الکترودهای خمیر کربن توسط غربال­های مولکولی و نانوذرات نیکل فسفات اصلاح شدند و رفتار الکتروشیمیایی این الکترودهای اصلاح شده با استفاده از ولتامتری چرخه­ای و پالس ولتـامتری تفاضلی مورد مطالعه قرار گرفت. این الکترودهای خمیر کربن اصلاح شده برای الکتروکاتالیز اکسایش متانول و اندازه­گیری برخی داروها استفاده گردید.
غربال­های مولکولی روی فسفات با استفاده از روی کلرید، فسفریک اسید و 2-HETMAOH به­عنوان قالب دهنده جدید سنتز شدند. ریخت و اندازۀ بلورهای سنتزی با استفاده از همزدن فراصوت مورد بررسی قرار گرفت که ذرات بلوری بزرگتر با اعمال فراصوت حاصل شدند. علاوه بر این، بلورهای میله­ای شکل β−Zn₃(PO₄)₂.4H₂O در حضور اتیلن گلیکول به­عنوان حلال کمکی تهیه شدند.
در فصل هشتم اندازه­گیری همزمان ویتامین B₁₂ (VB₁₂)، متیل­کوبال آمین (MCA) و کوآنزیم B₁₂ (B₁₂Co) توسط روش درجه­بندی چند­متغیره-1 (MVC1) (نظیر مدل­های PLS1،OSC/PLS ، PCR و HLA) با کمترین پیش آماده­سازی نمونه و بدون جداسازی اجزاء نمونه با استفاده از داده­های استـخراج شده از طیف­های UV-Vis انجام شد. بهترین مقدار ضریب همبستگی مربوط به پیش­بینی (R²_Pred) برای VB₁₂ برابر 979_/0 توسط مدل PLS1، برای MCA برابر 995_/0 توسط مدل OSC/PLS و برای B₁₂Co برابر 982_/0 توسط مـدل HLA به­­­دست آمد. همچنین مـقدار کمـینه RMSEP برای VB₁₂، MCA و B₁₂Co به ­ترتیب توسط مدل­های PLS1، OSC/PLS و HLA به­­دست آمد. مـدل­های ساختـه شده برای اندازه­گیری همزمان ویتامین­های فوق در نمونه­های مصنوعی و فرمولاسیون دارویی به­­کار برده شدند. در یک مجموعه آزمایشات دیگر، اندازه­گیری همزمان داروهای پاراستامول (PAR)، فنیل افرین هیدروکلرید (PHE) و کلرو فنیر آمین مالئات (CLP) توسط روش MVC1 (نظیر مدل­های PLS1، PCR و HLA) بدون جداسازی اجزاء نمونه انجام شد. مدل­های ساخته شده برای اندازه­گیری همزمان این داروها در نمونه­های مصنوعی و یک قرص ترکیبی با نام بایولنول کولد فورت به­کار برده شدند. مـقادیر مـیانگین درصد بازیافت خوب برای نمـونه­های مصنوعی و مجهول نشان دهندۀ دقت و صحت خوب مدل­های ساخـته شده برای هر سه دارو می­باشد که مدل­های PLS1، PCR و HLA به­­ترتیب برای داروهای PAR، PHE و CLP بهترین نتایج با کمترین خطای پیش­بینی را ارائه دادند. در مقایسه با کارهای قبلی نظیر روش­های جداسازی، روش MVC1 به­­کار برده شده می­تواند یک روش سـریع، دقیق، صحیح و ارزان برای اندازه­گیری همزمان ترکیبات فوق در فرآیندهای کنترل کیفی معمول در آزمایشگاه­های داروسازی فراهم کنند.
 واژه­های کلیدی: آلومینوفسفات، ³¹P NMR، ²⁷Al NMR، (2- هیدروکسی اتیل) تری­متیل آمونیوم، نیکل فسفات، روی فسفات، نانوزئولیت، فراصوت، هیدروترمال کمک­دهی شده با ریزموج، درجه­بندی چندمتغیره.
فهرست مطالب
عنوان………………………………. صفحه
فصل اول: مقدمه ……………………………..  1
1-1- تاریخچه پیدایش زئولیت ……………………  2
1-2- سنتز غربال­های مولکولی به روش هیدروترمال معمول (CH)     4
1-3- سنتز غربال­های مولکولی توسط ریزموج (MW) …….. 5
1-4- قالب­ دهنده­ها و نقش آن در سنتز غربال­های مولکولی  7
1-5- نقش امواج فراصوت و حلال­های کمکی در سنتز غربال­های مولکولی    8
 
