2-1-10-کبد انبار ذخیره آهن و مسئول کنترل تنظیم آهن…………………………………………………………… 13

 

 

2-1-11-تنظیم آهن وکنترل هموستاز داخل سلولی وابسته به پروتئین آهن……………………………….. 14

 

 

2-1-12-عوامل مؤثر بر وضعیت آهن بدن………………………………………………………………………………………….. 14

 

 

2-1-13-جذب آهن از غذا…………………………………………………………………………………………………………………… 14

 

 

2-1-14-منابع غذایی آهن و اهمیت نان غنی شده با آهن……………………………………………………………… 17

 

 

2-1-15-کمبود……………………………………………………………………………………………………………………………………… 18

 

 

عنوان                                                                                                                             صفحه

 

 

 

 

 

2-1-16-مسمومیت آهن………………………………………………………………………………………………………………………. 19

 

 

2-2-روی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 20

 

 

2-2-1-متابولیسم…………………………………………………………………………………………………………………………………… 20

 

 

2-2-2-جذب – انتقال…………………………………………………………………………………………………………………………… 21

 

 

2-2-3-عوامل مؤثر در جذب روی……………………………………………………………………………………………………….. 21

 

 

2-2-4-دفع روده ای……………………………………………………………………………………………………………………………… 22

 

 

2-2-5-کمبود روی………………………………………………………………………………………………………………………………… 22

 

 

2-2-6-تداخل روی با مواد مغذی………………………………………………………………………………………………………… 22

 

 

2-2-6-1-روی- مس…………………………………………………………………………………………………………………………….. 22

 

 

2-2-6-2-روی – آهن…………………………………………………………………………………………………………………………… 23

 

 

2-2-6-3-روی  و دیگر عناصر……………………………………………………………………………………………………………… 23

 

 

2-2-7-چند نکته­ی ضروری…………………………………………………………………………………………………………………. 23

 

 

2-2-8-ارتباط روی با هورمون ها…………………………………………………………………………………………………………. 24

 

 

2-3-مس…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 25

 

 

2-3-1-متابولیسم…………………………………………………………………………………………………………………………………… 25

 

 

2-3-2-اهمیت بیوشیمایی مس……………………………………………………………………………………………………………. 26

 

 

2-3-3-نقش فیزیولوژیک مس………………………………………………………………………………………………………………. 26

 

 

2-3-4-عوامل مؤثر بر وضعیت مس بدن……………………………………………………………………………………………… 26

 

 

2-3-5-کمبود مس………………………………………………………………………………………………………………………………… 27

 

 

2-3-6-غلظت مس در بافت­های مختلف……………………………………………………………………………………………… 28

 

 

2-3-7-تداخلات مس با مواد معدنی دیگر………………………………………………………………………………………….. 28

 

 

2-3-7-1- مس و آهن………………………………………………………………………………………………………………………….. 28

 

 

2-3-7-2-مس و روی……………………………………………………………………………………………………………………………. 28

 

 

2-3-7-3-مس و مولیدن………………………………………………………………………………………………………………………. 29

 

 

2-3-8-مس و کربوهیدرات­ها……………………………………………………………………………………………………………….. 29

 

 

عنوان                                                                                                                             صفحه

 

 

 

 

 

 

2-4-منگنز………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 29

 

 

2-4-1-جذب و انتقال منگنز………………………………………………………………………………………………………………… 30

 

 

2-4-2-نقش بیولوژیکی…………………………………………………………………………………………………………………………. 30

 

 

2-4-3-کمبود………………………………………………………………………………………………………………………………………… 31

 

 

2-4-4-مسمومیت………………………………………………………………………………………………………………………………….. 32

 

 

2-4-5-چند نکته­ی ضروری…………………………………………………………………………………………………………………. 32

 

 

2-5-هماتوکریت…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 33

 

 

2-6-هموگلوبین…………………………………………………………………………………………………. 33

 

 

2-6-1-نقش مولکول هموگلوبین………………………………………………………………………………………………………….. 32

 

 

2-6-2-تشکیل مولکول هموگلوبین……………………………………………………………………………………………………… 34

 

 

2-6-3-محل ساخته شدن هموگلوبین در بدن…………………………………………………………………………………… 34

 

 

2-6-4-نقش بیولوژیک هموگلوبین………………………………………………………………………………………………………. 35

 

 

2-6-5-علل کمبود و افزایش و عوارض حاصله…………………………………………………………………………………… 35

 

