2-1- مقدمه …………………………………………………………………………………… 38

 

بخش اول: جذب سرمایه مشتری …………………………………………………………. 38

 

مشتری­شناسی و مشتری­گرایی …………………………………………………………….. 38

 

شناسایی نیازهای مشتریان ……………………………………………………….. 39

 

اهمیت جذب سرمایه مشتری ……………………………………………………………. 40

 

بخش دوم: بازاریابی

 

مقدمه ………………………………………………………………………………………… 43

 

تعریف بازاریابی ……………………………………………………………………………. 43

 

اهمیت بازاریابی …………………………………………………………………………… 45

 

مؤلفه­های فرآیند بازاریابی ……………………………………………………………. 47

 

الف) محیط بازار …………………………………………………………………….. 47

 

1- محیط كلان …………………………………………………………………………. 48

 

2- محیط خرد …………………………………………………………………………. 48

 

ب) سیستم­های اطلاعات بازاریابی …………………………………………………. 49

 

ج) برنامه ­ریزی بازاریابی …………………………………………………………. 50

 

د) فرآیند اجرای بازاریابی …………………………………………………………….. 50

 

ه) سیستم كنترل و نظارت ………………………………………………………… 51

 

اهمیت بازاریابی خدمات بانکی …………………………………………………… 52

 

الف) تبلیغ با هدف اطلاع رسانی……………………………………………….. 53

 

ب) تبلیغ با هدف ترغیب ……………………………………………………………….. 53

 

ج) تبلیغ با هدف یادآوری ………………………………………………………… 53

 

بخش سوم: بازاریابی اجتماعی

 

مقدمه …………………………………………………………………………….. 54

 

مبنای اجتماعی بازاریابی: تأمین نیازهای انسانی…………………………….. 55

 

تفاوت بازاریابی تجاری و بازاریابی اجتماعی …………………………………… 56

 

مفهوم بازاریابی اجتماعی ……………………………………………………… 59

 

تاریخچۀ پیدایش بازاریابی اجتماعی ……………………………………………… 62

 

تعریف بازاریابی اجتماعی ………………………………………………………… 63

 

دیدگاه بازاریابی اجتماعی ………………………………………………………… 65

 

ابعاد بازاریابی اجتماعی …………………………………………………………. 66

 

مراحل انجام یك برنامه بازاریابی اجتماعی ………………………………….. 67

 

مدل عمومی استراتژی بازاریابی اجتماعی …………………………………….. 68

 

جنبه­های بازاریابی اجتماعی در صنعت بانكداری ……………………………….. 71

 

آمیخته بازاریابی …………………………………………………………… 72

 

بخش چهارم: بررسی مطالعات انجام شده

 

مطالعات انجام شده در ایران …………………………………………………. 74

 

مطالعات انجام شده در سایر کشورها ……………………………………….. 80

 

بخش پنجم: چارچوب نظری تحقیق …………………………………….. 82

 

فصل سوم: روش تحقیق

 

3-1- مقدمه ……………………………………………………………………….. 84

 

3-2- روش تحقیق ……………………………………………………………….. 84

 

3-3- فرایند تحقیق ……………………………………………………………….. 84

 

3-4- جامعه آماری …………………………………………………………………. 85

 

3-4- حجم نمونه و روش نمونه‌گیری …………………………………………….. 86

 

3-5- ابزار جمع­ آوری داده ها ……………………………………………………………. 86

 

3-6- روایی و پایایی پرسش‌نامه …………………………………………………… 86

 

3-6-1- روایی ………………………………………………………………………….. 87

 

3-6-2- پایایی ………………………………………………………………………… 87

 

3-7- روش جمع ­آوری داده ­ها ………………………………………………………. 87

 

3-8- روش­های تجزیه و تحلیل داده ها ……………………………………………….. 87

 

پرسش‌نامه ………………………………………………………………………….. 89

 

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل

 

4-1-مقدمه …………………………………………………………………………….. 95

 

 

4-2-آمار توصیفی …………………………………………………………………….. 95

 

4-2-1- ویژگی‌های فردی پاسخگویان ……………………………………………….. 95

 

4-2-2- وضعیت سپرده در موسسه مهر ……………………………………………. 97

 

4-2-3- میزان فعالیت بازاریابی اجتماعی ……………………………………………….. 99

 

4-2-4- مناسب بودن رسانه­های بازاریابی اجتماعی …………………………….. 100

 

4-2-5- ارزش برند موسسه مالی و اعتباری مهر …………………………………..

 

4-2-6- ارزش سهام موسسه مالی و اعتباری مهر ………………………………. 104

 

4-2-7- ارتباطات سهام در رسانه بازاریابی اجتماعی …………………………….. 106

 

4-2-8- محتوای پیام رسانه بازاریابی اجتماعی ………………………………………. 108

 

4-3- آمار استنباطی ………………………………………………………………….. 110

 

4-4- تاثیر رسانه­های بازاریابی اجتماعی بر سپرده­ گذاری در موسسه مالی مهر…… 115

 

فصل پنجم : نتیجه‌گیری و پیشنهادها

 

5-1- مقدمه ……………………………………………………………………… 119

 

5-2- خلاصه تحقیق ………………………………………………………………. 119

 

5-3- نتیجه­گیری ……………………………………………………………….. 124

 

5-4- پیشنهادهای تحقیق …………………………………………………………. 127

 

5-4-1- پیشنهادها براساس نتایج تحقیق ……………………………………… 127

 

5-4-2- پیشنهادها برای تحقیقات آتی ……………………………………………. 128

 

چکیده:

 

هدف از انجام این تحقیق بررسی نقش رسانه­های بازاریابی اجتماعی در سپرده­گذاری مشتریان موسسه مالی و اعتباری مهر در استان تهران بود. تحقیق حاضر از نظر روش توصیفی و از نوع همبستگی بوده كه به­لحاظ هدف، كاربردی است که به شیوه تحقیقات میدانی به جمع­آوری داده­ها پرداخته است. جامعه آماری تحقیق شامل مشتریان موسسه مالی مهر در شهر تهران بود که باتوجه با این­که تعداد آنها، نامشخص است، حجم جامعه آماری نامحدود درنظر گرفته شد و برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران برای جوامع نامشخص استفاده شد، که تعداد نمونه 384 نفر برآورد گردید. ابزار اصلی جمع­آوری اطلاعات پرسشنامه بود، که روایی آن به­وسیله پانل متخصصان و پایایی آن به­وسیله محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برای بخش­های مختلف پرسشنامه احراز شد. نتایج بدست آمده نشان داد که پاسخگویان بیشترین استفاده را از رسانه تلویزیون دارند و رسانه بازاریابی اجتماعی می­تواند بیشترین تاثیر را در تعهد به اصول اخلاقی اجتماعی و انسانی داشته باشد. در بررسی ارزش سهام رسانه بازاریابی اجتماعی نقش افزایش ضریب ماندگاری مشتریان قبلی و زیادشدن رضایتمندی آنها از موسسه مالی و اعتباری مهر را دارد. در بررسی ارتباطات سهام رسانه نقش تبیین نقاط قوت، ضعف، تهدیدها و فرصت­های مطرح در خصوص خدمات و تسهیلات موسسه مالی و اعتباری را دارد. در بررسی تاثیر رسانه بازاریابی اجتماعی بر قصد سپرده­گذاری در موسسه مالی مهر، از رگرسیون لجستیک بهره­گیری شد. نتایج بدست آمده نشان داد که متغیر سن، متغیر متوسط درآمد ماهیانه در گام، متغیر تعداد اعضای خانواده، متغیر فعالیت بازاریابی، متغیر مناسب­بودن رسانه، متغیر ارزش برند و متغیر ارتباطات سهام وارد معادله شد. ضریب منفی متغیرهای سن، میزان درآمد، میزان مناسب­بودن رسانه و میزان ارتباطات سهام نشان از تاثیر منفی این متغیرها دارد و نشان می­دهد که با افزایش میزان سن، میزان درآمد، تناسب رسانه بازاریابی اجتماعی و ارتباطات سهام میزان سپرده­گذاری کاهش می­یابد.

 

فصل اول: کلیات تحقیق

 

1-1- مقدمه

 

در این فصل از تحقیق كلیات تحقیق مطرح میشود. در این فصل در ابتدا مساله تحقیق بیان می­شود که شرح مشکل و ارایه آنها به شکل سوال کلیدی برای پاسخ به كمك تحقیق است. در گام بعدی ضرورت و اهمیت تحقیق بیان می­شود، که چرایی انجام کار و معرفی کاربران احتمالی نتایج تحقیق است. اهداف تحقیق، که روند و نتایج تحقیق را مشخص می­کند در گام بعدی تدوین می­شود و آنچه تحقیق به­دنبال انجام آن است، مشخص می­شود و باتوجه به اهداف فرضیه­ها یا سؤال­های تحقیق مطرح می­شود که مسیری برای اجرای تحقیق است. همچنین در این فصل محدودهای تحقیق، پیشینه تحقیق و تعریف عملیاتی واژه­ های برای برداشت مشترک از مفاهیم طرح می­شود.

 

2-1- بیان مسأله

 

تجهیز منابع همواره اصلی‌ترین وظیفه سیستم بانکی بوده است. بانک‌ها وجوه مازاد را جمع‌آوری و با دادن وام به متقاضیان، وظیفه سنتی خود یعنی واسطه‌گری را میان سپرده‌گذاران و وام‌گیرندگان ایفا می­نمایند (توكل،1383). معمولاً در فعالیت­های یک بانک، جذب منابع مالی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. گرچه عواملی چون صنعتی­شدن جوامع، گسترش و تحول در فعالیت­های اجتماعی و در نتیجه پدیدارشدن نیازهای جدید از عوامل مهم و اثرگذار در ایجاد و گسترش نهادهای مالی بوده­اند، ولی توسعه و پیشرفت­های اقتصادی نیز یکی از مهمترین عوامل در گسترش و تحول این نهادها به­شمار می­روند(رازانی،1382)، در واقع نهادهای مالی جهت تسهیل در پیشرفت­های دیگر نهادهای اقتصادی شکل گرفته­اند و لذا می­توان عنوان نمود وجود نهادها و بازارهای مالی پیشرفته همراه با به­کارگیری روش­های نوین، با درجه توسعه­یافتگی یک کشور ارتباط مستقیم دارد(حق­شناس كاشانی،1382). در این شرایط جذب بیشتر منابع مالی و رقابت مؤثر در جذب این منابع توسط گروه­های مختلف بانکی از موضوعاتی است که مورد توجه نهادهای مالی و اعتباری قرار داشته و دارد. امروزه به جز رقابت بین گروه­های بانکی دولتی و خصوصی موجود، ایجاد بانک­های خصوصی جدید، مؤسسات مالی و اعتباری جدید و همچنین گسترش دامنه فعالیت مؤسسات قرض­الحسنه نیز مزید برعلت شده و لذا در سیستم بانکی کشور در جذب منابع مالی به رقابت پرداخته­اند (فروزنده،1379).