فصل دوم: تئوری …………………………….  12
2-1- نظریۀ طیف­سنجی رزونانس مغناطیسی هسته (NMR) ….  13
2-2- توصیف و بررسی غربال­های مولکولی توسط پراش پرتو ایکس    17
2-3- توصیف و بررسی غربال­های مولکولی توسط میکروسکوپ الکترونی پویشی    20
2-4- توصیف و بررسی غربال­های مولکولی توسط طیف­سنجی مادون قرمز     22
2-5- اندازه­گیری عناصر سازندۀ زئولیت­ها و غربال­های مولکولی  23
2-6- اندازه­گیری ظرفیت مبادلۀ یون غربال­های مولکولی  26
2-7- اندازه­گیری ظرفیت جذب سطحی غربال­های مولکولی ..  28
 
فصل سوم: بررسی طیف­سنجی ³¹P NMR  و ²⁷Al NMR محلول­های آلومینوفسفات در محیط­های
آبی و الکلی ……………………………….  31
3-1- کلیات …………………………………. 32
3-2- بخش تجربی ……………………………… 37
3-2-1- مواد و روش تهیۀ محلول­ها ……………….  37
3-2-2- دستگاهوری ……………………………  38
3-3- بحث و نتیجه­گیری ………………………..  40
3-3-1- بررسی طیف­های ²⁷Al NMR و ³¹P NMR در محیط آبی ….  40
3-3-1-1- بررسی طیف ²⁷Al NMR محلول آلومینات و محلول با Al/P برابر یک      40
3-3-1-2- بررسی طیف ²⁷Al NMR و ³¹P NMR محلول­های آلومینوفسفات با 1 ≤Al/P       42
3-3-1-3- بررسی طیف ²⁷Al NMR و ³¹P NMR محلول­های آلومینوفسفات با 1 ≥Al/P       47
3-3-1-4- بررسی طیف ²⁷Al NMR و ³¹P NMR سل- ژل آلومینوفسفات  49
3-3-2- بررسی طیف­های ²⁷Al NMR و ³¹P NMR در محیط­های الکلی  54
3-3-2-1- بررسی طیف ²⁷Al NMR محلول­های آلومینوفسفات متانولی     54
3-3-2-2- بررسی طیف ³¹P NMR محلول­های آلومینوفسفات متانولی      55
3-3-2-3- بررسی طیف­های ²⁷Al NMR و ³¹P NMR محلول­های آلومینوفسفات اتانولی    62
3-4- نتیجه­گیری ……………………………..  64
 
فصل چهارم: سنتز و توصیف غربال­های مولکولی آلومینوفسفات      65
4-1- کلیات …………………………………  66
4-1-1- آلومینوفسفات­های شبکه خنثی (1=  Al/P) ………  66
4-1-2- آلومینوفسفات­های شبکه آنیونی (1 > Al/P) ……  68
4-1-3- الگوهای پیوندی در آلومینوفسفات­ها ……….  68
4-2- بخش تجربی ……………………………..  70
4-2-1- مواد مورد استفاده …………………….. 70
4-2-2- روش تهیۀ غربال­های مولکولی آلومینوفسفات ….. 71
4-2-3- دستگاه­های مورد استفاده ………………… 72
4-3- بحث و نتیجه­گیری ………………………… 73
4-3-1- اثر منبع آلومینیوم ……………………. 73
4-3-2- اثر قالب ­دهنده ……………………….. 74
4-3-3- اثر نسبت مولی آلومینیوم به فسفر ………… 77
4-3-4- اثر تابش ریزموج ………………………. 78
4-3-5- اثر مخلوط کردن با فراصوت ………………. 81
4-4- نتیجه­گیری ……………………………… 83
 
فصل پنجم: سنتز و توصیف غربال­های مولکولی نیکل فسفات  84
5-1- کلیات …………………………………  85
5-2- بخش تجربی ……………………………..  89
5-2-1- مواد مورد استفاده …………………….. 89
5-2-2- روش تهیۀ غربال­های مولکولی نیکل فسفات VSB-5 .. 89
5-3- بحث و نتیجه­گیری ………………………..  90
5-3-1- اثر زمان هیدروترمال در تشکیل VSB-5 ………. 90
5-3-2- اثر قالب­ دهنده ……………………….. 96
5-3-3- اثر نسبت مولی نیکل به فسفر …………….. 98
5-3-4- اثر همزدن با روش فراصوت ………………. 100
5-3-5- اثر اتیلن­ گلیکول به­عنوان حلال کمکی ……… 102
5-3-6- اثر پلی­اتیلن گلیکول به­عنوان حلال کمکی …… 104
5-3-7- سنتز کبالت- نیکل فسفات ……………….. 106
5-4- نتیجه­گیری ……………………………… 107
 