 

2-6-6-منابع غذایی هموگلوبین…………………………………………………………………………………………………………… 35

 

 

2-5-آنزیم­های آنتی اكسیدان……………………………………………………………………………………………………………….. 36

 

 

2-5-1-عوامل اكسیدان…………………………………………………………………………………………………………………………. 36

 

 

2-5-2-استرس اكسیداتیو…………………………………………………………………………………………………………………….. 36

 

 

2-5-3-مكانیسم­های دفاعی در برابر آسیب اكسیداتیو………………………………………………………………………. 37

 

 

2-5-4-ظرفیت تام آنتی­اکسیدانی……………………………………………………………………………………………………….. 38

 

 

2-5-5-آنزیم سوپراكسید دیسموتاز (SOD)……………………………………………………………………………………….. 38

 

 

2-5-5-1-نقش سوپراکسید دیسموتاز در گلبول­های قرمز و هموگلوبین…………………………………………. 39

 

 

2-5-5-2-عوامل موثر بر میزان فعالیت سوپراکسید دیسموتاز………………………………………………………….. 40

 

 

2-5-6-آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز (GPX)…………………………………………………………………………………………. 41

 

 

2-5-7-كاتالاز…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 42

 

 

2-5-8-مالات دهیدروژناز (MDA)………………………………………………………………………………………………………. 43

 

 

عنوان                                                                                                                             صفحه

 

 

 

 

 

2-6-سرولوپلاسمین……………………………………………………………………………………………………………………………….. 43

 

 

2-7-فریتین……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 44

 

 

2-8-پروتئین توتال………………………………………………………………………………………………………………………………… 45

 

 

2-9-آلبومین…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 45

 

 

2-10-اسید اوریک…………………………………………………………………………………………………………………………………. 46

 

 

2-11- اسید فیتیک………………………………………………………………………………………………………………………………. 46

 

 

2-12- جوش­شیرین………………………………………………………………………………………………………………………………. 47

 

 

 

 

 

فصل سوم: مواد و روش­ها

 

 

3-1- مواد و وسایل مورد نیاز………………………………………………………………………………………………………………… 48

 

 

3-2-طبقه­بندی و شرایط نگهداری موش­های صحرایی………………………………………………………………………. 48

 

 

3-2-1-گروه­بندی حیوانات مورد آزمایش……………………………………………………………………………………………. 49

 

 

3-3-اندازه­گیری اسید فیتیک درآرد……………………………………………………………………………………………………. 49

 

 

3-3-1-طرز تهیه وانادات _ مولیبدات…………………………………………………………………………………………………. 51

 

 

3-4-اندازه­گیری اسید فیتیک در نان…………………………………………………………………………………………………… 51

 

 

3-4-1- استاندارد کردن دستگاه اسپکتوفتومتری و بدست آوردن منحنی استاندارد

 

 

و معادله رگرسیون…………………………………………………………………………………………………………………………………. 51

 

 

3-5-روش اندازه­گیری جوش شیرین…………………………………………………………………………………………………… 52

 

 

3-6-اندازه­گیری آنتی­اکسیدان­های سرم خون، مدفوع، کبد

 

 

و استخوان (عناصر کمیاب)………………………………………………………………………………………………………………….. 53

 

 

3-6-1-جمع آوری نمونه­های خون……………………………………………………………………………………………………… 53

 

 

3-6-2-جمع­آوری نمونه­های مدفوع…………………………………………………………………………………………………….. 53

 

 

3-6-3-جمع آوری نمونه­های کبد و استخوان……………………………………………………………………………………. 53

 

 

3-6-4-آماده­سازی نمونه­ی استخوان……………………………………………………………………………………………………. 53

 

 

3-6-5-آماده­سازی نمونه­ی کبد……………………………………………………………………………………………………………. 54

 

 

عنوان                                                                                                                             صفحه

 

 

 

 

 

3-6-6-آماده­سازی نمونه­ی مدفوع………………………………………………………………………………………………………… 54

 

 

3-6-7-آماده­سازی نمونه­ی سرم…………………………………………………………………………………………………………… 54

 

 

3-6-8-اندازه­گیری عناصر اهن، مس، روی و منگنز با استفاده از دستگاه جذب اتمی…………………… 54

 

 

3-7-اندازه­گیری سرولوپلاسمین سرم………………………………………………………………………………………………….. 55

 

 