 

در جهان امروز جذب منابع مالی آنقدر برای بانک­ها مهم و حیاتی می­باشد که رقابت بسیار شدیدی در این زمینه بین آنها ایجاد نموده است. یکی از شواهد عمده ارائه خدمات نوین، جلب اطمینان و توجه و تشویق بیشتر مردم برای سپرده­گذاری در بانک­ها می باشد. در این راستا و طی چند دهه اخیر گسترش رسانه­های بازاریابی اجتماعی مانند شبکه­های اجتماعی، اینترنت، شبکه­های ماهواره ای و.. زمینه­های جدیدی جهت جذب بیشتر منابع بانکی و ارائه خدمات بهتر و سریع­تر به مشتریان به­وجود آمده است. هدف رسانه­های بازاریابی اجتماعی تشریح جایگاه و معرفی توانمندی­های یک بانک و ایجاد روشنگری­های لازم در مورد شرایط و موقعیت منحصر به فرد آن بانک در زمینه ارائه خدمات به مشتریان است(خضرا،1385).

 

در بانکداری نوین مشتریان برای سپردن وجوه خود به بانک­ها انگیزه­های متفاوتی دارند. بنابراین شایسته است در بازار رقابتی کنونی که با  خصوصی­شدن تعداد زیادی از بانک­های دولتی همراه است، بانک­ها هرچه سریعتر برای جذب منابع از یک­سو و حفظ مشتریان خویش از سوی دیگر چاره­اندیشی نمایند(خواجه­زاده،1383). از سوی دیگر امروزه قضاوت مشتری در امور بانکی براساس میزان توانمندی بانک در کمک به حل معضلات و توسعه تجارت استوار است. امنیت، سرعت تراکنش، دوستی با مصرف­کننده و راحتی، سهولت استفاده، اعتماد و مسائل مربوط به حریم خصوصی از مهمترین عوامل در انتخاب بانک توسط مشتری می­باشند(طاهری بروجنی، 1379).

 

امروز شیوه­های نوآورانه، مشتری­مداری موثر، ارائه تکنولوژی­های کارآمد، سرویس­دهی و خدمات مورد نظر مشتری را طلب می­کند که هر بانکی در این امور موفق­ترعمل کند در بازار رقابتی نیز موفق به جذب منابع بیشتر و در نتیجه دوام، بقای دائمی و بهره­وری بالاتر خواهد بود(مغویی­نژاد،1378). سازمان­های جدید برای پاسخگویی به وظایف و رسیدن به انتظارات، به رویکردهای بازاریابی اجتماعی روی آورده­اند. به­وضوح می­توان تاکید قابل توجه تعدادی از بانک­های کشور را به ابعاد مختلف بازاریابی اجتماعی مشاهده نمود. نکته مهمی که در این خصوص می­توان اظهار داشت، توجه به ابعاد تبلیغاتی و اطلاع­رسانی این فعالیت­ها است(اداره روابط عمومی،1378).

 

فلسفه بازاریابی اجتماعی در بانک­ها این است که مدیران بانک­ها باید به مشتریان خود نشان دهند که در کنار منافع بانک، به رفاه آنان و منافع جامعه نیز توجه دارند. در صورتی که بانک­ها قادر نباشند پایبندی خود به مسئولیت­های اجتماعی نشان دهند، بخش مهمی از کارکرد و منافع بازاریابی اجتماعی و تاثیر آن بر تقویت برند خود را از دست خواهند داد(ابونوری و سپانلو،1384). از طرف دیگر، در صورتی که قابلیت لازم برای اثبات این پابندی را دارا باشند، علاوه بر حفظ مشتریان و جلب وفاداری آنان، قادر خواهند بود مشتریان بیشتری را به سوی خود جلب نمایند.

 

در بازاریابی اجتماعی تلاش در جهت تاثیرگذاری روی عقاید و رفتار جامعه است، و از این دیدگاه به­عنوان فرآیندی برنامه­ریزی شده برای تاثیرگذاری روی رفتار اختیاری گروه مخاطب جهت نیل به یک هدف اجتماعی یاد می­شود(انیو و ویت،1389). در بازاریابی اجتماعی مخاطبین متفاوتی مدنظر هستند و توجه به آنها برای کسب موفقیت ضروری است، شناسایی و توجه به گروه­های داخلی و گروه­های خارجی(بازاریابی درونی و بیرونی) در برنامه بازاریابی اهمیت بسیاری دارد. تداوم تغییر رفتار اجتماعی تنها با تغییر در سیاست­های جامعه امكان­پذیر است و در این عرصه حمایت رسانه­ای مكملی موثر برای بازاریابی اجتماعی محسوب می­گردد. توجه به این عناصر تشکیل­دهنده آمیزه بازاریابی، كه امروزه از شكل سنتی پیشین خود خارج شده و گسترش پیدا كرده است، موفقیت یک برنامه بازاریابی اجتماعی را تضمین خواهد کرد(سلیمانی بشلی و باروتیان،1388).

 

برای موفقیت در بازاریابی اجتماعی باید پیام­ها را در جایی ارائه كرد كه مخاطب حضور داشته باشد. استفاده از روزنامه­های محلی، فروشگاه­های بزرگ، گروه­های موسیقی و… از این جمله به­شمار می­روند و از این رو بازاریابی اجتماعی بسیار وسیع­تر از تبلیغات تلویزیونی است. استفاده از تركیب رسانه­های همگانی، اجتماعات، گروه­های كوچك و فعالیت­های فردی می­تواند موثرتر باشد. وقتی یك پیام ساده و روشن در مكان­های متعدد و در سراسر جامعه تكرار گردد، احتمال دیده­شدن و به­خاطر سپرده­شدن آن بیشتر است. گستردگی مسیرهای مورد استفاده بستگی به میزان بودجه برنامه و نتایج پژوهش بر روی كانال­های تاثیرگذار بر گروه مخاطب ما دارد (هاستینگ[1]، 2007).

 

بازاریابان اجتماعی برنامه­هایی را طراحی می­كنند كه بیشترین فایده و اثربخشی را داشته باشد. یکی از مدل­های معروف که مراحل تغییر رفتار رادر یک گروه مخاطب بیان می­کند و از اصول آن در بازاریابی اجتماعی استفاده زیادی می­شود، مدل مراحل تغییر پروچاسکا است. این مدل مراحل هفتگانه ناآگاه به آگاه[2]، دانش[3]، علاقمندشده[4]، انگیزه[5]، آماده برای امتحان کردن[6]، انجام رفتار[7] و عدم انجام رفتار[8] را دربرمی­گیرد(هاستینگ، 2007 ).

 

با كمك تكنیك­های بازاریابی مانند پژوهش بر روی مخاطب، تحلیل محصول، طراحی پیام، ترویج پیام تهیه شده، تبلیغات و در نهایت ارزیابی و پس­خوراند و گذاشتن این مفاهیم و اصول در كنار مدل­های توجیه­كننده تغییر رفتار می­توان به كار در حوزه اصلاح رفتار اجتماعی امیدوار بود(سلیمانی بشلی و باروتیان، 1388).

 

در این میان پنج مرحله در اجرای یك برنامه بازاریابی اجتماعی شامل برنامه­ریزی، تولید مواد و پیام­ها، پیش آزمون، مداخله و ارزشیابی و بازخورد می­باشد، که در این تحقیق هدف بررسی مداخله با شناسایی كانال­های رسانه­ای و تولید پیام­های استاندارد شده، برنامه بازاریابی اجتماعی را آماده اجرا می­کند. یك پوشش رسانه­ای مناسب و مطلوب می­تواند پیام­های مورد نظر ما را به گروه مخاطب منتقل نماید(اوامله و همکاران[9]، 2004).

 

آنچه که در تحقیق حاضر مدنظر است، تحلیل كانال­های ارتباطی(رسانه­های بازاریابی اجتماعی) با تاکید بر شناسایی كانال­های ارتباطی مناسب، تعیین چگونگی استفاده از این كانال­ها، ارزیابی انتخاب­های توزیع و تعریف قوانین ارتباطی برای شركای برنامه می­باشد. همچنین در مرحله بعد تولید مداخلات، مواد و پیش­آزمون­ها با تاکید بر تولید مداخلات و مواد با استفاده از اطلاعات جمع­آوری شده از تحلیل مشتری، ادغام آمیزه بازاریابی در یك استراتژی كه بتواند ارائه دهنده یك محصول مرغوب و مبادله مطلوب باشد و پیش­آزمون و بازبینی برنامه­ها و همچنین مداخله با تاکید بر ایجاد ارتباط با شركا و شفاف كردن تضادها، فعال­كردن استراتژی ارتباطی و توزیع آن، مستند كردن روش­ها و پیشرفت­ها در یك چارچوب سازمانی و بازبینی برنامه است.

 

3-1- اهمیت و ضرورت تحقیق

 

فلسفه بازاریابی اجتماعی با دیگر فلسفه­های رایج در بازاریابی از جهت این­که نسبت به منافع آیندگان و جامعه و رفاه آنها تاکید دارد، تفاوت داشته و به دنبال دخالت­دادن موضوعات فرهنگی و ارزشی به صورت واقعی در مسایل بازاریابی می­باشد(خضرا،1385). براساس مفهوم بازاریابی اجتماعی، مدیران بازاریابی سازمان­ها و شرکت­ها ناگزیرند در تعیین راهبردها و خطی­مشی­های بازاریابی خود، عوامل مهمی مانند خواسته­های مصرف­کنندگان و منافع جامعه در کوتاه­مدت و بلندمدت را درنظر بگیرند. علی­رغم این­که این حوزه در مقایسه با بازاریابی تجاری و سنتی بسیار نوپاست، اما نقش و اهمیت آن در توسعه اجتماعی موجب شده است تا شدیدا مورد توجه و اقبال عمومی قرار گیرد(حیدرپور و طهماسبی گتابی،1388). در بازاریابی اجتماعی، کسب سود و منافع شخصی یا سازمانی، الویت اصلی به­شمار نمی­رود. امروزه بسیاری از برندهای مطرح دنیا به این حقیقت دست یافته­اند که صرفا تکیه بر اصول بازاریابی سنتی و تجاری نمی­تواند مزیت و جایگاه رقابتی آنها را در بازار تضمین نماید. حفظ مزیت­های رقابتی مستلزم تقویت مستمر برند بوده که خود نیازمند همراهی بیشتر سازمان­ها با افراد جامعه و کمک به دستیابی به اهداف اجتماعی خرد و کلان است. به­کارگیری اصول اساسی بازاریابی تنها حد مشخصی می­تواند جایگاه سازمان­های خدمات مالی را در بازار مشخص سازد، ولی متمایزسازی برند یک بانک در میان برند سایر بانک­هایی که خدماتی مشابه به مشتریان خود عرضه می­کنند، نیازمند مولفه­ای است که می­توان از آن به بازاریابی اجتماعی نام برد(حق­شناس كاشانی،1382).

