی را انجام داده اند، پیشنهاد کرده‌اند که برای قابل فهم‌‌تر نمودن محتوا بهتر است از عناصر گرافیکی استفاده کرد (کازین[13]، 1989). هرام[14] (1982 به نقل از کازین، 1989) دریافت که استفاده از گرافیک برای عینیت بخشیدن به اطلاعات متنی، یادگیری فراگیران را افزایش داده است. در جایی دیگر نیز استوکز[15] (2001) به مرور تاریخی تاثیر عناصر دیـداری بـر فـراینـد تدریس و تـعلیـم می‌پردازد. وی در این مـرور تاریخـی به نقـل از ارسطـو بیـان می‌کنـد: ” تفکر بدون تصاویر غیر ممکن است”.

 

پژوهش‌های قبل از دهه 1990 عمدتاً مزایای طراحی گرافیک را مستند نموده‌اند، ولی در فراهم کرده چارچوبی نظری برای تشریح این که چگونه گرافیک برای یادگیرندگان مفید است شکست خورده‌اند (ویکیری[16]، 2002).

 

پژوهش‌های پس از دهه 1990، بر اهمیت استفاده از نشانه‌ها و تصاویر در جایگزینی و پرمحتوا کردن علایم محدود الفبایی در کتاب‌های درسی تأکید کرده‌اند. پژوهشگران با تأکید بر نظریه‌های مختلف روان‌شناسی نظیر نظریه­ی پردازش اطلاعات[17] (اتیکینسون و شیفرین[18]، 1968)، رمزگردانی دوگانه[19] (پاویو[20]، 1990)، ادراک دیداری[21] (باری و رانیان[22]، 1995) و چندرسانه‌ای‌ها[23] (مایر[24]، 2003) به اهمیت طراحی گرافیک کتاب‌های درسی گواهی داده‌اند.

 

دولی و همکاران[25] (2005) ضمن تأکید بر نقش تصویر و اهمیت طراحی گرافیک، معتقدند طراحی گرافیک باید تنها یک هدف را دنبال کند و آن عرضه اطلاعات پیچیده به شیوه‌ای قابل فهم و یادگیری است. طراح گرافیك برای القای مطالب با استفاده از توانایی‌ها و مهارت‌هایش و به كمك ارتباط تصویری، با مخاطبان خود، از هر گروه سن، رابطه برقرار می‌كند و با آنان سخن می‌گوید و علاوه بر زیبایی‌های دیداری، حركت آموزشی و انتقال فرهنگ و مطالب را انجام می‌دهد. او می‌تواند د ر ارائه مطالب سنگین و پیچیده درسی نقش مهمی داشته باشد و با فراهم سازی طرح‌های واقعی، ساده و گویا، جزئیات را به تصویر بكشد و فهم و درك مطلب را آسان كند؛ به گونه‌ای نكته های مبهم و سؤال برانگیز را كاهش دهد و به امر آموزش کمک نماید‌‌ (ملک‌افضلی، 1378).

 

کپس[26] (1368) اعتقاد دارد یک طراح گرافیک خلاق دارای سه وظیفه اصلی است:

 

 

1. یادگیری و به كارگیری قوانین سازمان دهی تجسمی.

 

2.به حساب آوردن تجربه‌های فضایی معاصر برای آموزش و به كارگیری بازنمایی‌های دیداری وقایع زمانی‌‌ فضایی معاصر.

 

 

3. آزادسازی ذخیره‌های خلاق و سازمان‌دهی آنها در زبان‌های پویا، یعنی رشد دادن به پیكرنگاری پویای معاصر.

 

وظیفه طراح گرافیك خلاق این است كه افراد را مجبور نماید تا نگاه كنند و بعد آنان را مجبور كند تا بخوانند و بفهمند. او برای این منظور از كلمه ها، تصاویر، رنگها و شكلها استفاده می‌كند.

 

[1]-‌‌ graphikos

 

[2]- به فرانسه graphisme است.

 

[3]- به فرانسه dessin است.

 

[4]- Chauvet

 

[5]- Lascaux

 

[6]- Bhimbetka

 

[7] – Canas

 

[8] – Burkhard

 

[9] – Graphic

 