3-8-اندازه­گیری فریتین………………………………………………………………………………………………………………………… 57

 

 

3-9-اندازه­گیری آلبومین………………………………………………………………………………………………………………………. 59

 

 

3-10-اندازه­گیری پروتئن تام………………………………………………………………………………………………………………… 60

 

 

3-11-اندازه­گیری اسید اوریک……………………………………………………………………………………………………………… 62

 

 

3-12-اندازه­گیری کل ظرفیت اتصال به آهن (TIBC)………………………………………………………………………. 64

 

 

3-13-اندازه­گیری ظرفیت تام آنتی اكسیدانی…………………………………………………………………………………….. 65

 

 

3-14-اندازه­گیری فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز………………………………………………………………………. 67

 

 

3-15-اندازه­گیری فعالیت آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز………………………………………………………………………… 71

 

 

3-16-اندازه‌گیری كاتالاز گلبول‌های قرمز خون…………………………………………………………………………………… 74

 

 

3-17-اندازه‌گیری مالون دی آلدئید (MDA) گلبول‌های قرمز خون…………………………………………………. 74

 

 

3-18-روش تجزیه و تحلیل دادها………………………………………………………………………………………………………… 75

 

 

 

 

 

فصل چهارم: نتایج

 

 

4-1-بررسی وزن موش صحرایی نر بالغ از نژاد Wister در گروه­های مورد بررسی

 

 

در طول دوره­ی آزمایش………………………………………………………………………………………………………………………….. 76

 

 

3-2-بررسی اندازه­گیری میزان اسید فیتیک در گروه­های مختلف نان……………………………………………… 78

 

 

4-3-بررسی مقادیر آهن سرم و مدفوع در گروه­های مورد بررسی در ابتدا و انتهای

 

 

دوره­ی آزمایش………………………………………………………………………………………………………………………………………… 79

 

 

4-4-بررسی مقادیر آهن در اندام­های استخوان ران و کبد در گروه­های مورد بررسی

 

 

در انتهای دوره­ی آزمایش……………………………………………………………………………………………………………………… 81

 

 

 

 

 

عنوان                                                                                                                             صفحه

 

 

 

 

 

4-5-بررسی مقادیر روی سرم و مدفوع در گروه­های مورد بررسی در ابتدا و انتهای

 

 

دوره­ی آزمایش………………………………………………………………………………………………………………………………………. 83

 

 

4-6-بررسی مقادیر روی در اندام­های استخوان ران و کبد در گروه­های مورد بررسی

 

 

در انتهای دوره­ی آزمایش……………………………………………………………………………………………………………………… 85

 

 

4-7-بررسی مقادیر مس سرم و مدفوع در گروه­های مورد بررسی در ابتدا و انتهای

 

 

دوره­ی آزمایش………………………………………………………………………………………………………………………………………… 87

 

 

4-8-بررسی مقادیر مس در اندام­های استخوان ران و کبد در گروه­های مورد بررسی

 

 

در انتهای دوره­ی آزمایش……………………………………………………………………………………………………………………… 89

 

 

4-9-بررسی مقادیر منگنز سرم در گروه­های مورد بررسی در ابتدا

 

 

و انتهای دوره­ی آزمایش……………………………………………………………………………………………………………………….. 91

 

 

4-10-بررسی مقادیر منگنز در اندام­های استخوان ران و کبد در گروه­های

 

 

مورد بررسی در انتهای دوره­ی آزمایش……………………………………………………………………………………………….. 93

 

 

4-11-بررسی اندازه­گیری مقادیر سرولوپلاسمین سرم در گروه­های مورد بررسی

 

 

در ابتدا و انتهای دوره­ی آزمایش………………………………………………………………………………………………………….. 95

 

 

4-12-بررسی اندازه­گیری مقادیر فریتین سرم در گروه­های مورد بررسی در ابتدا

 

 

و انتهای دوره­ی آزمایش…………………………………………………………………………………………………………………………. 97

 

 

4-13-بررسی اندازه­گیری مقادیر آلبومین سرم در گروه­های مورد بررسی

 

 

در ابتدا و انتهای دوره­ی آزمایش…………………………………………………………………………………………………………… 99

 

 

4-14-بررسی اندازه­گیری مقادیر پروتئین تام سرم در گروه­های مورد بررسی

 

 

در ابتدا و انتهای دوره­ی آزمایش………………………………………………………………………………………………………….. 101

 