 

مشتریان باید این نکته را به وضوح احساس نمایند که هدف مدیران بانک تنها کسب منافع و افزایش سود سهام داران نیست، مدیران بانک نیز باید به مشتریان خود در عمل نشان دهند که در کنار منافع بانک و سهامداران، به منافع بلندمدت و کوتاه­مدت جامعه نیز توجه دارند. بازاریابی اجتماعی به­عنوان یکی از شاخه­های نسبتا جدید بازاریابی سنتی این امکان را در اختیار سازمان­های مختلف قرار می­دهد که در کنار پذیرش نقش­های اجتماعی بیشتر و موثرتر، به­طور غیرمستقیم جایگاه برند خود را در میان مشتریان و جامعه بهبود و ارتقا بخشند(رازانی،1382). باتوجه به اهمیت بازاریابی اجتماعی، لازم است به­عنوان ابزاری قدرتمند در جهت توانمندکردن و رقابتی کردن بنگاه­های اقتصادی مدنظر قرار گیرد و از این طریق رابطه برنده- برنده بین کارکنان، مشتریان و جامعه و دیگر ذینفعان برقرار گردد. جابجایی و تغییرات صنعت رسانه باعث شده است تا رسانه­ های بازاریابی اجتماعی برای بازاریابان به­صورت یك استراتژی بنیادی توسعه یابد(وینریچ،1380). دلایل اهمیت رسانه­های بازاریابی اجتماعی عبارتند از:

 

2-2-1- 2- چرا افراد در فعالیت های ورزشی شرکت می کنند؟……20

 

2-2-1-3- چرا افراد در فعالیت های ورزشی شرکت نمی کنند؟……20

 

2-2-1-4- ورزش و فعالیت بدنی…………………………………….. 21

 

2-2-1- 5-اهداف ورزش…………………………………………… 23

 

2-2-2- مشارکت در ورزش و زنان………………………………….. 23

 

2-2-2- 1- تاریخچه ورزش زنان……………………………………… 26

 

2-2-3- اشتغال زنان………………………………………………….. 27

 

2-3- رفتار شهروندی سازمانی………………………………………. 28

 

2-3-1-  رفتار های مشارکتی و تاریخچه…………………………….. 29

 

2-3-2- رفتار شهروندی سازمانی………………………………………. 31

 

2-3-3 – تعاریف رفتار شهروندی سازمانی…………………………….. 33

 

2-3- 4- ویژگی های رفتار شهروندی سازمانی………………………. 35

 

2-3- 5- پیامد های رفتار شهروندی سازمانی………………………… 37

 

2-3- 6- ابعاد رفتار شهروندی سازمانی……………………………….. 39

 

2-3-7- عوامل موثر بر بروز رفتار شهروندی سازمانی………………….. 49

 

2-3- 8- نظریه های مرتبط با رفتار شهروندی سازمانی……………….. 54

 

2-3- 9- رفتار های ضد شهروندی…………………………………………. 56

 

2-3-10 – رفتارهای شهروندی سازمانی در ورزش………………………. 57

 

2-4- سابقه تحقیقات انجام شده…………………………………………. 58

 

2-5- مدل مفهومی تحقیق………………………………………………… 65

 

2-6- جمع بندی……………………………………………………………… 67

 

فصل سوم……………………………………………………………………. 70

 

3-1- مقدمه………………………………………………………………… 71

 

3-2- روش تحقیق……………………………………………………………. 71

 

3-3- جامعه آماری……………………………………………………………. 71

 

3-4- نمونه آماری……………………………………………………………… 73

 

3-5- متغیر های تحقیق………………………………………………………. 75

 

3-6-روش های گرد آوری داده ها…………………………………………….. 75

 

3-7- قابلیت روایی و پایایی ابزار تحقیق…………………………………….. 77

 

3-8- روش اجرای تحقیق……………………………………………………….. 78

 

3-9- روش های آماری مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل داده ها…………. 78

 

فصل چهارم……………………………………………………………………… 80

 

4-1- مقدمه…………………………………………………………………….. 81

 

4-2-توصیف یافته های تحقیق………………………………………………. 81

 

4-2- 1- توصیف مشخصات فردی…………………………………………….. 81

 

4-2- 2- توصیف یافته های مربوط به سوالات پرسشنامه…………………. 86

 

4- 2- 2- 1- توصیف سولات مربوط به پرسشنامه مشارکت ورزشی………. 86

 

4-2- 2- 2- توصیف سولات مربوط به پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی…..93

 

4-3- آزمون فرضیه های تحقیق…………………………………………………. 95

 

4-3- 1- بررسی وضعیت طبیعی بودن مؤلفه های تحت مطالعه توسط آزمون کولموگروف – اسمیرنوف…..95

 

4-3- 2- فرضیه اول……………………………………………………………….. 96

 

4-3- 3- فرضیه دوم……………………………………………………………….. 97

 

4-3- 4- فرضیه سوم………………………………………………………………. 98

 

4-3- 5- فرضیه جهارم………………………………………………………………. 99

 

4-3- 6-  فرضیه پنجم……………………………………………………………….. 100

 

4-3- 7- فرضیه ششم……………………………………………………………….. 102

 

4-3- 8-فرضیه هفتم………………………………………………………………. 103

 

فصل پنجم…………………………………………………………………………. 108

 

5-1- مقدمه……………………………………………………………………….109

 

5-2-  خلاصه تحقیق………………………………………………………………… 109

 

5-3- بحث و بررسی………………………………………………………………. 114

 

5-4- نتیجه گیری………………………………………………………………… 142

 

5-5- پیشنهادات کاربردی……………………………………………………….. 146

 

 

5-6- پیشنهادات پژوهشی برای تحقیقات آینده……………………………….. 149

 

منابع……………………………………………………………………………….. 151

 

پیوست ها و ضمائم……………………………………………………………….. 170

 

چکیده:

 

 محقق بر اساس اهداف تعیین شده در پی این است كه وضعیت مشارکت در ورزش و ارتباط آن با رفتار شهروندی سازمانی بانوان شاغل در ادارات کل  استان خراسان شمالی را بسنجد.

 

 روش تحقیق از لحاظ حوزه تحقیقات اجتماعی، توصیفی از نوع پیمایشی و از نظر شیوه نگرش و پرداختن به مسأله توصیفی- تحلیلی محسوب می‌شود و به لحاظ روابط بین متغیرها از نوع همبستگی است و جامعه آماری تحقیق حاضر را زنان شاغل ادارات کل استان خراسان شمالی(632 نفر ) تشکیل داده اند .253 نفر از زنان شاغل ادارات کل استان خراسان شمالی پرسشنامه­های جمعیت شناختی ، مشارکت ورزشی و رفتار شهروندی سازمانی را تکمیل کردند . در سطح آمار استنباطی با توجه به آزمون كالموگراف اسمیرنف از آزمون یومن ویتنی، كروسكال والیس و ضریب همبستگی اسپیرمن برای به‌ آزمون گذاشتن فرضیه‌های تحقیق درسطح معناداری 05/0 =α استفاده می­شود.

 

نتایج تحقیق نشان می­دهد که بین مشارکت در ورزش و رفتار شهروندی سازمانی بانوان شاغل ادارات کل استان خراسان شمالی ارتباط معنی داری وجود ندارد .

 

در نتیجه گیری کلی می توان گفت که بین مشارکت در ورزش و رفتار شهروندی سازمانی بانوان شاغل ادارات کل استان خراسان شمالی همبستگی وجود ندارد و عواملی غیر از ویژگی های جمعیت شناختی وجود دارند که بر میزان مشارکت ورزشی زنان شاغل در فعالیت های ورزشی موثرند.

 

فصل اول: طرح تحقیق

 

1-1- مقدمه

 

رشد فزاینده ورزش در دو دهه گذشته ، آن را به صنعتی فعال در قرن حاضر تبدیل کرده و طی سال­های اخیر، تحولات چشم­گیری داشته است(57). میزان فعالیت ورزشی در میان افراد کم است و با افزایش سن رو به کاهش نیز می­گذارد(101) ،  ولی اگر به طور منظم انجام شود منجر به رفع و تعدیل خستگی شده و موجب ایجاد و حفظ سلامت روانی می­گردد(78). ورزش به عنوان یكی از مظاهر فردی و اجتماعی، ضمن حفظ و بقای سلامت روحی و جسمی آحاد جامعه، جهت ایفای صحیح نقش­های فردی، خانوادگی واجتماعی حائز اهمیت است(73)و وسیله ای موثر برای پرورش قوای فکری ، جسمی واخلاقی افراد بوده ،  عاملی برای جلوگیری از کجروی های اجتماعی محسوب می­شود(16).

 

به طور کلی ورزش در تمام دوران زندگی از اهمیت زیادی برخوردار بوده است و موجب می­شود، افراد مکان مناسبی برای گذراندن اوقات فراغت خود داشته باشند و مشارکت در ورزش در تامین سلامت جسمی و روانی تعمیم بهداشت ، آمادگی برای فعالیت های دفاعی ، کسب شادابی و نیل به موفقیت در وظایف حرفه ای و شغلی آنان تاثیر بسیار زیادی دارد(24 ، 58 ، 19)، به همین منظور بهترین و سالم ترین راه تخلیه هیجانات و حفظ سلامتی که برای همه اقشار جامعه پیشنهاد می­شود مشاركت در فعالیت­های ورزشی است (73). با این حال ،  ورزش نامناسب می­تواند نتایج منفی از قبیل اضطراب ، کاهش لذت بردن، و ترک تحصیل را تولید کند(91)  . پاسخ های عاطفی هنگام مشارکت در فعالیت­های ورزشی از اهمیت زیادی برخوردارند. ولی در پژوهش­های ورزشی به آن­ها توجه زیادی نشده­اند (56) .

 

در فرهنگ اسلامی زنان از ارزش فراوانی برخوردار هستند ، توجهی كه اسلام به بانوان و نیروهای سرشار آن­ها دارد، ما را به این نکته ظریف واقف می­گرداند كه بانوان هر جامعه ، سرمایه های گرانقدر آن جامعه هستند و به عنوان وظیفه انسانی و تكلیف الهی ، بر همه مسئولان و برنامه ریزان اجرایی ، فرهنگی  لازم است تا از این سرمایه­های گرانقدر هر چه بهتر و بیشتر استفاده كنند (47).

 

 امروزه نقش بانوان در فعالیت­های اجتماعی در جامعه ایران پررنگ تر از گذشته شده است. اما با وجود سیر فزاینده حضور بانوان در عرصه های اجتماعی، مشارکت و حضور آنان در فعالیت های ورزشی محدود است . بنابراین این موضوع باید بررسی و زمینه های حضور پررنگ تر آنان در عرصه های ورزشی فراهم شود (72) .    

 

  رفتارهای غیر رسمی که توسط کارمندان در سازمان ها ابراز می­شوند نام های مختلفی به خود می گیرند که معروف ترین این نام ها رفتار شهروندی سازمانی (OCB)[1]است(106).

 

 تحقیقات مختلفی در داخل و خارج از کشور به طور جدا از هم در زمینه مشارکت در ورزش و رفتار شهروندی سازمانی انجام شده­اند که این مطلب اهمیت حضور افراد در فعالیت های ورزشی و رفتار افراد در سازمان­ها را نشان می دهد. با این مقدمه و با توجه به این­که بانوان نیمی از افراد جامعه را تشکیل  می­دهند، شناخت عوامل موثر بر مشارکت این افراد در ورزش ، باعث جهت دهی صحیح به برنامه ریزی ها برای افزایش مشارکت آن­ها در ورزش، و متعاقب آن افزایش سلامت عمومی قشر بانوان می­شود.

 

2-1- تعریف مسأله

 

نهضت ماشینی شدن جوامع با همه خدمتی كه به بشریت کرده ، مشكلات فقر حركتی را به دنبال داشته است . انسان درگیر زندگی ماشینی، بعد از فراغت كار، دارای اوقاتی می باشد كه با توجه به علایق و امكانات خود، به فعالیت­هایی از قبیل تماشای تلویزیون ، ورزش ، تفریح و غیره برای رفع خستگی ، تمدد اعصاب می­پردازد . ورزش از جمله فعالیت­های است كه می­توان با هزینه كمتر و بهره گیری بیشتر و در مقایسه با سایر برنامه ها  اجرا كرد(47) و به گونه ای فزاینده به عنوان وسیله ای برای حفظ و افزایش بهداشت روانی به خوبی پذیرفته شده است و ماهیت اجتماعی دارد (59 ، 17 ، 33 ) .  فعالیت­های بدنی و ورزش چندان فراوان و متنوع گشته­اند كه مشاركت افراد و گروه­ها در پرتو معیارهای گوناگون چون سن، علاقه ، سطح مهارت و غیره دسته‌بندی می‌شود (73) و شرایط جسمی و روانی خاص خود را می­طلبد (52) و بسیاری از محققان معتقدند كه فعالیت­های تربیت بدنی و ورزش آمیخته با تربیت روانی است (73).اهمیت مشارکت ورزشی در سطح وسیع از نظر تجربی و نظری پذیرفته شده است(85).

