2-5- تعیین پارامترهای فیزیکی نمونه ها 17
2-5-1- مقدمه. 17
2-5-2- شاخص تورم آزاد. 19
2-5-3- تعیین مساحت سطح. 19
2-5-4- تعیین چگالی واقعی و ظاهری.. 20
2-5-5- اندازه گیری اندیس قابلیت خردایش هاردگرو 21
فصل سوم: تئوری فلوتاسیون زغال. 24
3-1- مقدمه. 24
3-2- طبقه بندی.. 24
3-2-1- ساختمان زغال و پدیده زغالی شدن. 24
3-2-2-  گوناگونی زغال. 25
3-2-3- طبقه بندی درجه و رتبه زغال. 25
3-3- پیش فرض های تئوریکی در خصوص فلوتاسیون زغال. 26
3-3-1- تئوری فلوتاسیون. 26
3-3-2-ترمودینامیک… 27
3-3-3- هیدرو دینامیک و سنتیک… 28
3-3-3-1- رخدادهای مورد نیاز برای فلوتاسیون. 29
3-3-3-2- زمان القاء 30
3-3-3-3- احتمال فلوتاسیون و سنتیک های فلوتاسیون. 31
3-3-4- نقش اندازه ذرات در فلوتاسیون. 31
3-3-4-1- تأثیر اندازه ذرات روی ترمودینامیک ها و هیدرودینامیک ها 31
3-3-4-2- تأثیر اندازه ذرات روی بازیابی.. 32
3-3-4-3- رفتار فلوتاسیون برای ابعاد مختلف.. 32
3-3-5- تأثیر اندازه ذرات روی گزینش پذیری.. 34
3-3-5-1- مشکلات فلوتاسیون ذرات ریز. 34
تداخل.. 34
3-4- فلوتاسیون زغال. 35
3-4-1- بازنگری کلی.. 35
3-4-1-1- سنتیک ها – هیدرودینامیک ها 35
3-4-1-2- بازیابی.. 36
3-4-1-3- ترمودینامیک ها 36
3-4-2- تأثیر متغیرهای مرتبط با زغال روی فلوتاسیون. 40
3-4-2-1- خصوصیات فیزیکی وشیمیایی.. 40
3-2-2-1-1- اثرات کلی درجه و رتبه زغال. 41
3-2-2-1-2 -تأثیرات منحصر بفرد پارامترهای درجه و رتبه. 44
3-2-2-2- خصوصیات سطوح. 46
3-2-2-2-1- مشخصات سطح. 46
3-2-2-2-2 اجزاء سطح. 47
3-2-3- تأثیر متغیرهای سیستمی روی قابلیت شناوری.. 47
3-2-3-1- اندازه اجزاء 47
3-2-3-2- واکنشگرها 51
3-2-3-2-1- کف ساز ها 51
3-2-3-2-2- کلکتورها 51
3-2-3-3- چگالی پالپ.. 52
3-2-3-4- سلول همزن و  هوادهی.. 53
3-2-3-5- مشخصات آب و PH.. 53
3-2-4- گزینش پذیری.. 54
فصل چهارم:آزمایشات فلوتاسیون. 58
4-1- مقدمه. 58
4-2- تجهیزات و مواد: 58
4-3- آزمایشهای فلوتاسیون مقدماتی.. 59
4-3-1- فلوتاسیون حجمی: 59
4-3-2- سنتیک های فلوتاسیون: 61
4-4- سنتیک های فلوتاسیون برای سایز بندی های مشخص… 64
4-4-1- آزمایشهای سنتیک آزمایشگاهی.. 64
4-5- بر هم کنش اندازه ها 67
4-6-  نتایج و مباحثه پیرامون آزمایشهای مقدماتی صورت گرفته. 69
4-6-1- نتایج بدست آمده از آزمایشهای مقدماتی حجمی.. 69
4-6-2- تأثیر واکنشگرها 70
4-6-3- تأثیر چگالی پالپ.. 76
4-6-4- تأثیر دبی هوا 77
4-7- نتایج بدست آمده از آزمایشهای سنتیک مقدماتی.. 77
4-8- نتایج مقدماتی بدست آمده 80
فصل پنجم : نتایج آزمایشات سنتیک و مباحثه پیرامون آن. 82
5-1- مقدمه. 82
5-2- آزمایشهای سنتیک فلوتاسیون. 82
5-2-1- بازیابی در مقابل زمان. 82
5-2-1-1- تأثیر تراز واکنشگر. 82
5-2-1-2- تأثیر اندازه ذرات.. 89
5-2-1-3- تأثیر مواد. 91
5-2-1-4- مباحثه. 93
5-2-1-5- وابستگی به ثابت سرعت.. 95
5-2-1-6- تأثیر تراز واکنشگر. 95
5-2-1-7- تأثیر اندازه ذرات.. 98
5-3- فعل و انفعال اندازه ها 100
فصل ششم: نتیجه گیری.. 109