الکترودهای خمیر کربن توسط غربال­های مولکولی و نانوذرات نیکل فسفات اصلاح شدند و رفتار الکتروشیمیایی این الکترودهای اصلاح شده با استفاده از ولتامتری چرخه­ای و پالس ولتـامتری تفاضلی مورد مطالعه قرار گرفت. این الکترودهای خمیر کربن اصلاح شده برای الکتروکاتالیز اکسایش متانول و اندازه­گیری برخی داروها استفاده گردید.
غربال­های مولکولی روی فسفات با استفاده از روی کلرید، فسفریک اسید و 2-HETMAOH به­عنوان قالب دهنده جدید سنتز شدند. ریخت و اندازۀ بلورهای سنتزی با استفاده از همزدن فراصوت مورد بررسی قرار گرفت که ذرات بلوری بزرگتر با اعمال فراصوت حاصل شدند. علاوه بر این، بلورهای میله­ای شکل β−Zn₃(PO₄)₂.4H₂O در حضور اتیلن گلیکول به­عنوان حلال کمکی تهیه شدند.
در فصل هشتم اندازه­گیری همزمان ویتامین B₁₂ (VB₁₂)، متیل­کوبال آمین (MCA) و کوآنزیم B₁₂ (B₁₂Co) توسط روش درجه­بندی چند­متغیره-1 (MVC1) (نظیر مدل­های PLS1،OSC/PLS ، PCR و HLA) با کمترین پیش آماده­سازی نمونه و بدون جداسازی اجزاء نمونه با استفاده از داده­های استـخراج شده از طیف­های UV-Vis انجام شد. بهترین مقدار ضریب همبستگی مربوط به پیش­بینی (R²_Pred) برای VB₁₂ برابر 979_/0 توسط مدل PLS1، برای MCA برابر 995_/0 توسط مدل OSC/PLS و برای B₁₂Co برابر 982_/0 توسط مـدل HLA به­­­دست آمد. همچنین مـقدار کمـینه RMSEP برای VB₁₂، MCA و B₁₂Co به ­ترتیب توسط مدل­های PLS1، OSC/PLS و HLA به­­دست آمد. مـدل­های ساختـه شده برای اندازه­گیری همزمان ویتامین­های فوق در نمونه­های مصنوعی و فرمولاسیون دارویی به­­کار برده شدند. در یک مجموعه آزمایشات دیگر، اندازه­گیری همزمان داروهای پاراستامول (PAR)، فنیل افرین هیدروکلرید (PHE) و کلرو فنیر آمین مالئات (CLP) توسط روش MVC1 (نظیر مدل­های PLS1، PCR و HLA) بدون جداسازی اجزاء نمونه انجام شد. مدل­های ساخته شده برای اندازه­گیری همزمان این داروها در نمونه­های مصنوعی و یک قرص ترکیبی با نام بایولنول کولد فورت به­کار برده شدند. مـقادیر مـیانگین درصد بازیافت خوب برای نمـونه­های مصنوعی و مجهول نشان دهندۀ دقت و صحت خوب مدل­های ساخـته شده برای هر سه دارو می­باشد که مدل­های PLS1، PCR و HLA به­­ترتیب برای داروهای PAR، PHE و CLP بهترین نتایج با کمترین خطای پیش­بینی را ارائه دادند. در مقایسه با کارهای قبلی نظیر روش­های جداسازی، روش MVC1 به­­کار برده شده می­تواند یک روش سـریع، دقیق، صحیح و ارزان برای اندازه­گیری همزمان ترکیبات فوق در فرآیندهای کنترل کیفی معمول در آزمایشگاه­های داروسازی فراهم کنند.
 واژه­های کلیدی: آلومینوفسفات، ³¹P NMR، ²⁷Al NMR، (2- هیدروکسی اتیل) تری­متیل آمونیوم، نیکل فسفات، روی فسفات، نانوزئولیت، فراصوت، هیدروترمال کمک­دهی شده با ریزموج، درجه­بندی چندمتغیره.
فهرست مطالب
عنوان………………………………. صفحه
فصل اول: مقدمه ……………………………..  1
1-1- تاریخچه پیدایش زئولیت ……………………  2
1-2- سنتز غربال­های مولکولی به روش هیدروترمال معمول (CH)     4
1-3- سنتز غربال­های مولکولی توسط ریزموج (MW) …….. 5
1-4- قالب­ دهنده­ها و نقش آن در سنتز غربال­های مولکولی  7
1-5- نقش امواج فراصوت و حلال­های کمکی در سنتز غربال­های مولکولی    8
 
فصل دوم: تئوری …………………………….  12
2-1- نظریۀ طیف­سنجی رزونانس مغناطیسی هسته (NMR) ….  13
2-2- توصیف و بررسی غربال­های مولکولی توسط پراش پرتو ایکس    17
2-3- توصیف و بررسی غربال­های مولکولی توسط میکروسکوپ الکترونی پویشی    20
2-4- توصیف و بررسی غربال­های مولکولی توسط طیف­سنجی مادون قرمز     22
2-5- اندازه­گیری عناصر سازندۀ زئولیت­ها و غربال­های مولکولی  23
2-6- اندازه­گیری ظرفیت مبادلۀ یون غربال­های مولکولی  26
2-7- اندازه­گیری ظرفیت جذب سطحی غربال­های مولکولی ..  28
 
فصل سوم: بررسی طیف­سنجی ³¹P NMR  و ²⁷Al NMR محلول­های آلومینوفسفات در محیط­های
آبی و الکلی ……………………………….  31
3-1- کلیات …………………………………. 32
3-2- بخش تجربی ……………………………… 37
3-2-1- مواد و روش تهیۀ محلول­ها ……………….  37
3-2-2- دستگاهوری ……………………………  38
3-3- بحث و نتیجه­گیری ………………………..  40
3-3-1- بررسی طیف­های ²⁷Al NMR و ³¹P NMR در محیط آبی ….  40
3-3-1-1- بررسی طیف ²⁷Al NMR محلول آلومینات و محلول با Al/P برابر یک      40
3-3-1-2- بررسی طیف ²⁷Al NMR و ³¹P NMR محلول­های آلومینوفسفات با 1 ≤Al/P       42
3-3-1-3- بررسی طیف ²⁷Al NMR و ³¹P NMR محلول­های آلومینوفسفات با 1 ≥Al/P       47
3-3-1-4- بررسی طیف ²⁷Al NMR و ³¹P NMR سل- ژل آلومینوفسفات  49
3-3-2- بررسی طیف­های ²⁷Al NMR و ³¹P NMR در محیط­های الکلی  54
3-3-2-1- بررسی طیف ²⁷Al NMR محلول­های آلومینوفسفات متانولی     54
3-3-2-2- بررسی طیف ³¹P NMR محلول­های آلومینوفسفات متانولی      55
3-3-2-3- بررسی طیف­های ²⁷Al NMR و ³¹P NMR محلول­های آلومینوفسفات اتانولی    62
3-4- نتیجه­گیری ……………………………..  64
 
