در ایران شمار مصرف کنندگان مواد مخدر بین 8/1 تا 3/3 میلیون نفر برآورد شده است که مواد افیونی بیشترین نوع مواد مصرفی اند.بررسی هاهمچنین نشان می دهند 20/0تا90/0 معتادانی که تحت درمان قرار می گیرند ، دچار عود می شوند.(بوالهری.1387)

ایران به دلیل همسایگی با دو کشور تولید کننده مواد مخدر (افغانستان– پاکستان) که موسوم به (هلال طلایی) قرار گرفته است ، سالانه بیش از 3500 تن انواع مواد مخدر در این دو کشور تولید می گردد. ایران دارای مرز مشترک به طول 1925 کیلومتر با این دو کشور است و به منظور مقابله و کنترل مرزها تا به حال اعتباری بالغ بر 250 تا 300 میلیون دلار نسبت به احداث بیش از 1000 کیلومتر جاده مرزی و پاسگاه اقدام نموده است هرچند این اقدامات نتوانسته اند میزان تقاضا را کم یا کنترل نمایند و میزان آمار معتادان رو به صعود است.(مطالعات و پژوهش.1388)

به دلیل سوق الجیشی منحصر به فرد ایران در مسیرهای اصلی حمل و نقل مواد مخدر و به دلایل خاص تاریخی و اجتماعی دیگر ، جزء بزرگترین قربانیان در خصوص تجارت مواد مخدر بشمار می آید. بر اساس برخی برآوردهای منتشر شده در ایران 2/1 میلیون تا 6 میلیون نفر از مواد مخدر به صورت تفننی یا وابستگی مداوم استفاده می کنند. از آنجا که در حدود بالای 40 /0 جمعیت کشور را افراد زیر سن 15 سال تشکیل می دهند و جمعیت افراد بالای 15 سال حدود 35 تا 40 میلیون نفر هستند. طبق تخمین های بسیار خوش بینانه ( بر اساس آمار موجود) اگر وجود دو میلیون فرد معتاد را در کشور در نظر بگیریم ، بنابراین در حدود 5 /0 از جمعیت بالغ در کشور ما با مشکل اعتیاد دست به گریبانند ؛ در حال یکه این رقم در کشورهای صنعتی نسبت به دو دهه پیش بسیار کاهش یافته و به حدود 2-1 درصد رسیده است.(حیدری پهلویان.13886)

4-2- ماهیت مواد مخدر :

ماده مخدر ماده ای طبیعی یا شیمیایی است که نیروی روانی را تحریک می کند که از طریق آثاری که در احساسات ، ذهن یا اندیشه آدمی می گذارد ، باعث تغییراتی در رفتار می شود. اگر آن را به معنی وسیعش در نظر بگیریم موادی مانند آسپرین یا قهوه را هم در بر می گیرد. اما معمولاً منظور از مواد مخدر موادی اند که منع قانونی دارند مانند هروئین ، تریاک ، ال.اس.دی یکی از ویژگی های مهم در اعتیاد وابستگی است. یعنی در شخص میلی شدید و وسوسه آمیز به مواد ایجاد می شود که ممکن است اعتیاد به صورت وابستگی جسمانی یا روانی و یا ترکیبی از هر دو باشد. در حالت اول (وابستگی جسمی) در صورت دیر رسیدن یا عدم مصرف فرد دچار علایم خفیفی از لرزش مختصر اعضای بدن و علایم شدید آن شوک های مرگ آور است. در وابستگی روانی شخص دچار ناراحتی های روانی روحی و افسردگی می گردد.(قراباغی.1387)

سوء مصرف و اعتیاد به مواد تغییر دهنده رفتار و خلق و خو آثار مخرب جسمانی مانند (بیماریهای گوارشی ، قلبی ، تنفسی ، عصبی ، ایدز ، مجروح شدن و در برخی مواقع مرگ) ، روانی مثل (استرس ، اضطراب ، دلهره ، بی قراری ، افسردگی ، فراموشی و پریشانی) ،خانوادگی مانند (اختلاف وکشمکش با اعضای خانواده ، ارتباط ناسالم با افراد خانواده ، سوء استفاده و تجاوز جنسی ، دعوا و خیانت و کتک کاری ، طلاق و جدایی) ، شغلی مانند (تأخیر و غیبت از محل کار ، اخراج و بیکاری)،مالی مثل  (بدهکاری ، ورشکستگی ، فقر و تنگدستی ) ، اجتماعی مانند ( طرد ، انزوا و گوشه گیری ، از دست دادن دوستان ، بی ارزشی ، نداشتن احترام ، تنهایی و بی کسی) ، اخلاقی ( دروغگویی و تهمت ، زنا ) دارد و باعث ارتکاب خلاف ، جرم و جنایت های مختلف همانند ( تجاوز و سوء استفاده های جنسی ، تقلب ، دزدی ، رشوه خواری ، ربا ، کلاهبرداری و قتل) می شود.( دباغی.1387)