 

6-1- مقدمه. 109
6-2- تأثیر متغیرها در فلوتاسیون حجمی زغال. 109
6-2-1- تأثیر واکنشگر ها 109
6-2-2- تأثیر چگالی پالپ.. 110
6-2-3- تأثیر هوادهی.. 110
6-3- سرعت فلوتاسیون برای ذرات با ابعاد منحصر به فرد. 111
6-3-1- بازیابی در مقابل زمان. 111
6-3-1-1- تأثیر واکنشگر ها 111
6-3-1-2- تأثیر اندازه ذرات.. 111
6-3-1-3- تأثیر مواد. 112
6-4- برهم کنش ابعاد. 112
6-5- تحقیق پیشنهادی.. 112
چکیده
در کشور ایران با توجه به ذخایر عظیم آهن و با توجه به مطالعات انجام شده و تایید قابلیت استفاده از آنها در تولید آهن، ذخایر زغال سنگ مورد توجه قرار گرفت.
کارخانه زغالشویی انجیرتنگه زیر نظر شرکت البرز مرکزی بوده و با هدف شستشو و تغلیظ (کاهش خاکستر) زغالسنگهای استخراج  شده از معادن این شرکت برای تولید زغال با پارامترهای مطلوب برای مصرف در کارخانه ذوب آهن اصفهان طراحی شده است. این کارخانه خوراک خود را از معادن مختلفی چون کیاسر، کارمزد و چند معدن دیگر تامین میشود که متوسط خاکستر در خوراک ورودی کمتر از 30درصد میباشد.
در واقع سالانه میزان قابل توجهی از زغال در باطله جیگ و فلوتاسیون این کارخانه به هدر میرود. هدف اصلی از این مطالعه تحقیق در مورد تأثیر اندازه ذرات روی سنتیک کف فلوتاسیون برای معدن زیراب می  باشد. چهار نوع اندازه مختلف ذرات در این پروژه با نگرش ویژه روی تأثیر اندازه ذرات و غلظت واکنشگر آزمایش می شوند. واکنشگرهایی که در حین عملیات فلوتاسیون بکار می روند عبارتند از MIBC به عنوان کفساز و نفت[1] به عنوان کلکتور.
در این تحقیق آزمایشات فلوتاسیون بر روی چهار رنج ابعادی مختلف برای مواد باطله و کنسانتره صورت گرفت. آزمایش های صورت گرفته مشخص کردند که بازیابی بطور یکنواخت با افزایش مصرف واکنشگر ، در همه شرایط افزایش می یابد.
چگالی پالپ تأثیر چندان قابل توجهی روی بازیابی زغال در پالپ با محتوی 10 الی 20 درصد جامد ندارد. پالپ های با درصد جامد بالا در این تحقیق مطالعه نشده است و ممکن است اثر گذار باشند.
برای مواد باطله کم کیفیت، تحت هر شرایطی بیشترین بازیابی در دبی هوادهی بالا بدست می آید و لذا غلظت مورد نیاز به واکنشگر را کاهش می دهد. مقدار هوا تأثیر قابل توجهی در بازیابی ارگانیکی مواد با کیفیت کنسانتره ندارد. از آنجا که این مواد به آسانی فلوته می شوند و احتمال برخورد به اندازه کافی بالا بوده و از طرفی احتمال جدایش به اندازه کافی پایین می باشد، لذا تأثیر هوادهی بالا ناچیز می باشد.
برای ریزترین و درشت ترین ابعاد، غلظت واکنشگرها تأثیرات قابل توجهی روی مشخصات منحنی ها با افزایش بازیابی و با سرعت بالا در ترازهای بالای واکنشگر بوجود می آورند.
مقدمه
زغال ماده سبک، شکننده و سیاه‌رنگ باقی‌مانده از نیم‌سوختن چوب یا دیگر اندام‌های گیاهی و جانوری است که قسمت اعظم ترکیبهای آن‌ تبدیل به کربن شده است. زغال ترکیبی از گوگرد، شیل، کائولن، کانیهای رسی و کربناتی بوده و ترکیب­های موجود در خاکستر زغال، سیلیس، اکسید آلومینیوم و سایر مواد مانند Fe2o3,Cao,Mgo می­باشد.