فصل چهارم: سنتز و توصیف غربال­های مولکولی آلومینوفسفات      65
4-1- کلیات …………………………………  66
4-1-1- آلومینوفسفات­های شبکه خنثی (1=  Al/P) ………  66
4-1-2- آلومینوفسفات­های شبکه آنیونی (1 > Al/P) ……  68
4-1-3- الگوهای پیوندی در آلومینوفسفات­ها ……….  68
4-2- بخش تجربی ……………………………..  70
4-2-1- مواد مورد استفاده …………………….. 70
4-2-2- روش تهیۀ غربال­های مولکولی آلومینوفسفات ….. 71
4-2-3- دستگاه­های مورد استفاده ………………… 72
4-3- بحث و نتیجه­گیری ………………………… 73
4-3-1- اثر منبع آلومینیوم ……………………. 73
4-3-2- اثر قالب ­دهنده ……………………….. 74
4-3-3- اثر نسبت مولی آلومینیوم به فسفر ………… 77
4-3-4- اثر تابش ریزموج ………………………. 78
4-3-5- اثر مخلوط کردن با فراصوت ………………. 81
4-4- نتیجه­گیری ……………………………… 83
 
فصل پنجم: سنتز و توصیف غربال­های مولکولی نیکل فسفات  84
5-1- کلیات …………………………………  85
5-2- بخش تجربی ……………………………..  89
5-2-1- مواد مورد استفاده …………………….. 89
5-2-2- روش تهیۀ غربال­های مولکولی نیکل فسفات VSB-5 .. 89
5-3- بحث و نتیجه­گیری ………………………..  90
5-3-1- اثر زمان هیدروترمال در تشکیل VSB-5 ………. 90
5-3-2- اثر قالب­ دهنده ……………………….. 96
5-3-3- اثر نسبت مولی نیکل به فسفر …………….. 98
5-3-4- اثر همزدن با روش فراصوت ………………. 100
5-3-5- اثر اتیلن­ گلیکول به­عنوان حلال کمکی ……… 102
5-3-6- اثر پلی­اتیلن گلیکول به­عنوان حلال کمکی …… 104
5-3-7- سنتز کبالت- نیکل فسفات ……………….. 106
5-4- نتیجه­گیری ……………………………… 107
 
فصل ششم: سنتز و توصیف غربال­های مولکولی روی فسفات  109
6-1- کلیات ………………………………..  110
6-2- بخش تجربی …………………………….  113
6-2-1- مواد مورد استفاده ……………………. 113
6-2-2- روش تهیۀ غربال­های مولکولی روی فسفات ……. 113
6-3- بحث و نتیجه­گیری ……………………….. 115
6-3-1- سنتز روی فسفات در محیط آبی ……………. 115
6-3-2- سنتز روی فسفات در محیط غیرآبی …………. 118
6-3-2-1- سنتز روی فسفات در مخلوط اتیلن گلیکول- آب 118
6-3-2-2- تجزیه و تحلیل طیف FT-IR ………………. 121
6-3-2-3- اثر نسبت حجمی اتیلن گلیکول به آب …….. 122
6-4- نتیجه­گیری ……………………………… 124
 
فصل هفتم: استفاده از غربال­های مولکولی و نانوذرات نیکل فسفات جهت بررسی واکنش­های
الکتروکاتالیزوری …………………………..  125
7-1- کلیات ………………………………..  126
7-2- بخش تجربی …………………………….  129
7-2-1- مواد مورد استفاده و روش تهیۀ محلول­ها …..  129
7-2-2- سنتز غربال­های مولکولی و نانوذرات نیکل فسفات  130
7-2-3- دستگاهوری …………………………..  131
7-2-4- نحوۀ تهیه الکترودها ………………….. 132
7-3- بحث و نتیجه­گیری ……………………….. 133
7-3-1- تبلور غربال­های مولکولی نیکل فسفات ……… 133
7-3-2- بررسی فرآیند الکتروکاتالیز اکسایش متانول در محیط­های قلیایی   134
7-3-2-1- بررسی رفتار الکتروشیمیایی الکترودهای اصلاح شده    134
7-3-2-2- بررسی الکتروکاتالیز اکسایش متانول در سطح الکترود خمیرکربن اصلاح شده 137
7-3-2-3- اثر سرعت روبش پتانسیل بر فرآیند الکتروکاتالیز اکسایش متانول     140
7-3-2-4- تأثیر غلظت متانول بر الکتروکاتالیز اکسایش متانول 140
7-3-3- اندازه­گیری داروهای PAR، PHE و CLP با حسگر الکتروشیمیایی Ni-NP2/CPE     143
7-3-3-1- فرآیند کلی آزمایش ………………….. 143

 

7-3-3-2- رفتار ولتامتری داروها ………………. 143
7-3-3-3- اثر پارامترهای مؤثر ………………… 146
7-3-3-4- محاسبه گسترۀ خطی، حد تشخیص و تکرارپذیری روش 147
7-3-3-5- اثر مزاحمت داروهای دیگر …………….. 147
7-3-3-6- اندازه­گیری داروها در نمونه­های تجاری ….. 149
7-4- نتیجه­گیری ……………………………… 150
 