 

پرداختن به مسئله زنان یکی از مهم ترین مباحث کنونی در حوزه مطالعات علوم انسانی و اجتماعی در ایران است (58) . امروزه در جریان تغییرات اجتماعی ، حجم عظیم اختراعات انجام شده و تغییر در نیازها و فعالیت ها ایجاد شده است ، به طوری که این امر ، به خصوص نقش و کارکرد بدن زن را تحت تاثیر قرار داده است (65) . یكى از موضوعاتى كه در جامعه شناسی ورزشی دلایل كمى درباره آن وجود دارد، این است كه چرا بانوان با وجود شرایط محیطى یكسان و ویژگی­هاى جسمانى مشابه، میزان مشاركت­شان در فعالیت­هاى ورزشى متفاوت است (14). ورزش زنان ، امروزه به عنوان یکی از موضوعات اساسی در حیطه ورزش مطرح است . این مسئله به دلیل ویژگی جسمانی زنان است . بنابراین ضرورت دارد تا مسئولان امر شرایط و زمینه های لازم را برای حضور بیشتر و فعالانه زنان در عرصه ورزش فراهم سازند(60 ،71) .

 

افزایش چشم گیر میزان اشتغال زنان در جهان از نیمه دوم قرن بیستم به بعد ، به عنوان مهم ترین مشخصه ، انقلاب در نقش های جنسیتی ، نامیده شده است (49) . بشر امروز فشارهای روانی و جسمی شدیدی را تحمل می کند. یکی از مهم ترین منابع این فشار ، شغل افراد است . از آنجایی که فرد بخش اعظمی از اوقات روزمره خود را در سازمان می گذراند ، اگر محیط سازمان و مشاغل ان مطلوب نباشند صدمه جبران ناپذیری را بر جسم و روان فرد وارد کرده ، به گونه ای که جبران این صدمات نیازمند صرف زمان بسیار و هزینه نمودن مبالغی هنگفت است (29) .

 

سازمان­ها سیستم های اجتماعی هستند که منابع انسانی مهم­ترین فاکتور برای کارایی و اثربخشی آن­ها هستند..سازمان­ها نمی­توانند بدون تلاش و تعهد افراد به سازمان موفق شوند. رسیدگی به وضع زندگی كاركنان و تهیه موجباتی كه به بهبود وضع زندگی آن­ها كمك كند (5،46، 11،22 ) . عدم توجه به انتظارات افراد مصرف کننده خدمات ، موجب اتلاف هزینه، زمان و نیروهای انسانی می گردد(46) .

 

تقریبا از یک دهه قبل ، محققان بین عملکرد درون نقشی و عملکرد فرا نقشی تفاوت هایی قائل شدند . عملکرد فرا نقشی[1]  به رفتارهای شغلی فراتر از نقش های رسمی کارکنان بر می­گردد  و معمولا در سیستم پاداش رسمی سازمان در نظر گرفته نمی­شوند . یکی از متداول­ترین مفهوم سازی­ها و عملیاتی سازی­های صورت گرفته درباره رفتارهای فرا نقشی ، رفتار شهروندی سازمانی می باشد (31 ، 132،21) .

 

رفتار شهروندی سازمانی مجموعه ای از رفتارهای داوطلبانه و اختیاری است كه بخشی از وظایف رسمی فرد نیستند و كاركنان را در وضعیتی قرار می دهد كه به­صورت كاملاً داوطلبانه فراتراز انتظارات وظیفه و شرح شغل خود عمل نمایند(13 ،80) و  اجرای صحیح وظایف را حمایت می کنند(122).  بنابراین لازم است عوامل و اقدامات سازمانی که موجب به وجود آمدن چنین رفتارهایی در کارکنان می­شود شناسایی شوند (6) و عوامل فردی و عوامل سازمانی از جمله عواملی هستند که زمینه ساز رفتارهای داوطلبانه در سازمان می شوند (63).

 

 

 

1. 5. اندیشه سیاسی بنیانگذار جمهوری اسلامی …………………………………………………………… 4

 

1. 5. مباحث نظری پیرامون کارآمدی سیاسی ………………………………………………………………. 5

 

1. 5. کارآمدی از منظر اسلام یا بنیانگذار جمهوری اسلامی ………………………………………………. 5

 

1. 3. 5 .کتاب ها ………………………………………………………………………………………………….. 5

 

1. 3. 5. مقالات مرتبط …………………………………………………………………………………………… 6

 

1. 5. پایان نامه ……………………………………………………………………………………………………… 7

 

1. روش پژوهش …………………………………………………………………………………………………… 7

 

1. سازمان دهی پژوهش ………………………………………………………………………………………….. 8

 

بخش یکم (مفاهیم و کلیات)

 

فصل اول. بررسی مفهوم کارآمدی ………………………………………………………………………………. 10

 

1.معنای لغوی و اصطلاحی کارآمدی……………………………………………………………………………. 11

 

 

1. 1. کارآمدی در ادبیات فارسی ……………………………………………………………………………….. 11

 

2 . 1. کارآمدی در ادبیات لاتین ………………………………………………………………………………… 11

 

3 . 1 . کارآمدی درعلم اقتصاد ………………………………………………………………………………….. 12

 

 

4. 1. کارآمدی در علم مدیریت………………………………………………………………………………….. 13

 

4. 1. کارآمدی در علم سیاست…………………………………………………………………………………… 13

 

فصل دوم . كارآمدی نظام سیاسی………………………………………………………………………………… 15

 

 

1. مفهوم نظام سیاسی………………………………………………………………………………………………. 15

 

1. روش تحلیل سیستم ها…………………………………………………………………………………………. 16

 

1. 2. ورودی نظام ………………………………………………………………………………………………… 17

 

1. 1. 2. تقاضاها…………………………………………………………………………………………………… 17

 

1. 1. 2. حمایت ها……………………………………………………………………………………………….. 17

 

1. 2. 1. 2. كم و كیف داده ها…………………………………………………………………………………. 18

 

1. 2. 1. 2. فرآیند سیاسی كردن……………………………………………………………………………….. 19

 

1. 2. فرآیند تبدیل …………………………………………………………………………………………………. 20

 

1. 2. خروجی ها …………………………………………………………………………………………………… 20

 

1. 2. وضعیت محیط ………………………………………………………………………………………………. 20

 

1. 2. نتایج …………………………………………………………………………………………………………… 20

 

1. 2. بازخورد ………………………………………………………………………………………………………. 20

 

فصل سوم. تحلیل كارآیی و كاركردهای نظام سیاسی………………………………………………………… 22

 

 

1. كارویژه تبدیل و استحاله……………………………………………………………………………………….. 22

 

1. كارویژه تطابق به صیانت و سازگاری……………………………………………………………………….. 23

 

1. كارویژه های قابلیتی…………………………………………………………………………………………….. 23

 

فصل چهارم. عناصر کارآمدی نظام سیاسی…………………………………………………………………….. 25

 

 

1. نقش اهداف در تعیین کارآمدی یک نظام…………………………………………………………………… 26

 

1. نقش امکانات در تعیین کارآمدی یک نظام…………………………………………………………………. 27

 

1. 2. امکانات مادی………………………………………………………………………………………………… 27

 

2 . 2 . امکانات کیفی و معنوی…………………………………………………………………………………… 28

 

 

3. نقش موانع در تعیین کارآمدی یک نظام…………………………………………………………………….. 28

 

۱. 3 . موانع داخلی………………………………………………………………………………………………….. 28

 

 

2. 3. موانع خارجی…………………………………………………………………………………………………. 29

 

فصل پنجم. نکات تکمیلی در شناخت کارآمدی………………………………………………………………. 29

 

 

1. نسبی بودن کارآمدی…………………………………………………………………………………………….. 29

 

1. نقش مراحل در کارآمدی………………………………………………………………………………………. 30

 

1. نقش اجزاء یک سیستم در کارآمدی…………………………………………………………………………. 30

 

1. حکومت کارپرداز یا برنامه دار……………………………………………………………………………….. 31

 

5 . مردم و كارآمدی نظام سیاسی………………………………………………………………………………… 32

 

فصل ششم. جایگاه کارآمدی در نظام های سیاسی…………………………………………………………… 32

 

 

 

1. اثبات صحت و اتقان یك ایدئولوژی………………………………………………………………………… 34

 

1. رابطه كارآمدی و مشروعیت…………………………………………………………………………………… 34

 

2-1. تعریف مشروعیت ………………………………………………………………………………………….. 34

 

1 . 2 .1. انواع مشروعیت…………………………………………………………………………………………. 35

 

2-2. رابطه كارآمدی و مشروعیت………………………………………………………………………………. 37

 

 

3. كارآمدی و اعتماد سیاسی………………………………………………………………………………………. 42

 

3. كارآمدی و اقتدار ملی…………………………………………………………………………………………… 42

 

4-1. تعریف اقتدار…………………………………………………………………………………………………. 42

 

4-2. رابطه كارآمدی و اقتدار ملی……………………………………………………………………………….. 43

 

 

5. كارآمدی و توسعه……………………………………………………………………………………………….. 44

 

5-1. رابطه كارآمدی و توسعه……………………………………………………………………………………. 44

 

 

6. كارآمدی در انقلاب ها………………………………………………………………………………………….. 45

 

6-1. تعریف انقلاب……………………………………………………………………………………………….. 45

 

6-2. رابطه انقلاب با نظام سیاسی……………………………………………………………………………….. 46

 

فصل هفتم. پیامدهای ناکارآمدی………………………………………………………………………………….. 46

 

بحران های ناشی از ناكارآمدی……………………………………………………………………………………. 47

 

 

1. بحران هویت …………………………………………………………………………………………………….. 47

 

1. بحران مشروعیت ……………………………………………………………………………………………….. 48

 

1. بحران توزیع ……………………………………………………………………………………………………… 49

 

1. بحران مشاركت …………………………………………………………………………………………………. 49

 

1. بحران نفوذ ……………………………………………………………………………………………………….. 51

 

1. بحران یكپارچگی و ادغام …………………………………………………………………………………….. 52

 

فصل هشتم. شاخصه های کارآمدی……………………………………………………………………………… 53

 

بخش دوم ( اصول اندیشه سیاسی بنیانگذار جمهوری اسلامی)

 

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………….. 57

 

فصل یکم. روش شناسی اندیشه سیاسی بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران………………………………. 59

 

 

1. روش تحلیل سیستمی…………………………………………………………………………………………… 60

 

1. روش بحران……………………………………………………………………………………………………… 61

 

1. روش مفهومی…………………………………………………………………………………………………….. 62

 

1. روش تحلیل گفتمانی…………………………………………………………………………………………… 64

 

1. روش راهبردی……………………………………………………………………………………………………. 67

 

1. روش میان رشته ای……………………………………………………………………………………………… 68

 

فصل دوم. زندگینامه علمی – سیاسی  بنیانگذار جمهوری اسلامی………………………………………… 69

 

 