 

2-04 اوضاع ادبی مصر در عصر دو شاعر  ………………………………………………………………………………….. 15

 

 

2-4-1 0 ادبیات و شعر معاصر عربی در قرن نوزدهم و بیستم  ……………………………………………………….. 16

 

 

2-4-2 0  شعر مصر در قرن های نوزدهم و بیستم میلادی …………………………………………………………….. 17

 

 

2-4-3 0  نهضت نوگرایی در شعر…………………………………………………………………………………………….. 18

 

 

فصل سوم : شرح حال صلاح عبدالصبور و عائشه تیموریه

 

 

3-01 صلاح عبدالصبور ………………………………………………………………………………………………………… 21

 

 

3-1-1 0  گذری بر زندگی صلاح عبدالصبور …………………………………………………………………………….. 21

 

 

3-1-2 0  اعتقادات صلاح عبدالصبور ……………………………………………………………………………………….. 23

 

 

3-1-3 0  جایگاه ادبی صلاح عبدالصبور  …………………………………………………………………………………. 27

 

 

3-1-4 0  آثار شعری صلاح عبدالصبور…………………………………………………………………………………… 27

 

 

3-1-5 0  مرگ صلاح عبدالصبور  ………………………………………………………………………………………….. 30

 

 

3-2 0 عائشه تیموریه……………………………………………………………………………………………………………… 31

 

 

3-2-01 گذری بر زندگی عائشه تیموریه ………………………………………………………………………………….. 31

 

 

3-2-02 افکار و عقاید عائشه تیموریه……………………………………………………………………………………….. 33

 

 

3-2-3 0  جایگاه ادبی عائشه تیموریه ……………………………………………………………………………………… 37

 

 

3-2-4 0  آثار شعری عائشه تیموریه  ………………………………………………………………………………………. 37

 

 

3-2-5 0  خصائص نثری عائشه تیموریه در خلال آثارش …………………………………………………………….. 39

 

 

3-2-6 0  مرگ عائشه تیموریه ………………………………………………………………………………………………. 42

 

 

فصل چهارم : بررسی معنا و مفهوم اومانیسم و سیر تاریخی آن  

 

 

مقدمه …………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. 44

 

 

4-1 0 اومانیسم……………………………….. ………………………………………………………………………………….. 45

 

 

4-02 دو نظریه درباره اومانیسم………………………………………………………………………………………………… 46

 

 

4-3 0  اومانیسم و سیر تاریخی آن…………………………………………………………………………………………….. 47

 

 

4-4 0 اومانیسم و انسان گرایی در ادبیات عرب ………………………………………………………………………….. 50

 

 

4-5 0  انسان گرایی در شعر …………………………………………………………………………………………………… 51

 

 

فصل پنجم : مقایسه و بررسی وجوه اشتراک و افتراق مضامین اومانیسم در اشعار عبدالصبور و عائشه تیموریه

 

 

5-01 وجوه اشتراک مضامین اومانیسم در اشعار عبدالصبور و عائشه تیموریه………………………………………. 56

 

 

5-1-1 0  تجرد و خانواده……………………………………………………………………………………………………….. 57

 

 

5-1-2 0  عشق……………………………………………………………………………………………………………………. 60

 

 

5-1-3 0  مرگ یا زندگی…………… …………………………………………………………………………………………. 63

 

 

5-1-4 0  صبر یا شکوه از مصائب روزگار  ……………………………………………………………………………….. 69

 

 

5-1-5 0  اجتماع یا فردیت…………………………………………………………………………………………………….. 73

 

 

5-2 0  وجوه افتراق مضامین اومانیسم در اشعار عبدالصبور و عائشه تیموریه ……………………………………… 78

 

 