 فصل هشتم: اندازه­گیری همزمان مواد دارویی با استفاده از طیف­سنجی UV-Vis  به کمک
روش­های درجه­بندی چند­متغیره …………………… 151
8-1- کلیات ………………………………… 152
8-1-1- درجه­بندی ……………………………. 153
8-1-1-1- روش مستقیم حداقل مربعات کلاسیک (CLS) یا تحلیل چند جزئی مستقیم (DMA)  155
8-1-1-2- روش­های درجه­بندی غیرمستقیم …………… 156
8-1-1-3- روش­های پیش­پردازش اطلاعات طیفی ………… 162
8-1-2- تعیین تعداد فاکتورهای بهینه …………… 164
8-1-3- کمیت­های آماری  برای ارزیابی توانایی پیش­بینی مدل    165
8-1-4- ارقام شایستۀ تجزیه­ای …………………. 166
8-2- بخش تجربی …………………………….  169
8-2-1- مواد مورد استفاده و روش تهیۀ محلول­ها …… 169
8-2-2- دستگاه و نرم­افزارهای مورد استفاده ……… 171
8-2-3- مراحل آزمایش برای اندازه­گیری همزمان ویتامین­ها 171
8-2-4- مراحل آزمایش برای اندازه­گیری همزمان داروها 174
8-3- بحث و نتیجه گیری ………………………. 177
8-3-1- اندازه­گیری همزمان ویتامین­های سیانوکوبال آمین، متیل­کوبال آمین و کوآنزیم B₁₂ ………………………………… 177
8-3-1-1- نتایج درجه­بندی و ارزیابی ……………. 178
8-3-1-2- اندازه­گیری ارقام شایستۀ تجزیه­ای ……… 184
8-3-1-3- اندازه­گیری غلظت ویتامین­ها در نمونه­های مصنوعی و مجهول 185

1-2-6- روش های حل مسائل برنامه ریزی تولید ادغامی 7

 

1-2-7- عدم قطعیت و انواع آن 7

 

1-3- بیان مساله 8

 

1-4- ضرورت انجام تحقیق 9

 

1-5- كاربردهای تحقیق 9

 

1-6- اهداف تحقیق 10

 

1-7- ساختار رساله 10

 

2- مروری بر ادبیات تحقیق 12

 

2-1- مقدمه 13

 

2-2- مروری بر مدل های برنامه ریزی تولید (قبل از سال 2000) 13

 

2-3- مروری بر مدل های برنامه ریزی تولید تحت عدم قطعیت (بعد از سال 2000) 26

 

2-4- بهینه سازی تحت شرایط عدم قطعیت 40

 

2-4-1- برنامه‌ریزی تصادفی با ارجاع 40

 

2-4-2- بهینه‌سازی پایدار 41

 

2-4-2-1- بهینه‌سازی تصادفی پایدار 43

 

2-4-2-2- بهینه سازی پایدار با پارامترهای بازه ای 45

 

2-4-3- برنامه ریزی ریاضی فازی 47

 

2-4-3-1- برنامه ریزی فازی منعطف 47

 

2-4-3-2- برنامه ریزی فازی امکانی 48

 

2-5- بهینه سازی چند هدفه 48

 

2-5-1- برنامه ریزی توافقی 49

 

2-5-2- اپسیلون-محدودیت 49

 

2-6- نتیجه‌گیری از تحقیقات گذشته و بیان ایده‌های تحقیق 50

 

3- مدل های پیشنهادی 52

 

3-1- مقدمه 53

 

3-2- مدل پیشنهادی اول؛ 53

 

3-2-1- تشریح مسئله و فرضیات 54

 

3-2-2- پارامترها و متغیرهای مسئله 55

 

3-2-3- مدل سازی، حالت قطعی 56

 

3-2-4- مدل سازی، حالت تصادفی 58

 

3-3- مدل پیشنهادی دوم؛ 60

 

3-3-1- تشریح مسئله و فرضیات 62

 

3-3-2- پارامترها و متغیرهای مسئله 63

 

3-4- مدل پیشنهادی سوم؛ 66

 

3-4-1- پارامترها و متغیرهای مسئله 66

 

3-5- مدل پیشنهادی چهارم؛ 70

 

3-5-1- تشریح مساله و فرضیات 71

 

3-5-2- پارامترها و متغیرهای مسئله 73

 

3-5-3- تابع تخفیف مقداری 76

 

3-5-4- تابع جریمه کمبود غیرخطی 77

 

3-5-5- خطی سازی توابع چند ضابطه ای 78

 

3-5-5-1- خطی سازی تابع تخفیف قیمت خرید 78

 

3-5-5-2- خطی سازی تابع هزینه کمبود 81

 

3-5-6- خطی سازی عبارات درجه دوم با روش تفکیک پذیر 81

 

3-5-7- زمان تدارک منعطف 83

 

4- الگوریتم حل و نتایج محاسباتی 86

 

4-1- مقدمه 87

 

4-2- روش حل پیشنهادی مدل 1 87

 

4-3- مورد مطالعاتی مدل 1 87

 

4-3-1- تشریح مورد مطالعاتی 87

 

4-3-2- نتایج محاسباتی 93

 

4-4- روش حل پیشنهادی مدل 2 98

 

4-4-1- روش اپسیلون-محدودیت ارتقاء یافته 98

 

 

4-4-2- روش ال-شکل 100

 

4-5- مثال کاربردی برای مدل 2 104

 

4-5-1- تشریح مثال 104

 

4-5-2- نتایج محاسباتی 105

 

4-6- روش حل پیشنهادی مدل 3 108

 

4-6-1- روش اپسیلون-محدودیت ارتقاء یافته 109

 

4-6-2- الگوریتم ژنتیک 109

 

4-6-2-1- ساختار کرموزوم (نحوه کد کردن جواب) 109

 

4-6-2-2- جمعیت اولیه 112

 