1. تحولات دوران کودکی و نوجوانی (1300-1281) …………………………………………………… 69

 

1. تحولات دوران تحصیل (1339-1300) ………………………………………………………………… 71

 

1. 2 .آثار علمی……………………………………………………………………………………………………… 71

 

2 . 2. پیامدهای جنبش مشروطه…………………………………………………………………………………. 73

 

3 . 2. به قدرت  رسیدن رضا خان …………………………………………………………………………….. 74

 

 

4. 2. حکومت محمدرضا شاه…………………………………………………………………………………….. 75

 

4. تحولات دوران مرجعیت دینی (1357- 1339) ………………………………………………………. 78

 

1-3.جهت گیری های امام در سال های 1339 تا 1343………………………………………………… 79

 

2-3. جهت گیری های امام در سال های 1343 تا 1356……………………………………………….. 82

 

3-3. جهت گیری های امام در سال های 1356 تا 1357……………………………………………….. 85

 

 

4. تحولات دوران رهبری نظام سیاسی (1368- 1357) ………………………………………………… 87

 

فصل سوم؛ بنیادهای نظری اندیشه سیاسی بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران…………………………….. 88

 

 

1. مبانی فلسفی؛ معرفت شناسی و هستی شناسی……………………………………………………………. 89

 

1. مبانی انسان‏شناسی و جامعه‏شناسی…………………………………………………………………………… 90

 

1. مبانی کلامی و اعتقادی…………………………………………………………………………………………. 93

 

1. مبانی فقهی – اصولی…………………………………………………………………………………………… 94

 

فصل چهارم؛ اصول اندیشه سیاسی بنیانگذار جمهوری اسلامی…………………………………………….. 98

 

 

1. ضرورت بر پایی حکومت……………………………………………………………………………………… 99

 

1. ماهیت حکومت………………………………………………………………………………………………….. 99

 

1. ابزاری بودن حکومت برای تحقق ارزش های اسلامی…………………………………………………… 100

 

1. ضرورت تشکیل حکومت اسلامی در عصر غیبت………………………………………………………… 100

 

1. ضرورت حفظ نظام اسلامی…………………………………………………………………………………… 101

 

1. جایگاه مردم در حکومت اسلامی…………………………………………………………………………….. 102

 

1. اختیارت حاکم اسلامی………………………………………………………………………………………….. 102

 

1. انعطاف پذیری و تدریجی بودن………………………………………………………………………………. 103

 

نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………. 104

 

بخش سوم (کارآمدی سیاسی و تکلیف گرایی در اندیشه بنیانگذار جمهوری اسلامی)

 

مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………. 108

 

فصل یکم. بررسی کارآمدی سیاسی از منظر بنیانگذار جمهوری اسلامی ………………………….. 108

 

 

1. اهداف حکومت………………………………………………………………………………………………….. 109

 

1. 1 . اهداف غایی…………………………………………………………………………………………………. 110

 

1. 1. اهداف متوسط………………………………………………………………………………………………… 111

 

1. 2 . 1. تعلیم و تربیت…………………………………………………………………………………………… 111

 

1. 2 . 1. آزادی……………………………………………………………………………………………………… 112

 

1. 2 . 1.حاكمیت قانون اسلام…………………………………………………………………………………… 113

 

1. 2 . 1. عدالت، امنیت و رفاه………………………………………………………………………………….. 114

 

1 . 4. 2 . 1. برقراری عدالت هدف ارسال پیامبران…………………………………………………………. 114

 

2 . 4. 2 . 1. عدالت، امری فطری و عقلانی…………………………………………………………………. 114

 

3 . 4. 2 . 1. عدالت صفت الهی است و احکام اسلام نیز مبتنی بر آن…………………………………. 114

 

4 . 4. 2 . 1. عدالت، ارزشی برتر و تغییر نا پذیر و شاخص حکومت اسلامی………………………. 114

 

5 . 4. 2 . 1. اجرای عدالت، زمینه ساز توسعه معنوی و ایجاد محیط امن……………………………… 115

 

6 . 4. 2 . 1. اجرای عدالت، تکلیفی انسانی و دینی……………………………………………………….. 115

 

 

5. 2 . 1. استقلال و خودکفایی………………………………………………………………………………….. 117

 

5. امکانات کارآمدی………………………………………………………………………………………………… 118

 

1 . 2 . اصول…………………………………………………………………………………………………………. 118

 

 

1. 1. 2 . مشروعیت الهی…………………………………………………………………………………………. 119

 

1. 1. 2 . مبانی اعتقادی و فقهی…………………………………………………………………………………. 119

 

1. 1. 2 . رعایت مصلحت عمومی……………………………………………………………………………… 120

 

1. 1. 2 .توجه به مقتضیات زمان و مکان………………………………………………………………………. 121

 

1. 1. 2 . مردمسالاری دینی………………………………………………………………………………………. 122

 

1. 1. 2 . خدمتگزاری……………………………………………………………………………………………… 122

 

2 . 2 . ابزار…………………………………………………………………………………………………………… 123

 

 

1. 2. 2 . نظارت و کنترل همگانی………………………………………………………………………………. 123

 

1. 2. 2 . نیروی انسانی متعهد و متخصص……………………………………………………………………. 124

 

1. 2. 2 . مشارکت و همکاری…………………………………………………………………………………… 125

 

1. 2. 2 . قواعد و مقررات مناسب………………………………………………………………………………. 125

 

1. 2. 2 . حسن تدبیر و مدیریت………………………………………………………………………………… 126

 

1. 2. 2 . جلب اعتماد و رضایت مردم………………………………………………………………………… 126

 

1. موانع کارآمدی سیاسی………………………………………………………………………………………….. 127

 

1 . 3. انحراف از ارزش های اسلامی…………………………………………………………………………… 128

 

2 . 3.انحراف فکری، مفاسد اخلاقی و سیاسی……………………………………………………………….. 128

 

3 . 3.  تجمل پرستی، اسراف و کاغذبازی در ادارات………………………………………………………. 128

 

4 . 3. جدایی دولت ها از مردم و انزوای روحانیت………………………………………………………… 129

 

5 . 3. سختگیری و فشار بر مردم……………………………………………………………………………….. 129

 

6 . 3.  رابطه سالاری……………………………………………………………………………………………….. 130

 

7 . 3. دولت فراگیر و تداخل مسئولیت ها……………………………………………………………………. 130

 

8 . 3. غفلت از اصلاحات………………………………………………………………………………………… 130

 

9 . 3. اختلاف و قانونگریزی…………………………………………………………………………………….. 130

 

10 . 3. وابستگی و پذیرش سلطه بیگانگان…………………………………………………………………… 131

 

جمع بندی…………………………………………………………………………………………………………….. 131

 

فصل دوم. تکلیف گرایی از دیدگاه بنیانگذار جمهوری اسلامی ………………………………………. 133

 

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………….. 133

 

 

1. مفهوم تکلیف مداری……………………………………………………………………………………………. 133

 

1. 1. تعریف لفوی تکلیف………………………………………………………………………………………… 133

 

1. 1. تکلیف از نظر اصطلاحی…………………………………………………………………………………… 134

 

1. 1. تکلیف در ادبیات لاتین…………………………………………………………………………………… 134

 

1. 1. تکلیف گرایی کانت…………………………………………………………………………………………. 135

 

1. 1. جمع بندی ……………………………………………………………………………………………………. 136

 

1. چیستی تکلیف و تکلیف گرایی………………………………………………………………………………. 137

 

1. 2. انگیزه های سیاست ورزان…………………………………………………………………………………. 137

 

1. 1 . 2. پاسخ به غرایز طبیعی …………………………………………………………………………………. 137

 

1. 1 . 2. تأمین نیازهای انسانی………………………………………………………………………………….. 138

 

1. 1 . 2. وظیفه الهی و دینی ……………………………………………………………………………………. 139

 

1. 3. 1 . 2.جمع بندی …………………………………………………………………………………………… 140

 

1. تکلیف گرایی درآموزه های اسلامی ………………………………………………………………………… 141

 

1 . 3. تکلیف گرایی در قرآن …………………………………………………………………………………… 141

 

2 . 3 .تکلیف گرایی در سیره و سنت معصومین(ع) ……………………………………………………….. 143

 

 

4. تبیین مفهوم تکلیف گرایی از دیدگاه بنیانگذار جمهوری اسلامی………………………………………. 144

 

4. متعلق تکلیف از دیدگاه بنیانگذار جمهوری اسلامی………………………………………………………. 147

 

4. انواع تکلیف از دیدگاه بنیانگذار جمهوری اسلامی……………………………………………………….. 149

 

1 . 6. تكلیف الهی و شرعی……………………………………………………………………………………… 150

 

2 . 6. تكلیف عقلی و وجدانی…………………………………………………………………………………… 150

 

2 . 6. تكلیف ملی، اجتماعی و عمومی ……………………………………………………………………….. 150

 

 

7. مراحل تکلیف گرایی……………………………………………………………………………………………. 151

 

1 . 7. تكلیف شناسی………………………………………………………………………………………………. 151

 

2 . 7. عمل به تكلیف………………………………………………………………………………………………. 151

 

3 . 7. انگیزه الهی در انجام تكلیف……………………………………………………………………………… 151

 

 

8. شاخصه های تکلیف گرایی…………………………………………………………………………………… 151

 

8. تکلیف گرایی در سیره سیاسی بنیانگذار جمهوری اسلامی……………………………………………… 152

 

1 . 9. تكلیف گرایی در قیام……………………………………………………………………………………… 152

 

2 . 9. تکلیف گرایی در حفظ اسلام……………………………………………………………………………. 152

 

3 . 9. تکلیف گرایی در نهضت انقلاب اسلامی……………………………………………………………… 152

 

 

4. 9. تکلیف گرایی در تشکیل حکومت دینی………………………………………………………………. 153

 

5 . 9. تکلیف گرایی در ولایت فقیه……………………………………………………………………………. 153

 

6 . 9. تکلیف گرایی در دفاع مقدس…………………………………………………………………………… 154

 

7 . 9. تکلیف گرایی در برنامه ریزی مدبرانه………………………………………………………………….. 154

 

8 . 9. تکلیف گرایی در حفظ نظام اسلامی…………………………………………………………………… 155

 

9 . 9. تکلیف گرائی در تأمین مصالح کشور………………………………………………………………….. 155

 

10 . 9. تکلیف گرایی در دفاع از سرزمینهای اسلامی………………………………………………………. 156

 

11 . 9. تکلیف گرایی در تشکیل هسته های حزب الله…………………………………………………….. 156

 

12 . 9. تکلیف گرایی در صدور انقلاب و سیاست خارجی……………………………………………… 157

 

13 . 9. مامور به وظیفه نه نتیجه…………………………………………………………………………………. 158

 

 

10. آثار و نتایج دیدگاه تکلیف گرایانه…………………………………………………………………………. 159

 

10. 10. اطمینان و آرامش روحی…………………………………………………………………………………. 160

 

10. 10 . احساس پیروزی در همه حالات……………………………………………………………………… 160

 

10. 10 . استقبال از خطر و عدم توجه به میزان کامیابی……………………………………………………… 160

 

10. 10 . قاطعیت و طرد مسامحه…………………………………………………………………………………. 161

 

10. 10 . جدیت بیشتر در انجام وظیفه………………………………………………………………………….. 162

 

10. 10 . شرعی شدن همه رفتارهای سیاسی…………………………………………………………………… 162

 

10. 10 . اهتمام به احکام شرعی در عرصه اجتماع……………………………………………………………. 163

 