5-2-1 0  ایمان یا انکار………………………………………………………………………………………………………… 78

 

 

5-2-2 0 انسانیت یا شرارت……………………………………………………………………………………………………..84

 

 

 

5-2-3 0  در پی رسیدن به سعادت یا رسیدن به پوچی ………………………………………………………………… 87

 

 

5-2-4 0  فقر یا رفاه اجتماعی………………………………………………………………………………………………… 91

 

 

5-2-5 0 حزن یا نشاط باطنی …………………………………………………………………………………………………. 94

 

 

5-2-6 0  ظلم یا عدالت اجتماعی ……………………………………………………………………………………………. 98

 

 

فصل ششم : بررسی صناعات ادبی در اشعار عبدالصبور و عائشه تیموریه

 

 

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………… 106

 

 

6-1 0 بلاغت تشبیه …………………………………………………………………………………………………………….. 106

 

 

6-2 0  بلاغت استعاره …………………………………………………………………………………………………………. 108

 

 

6-3 0 تشبیه در اشعار اومانیسمی عبدالصبور و عائشه تیموریه ………………………………………………………. 110

 

 

6-3-1 0  تشبیه در اشعار اومانیسمی صلاح عبدالصبور  ……………………………………………………………… 110

 

 

6-3-2 0  تشبیه در اشعار اومانیسمی عائشه تیموریه ………………………………………………………………….. 114

 

 

6-4 0 استعاره در اشعار اومانیسمی عبدالصبور و عائشه تیموریه ……………………………………………………. 121

 

 

6-4-1 0 استعاره در اشعار اومانیسمی صلاح عبدالصبور  …………………………………………………………….. 121

 

 

6-4-2 0 استعاره در اشعار اومانیسمی عائشه تیموریه …………………………………………………………………. 129

 

 

نتیجه گیری و پیشنهادات ………………………………………………………………………………………………………. 136

 

 

ملخص البحث …………………………………………………………………………………………………………………….. 140

 

 

منابع و مآخذ  …………………………………………………………………………………………………………………….. 143

 

 

فهرست اعلام  ……………………………………………………………………………………………………………………….149

 

 

چکیده انگلیسی ………………………………………………………………………………………………………………………..II

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

چکیده  

 

 

اومانیسم یکی از بارزترین موضوعات شعری در عصر معاصر است که توجه شاعران و نویسندگان بسیاری را به خود جلب نموده است . در میان شاعران معاصر صلاح عبدالصبور و عائشه تیموریه در این زمینه از شهرت بسزایی برخوردارند . صلاح عبدالصبور درسال 1931 م در زقازیق مصر دیده به جهان گشود. وی تقریباً در باب تمامی اغراض شعری هنرورزی کرده است ؛ اما در خصوص دغدغه های بشری و تمایل به انسان گرایی ، دقت نظر ویژه دارد . او در اشعار اومانیسمی خویش از سختی ها و درد و رنج های زندگی سخن می گوید و در پایان دچار یأس و اندوه می شود ؛ زیرا امید و سعادت را نمی یابد . اما عائشه تیموریه ، از پیشوای نهضت ادبیات بانوان مصر بود که درسال 1840 م در قاهره متولد شد . وی در زمینه ی اشعار اومانیسمی ابیات فراوان ؛ اما پراکنده ای دارد که در دیوان و مجموعه اشعار وی به چشم می خورد و در نوع خود کم نظیر است . عائشه معتقد است که سعادت انسان در گرو حسن اخلاق و نگهداری و صیانت از نفس است و از سوی دیگر برترین عامل سعادت انسان را پناه بردن به خداوند می داند . اومانیسم در ابیات هر دو شاعر ، گاه در یک مضمون مشترک چون خانواده ، عشق ، مرگ و زندگی ، شکوه از مصائب روزگار همراه می شوند و گاه یکی از دو شاعر مضامینی را بر می گزیند که دیگری کمتر بدان پرداخته است یا در آن اختلاف نظر دارد . از این رو عبدالصبور نسبت به عائشه بیشتر به مسأله ی درد و رنج انسان ، مشکلات عصر حاضر ، فقر اجتماعی و … پرداخته است حال آن که تیموریه توجه کمتری به این مسائل داشته است و درد و رنج و دغدغه ی او بیشتر ناشی از مشکلات و دردهای شخصی اوست .