4-6-2-3- تابع برازندگی 112

 

4-6-2-4- استراتژی انتخاب 113

 

4-6-2-5- عملگرهای بهبود یافته الگوریتم ژنتیک 113

 

4-6-2-6- اپراتورهای تعدیل 114

 

4-6-3- قدم های الگوریتم ژنتیک پیشنهادی 115

 

4-6-3-1- معیار توقف الگوریتم 116

 

4-7- مثال های عددی برای مدل 3 117

 

4-7-1- تشریح مثال 118

 

4-7-2- نتایج محاسباتی مثال های عددی با ابعاد کوچک و متوسط 118

 

4-7-3- نتایج محاسباتی مثال های عددی با ابعاد بزرگ 120

 

4-7-4- منحنی کارائی 121

 

4-8- روش حل پیشنهادی مدل 4 122

 

4-8-1- تخمین تعداد سناریوهای مورد نیاز 124

 

4-8-2- تشریح مثال 125

 

4-8-3- نتایج محاسباتی 126

 

5- جمع‌بندی و پیشنهادها 133

 

5-1- جمع‌بندی 134

 

5-2- نوآوری‌های تحقیق 134

 

5-3- پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی 135

 

6- منابع و مراجع 136

 

7- پیوست‌ها 149

 

7-1- پیوست 1 150

 

7-2- پیوست 2 150

 

لیست شکل‌ها و جداول

 

شکل ‏1‑1- برنامه ریزی بلند مدت، میان مدت و کوتاه مدت 3

 

شکل ‏1‑2- برنامه ریزی و کنترل تولید 4

 

شکل ‏1‑3- رابطه برنامه ریزی تولید ادغامی با سایر فرآیندهای برنامه ریزی تولید 5

 

شکل ‏2‑1- فضای جواب شدنی مسئله برنامه ریزی خطی با  ضرائب فنی غیرقطعی 42

 

شکل ‏3‑1- فرم کلی زنجیره تأمین سه سطحی 55

 

شکل‏3‑2- تابع چند ضابطه ای تخفیف مقداری 77

 

شکل ‏3‑3- تابع چند ضابطه ای هزینه کمبود غیر خطی 78

 

شکل ‏3‑4- تخمین خطی تفکیک پذیر 82

 

شکل ‏3‑5-  رابطه زمان تدارک و هزینه حمل و نقل 83

 

شکل ‏3‑6- جداول استاندارد گازهای آلاینده در وسایل حمل و نقل مختلف 85

 

شکل ‏4‑1- زنجیره تأمین شرکت چوکا (با کمی تغییرات) 88

 

شکل ‏4‑2-  زیان کل زنجیره تأمین در برابر کمبود تجمعی 96

 

97

 

بدست آمده از مدل Lp-metrics 98

 

شکل ‏4‑5- فلوچارت الگوریتم ال-شکل پیشنهادی 102

 

شکل ‏4‑6- قدمهای اصلی روش مونت کارلوی پیشنهادی 103

 

شکل ‏4‑7- فلوچارت روش حل پیشنهادی برای مدل دوم 104

 

شکل ‏4‑8- زنجیره تأمین دو سطحی 105

 

شکل ‏4‑9- نمودار همگرائی روش ال-شکل 106

 

شکل ‏4‑10- منحنی پارتو برای امیدریاضی در مقابل تغییرپذیری 106

 

107

 

شکل ‏4‑12- قسمت A-1 از کروموزوم پیشنهادی 110

 

شکل ‏4‑13-  قسمت A-2 از کروموزوم پیشنهادی 111

 

شکل ‏4‑14- قسمت B از کروموزوم پیشنهادی 112

 

شکل ‏4‑15- ساختار کلی کروموزوم پیشنهادی 112

 

شکل ‏4‑16- عملگر جابجائی ستونی 113

 

شکل ‏4‑17- عملگر جابجائی بلوکی 114

 

شکل ‏4‑18- عملگر جابجائی نامنظم 114

 

شکل ‏4‑19- فلوچارت روش حل پیشنهادی مدل سوم 117

 

شکل ‏4‑20- زمان حل الگوریتم پیشنهادی در مقایسه با زمان حل نرم افزار برای مسائل با ابعاد کوچک 119

 

شکل ‏4‑21- زمان حل الگوریتم پیشنهادی در مقایسه با زمان حل نرم افزار برای مسائل با ابعاد متوسط 120

 

شکل ‏4‑22- همگرائی به جواب بهینه در مسئله شماره 5 120

 

شکل ‏4‑23- منحنی پارتو برای بهره وری کارکنان در مقابل هزینه کل سیستم تولیدی 122

 

شکل ‏4‑24- منحنی پارتو برای حداکثر کمبود در برابر هزینه کل سیستم تولیدی 122

 

شکل ‏4‑25- هزینه حمل و نقل و سود حاشیه ای در برابر تنگ تر شدن محدودیت انتشار گازهای گلخانه ای 127

 

شکل ‏4‑26- ترکیب بندی نرخ تولید قبل و بعد از در نظر گرفتن محدودیت پسماندهای صنعتی 128

 

شکل ‏4‑27- اجزای تابع هدف و سود حاشیه ای در مقایسه با سناریوهای مختلف 129

 

شکل ‏4‑28- همگرائی الگوریتم  CPLEXبه جواب بهینه 130

 

شکل ‏4‑29- فراوانی اندازه سفارشات و کمبود رخ داده تحت همه سناریوهای مختلف 131

 

شکل ‏4‑30- معیار تغییر پذیری 131

 