10. جمع بندی………………………………………………………………………………………………………. 163

 

بخش چهارم(مقایسه کارآمدی سیاسی در اندیشه بنیانگذار جمهوری اسلامی با سایر نظریات)

 

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………….. 166

 

فصل یکم. مروری بر نظریه های کارآمدی……………………………………………………………………… 167

 

 

1. نظریه توفیق……………………………………………………………………………………………………….. 167

 

1. 1. نقد و بررسی ………………………………………………………………………………………………… 168

 

1. نظریه سیستم …………………………………………………………………………………………………….. 168

 

1. 2. نقد و بررسی ………………………………………………………………………………………………… 169

 

1. نظریه رضایت مردم …………………………………………………………………………………………….. 169

 

1. 3. نقد و بررسی ………………………………………………………………………………………………… 169

 

1. نظریه تكلیف ‌مداری …………………………………………………………………………………………… 170

 

1. 4. نقد و بررسی ………………………………………………………………………………………………… 170

 

. نظریه عملی كارآمدی ……………………………………………………………………………………………. 171

 

 

1. 5 . نقد و بررسی ……………………………………………………………………………………………… 171

 

فصل دوم. تطبیق نظریه های کارآمدی با دیدگاههای بنیانگذار جمهوری اسلامی …………………….. 172

 

 

1. نظریه ترکیبی با محوریت انجام تکلیف ……………………………………………………………………. 172

 

1. 1. تکلیف محوری ……………………………………………………………………………………………… 172

 

1. 1. جامعیت؛ ……………………………………………………………………………………………………… 173

 

1. 1. ارتقاء سطح کارآمدی؛ …………………………………………………………………………………….. 174

 

فصل سوم. کاربرد نظریه سیستمی در تکلیف گرایی…………………………………………………………. 176

 

 

1. مشروعیت…………………………………………………………………………………………………………. 177

 

1. کارویژه های نظام سیاسی……………………………………………………………………………………… 178

 

1 .2 . كارآیی نظارت………………………………………………………………………………………………. 179

 

2 .2 . كارآیی استخراجی…………………………………………………………………………………………. 180

 

3 .2 . كارآیی توزیعی……………………………………………………………………………………………… 181

 

4 .2 . كارآیی پاسخگویی ………………………………………………………………………………………… 181

 

5 .2 . كارآیی نمادین و سمبلیک ………………………………………………………………………………. 182

 

 

3. ورودی ها (مشارکت مردمی) ……………………………………………………………………………….. 183

 

3. 3. بیان تقاضا ها و منافع ……………………………………………………………………………………… 183

 

2 . 3. تألیف منافع و خواسته ها ……………………………………………………………………………….. 183

 

یکم. نقش مردم در مقبولیت و مشروعیت جامعه شناختی …………………………………………………. 184

 

دوم. نقش مردم در کارآمدی انقلاب و نظام اسلامی ……………………………………………………….. 185

 

1.انتخابات و تعیین نوع نظام، رهبران و کارگزاران …………………………………………………………. 185

 

 

2. نظارت بر مسئولین نهادهای حکومتی، انتقاد سازنده، تذکر و برخورد با تخلفات ………………… 185

 

2. حفاظت و پاسداری از نظام اسلامی ………………………………………………………………………… 185

 

2. تلاش برای تحقق اهداف …………………………………………………………………………………….. 186

 

2. تأمین امنیت ……………………………………………………………………………………………………… 186

 

2. مشارکت اقتصادی ……………………………………………………………………………………………… 186

 

4.خروجی ها (قوای سه گانه) …………………………………………………………………………………… 187

 

 

1. 4. قانونگذاری ( قوه مقننه) …………………………………………………………………………………… 188

 

1 . 1. 4 . کارکرد قانونگذاری…………………………………………………………………………………… 188

 

 

2. 1 . 4 . کارکرد نظارتی………………………………………………………………………………………… 189

 

2 . 4.  اجرای قوانین ( قوه مجریه) ……………………………………………………………………………. 190

 

 

1. 2 . 4 . ویژگی های دولتمردان کارآمد …………………………………………………………………… 191

 

1. 2 . 4 . وظایف و کارکردها …………………………………………………………………………………. 192

 

3 . 4 . ضمانت اجرای قوانین(قوه قضائیه) …………………………………………………………………… 193

 

 

1. 3 . 4. انتظارات از قوه قضائیه ………………………………………………………………………………. 194

 

1. 4 . جمع بندی ………………………………………………………………………………………………….. 195

 

فصل چهارم. شاخصه های کارآمدی سیاسی بر اساس نظریه تکلیف گرایی …………………………… 197

 

 

1. مرحله تشخیص تکلیف ………………………………………………………………………………………. 197

 

1 .1. اهمیت دادن به اطلاعات ………………………………………………………………………………….. 197

 

 

2. 1 . اهتمام به کارشناسی ………………………………………………………………………………………. 198

 

2. 1. تدوین استراتژی کلان …………………………………………………………………………………….. 198

 

2. 1. اهتمام به برنامه ریزی ……………………………………………………………………………………… 198

 

2. 1. ایجاد نظام تصمیم سازی …………………………………………………………………………………. 198

 

2. 1. رعایت دو اصل اساسی …………………………………………………………………………………… 198

 

2. در مرحله انجام تکلیف ……………………………………………………………………………………….. 198

 

2. 2 . ایجاد ساز و کار مناسب ………………………………………………………………………………… 198

 

2. 2. استفاده متناسب و متوازن …………………………………………………………………………………. 198

 

2. 2. احراز ابتکار عمل …………………………………………………………………………………………… 198

 

2. 2. مواجهه جدی ……………………………………………………………………………………………….. 198

 

2. 2. تلاش و تدبیر ……………………………………………………………………………………………….. 197

 

2. 2. توجه مستمر به غایت تربیتی …………………………………………………………………………….. 199

 

سایر شاخصه های كارآمدی نظام اسلامی از منظر تکلیف گرایی ………………………………………… 199

 

نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………………………… 199

 

بخش پنجم (نتیجه گیری و راهکارهای پیشنهادی)

 

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………….. 203

 

فصل اول. تأثیرات تکلیف گرایی بر کارآمدی سیاسی ……………………………………………………… 210

 

 

1. مشروعیت نظام سیاسی ……………………………………………………………………………………….. 211

 

1. انگیزه …………………………………………………………………………………………………………….. 212

 

1. اهداف …………………………………………………………………………………………………………….. 212

 

1. برنامه ریزی ……………………………………………………………………………………………………… 213

 

1. سعی و تلاش عملی……………………………………………………………………………………………. 213

 

فصل دوم. راهکارهای پیشنهادی…………………………………………………………………………………. 216

 

 

1. در مرحله تبدیل………………………………………………………………………………………………….. 217

 

1. 1. دریافت و انتقال اطلاعات. ……………………………………………………………………………… 217

 

1. 1. تحلیل اطلاعات …………………………………………………………………………………………….. 217

 

1. 1. تدوین سیاست ها و استراتژی های کلان …………………………………………………………….. 217

 

1. در مرحله تطبیق …………………………………………………………………………………………………. 218

 

1. 2. شناخت دقیق تر محیط داخلی و بین اللمللی ……………………………………………………….. 218

 

1. 2. آسیب شناسی نظام ………………………………………………………………………………………… 218

 

3 . 2. گسترش راهکارهای نظارتی  ……………………………………………………………………………. 218

 

 

4. 2. برخورد قاطع با تخلفات ………………………………………………………………………………….. 218

 

4. 2. نهادینه سازی فرهنگ پاسخگویی ………………………………………………………………………. 218

 

4. 2. روزآمد کردن شیوه ها …………………………………………………………………………………….. 218

 

4. در مرحله تطابق …………………………………………………………………………………………………. 218

 

4. 3. معرفی صحیح کارآمدی نظام اسلامی ………………………………………………………………….. 218

 

4. 3. ایجاد همگرایی ……………………………………………………………………………………………… 219

 

4. 3. پرهیز از عوامل تنش زا ……………………………………………………………………………………. 219

 

4. 3. استفاده از فرصت ها ………………………………………………………………………………………. 219

 

فهرست منابع ………………………………………………………………………………………………………… 220

 

مقدمه)  طرح تحقیق)

 

 

 

 

1. طرح مساله ، بیان هدف و ضرورت آن

 

یکی از مهمترین مسائل نظامهای سیاسی و انقلاب ها، موضوع کارآمدی سیاسی و موفقیت در دستیابی به اهداف است که ارتباط مستقیمی با بهبود کل نظام اجتماعی، توسعه کشور، جلب اعتماد مردم، افزایش مشروعیت و تداوم حکومت ها دارد. از گذشته های دور، متفکران و اندیشه ورزان جامعه بشری در کنار بررسی انواع نظام های سیاسی و حقانیت آنها، چگونگی تحقق کارویژه های نظام سیاسی در جهت تحقق اهداف، تأمین نیازها و خواسته های مردم را مد نظر داشته اند. امروزه این موضوع یکی از کانون های مباحث سیاسی  بوده و روز به روز بر اهمیت آن افزوده می شود. در دوران جدید به علت گستردگی و عمق تأثیرات نظام سیاسی بر سرشت و سرنوشت جامعه و وابستگی شدید و اجتناب ناپذیر سعادت، رفاه و امنیت امروز و فردای اقشار و آحاد جامعه به نوع ساختار و شیوه های حکومتی، این موضوع از جایگاه ویژه ای برخوردار است. از این رو پیرامون ماهیت کارآمدی سیاسی، عوامل تأثیر گذار بر آن، میزان ارتباط و نحوه تأثیرگذاری آن بر سایر موضوعات سیاسی و چگونگی ارزیابی و سنجش آن، دیدگاههای مختلفی در میان اندیشمندان سیاسی وجود داشته و رهیافت های متنوعی – نظیر «تئوری سیستمی»، «تئوری توفیق»، «تئوری رضایت مردم»، «تئوری انجام تکلیف»- ارائه گردیده است.

 

امروزه پس از گذشت سه دهه از پیروزی انقلاب اسلامی، نظام جمهوری اسلامی با چالش کارآمدی سیاسی مواجه و یكی از سؤالات اساسی مطرح در میان نخبگان داخلی و خارجی، بحث كارآمدی نظام سیاسی اسلام می باشد. بی‌تردید میان صحت و اتقان یك اندیشه سیاسی و كارایی و توانایی نظام سیاسی برآمده از آن در پاسخگویی به مسائل و مشكلات جامعه و تحقق اهداف خویش، رابطه مستقیمی برقرار است. و در کارآمدی نظام های سیاسی لازم است مبانی نظری و اندیشه ای بوجود آورنده آن و سازوکارهای تحقق اهداف، مورد کنکاش و دقت نظر قرار گیرد.

 

در بررسی اندیشه سیاسی بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، با اصل تکلیف گرایی و عمل بر اساس وظیفه شرعی مواجه می باشیم که در مواضع و تصمیم گیری های متعدد خویش از زمان شروع نهضت انقلابی خویش تا فرایندهای مختلف انقلاب و نظام جمهوری اسلامی، همواره بر رعایت این اصل تأکید داشته و تصریح کرده‌اند که تمامی رفتارهای ایشان بر اساس عمل به تکلیف بوده است: « ما بنا داریم به تکلیف عمل کنیم»(صحیفه نور، 1383، ج 6: 220).