 

4-15-بررسی اندازه­گیری مقادیر اوریک اسید سرم در گروه­های مورد بررسی

 

 

در ابتدا و انتهای دوره­ی آزمایش………………………………………………………………………………………………………… 103

 

 

4-16-بررسی اندازه­گیری مقادیر کل ظرفیت اتصال به آهن (TIBC) سرم

 

 

در گروه­های مورد بررسی در ابتدا و انتهای دوره­ی آزمایش…………………………………………………………….. 105

 

 

 

 

 

عنوان                                                                                                                             صفحه

 

 

 

 

 

4-17- بررسی اندازه­گیری مقادیر هموگلوبین و هماتوکریت در گروه­های مورد

 

 

بررسی در ابتدا و انتهای دوره­ی آزمایش……………………………………………………………………………………………. 107

 

 

4-18-بررسی اندازه­گیری مقادیر ظرفیت تام آنتی اكسیدانی (TAC) سرم

 

 

در گروه­های مورد بررسی در ابتدا و انتهای دوره­ی آزمایش………………………………………………………………. 109

 

 

4-19-بررسی اندازه­گیری مقادیر آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز(GPX) و سوپراکسید

 

 

دیسموتاز (SOD) سرم در گروه­های مورد بررسی در ابتدا و انتهای دوره­ی آزمایش………………………. 111

 

 

4-20-بررسی اندازه­گیری مقادیرمالات دهیدروژناز (MDA)  و كاتالاز گلبول‌های

 

 

قرمز خون در گروه­های مورد بررسی در ابتدا و انتهای دوره­ی آزمایش……………………………………………. 113

 

 

 

 

 

فصل پنجم: بحث و نتیجه­گیری کلی

 

 

5-1-بررسی تغییرات وزن بدن موش صحرایی نر بالغ از نژاد Wister……………………………………………… 115

 

 

5-2- بررسی میزان تغییرات اسید فیتیک در و نان………………………………………………………………………….. 115

 

 

5-3- بررسی میزان تغییرات آهن سرم، مدفوع، كبد و استخوان ران……………………………………………… 117

 

 

5-4- بررسی میزان تغییرات روی سرم، مدفوع، كبد و استخوان ران……………………………………………… 119

 

 

5-5- بررسی میزان تغییرات مس سرم، مدفوع، كبد و استخوان ران……………………………………………… 120

 

 

5-6- بررسی میزان تغییرات منگنز سرم، مدفوع، كبد و استخوان ران…………………………………………… 121

 

 

5-7- بررسی میزان تغییرات هماتوكریت، هموگلوبین، سرولوپلاسمین، فریتین، آلبومین،

 

 

پروتئین تام، اوریک اسید و میزان کل ظرفیت اتصال به آهن…………………………………………………………… 123

 

 

5-7-1-بررسی میزان تغییرات مقادیر هموگلوبین و هماتوکریت……………………………………………………… 123

 

 

5-7-2- بررسی میزان تغییرات سرولوپلاسمین سرم……………………………………………………………………….. 123

 

 

5-7-3- بررسی میزان تغییرات فریتین سرم…………………………………………………………………………………….. 124

 

 

5-7-4- بررسی میزان تغییرات مقادیر آلبومین سرم………………………………………………………………………… 125

 

 

5-7-5- بررسی میزان تغییرات مقادیراسید اوریك سرم…………………………………………………………………… 125

 

 

5-7-6- بررسی میزان تغییرات مقادیر کل ظرفیت اتصال به آهن (TIBC) سرم…………………………… 126

 

 

5-8- بررسی میزان تغییرات شاخص­های استرس اکسیداتیو…………………………………………………………… 126

 

 

عنوان                                                                                                                             صفحه

 

 

 

 

 

5-8-1-بررسی میزان تغییرات )TAC ظرفیت آنتی­اکسیدانی تام) سرم…………………………………………. 126

 

 

5-8-2-بررسی میزان تغییرات آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز(GPX)…………………………………………………… 127

 

 

5-8-3-بررسی میزان تغییرات آنزیم سوپراکسید دیسموتاز(SOD)………………………………………………… 127

 

 

5-8-4-بررسی میزان تغییرات  مالون دی آلدهید (MDA)  گلبول‌های قرمز خون………………………. 129

 

 

5-8-5-بررسی میزان تغییرات كاتالاز گلبول‌های قرمز خون……………………………………………………………. 129

 