شکل ‏4‑31- امیدریاضی سود حاشیه ای در برابر معیار تغییرپذیری 132

 

جدول ‏2‑1- تکنیک های مختلف حل مسئله برنامه ریزی تولید به ترتیب زمانی قبل از سال 2000 میلادی 14

 

جدول ‏2‑2- تکنیک های مختلف حل مسئله برنامه ریزی تولید و نوع عدم قطعیت مربوطه قبل از سال 2000 میلادی 21

 

جدول ‏2‑3- تکنیک های مختلف حل مسئله برنامه ریزی تولید و نوع عدم قطعیت مربوطه بعد از سال 2000 میلادی 36

 

جدول ‏‏4‑1- هزینه نیروی انسانی 89

 

جدول ‏ ‏‏4‑2- هزینه دوره آموزشی در سایت 1 ($10/manpower) 90

 

جدول ‏ ‏‏4‑3- زمان تولید، هزینه نگهداری مواد اولیه و محصولات 90

 

جدول ‏ ‏‏4‑4- تقاضای بازار تحت سناریوی 1 91

 

جدول ‏‏4‑5- اطلاعات کارخانه های تولیدی 91

 

جدول ‏‏4‑6- زمان در دسترس 91

 

جدول ‏‏4‑7- ضریب مصرف 92

 

جدول ‏‏4‑8- هزینه و ظرفیت مربوط به ماده اولیه m که توسط تأمین کننده s در دوره 1 تحت سناریوی ξ تأمین میشود 92

 

جدول ‏‏4‑9- هزینه حمل و نقل ($/unit) 92

 

جدول ‏‏4‑10- زمان تدارک (دوره) 93

 

جدول ‏‏4‑11- هزینه کمبود و قیمت فروش 93

 

جدول ‏‏4‑12- برنامه ریزی تولید ادغامی حاصل از حل مدل پیشنهادی 94

 

جدول ‏‏4‑13- برنامه ریزی نیروی انسانی بدست آمده از حل مدل پیشنهادی 94

 

جدول ‏‏4‑14- تعاملات بین موجودیت های زنجیره تأمین 95

 

جدول ‏‏4‑15- ارتقاء کارکنان در برابر ضریب پایداری مدل 96

 

جدول ‏4‑16-  لیست عایدات مربوط به روش اپسیلون-محدودیت 99

 

جدول ‏‏4‑17- توابع توزیع پارامترهای هزینه ای 105

 

جدول ‏4‑18- لیست عایدات برای مثال عددی 105

 

جدول ‏‏4‑19- ارتقاء مهارت کارکنان در برابر متوسط بهره وری 107

 

جدول ‏‏4‑20- مقایسه عملکرد الگوریتم پیشنهادی با تعداد سناریوهای مختلف 108

 

جدول ‏‏4‑21- توابع توزیع پارامترهای هزینه ای 118

 

جدول ‏‏4‑22-کارائی الگوریتم حل پیشنهادی مدل سوم برای مسائل با ابعاد کوچک 118

 

جدول ‏‏4‑23-کارائی الگوریتم حل پیشنهادی مدل سوم برای مسائل با ابعاد متوسط 119

 

جدول ‏‏4‑24- مقایسه کارائی الگوریتم حل پیشنهادی به ازای تعداد سناریوهای مختلف 121

 

جدول ‏4‑25- پیش بینی تقاضا 125

 

جدول ‏‏4‑26- هزینه تولید در وقت عادی/اضافه کاری، هزینه نگهداری و نفر ساعت مورد نیاز برای تولید یک محصول 125

 

جدول ‏‏4‑27- قیمت و هزینه نگهداری در نقاط مشتری 125

 

جدول ‏‏4‑28- فواصل بین موجودیتهای زنجیره تأمین 125

 

جدول ‏‏4‑29- پارامترهای مربوط به قیمت خرید و تخفیف 125

 

جدول ‏‏4‑30- پارامترهای مربوط به جریمه کمبود 126

 

جدول ‏‏4‑31- زمان تدارک بین کارخانه و مشتری و بین کارخانه و تأمین کننده 126

 

جدول ‏4‑32- مقادیر اجزاء تابع هدف برای مسئله قطعی 126

 

جدول ‏‏4‑33- اجزای تابع هدف برای ده سناریوی نمونه 128

 

1-1- مقدمه

 

1-5-6-3- خشکسالی غیرقابل پیش­بینی.. 11

 

1-5-6-4- خشکسالی نامرئی.. 12

 

1-6- پیش­بینی(پیش آگاهی).. 12

 

1-7- اثرات خشکسالی.. 15

 

1-7-1- اثرات کشاورزی.. 16

 

1-7-2- اثرات زیست محیطی.. 16

 

1-7-3- اثرات اقتصادی.. 17

 

1-7-4- اثرات اجتماعی.. 18

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                                صفحه

 

1-8- اهداف تحقیق.. 18

 

1-9- فرضیه‌های تحقیق.. 19

 

1-10- ساختار پایان نامه.. 19

 

–

 

2-1- مقدمه.. 22

 

2-2- خشكسالی.. 23

 

2-3- روش تحلیل داده­های بارندگی.. 24

 

2-4- معیارهای تعیین خشکی.. 26

 

2-5- آزمون­های تعیین همگنی.. 27

 

2-6- تحلیل فراوانی منطقه­ای.. 28

 

2-6-1- تعیین مناطق همگن اولیه با استفاده از نمودار گشتاور خطی.. 28

 

2-6-2- گشتاورهای وزنی احتمال (گشتاورهای خطی).. 29

 

2-6-3- تعیین تابع توزیع منطقه­ای.. 29

 