فصل ششم: سنتز و توصیف غربال­های مولکولی روی فسفات  109
6-1- کلیات ………………………………..  110
6-2- بخش تجربی …………………………….  113
6-2-1- مواد مورد استفاده ……………………. 113
6-2-2- روش تهیۀ غربال­های مولکولی روی فسفات ……. 113
6-3- بحث و نتیجه­گیری ……………………….. 115
6-3-1- سنتز روی فسفات در محیط آبی ……………. 115
6-3-2- سنتز روی فسفات در محیط غیرآبی …………. 118
6-3-2-1- سنتز روی فسفات در مخلوط اتیلن گلیکول- آب 118
6-3-2-2- تجزیه و تحلیل طیف FT-IR ………………. 121
6-3-2-3- اثر نسبت حجمی اتیلن گلیکول به آب …….. 122
6-4- نتیجه­گیری ……………………………… 124
 
فصل هفتم: استفاده از غربال­های مولکولی و نانوذرات نیکل فسفات جهت بررسی واکنش­های
الکتروکاتالیزوری …………………………..  125
7-1- کلیات ………………………………..  126
7-2- بخش تجربی …………………………….  129
7-2-1- مواد مورد استفاده و روش تهیۀ محلول­ها …..  129
7-2-2- سنتز غربال­های مولکولی و نانوذرات نیکل فسفات  130
7-2-3- دستگاهوری …………………………..  131
7-2-4- نحوۀ تهیه الکترودها ………………….. 132
7-3- بحث و نتیجه­گیری ……………………….. 133
7-3-1- تبلور غربال­های مولکولی نیکل فسفات ……… 133
7-3-2- بررسی فرآیند الکتروکاتالیز اکسایش متانول در محیط­های قلیایی   134
7-3-2-1- بررسی رفتار الکتروشیمیایی الکترودهای اصلاح شده    134
7-3-2-2- بررسی الکتروکاتالیز اکسایش متانول در سطح الکترود خمیرکربن اصلاح شده 137
7-3-2-3- اثر سرعت روبش پتانسیل بر فرآیند الکتروکاتالیز اکسایش متانول     140
7-3-2-4- تأثیر غلظت متانول بر الکتروکاتالیز اکسایش متانول 140
7-3-3- اندازه­گیری داروهای PAR، PHE و CLP با حسگر الکتروشیمیایی Ni-NP2/CPE     143
7-3-3-1- فرآیند کلی آزمایش ………………….. 143

7-3-3-2- رفتار ولتامتری داروها ………………. 143
7-3-3-3- اثر پارامترهای مؤثر ………………… 146
7-3-3-4- محاسبه گسترۀ خطی، حد تشخیص و تکرارپذیری روش 147
7-3-3-5- اثر مزاحمت داروهای دیگر …………….. 147
7-3-3-6- اندازه­گیری داروها در نمونه­های تجاری ….. 149
7-4- نتیجه­گیری ……………………………… 150
 
 فصل هشتم: اندازه­گیری همزمان مواد دارویی با استفاده از طیف­سنجی UV-Vis  به کمک
روش­های درجه­بندی چند­متغیره …………………… 151
8-1- کلیات ………………………………… 152
8-1-1- درجه­بندی ……………………………. 153
8-1-1-1- روش مستقیم حداقل مربعات کلاسیک (CLS) یا تحلیل چند جزئی مستقیم (DMA)  155
8-1-1-2- روش­های درجه­بندی غیرمستقیم …………… 156
8-1-1-3- روش­های پیش­پردازش اطلاعات طیفی ………… 162
8-1-2- تعیین تعداد فاکتورهای بهینه …………… 164
8-1-3- کمیت­های آماری  برای ارزیابی توانایی پیش­بینی مدل    165
8-1-4- ارقام شایستۀ تجزیه­ای …………………. 166
8-2- بخش تجربی …………………………….  169
8-2-1- مواد مورد استفاده و روش تهیۀ محلول­ها …… 169
8-2-2- دستگاه و نرم­افزارهای مورد استفاده ……… 171
8-2-3- مراحل آزمایش برای اندازه­گیری همزمان ویتامین­ها 171
8-2-4- مراحل آزمایش برای اندازه­گیری همزمان داروها 174
8-3- بحث و نتیجه گیری ………………………. 177
8-3-1- اندازه­گیری همزمان ویتامین­های سیانوکوبال آمین، متیل­کوبال آمین و کوآنزیم B₁₂ ………………………………… 177
8-3-1-1- نتایج درجه­بندی و ارزیابی ……………. 178
8-3-1-2- اندازه­گیری ارقام شایستۀ تجزیه­ای ……… 184
8-3-1-3- اندازه­گیری غلظت ویتامین­ها در نمونه­های مصنوعی و مجهول 185