 

به همین دلیل در این پژوهش تلاش می شود با بررسی و تحلیل محتوای آثار و اندیشه های امام خمینی (ره) به عنوان بنیانگذار و طراح نظام جمهوری اسلامی، كارآمدی حكومت از دیدگاه ایشان و سازوکار تحقق آن خصوصاً از جنبه تکلیف گرایی مورد کنکاش و دقت نظر قرار گیرد. در این راستا ضمن توضیح و تحلیل «كارآمدی سیاسی» و نظریه های مربوطه به بیان مبانی اندیشه سیاسی بنیانگذار جمهوری اسلامی پیرامون مکانیسم تحقق کارآمدی سیاسی در حكومت اسلامی، و ارتباط تکلیف گرایی با کارآمدی سیاسی از دیدگاه ایشان می پردازیم.

 

 

 

 

2. پرسش های پژوهش

 

1-7-مدل و روش تحقیق………………………………………………………………………………………….6

 

1-8-تعریف مفاهیم …………………………………………………………………………………………………7

 

1-9-روش گردآوری اطلاعات ……………………………………………………………………………….13

 

1-10-روش تجزیه و تحلیل اطلاعات ……………………………………………………………………..13

 

1-11-متغیرها ……………………………………………………………………………………………………….13

 

1-12-پیشینه و ادبیات تحقیق …………………………………………………………………………………13

 

1-13-سازماندهی تحقیق ……………………………………………………………………………………….18

 

فصل دوم : مطالعات نظری تحقیق …………………………………………………………………………19

 

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………….20

 

2-1-مبانی نظری وچارچوب تحقیق؛ رئالیسم…………………………………………………………….21

 

2-2-مؤلفه های کلیدی رئالیسم………………………………………………………………………………..23

 

2-3-انواع تصاویر رئالیسم ……………………………………………………………………………………..26

 

2-4-رئالیسم و فناوری هسته ای………………………………………………………………………………29

 

2-5-نظریه رئالیسم و تحریم اقتصادی………………………………………………………………………42

 

2-6-بررسی جنبه های مختلف امنیت انرژی………………………………………………………………49

 

فصل سوم: شرایط حاکم برساختار انرژی اتحادیه اروپا,مناسبات ایران بااین اتحادیه….62

 

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………….63

 

3-1-وضعیت ذخائر، تولید، مصرف و واردات نفت خام و گاز طبیعی اتحادیه اروپا………..65

 

آآآ3-2 -مناسبات انرژی اتحادیه اروپا با جمهوری اسلامی ایران  ……………………………………..79

 

3-2-1- پیشینه روابط اتحادیه اروپا و ایران ……………………………………………………………….79

 

3-2-2-روابط تجاری-انرژی اتحادیه اروپا و ایران …………………………………………………….84

 

فصل چهارم : تحریم های نفتی علیه جمهوری اسلامی ایران ……………………………………….92

 

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………….93

 

4-1- بررسی کلی تحریم های نفتی علیه ایران…………………………………………………………..94

 

4-2- تحریم های  اروپا علیه جمهوری اسلامی ایران ……………………………………………….101

 

4-3- تأثیر تحریم های نفتی بر مناسبات انرژی ایران و اروپا……………………………………..107

 

4-4- چالش های تحریم نفتی ایران برای اتحادیه اروپا……………………………………………..110

 

فصل پنجم:سیاست های اتحادیه اروپا در راستای تأمین انرژی مورد نیاز خود………………119

 

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….120

 

5-1-تأمین امنیت عرضه انرژی و چالش های آن………………………………………………………122

 

5-2-برنامه های کوتاه مدت…………………………………………………………………………………..133

 

5-2-1- تنوع بخشیدن به منابع عرضه انرژی……………………………………………………………133

 

5-2-2- مدیریت تقاضا…………………………………………………………………………………………140

 

5-2-3- امنیت تقاضای انرژی………………………………………………………………………………..140

 

5-2-4- ایجاد ثبات در کشورهای صادرکننده انرژی…………………………………………………141

 

5-2-5- گفتگوی جامع میان تولید كنندگان انرژی……………………………………………………142

 

5-2-6- مذاکرات با ایران……………………………………………………………………………………..143

 

5-3-برنامه های میان مدت……………………………………………………………………………………149

 

5-3-1- تنوع بخشیدن به منابع عرضه انرژی……………………………………………………………150

 

5-3-2-تنوع بخشیدن به منابع(نوع) انرژی با تکیه بر حفظ محیط زیست……………………151

 

5-3-3-رقابت پذیری انرژی………………………………………………………………………………….153

 

5-3-4- هماهنگی بین اعضای اتحادیه اروپا برای اتخاذ سیاست های مشترک……………..154

 

5-3-5- بهبود و توسعه بخشندن به شبکه های انتقال وتوزیع انرژی‌…………………………..155

 

نتیجه­گیری ………………………………………………………………………………………………………….157

 

منابع و مآخذ ……………………………………………………………………………………………………….164

 

 

 

 

 

مقدمه :

 

از ابتدای مطرح شدن موضوع هسته ای ج.ا.ایران در سال 2003،قدرت های بزرگ به صورت فردی یا در قالب گروه بندی های مختلف اصلی ترین بازیگران تأثیرگذار بر این موضوع بوده اند. اگرچه اتحادیه اروپا که یکی از بازیگران تأثیر گذار در این عرصه بوده و به دلایل مختلف از اعمال تحریم ها بر کشورمان حمایت کرده است ، اما از یک جانبه گرایی و به خصوص دکترین بازدارنده آمریکایی ها نگران است و این نگرانی ناشی از آن است که آمریکا به نام مقابله با تروریسم و کشورهای خودسر ، شورای امنیت سازمان ملل وناتو را نادیده می گیرد.

 

اروپائیان همواره به دنبال آن هستند ضمن مقابله با یکجانبه گرایی آمریکائی ها ، وضعیت چند جانبه گرایی را درنظام بین الملل ایجاد نمایند.و در این بین ایران به نقطه ای هویت بخشی برای اروپائیان تبدیل شده است. هرچند این به آن معنی نیست که اروپائیان نگرانی های آمریکا در مورد ایران را درک نمی کنند و ضد آمریکا هستند ، بلکه مسئله آنها مخالفت با یک جانبه گرایی آمریکا است.

 

اگرچه اتحادیه اروپا ، ایالات متحده را در اعمال تحریم ها بر علیه ایران همراهی نمود اما با عنایت به این که تحریم های اعمالی بر جمهوری اسلامی به نوعی بر جوامع اروپایی و اقتصاد کشورهای حوزه اتحادیه اروپا تأثیر گذاری مستقیم داشته است و با توجه به اهمیت انرژی و امنیت عرضه نفت و گاز برای اتحادیه اروپا،این پژوهش تلاش دارد سیاست های این اتحادیه را در راستای تأمین انرژی مورد نیازخود، در چهارچوب تأمین عرضه انرژی، برنامه های کوتاه و میان مدت برای رسیدن به نتایج مطلوب را در پنج فصل شامل:کلیات تحقیق در فصل اول، چارچوب تحقیق درفصل دوم ، شرایط حاکم بر ساختار انرژی اتحادیه اروپا و مناسبات ایران با این اتحادیه در فصل سوم ، تحریم های نفتی علیه جمهوری اسلامی ایران فصل چهارم و سیاست های اتحادیه اروپا برای تأمین انرژی مورد نیاز خود در فصل پنجم مورد بررسی قرار دهد.

 

فهرست مطالب

 

 

عنوان                                                                                                       صفحه

 

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………1

 

فصل اول : کلیات تحقیق ………………………………………………………………………………………..2

 

1-1-بیان مسأله تحقیق …………………………………………………………………………………………….3

 

1-2-اهمیت موضوع تحقیق و انگیزه انتخاب آن…………………………………………………………..4

 

1-3-هدف های تحقیق …………………………………………………………………………………………….5

 

1-4-سؤالات تحقیق…………………………………………………………………………………………………5

 

1-5-فرضیه های تحقیق…………………………………………………………………………………………….5

 

1-6-قلمرو تحقیق …………………………………………………………………………………………………..6

 

1-7-مدل و روش تحقیق………………………………………………………………………………………….6

 

1-8-تعریف مفاهیم …………………………………………………………………………………………………7

 

1-9-روش گردآوری اطلاعات ……………………………………………………………………………….13

 

1-10-روش تجزیه و تحلیل اطلاعات ……………………………………………………………………..13

 

1-11-متغیرها ……………………………………………………………………………………………………….13

 

1-12-پیشینه و ادبیات تحقیق …………………………………………………………………………………13

 

1-13-سازماندهی تحقیق ……………………………………………………………………………………….18

 

فصل دوم : مطالعات نظری تحقیق …………………………………………………………………………19

 

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………….20

 

2-1-مبانی نظری وچارچوب تحقیق؛ رئالیسم…………………………………………………………….21

 

2-2-مؤلفه های کلیدی رئالیسم………………………………………………………………………………..23

 

2-3-انواع تصاویر رئالیسم ……………………………………………………………………………………..26

 

2-4-رئالیسم و فناوری هسته ای………………………………………………………………………………29

 

2-5-نظریه رئالیسم و تحریم اقتصادی………………………………………………………………………42

 

2-6-بررسی جنبه های مختلف امنیت انرژی………………………………………………………………49

 

فصل سوم: شرایط حاکم برساختار انرژی اتحادیه اروپا,مناسبات ایران بااین اتحادیه….62

 

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………….63

 

3-1-وضعیت ذخائر، تولید، مصرف و واردات نفت خام و گاز طبیعی اتحادیه اروپا………..65

 

آآآ3-2 -مناسبات انرژی اتحادیه اروپا با جمهوری اسلامی ایران  ……………………………………..79

 

3-2-1- پیشینه روابط اتحادیه اروپا و ایران ……………………………………………………………….79

 

3-2-2-روابط تجاری-انرژی اتحادیه اروپا و ایران …………………………………………………….84

 

فصل چهارم : تحریم های نفتی علیه جمهوری اسلامی ایران ……………………………………….92

 

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………….93

 

4-1- بررسی کلی تحریم های نفتی علیه ایران…………………………………………………………..94

 

4-2- تحریم های  اروپا علیه جمهوری اسلامی ایران ……………………………………………….101

 

4-3- تأثیر تحریم های نفتی بر مناسبات انرژی ایران و اروپا……………………………………..107

 

4-4- چالش های تحریم نفتی ایران برای اتحادیه اروپا……………………………………………..110

 

فصل پنجم:سیاست های اتحادیه اروپا در راستای تأمین انرژی مورد نیاز خود………………119

 

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….120

 

5-1-تأمین امنیت عرضه انرژی و چالش های آن………………………………………………………122

 

5-2-برنامه های کوتاه مدت…………………………………………………………………………………..133

 

5-2-1- تنوع بخشیدن به منابع عرضه انرژی……………………………………………………………133

 

5-2-2- مدیریت تقاضا…………………………………………………………………………………………140

 

5-2-3- امنیت تقاضای انرژی………………………………………………………………………………..140

 

5-2-4- ایجاد ثبات در کشورهای صادرکننده انرژی…………………………………………………141

 

5-2-5- گفتگوی جامع میان تولید كنندگان انرژی……………………………………………………142

 

9- کاربردهای تحقیق  ……………………………………………………………………………………………………………………. 12

 

10- سازمان دهی تحقیق  ……………………………………………………………………………………………………………….. 13

 

فصل دوم: چارچوب نظری فرهنگ استراتژیک

 

مقدمه: فرهنگ استراتژیک، مفهومی تحول یافته ………………………………………………………………………………. 15

 