– و روش­ها

 

3-1- مقدمه.. 32

 

3-2- منطقه مورد مطالعه.. 32

 

3-3- آزمون‌های همگنی.. 33

 

3-3-1- آزمون توالی.. 33

 

3-3-2- آزمون من- ویتنی.. 34

 

3-4- آزمون تصادفی بودن.. 34

 

3-5- آزمون روند.. 36

 

3-6- شاخص­های خشکسالی هواشناسی و دوره بدون بارندگی   37

 

 فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                                صفحه

 

3-7- تحلیل فراوانی نقطه­ای روزهای بدون بارندگی و تحلیل ریسک خشکسالی   37

 

3-8- تحلیل فراوانی منطقه­ای.. 39

 

3-8-1- تعیین مناطق همگن اولیه با استفاده از نمودار گشتاورهای خطی   39

 

3-8-2- گشتاورهای وزنی احتمال.. 40

 

3-8-3- تعیین همگنی و ایستگاه‌های پرت با استفاده از ضریب ناجوری و همگنی   41

 

3-8-4- تعیین تابع توزیع منطقه­ای.. 42

 

– و بحث

 

4-1- تحلیل آمار کیفی.. 44

 

4-2- تحلیل همگنی و روند.. 51

 

4-3- آزمون استقلال.. 60

 

4-4- تحلیل فراوانی منطقه­ای.. 61

 

4-4-1- بررسی همگنی گروه­های استخراجی از آنالیز خوشه­بندی   64

 

4-4-2- انتخاب بهترین تابع توزیع منطقه­ای.. 67

 

4-4-3- تحلیل فراوانی نقطه­ای.. 69

 

4-5- تحلیل مکانی ویژگی­های حداکثر روزهای بدون بارش   83

 

4-5-1- تحلیل مکانی گشتاورهای خطی حداکثر روزهای بدون بارش   83

 

4-5-2- تحلیل مکانی حداکثر روزهای بدون بارش در دوره بازگشت‌های مختلف   85

 

ی و پیشنهادات

 

5-1- نتیجه­گیری.. 92

 

5-2- پیشنهادات.. 94

 

منابع…………………………………………………………………………………………. 97

 

فهرست جدول‌ها

 

عنوان                                                                                                                 صفحه

 

جدول 1-1- دامنه اثرات اجتماعی خشكسالی……… 18

 

جدول 2-1- برخی از معروف­ترین روابط تعیین خشکی.. 26

 

جدول 3-1- تابع چگالی احتمال برخی از مهمترین توابع توزیع (اقتباس از رائو و حامد، 2000)…………………………….. 38

 

جدول 4-1- مقادیر آماره­های توصیفی حداکثر سالانه روزهای بدون بارندگی در ایستگاه­های مطالعاتی……………………… 45

 

جدول 4-2- ضرایب همبستگی بین آماره­های توصیفی حداکثر روزهای بدون بارندگی و مختصات فیزیکی ایستگاه­……………………. 50

 

جدول 4-3- مقادیر آماره­های آزمون توالی و من- ویتنی    53

 

جدول 4-4- مقادیر آماره­های آزمون من- کندال (سطح معنی­داری 5 درصد)………….. 58

 

جدول 4-5- شاخص همگنی H متغییر روزهای بدون بارش در کل کشور 61

 

جدول 4-6- آماره­های گشتاورهای خطی مربوط به حداکثر دوره­های بدون بارش  64

 

جدول 4-7- نتایج شاخص H در هر یک از گروه­های استخراجی  67

 

در هر یک از گروه­های همگن مطالعاتی    68

 

جدول 4-9- مقادیر RSS برای توزیع­های مختلف…… 70

 

 جدول 4-10- مقادیر رتبه­ های توابع مختلف در هر ایستگاه بر اساس مجموع مربعات خطا……………………………………. 73

 

 جدول 4-11- مقادیر حداکثر تعداد روزهای بدون بارندگی در ایستگاه­های مطالعاتی………………………………………. 75

 

فهرست شكل‌ها

 

عنوان                                                                                                                 صفحه

 

شکل 1-1- متغیرهای هیدرولوژیک متأثر از خشکسالی.. 4

 

شکل 1-2- تغییرات زمانی متغیرهای هیدرولوژیک متأثر از خشکسالی   5

 

شكل1-3- انواع خشكسالی، مبانی تعریف و آثار هر كدام   7

 

شكل 1-4- خلاصه و طبقه­بندی رژیم­های خشك.. 16

 

شکل 3-1- نقشه پراکنش ایستگاه­های مطالعاتی.. 33

 

شکل 4-1- میانگین تعداد روزهای بدون بارندگی در مناطق مختلف ایران   50

 

شکل 4-2- ضریب تغییرات حداکثر تعداد روزهای بدون بارندگی ایران   51

 

شکل 4-3- تغییرات حداکثر سالانه روزهای بدون بارندگی در ایستگاه تربت حیدریه   52

 

شکل 4-4- تابع خود همبستگی حداکثر سالانه روزهای بدون بارندگی در ایستگاه اصفهان.. 60

 

شکل 4-5- تابع خود همبستگی حداکثر سالانه روزهای بدون بارندگی در ایستگاه تبریز.. 61

 

شکل 4-6- توزیع ماهانه حداکثر دوره­های بدون بارش در هر یک از گروه­های مطالعاتی.. 63

 

شکل 4-7- نمودار گشتاورهای خطی L-CS در مقابل L-CK هشت منطقه همگن   66

 

شکل 4-8- دیاگرام نسبی مقادیر LCs در برابر LCk داده­های روزهای بدون بارش   68

 