 

 

کلید واژه : صلاح عبدالصبور ، عائشه تیموریه ، اومنیسم ، یأس و امید

 

 

 

 

 

مقدمه

 

 

سپاس خدایی که خورشید درخشان بلاغت را از مطلع روشن عبارات آشکار ساخت و شاخه ی فصاحت پر بار را با محسنات نیکو بهره مند ساخت . او را می ستایم که جادوی بیان را بر قلب ها مستولی ساخت و به واسطه ی ادبیات ، عقل را مسحور کرد .

 

 

آدمی و اموری که حول دغدغه و مشکلات وی می گردد همواره در طول تاریخ ذهن بشری را به سمت و سوهایی رهنمون می سازد که در پی راهی برای رهایی از آن متوسل به نیرویی ماوراء تصور انسان می گردد و آن نیرو چیزی جز قادر مطلق نمی باشد .

 

 

در این باب با واژه اومانیسم برخورد می کنیم که به معنای انسان گرایی یا انسان مداری است ؛ اما در باب معنای اصطلاحی آن ، چنان تنوعی وجود دارد که برخی از اندیشمندان گفته اند : واژه ی فلسفی اومانیسم ، همانند سایر اصطلاحات فلسفی که دوره های موازی ، تاریخی عقلی و کاربردی عمومی دارند ، از تنوع فراوانی تعاریف رنج می برد ، تعاریفی که وقتی آن ها را یک جا و در کنار هم لحاظ می کنیم ، به نظر می آید که هیچ فردی را نمی توان یافت که اومانیست نباشد . واژه ی اومانیسم ، ناظر به مجموعه ای از مفاهیم در باب طبیعت ، ویژگی های معرِّف ، نیروها ، تعلیم و تربیت و ارزش های افراد بشری است .

 

 

اما اومانیسم معنای عام و متداول نیز دارد که فراتر از یک جنبش ادبی – هنری بود ، بلکه عبارت است از ، یک شیوه ی فکری و حالت روحی که شخصیت انسان و شکوفایی کامل وی را بر همه چیز مقدم می شمارد ، و عمل موافق با این حالت و شیوه ی فکر . این معنا از اومانیسم ، یکی از مبانی و زیر ساخت های دنیای جدید به شمار می آید .

 

 

اومانیسم در عصر معاصر در میان شاعران گسترش یافت . در این عصر که دوره ی مهم و طلایی در ادبیات عرب محسوب می شود شاعران در باب مضامین اومانیسمی هنرنمایی کردند که از جمله آن ها می توان به صلاح عبدالصبور و عائشه تیموریه اشاره کرد . مضامینی که این دو شاعر بیشتر بدان پرداخته اند حزن و اندوه ، سختی ها و مصائب روزگار ، فقر اجتماعی ، تنهایی و غربت ، ظلم و ستم حکومت حاکم ، رهایی از پوچی و رسیدن به سعادت می باشد .

 

 

نوشتار حاضر مقایسه ای است میان صلاح عبدالصبور و عائشه تیموریه در خصوص مضامین اومانیسم که از پنج فصل تشکیل شده است . فصل اول در برگیرنده ی کلیّات تحقیق است ، و فصل دوم به بررسی اوضاع سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی و ادبی عصرشان پرداخته شده است ، و فصل سوم زندگی نامه و احوال شعری دو شاعر بیان گردیده است ، و فصل چهارم به بررسی معنا و مفهوم اومانیسم و سیر تاریخی آن  پرداخته است ، و فصل پنجم به بررسی و مقایسه ی اشتراک و افتراق مضامین اومانیسم در اشعار هر دو شاعر مذکور پرداخته است ، و فصل ششم که فصل پایانی می باشد  به بررسی برجسته ترین صناعات ادبی در اشعار اومانیسمی عبدالصبور و تیموریه اختصاص یاقته ایت تا بدین وسیله میزان مهارت شاعران را در این زمینه به نمایش بگذارد . این فصل نیز از دو بخش تشکیل شده است ، در بخش اول تشبیه و در بخش دوم استعاره در اشعار آن دو مورد بررسی قرار گرفته است .