 

 

 

 

نتیجه­گیری کلی………………………………………………………………………………………………………………………………….. 131

 

 

 

 

 

پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 

 

 

 

 

فهرست منابع و ماخذ………………………………………………………………………………………………………………………… 132

 

 

 

 

 

فهرست جداول

 

 

 

 

 

عنوان                                                                                                                             صفحه

 

 

 

 

 

جدول 4-1: مقایسه­ی میانگین (± انحراف معیار) وزن موش صحرایی نر بالغ

 

 

از نژاد Wister در گروه­های مورد بررسی در طول دوره­ی آزمایش…………………………………………………… 77

 

 

جدول 4-2- : مقایسه­ی مقادیراسید فیتیک در گروه­های مختلف نان

 

 

(میانگین ± انحراف معیار)……………………………………………………………………………………………………………………… 78

 

 

جدول 4-3 : مقایسه­ی مقادیرآهن سرم و مدفوع (میانگین + انحراف معیار)

 

 

در ابتدا و انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف…………………………………………………….. 80

 

 

جدول 4-4 : مقایسه­ی مقادیر آهن در اندام­های کبد و استخوان ران

 

 

(میانگین ± انحراف معیار) در انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های

 

 

آزمایشی مختلف…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 82

 

 

جدول 4-5 : مقایسه­ی مقادیر روی سرم و مدفوع (میانگین ± انحراف معیار)

 

 

در ابتدا و انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف…………………………………………………….. 84

 

 

جدول 4-6 : مقایسه­ی مقادیر روی در اندام­های کبد و ران (میانگین + انحراف معیار)

 

 

در ابتدا و انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف…………………………………………………….. 86

 

 

جدول 4-7 : مقایسه­ی مقادیر مس سرم و مدفوع (میانگین ± انحراف معیار) در ابتدا

 

 

و انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف………………………………………………………………….. 88

 

 

جدول 4-8 : مقایسه­ی مقادیر مس در اندام­های کبد و ران (میانگین + انحراف معیار)

 

 

در ابتدا و انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف…………………………………………………….. 90

 

 

جدول 4-9 :مقایسه­ی مقادیر منگنز سرم و مدفوع (میانگین ±انحراف معیار) در ابتدا

 

 

و انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف………………………………………………………………….. 92

 

 

 

 

 

عنوان                                                                                                                             صفحه

 

 

جدول 4-9 : مقایسه­ی مقادیر منگنزدر اندام­های کبد و ران (میانگین ± انحراف معیار)

 

 

در انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف………………………………………………………………… 94

 

 

جدول 4- 11: مقایسه­ی مقادیر سرولوپلاسمین سرم (میانگین ± انحراف معیار)

 

 

در ابتدا و انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف…………………………………………………….. 96

 

 

جدول 4-12 : مقایسه­ی مقادیر فریتین سرم (میانگین ± انحراف معیار) در ابتدا

 

 

و انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف………………………………………………………………….. 98

 

 

جدول 4-13 : مقایسه­ی میزان آلبومین سرم (میانگین ± انحراف معیار) در ابتدا

 

 

و انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف……………………………………………………………….. 100

 

 

جدول 4-14 : مقایسه­ی مقادیر پروتئین تام سرم (میانگین ± انحراف معیار)

 

 

در ابتدا و انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف…………………………………………………… 102

 

 

جدول 4-15 : مقایسه­ی مقادیراوریک اسیدسرم (میانگین ± انحراف معیار) در ابتدا

 

 

و انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف…………………………………………………………………. 104

 

 

جدول 4-16: مقایسه­ی مقادیر کل ظرفیت اتصال به آهن (TIBC) سرم (میانگین ± انحراف معیار)

 

 

در ابتدا و انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف…………………………………………………… 106

 

 

جدول 4-17 : مقایسه­ی مقادیر هموگلوبین و هماتوکریت (میانگین + انحراف معیار)

 

 

در ابتدا و انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های آزمایشی مختلف…………………………………………………… 108

 

 

جدول 4-17 : مقایسه­ی مقادیرظرفیت کل آنتی­اکسیدانی ( TAC)سرم

 

 

(میانگین ± انحراف معیار) در ابتدا و انتهای دوره­ی غنی­سازی در گروه­های

 

 

آزمایشی مختلف…………………………………………………………………………………………………………………………………… 110