تعریف فرهنگ استراتژیک …………………………………………………………………………………………………………….. 15

 

تاریخچه ظهور و تکامل مقوله­ی فرهنگ استراتژیک  …………………………………………………………………………17

 

 

1. دیدگاه های کلاسیک، اهتمام تلویحی به مفهوم فرهنگ استراتژیک ……………………………………………..17

 

1. توجه به فرهنگ استراتژیک در بستر فرهنگ سیاسی ………………………………………………………………. 18

 

1. تکامل فرهنگ استراتژیک در بستر سازه­انگاری ………………………………………………………………………. 20

 

رویکرد شناسی در فرهنگ استراتژیک…………………………………………………………………………………………….. 23

 

 

1. فرهنگ استراتژیک به عنوان عامل تعیین کننده رفتار استراتژیک…………………………………………… 23

 

1. فرهنگ استراتژیک ابزاری برای تثبیت هژمونی…………………………………………………………………… 24

 

1. فرهنگ استراتژیک به عنوان یک متغیر مستقل موثر بر رفتار …………………………………………………25

 

1. فرهنگ استراتژیک بعنوان محدود کننده رفتار ………………………………………………………………….. 26

 

1. فرهنگ جهانی استراتژیک ابزاری برای توفیق بازدارندگی ………………………………………………….. 27

 

1. فرهنگ استراتژیک جهان مجازی ……………………………………………………………………………………. 28

 

تحول در فرهنگ استراتژیک ………………………………………………………………………………………………………….. 28

 

حافظان فرهنگ استراتژیک ……………………………………………………………………………………………………………. 30

 

فرهنگ استراتژیک از منظر دیوید جونز  …………………………………………………………………………………………..32

 

الف. سطح کلان……………………………………………………………………………………………………………………………  32

 

متغیر جغرافیا…………………………………………………………………………………………………………………….. 32

 

ویژگی های قومی – فرهنگی و تاریخی  ………………………………………………………………………………33

 

ب. سطح میانی: ساختارهای سیاسی- اجتماعی و اقتصادی کشور…………………………………………………….  34

 

ج. سطح خرد: فرهنگ سازمان نظامی و رابطه­ی شهروندان با نظامیان  ………………………………………………..34

 

اتاق فکر به مثابه­ی یک نهاد اجتماعی ……………………………………………………………………………………………. 36

 

اثرگذاری اتاق فکرها در فرهنگ استراتژیک ……………………………………………………………………………………..  37

 

فصل سوم. فرهنگ استراتژیک آمریکا و عوامل موثر بر آن از جنگ داخلی(1861) تا پایان قرن بیستم

 

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 39

 

تاریخچه مختصر ایالات متحده  …………………………………………………………………………………………………….. 40

 

اول. جنگ داخلی (1865-1861)  …………………………………………………………………………………………………..41

 

   الف. نکات کلی ……………………………………………………………………………………………………………………….. 41

 

   ب. بررسی متغیرهای موثر بر فرهنگ استراتژیک آمریکا در جنگ داخلی……………………………………….. 42

 

متغیرهای فرهنگی……………………………………………………………………………………………………………. 42

 

بررسی متغیرهای تکنولوژیکی و تسلیحاتی دخیل در جنگ داخلی ……………………………………….. 43

 

بررسی متغیر میزان تلفات انسانی در جنگ داخلی  ……………………………………………………………… 43

 

بررسی متغیر وضعیت صحنه نبرد در جنگ داخلی………………………………………………………………  44

 

دوم. جنگ آمریکا با اسپانیا(1898) ………………………………………………………………………………………………..  44

 

الف. نکات کلی ……………………………………………………………………………………………………………………….  44

 

ب. بررسی متغیرهای موثر بر فرهنگ استراتژیک آمریکا در جنگ با اسپانیا ……………………………………. 45

 

متغیر فرهنگی و ایدوئولوژی ……………………………………………………………………………………………. 45

 

متغیر تکنولوژی و تسلیحاتی  …………………………………………………………………………………………….46

 

سوم. جنگ اول جهانی (1918-1914)…………………………………………………………………………………………..  47

 

  الف. نکات کلی  ……………………………………………………………………………………………………………………….. 47

 

  ب. بررسی متغیرهای موثر بر فرهنگ استراتژیک آمریکا در ورود به جنگ اول جهانی ……………………  48

 

متغیر فرهنگی و ایدوئولوژی ……………………………………………………………………………………………. 48

 

متغیر تکنولوژی و تسلیحاتی  …………………………………………………………………………………………… 49

 

چهارم. ورود ایالات متحده به جنگ دوم جهانی (1945-1939 ) …………………………………………………..   50

 

  الف. نکات کلی ………………………………………………………………………………………………………………………… 50

 

  ب. بررسی متغیرهای موثر بر فرهنگ استراتژیک آمریکا در ورود به جنگ دوم جهانی ………………….   51

 

متغیر فرهنگی و ایدوئولوژی ……………………………………………………………………………………………. 51

 

متغیر تکنولوژی های پیشرفته نظامی  ………………………………………………………………………………… 52

 

متغیر میزان اعزام نیرو و تلفات   ………………………………………………………………………………………..53

 

 

متغیر وضعیت جنگ ……………………………………………………………………………………………………….. 53

 

متغیر هدف  …………………………………………………………………………………………………………………… 53

 

پنجم. نبردهای آمریکا در دوره­ی جنگ سرد …………………………………………………………………………………..  54

 

کلیاتی درباره جنگ سرد………………………………………………………………………………………………………………..   54

 

 

1. جنگ کره ……………………………………………………………………………………………………………………….. 57

 

   الف. نکات کلی …………………………………………………………………………………………………………………  57

 

   ب. بررسی متغیرهای موثر بر فرهنگ استراتژیک آمریکا در جنگ کره ……………………………………. 57

 

متغیر فرهنگی  ……………………………………………………………………………………………………………. 57

 

متغیر تکنولوژی و تسلیحاتی ………………………………………………………………………………………… 58

 

میزان اعزام نیرو و تلفات انسانی …………………………………………………………………………………….59

 

متغیر هدف موثر …………………………………………………………………………………………………………. 59

 

 

2. بحران کوبا ……………………………………………………………………………………………………………………… 60

 

الف. نکات کلی  ……………………………………………………………………………………………………………….. 60

 

   ب. بررسی متغیرهای موثر بر فرهنگ استراتژیک امریکا در بحران کوبا……………………………………. 61

 

متغیر فرهنگی  ……………………………………………………………………………………………………………. 61

 

متغیر تکنولوژی و تسلیحاتی  ……………………………………………………………………………………….. 61

 

 

3. جنگ ویتنام …………………………………………………………………………………………………………………….. 61

 

        الف. نکات کلی…………………………………………………………………………………………………………………   62

 

       ب. بررسی متغیرهای موثر بر فرهنگ استراتژیک آمریکا در جنگ ویتنام ………………………………….  62

 

متغیر فرهنگی  ……………………………………………………………………………………………………………. 62

 

متغیر تکنولوژی و تسلیحات  …………………………………………………………………………………………63

 

متغیر وضعیت صحنه  نبرد …………………………………………………………………………………………… 64

 

ششم. بحران خلیج فارس 1991  …………………………………………………………………………………………………… 64

 

الف. نکات کلی  ………………………………………………………………………………………………………………………….. 64

 

ب.بررسی متغیرهای موثر بر فرهنگ استراتژیک آمریکا در بحران خلیج فارس………………………………….   65

 

متغیر فرهنگی …………………………………………………………………………………………………………….  65

 

متغیر تکنولوژیکی و تسلیحاتی  …………………………………………………………………………………….. 66

 

متغیر صحنه نبرد   ………………………………………………………………………………………………………. 66

 

متغیر هدف…………………………………………………………………………………………………………………. 67

 

هفتم. بحران کوزوو 1996 …………………………………………………………………………………………………………….  67

 

الف. نکات کلی  ………………………………………………………………………………………………………………………….. 67

 

ب. بررسی متغیر های موثر بر فرهنگ استراتژیک آمریکا در بحران کوزوو ……………………………………….. 68

 

متغیر فرهنگی ……………………………………………………………………………………………………………. 68

 

متغیر تکنولوژی و تسلیحاتی و وضعیت صحنه نبرد  ………………………………………………………. 68

 

متغیر هدف ……………………………………………………………………………………………………………….. 68

 

فصل چهارم. مولفه­های سخت­ – نرم افزاری موثر بر فرهنگ استراتژیک آمریکا در فضای بعد از 11 سپتامبر

 

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………………….  71

 

اول. واقعه سپتامبر 2001 ، مقدمه­ای برای تحول فرهنگ استراتژیک امریکا  ………………………………………. 72

 

ابعاد محوری استراتژی کلان آمریکا……………………………………………………………………………………………….. 73

 

تاثیرپذیری از آرمان­های نومحافظه­کارانه  …………………………………………………………………………………… 73

 

تامین امنیت سرزمین اصلی آمریکا در برابر حملات تروریستی  ……………………………………………………. 75

 

تاکید بر چندجانبه گرایی تحت تاثیر باور به جهان تک قطبی ……………………………………………………….. 76

 

بازنگری در ساختار و ماموریت های ارتش با هدف احیای نقش قدرت نظامی ………………………………. 76

 

بازنگری در سیاست منع گسترش سلاح­های کشتار جمعی و فناوری­های پیشرفته  ………………………….. 77

 

ایجاد نظم لیبرال در محیطی بین­المللی، اما بر مبنای روایتی آمریکائی……………………………………………..  77

 

دوم. بررسی عناصر فرهنگ­استراتژیک آمریکا در ارتباط با اقدامات نظامی بعد از 11 سپتامبر……………… 77

 

الف. تهاجم نظامی به افغانستان (2001) و عراق (2003) ……………………………………………………………….  78

 

ویزگی های رفتار نظامی آمریکا در مبارزه با تروریسم ……………………………………………………………………. 79

 

نگاه عملگرا به حقوق بین­الملل……………………………………………………………………………………………….   80

 

یکجانبه گرایی ………………………………………………………………………………………………………………………. 80

 

عملگرایی و استفاده سریعتر از زور  …………………………………………………………………………………………. 80

 

تدوام عملیات جنگی  …………………………………………………………………………………………………………….. 81

 

بازتعریف نقش نیروی نظامی در فرایند دولت – ملت سازی  ………………………………………………………..82

 

ب. تجزیه و تحلیل فرهنگ استراتژیک آمریکا بر مبنای الگوی تحلیلی جونز  …………………………………… 82

 

 

1. سطح کلان ………………………………………………………………………………………………………………………………. 82

 

متغیر جغرافیا………………………………………………………………………………………………………………………….  82

 

متغیر فرهنگی ………………………………………………………………………………………………………………………… 84

 

متغیر تاریخی …………………………………………………………………………………………………………………………. 85

 

 

2. سطح میانی ………………………………………………………………………………………………………………………………. 86

 

اتاقهای فکر Think Tank ……………………………………………………………………………………………………  86

 

3.سطح خرد: فرهنگ سازمان نظامی………………………………………………………………………………………………… 87

 

پایبندی به اصل موفقیت بر مبنای بکارگیری تکنولوژی های پیشرفته نظامی……………………………………  87

 

سند امنیت دفاع  2001 ……………………………………………………………………………………………………  88

 

سند امنیت دفاع2006 ……………………………………………………………………………………………………..   89

 

سند امنیت دفاع 2010 ……………………………………………………………………………………………………..  89