 

 

   

 

 

 

• بیان مسأله

 

 

آن گاه که معمار هستی با قدرت لایزال خود طرح آفرینش کائنات را پی افکند و کاخ وجود برافراشت انسان را به عنوان جانشین و امین خود آفرید و مسلماً آن چه باعث دوام و بقای جهان هستی شده است ، زندگی انسان و حیات اوست . با توجه به این امر شاعران بسیاری به این مسأله توجه داشته اند و انسان و حیات او را از دیدگاه خود تعبیر نموده اند . بر اساس آن چه که درباره ی شعر و شخصیت صلاح عبدالصبور و عائشه تیموریه نوشته شده در می یابیم که این دو شاعر معاصر مصری بیش از شاعر دیگری توانسته اند ، مسأله ی انسان و حیات او را به خوبی درک کنند و احساسات خود را در قالب های مختلف به تصویر بکشند . لذا در این پایان نامه سعی نگارنده بر آن است تا با بررسی تألیفات صورت گرفته پیرامون شخصیت و آثار هر دو شاعر، جایگاه انسان و زندگی را در اشعار صلاح عبداالصبور و عائشه تیموریه مورد بررسی و مقایسه قرار دهد .

 

 

 

 

 

1-2 0 سوالات تحقیق

 

 

 

• آیا عائشه تیموریه و صلاح عبدالصبور در مسأله ی غم تنهایی و غربت انسان و اندوه با هم اتفاق نظر دارند ؟

 

 

• صلاح عبدالصبور راه رهایی انسان از مشکلات و غم و اندوهش را در چه می داند ؟

 

 

• عائشه منبع رهایی بخش بشر را از مشکلات زندگی و غم و اندوه انسان را در چه می داند ؟

 

 

• صلاح عبدالصبور و عائشه تیموریه برای درک بهتر مفاهیم اومانیسمی در اشعارشان از کدام صنایع ادبی استفاده کرده اند ؟

 

 

 

 

 

 

 

 

 

• 0 فرضیه های تحقیق

 

 

 

 

 

 

• صلاح عبدالصبور و عائشه تیموریه در اشعارشان مشکلات جوامع انسانی از قبیل فقر ، غم و اندوه ، نا امیدی و … را به تصویر می کشند .

 

 

• هر دو شاعر در بیان احساسات انسان دوستانه ی خود از قبیل غم تنهایی و غربت انسان ، نا امیدی ، شکایت از روزگار ، با هم اشتراک دارند .

 

 

• وجه افتراق عائشه تیموریه و صلاح عبدالصبور در این است که عائشه در اشعارش پناه بردن به خداوند را راه رهایی بخش بشریت می داند ، حال آن که عبدالصبور همدردی با هم نوع خود و امیدواربودن به زندگی را منبع رهایی بخش بشریت بر می شمرد .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست مطالب

 

 

عنوان                                                                                                                           صفحه

 

 

 

 

 

     فصل اول: مقدمه

 

 

1-1 مقدمه.. 1

 

 

1-2 موضوع تحقیق.. 3

 

 

1-3 موضوع تحقیق.. 4

 

 

1-4 اهمیت و ارزش تحقیق.. 6

 

 

1-5 اهداف تحقیق.. 6

 

 

1-6 کاربرد نتایج تحقیق.. 6

 

 

1-7 مروری بر ساختار پایان­نامه.. 7

 

 

 

 

 

     فصل دوم: تجارت سیار

 

 

2-1 مقدمه.. 8

 

 

2-2 تجارت سیار.. 9

 

 

2-3 دسته­بندی ادبیات تحقیقاتی تجارت سیار.. 11

 

 

2-3-1 حوزه تحقیقات نظری.. 11

 

 

2-3-2 شبکه بی­سیم.. 12

 

 

2-3-3 میان­افزار سیار.. 13

 

 

2-3-4 زیر­بنای کاربری بی­سیم.. 14

 

 

2-3-5 کاربرد­های تجارت سیار.. 14

 

 

2-4 فناوری­های تجارت سیار.. 16

 

 

2-5 استاندارد­های بی­سیم.. 18

 

 

2-6 بستر پیاده­سازی کاربرد­های تجارت سیار.. 19

 

 

2-6-1 زبان­های برنامه­نویسی موبایل.. 22

 

 

2-7 جمع­بندی.. 23

 

 

 

 

 

  عنوان                                                                                                                          صفحه

 

 

 

 

 

   فصل سوم: زمینه

 

 

 