شکل 4-9- تابع توزیع چگالی احتمال تجمعی دوره­های بدون بارش برای ایستگاه کرمان(گروه 1). 79

 

شکل 4-10- تابع توزیع چگالی احتمال تجمعی دوره­های بدون بارش برای ایستگاه مشهد(گروه 2). 79

 

شکل 4-11- تابع توزیع چگالی احتمال تجمعی دوره­های بدون بارش برای ایستگاه تبریز(گروه 3). 80

 

شکل 4-12- تابع توزیع چگالی احتمال تجمعی دوره­های بدون بارش برای ایستگاه آبادان(گروه 4). 80

 

شکل 4-13- تابع توزیع چگالی احتمال تجمعی دوره­های بدون بارش برای ایستگاه سنندج(گروه 5). 81

 

شکل 4-14- تابع توزیع چگالی احتمال تجمعی دوره­های بدون بارش برای ایستگاه بابلسر(گروه 6). 81

 

شکل 4-15- تابع توزیع چگالی احتمال تجمعی دوره­های بدون بارش برای ایستگاه یاسوج(گروه 7). 82

 

شکل 4-16- تابع توزیع چگالی احتمال تجمعی دوره­های بدون بارش برای ایستگاه انزلی(گروه 8). 82

 

شکل 4-17- تغییرات مکانی گشتاور ضریب تغییرات در هشت منطقه همگن   84

 

شکل 4-18- تغییرات مکانی گشتاور ضریب چولگی در هشت منطقه همگن   84

 

فهرست شكل‌ها

 

عنوان                                                                                                                 صفحه

 

شکل 4-19- نقشه حداکثر سالانه روزهای بدون بارندگی در دوره برگشت 2 ساله   85

 

شکل 4-20- نقشه حداکثر سالانه روزهای بدون بارندگی در دوره برگشت 5 ساله   86

 

شکل 4-21- نقشه حداکثر سالانه روزهای بدون بارندگی در دوره برگشت 10 ساله   86

 

شکل 4-22- نقشه حداکثر سالانه روزهای بدون بارندگی در دوره برگشت 20 ساله   87

 

شکل 4-23- نقشه حداکثر سالانه روزهای بدون بارندگی در دوره برگشت 50 ساله   87

 

شکل 4-24- نقشه حداکثر سالانه روزهای بدون بارندگی در دوره برگشت 100 ساله   88

 

شکل 4-25- نقشه حداکثر سالانه روزهای بدون بارندگی در دوره برگشت 200 ساله   88

 

فصل اول

 

مقدمه

 

1-1- مقدمه

 

خشکسالی پدیده­ای اقلیمی است که به لحاظ آماری یک پدیده تصادفی محسوب می­شود و توسط شاخص­های متعددی مورد مطالعه قرار می­گیرد (نصری، 1387). خشکسالی معمولاً به عنوان دوره­ای از زمان که بارندگی به زیر آستانه متوسط می­رسد شناخته می­شود و معمولاً تعیین زمان شروع آن و تعاریف آن بسیار سخت و پیچیده است(امکی و همکاران، 1993). در اغلب منابع خشکسالی پدیده­ای طولانی مدت است که گاهی در دوره­های مرطوب نیز کشیده می­شود (ویلهایت و گلانتز، 1985).

 

تعاریف خشكی و خشكسالی با یكدیگر متفاوت هستند. برخلاف خشكی كه پدیدة دائمی اقلیمی است، خشكسالی در مناطق خشك و مرطوب رخ می‌دهد و حالتی طبیعی و نرمال از اقلیم می­باشد (چو و کارلیوتیس، 1970). قبل از پرداختن به بحث خشكسالی لازم است در مورد خشكی مطالبی بیان شود.

 

 1-2- معیارهای تعیین خشكی

 

ضرایب تجربی و فرمول­های متفاوتی برای تعیین معیارهای خشكی ابداع شده است كه بر اساس پارامترهایی كه هر كدام از این روابط برای تعیین شاخص خشكی در نظر گرفته است، می­توان آن­ها را به 5 گروه تقسیم نمود (کاویانی، 1380):

 

– روابطی كه معرف رابطه بین بارش سالانه و مجموع دما برای یك سال و یا دوره­های مختلف در طول فصل گرم می­باشند.

 

– روابطی كه بر اساس رابطه بین بارش و تبخیر استوار هستند.

 

– روابطی كه به وابستگی بین بارش، دما و رطوبت نسبی اهمیت بیشتری داده‌اند.

 

– روابطی كه كسری اشباع( كمبود رطوبت) و كسری تبخیر را مد نظر قرار داده­اند.

 

– روابطی‌كه رابطه بین میزان آب و مجموع دما را‌ به عنوان ضریب خشكی در نظر می‌گیرند.

 

انتخاب صحیح یك ضریب اقلیمی برای مناطق مختلف جهان آسان نیست، زیرا كاربرد هر رابطه اقلیمی در منطقه­ای بهترین جواب را می­دهد كه با اقلیم محل ابداع روش، شباهت و نزدیكی بیشتری داشته باشد.

 

از طرف دیگر محدودیت عناصر اقلیمی قابل سنجش عاملی است كه كارائی برخی روابط را تحت تأثیر قرار می­هد.

 

براساس روش ارائه شده توسط یونسكو كه به شاخص بیوكلیماتیك خشكی معروف است و در آن P بارندگی سالانه و ET تبخیر و تعرق بالقوه است، مناطق خشك به چهار گروه تقسیم می‌شوند (کاویانی، 1380):