3-1 مقدمه.. 25

 

 

3-2 زمینه.. 26

 

 

3-2-1 تعاریف پارامتریک.. 26

 

 

3-2-2 تعاریف کلی.. 27

 

 

3-3 دسته­بندی اطلاعات زمینه.. 28

 

 

3-4 آگاهی از زمینه.. 31

 

 

3-5 طراحی زمینه.. 32

 

 

3-6 جمع­بندی.. 33

 

 

 

 

 

     فصل چهارم: سیستم­های پیشنهاد­دهنده

 

 

4-1 مقدمه.. 35

 

 

4-2 بررسی عملکرد سیستم­های پیشنهاد­دهنده.. 36

 

 

4-2-1 روش­های مبتنی بر محتوا.. 38

 

 

4-2-1-1 مشکلات و محدودیت­­های روش­های مبتنی بر محتوا.. 41

 

 

4-2-2 روش­های فیلترسازی مشارکتی.. 42

 

 

4-2-2-1 مشکلات و محدودیت­­های روش­های فیلتر­سازی مشارکتی   46

 

 

4-2-3 روش­های ترکیبی.. 48

 

 

4-3 ارزیابی سیستم­های پیشنهاد­دهنده.. 49

 

 

4-4 بسط قابلیت­های سیستم­های پیشنهاد­دهنده.. 51

 

 

4-4-1 شرکت­دادن شناختی جامع از کاربران و اقلام در فرآیند پیشنهاد­دهی   51

 

 

4-4-2 امتیاز­گذاری چند­معیاری.. 52

 

 

4-4-3 پیشنهاد­دهنده­های غیر­تداخلی.. 53

 

 

4-4-4 انعطاف­پذیری.. 53

 

 

 

 

 

عنوان                                                                                                                           صفحه

 

 

 

 

 

4-4-5 توسعه شاخص­های ارزیابی.. 54

 

 

4-4-6 استفاده از اطلاعات زمینه در پیشنهاد­دهنده­ها.. 55

 

 

4-4-7 سایر گزینه­ها برای بسط و توسعه سیستم­های پیشنهاد­دهنده   55

 

 

4-5 جمع­بندی.. 55

 

 

 

 

 

    فصل پنجم: روش جدید چند­بعدی برای پیشنهاد­دهی آگاه از زمینه

 

 

5-1 مقدمه.. 57

 

 

5-2 سیستم­های پیشنهاد­دهنده آگاه­از­زمینه در تجارت سیار.. 58

 

 

5-3 مدل­سازی اطلاعات زمینه.. 59

 

 

5-4 روش چند­بعدی در سیستم­های توصیه­گرسیار آگاه از زمینه.. 61

 

 

5-5 جمع­بندی.. 68

 

 

 

 

 

     فصل ششم: ارزیابی  

 

 

6-1 مقدمه.. 69

 

 

6-2 روش ارزیابی.. 69

 

 

6-2-1 پیاده­سازی سیستم جمع­آوری داده.. 70

 

 

6-3 پیاده­سازی روش پیشنهاد­دهی.. 72

 

 

6-3-1 پیاده­سازی روش پیشنهاد­دهی دو­بعدی.. 73

 

 

6-3-2 پیاده­سازی روش پیشنهاد­دهی چند­بعدی.. 78

 

 

6-4 جمع­بندی.. 82

 

 

 

 

 

     فصل هفتم: جمع­بندی و راهکار­های آینده  

 

 

7-1 مقدمه.. 84

 

 

7-2 راهکار­های آینده.. 85

 

 

 

 

 

.. 87

 

 

فهرست شکل­ها

 

 

عنوان                                                                                                                            صفحه

 

 

   

 

 

شکل 2-1 خصوصیات تجارت سیار.. 10

 

 

شکل 2-2 دسته­بندی ادبیات تحقیقاتی تجارت سیار   12

 

 

شکل 3-1 فضای سلسله­مراتبی زمینه.. 29

 

 

شکل 3-2 معماری سطح بالا از یک سیستم آگاه از زمینه   32

 

 

شکل 4-1 نمونه­ای از زبان RQL.. 54

 

 

شکل 5-1 مدل چند­بعدی پیشنهاد­دهی برای فضای سه­بعدیUser×Item×Time     60

 

 

شکل 5-2 ساختار رابطه­ای مدل داده چند­بعدی برای ذخیره­سازی اطلاعات کاربران، اقلام و زمینه .. 62

 

 

شکل 5-3 روش چند­بعدی پیشنهاد­دهی.. 63

 

 

شکل 5-4 ساختار رابطه­ای نگهداری کلیه شرایط زمینه­ای سیستم    64

 

 

شکل 5-5 ساختار رابطه­ای نگهداری خوشه­بندی اطلاعات زمینه­ای برای کاربران    65

 

 

شکل 5-6 ایجاد کاربران معادل کاربر c­i با توجه به الگوی مصرف وی   67

 

 

شکل 5-7 ساختار رابطه­ای کاربران و امتیازات جدید    66

 

 

شکل 6-1 ساختار رابطه­ای مجموعه داده جمع­آوری­شده بدون در نظر گرفتن شرایط زمینه­ای .. 71

 

 

شکل 6-2 ساختار چند­بعدی مجموعه داده جمع­آوری­شده با در نظر گرفتن شرایط زمینه­ای .. 72

 

 

شکل 6-3 نقشه خود­سازمانده.. 74

 

 

شکل 6-4 میانگین شاخص F1 در روش پیشنهاد­دهی سنتی در مجموعه داده شماره(1)   76

 

 

شکل 6-5 میانگین شاخص F1 برای خوشه­های مجزا در مجموعه داده شماره (1)   77

 

 

شکل 6-6 میانگین شاخص F1 در روش پیشنهاد­دهی سنتی در مجموعه داده شماره(2)   78

 

 

شکل 6-7 میانگین شاخص F1 برای خوشه­های مجزا در مجموعه داده شماره (2)   78

 

 

شکل 6-8 ساختار رابطه­ای نهایی برای نگهداری اطلاعات سیستم پیشنهاد­دهنده    80

 

 

شکل 6-9 میانگین شاخص F1  در روش پیشنهاد­دهی چندبعدی   81

 

 

شکل 6-10 میانگین شاخص F1 در روش پیشنهاد­دهی چندبعدی برای خوشه­های مجزا    82

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جدول­ها

 

 

عنوان                                                                                                                            صفحه

 

 

 

 

 

جدول 2-1 دسته­بندی کاربرد­های تجارت سیار.. 15

 

 

جدول 4-1 نمونه­ای از ماتریس کاربر- اقلام برای یک سیستم پیشنهاد­دهنده فیلم   37

 

 

جدول 6-1 مشخصات شبکه نقشه خود­سازمانده در مرحله شناسایی کاربران مشابه در روش سنتی.. 76

 

 

جدول 6-2 مشخصات شبکه نقشه خود­سازمانده برای شناسایی الگوی مصرف و شناسایی کاربران مشابه 81

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول: مقدمه

 

 

1-1 مقدمه

 

 

سیستم­های پیشنهاد­دهنده در تجارت سیار از جمله موضوعات پر­اهمیت سال­های اخیر بوده­اند که با ظهور تکنولوژی­های بی­سیم و تسهیل حرکت تجارت الکترونیکی از محیط­های سیمی به سوی بی­سیم­ مورد توجه قرار­گرفته­اند. تجارت سیار به­معنای انجام فعالیت­های تجارت­الکترونیک از طریق محیط­های بی­سیم، به­طورخاص اینترنت بی­سیم، و وسایل دستی سیار می­باشد که با­ پیدایش تکنولوژی بی­سیم در عرصه اینترنت و استفاده روزافزون از وسایل سیار توجه به آن رو به افزایش است[1,2]. به کاربرد­های تجارت سیار دو خصوصیت ویژه تحرک[1] و دسترسی وسیع[2] نسبت داده­شده­است[1,3] که اولین خصوصیت بر امکان از بین رفتن محدودیت­های مکانی و دومین خصوصیت بر امکان از بین رفتن محدودیت­های زمانی در استفاده کاربران از خدمات این نوع کاربرد­ها تاکید دارد[1,3,4,5]. این­که کاربران برای انجام فعالیت هایی چون بانکداری الکترونیکی یا خرید الکترونیکی محصولات، قادر به جایگزینی وسایلی چون تلفن­های سیار و ­همراه­های شخصی دیجیتال (پی.دی.اِی)[3]  به­جای کامپیوتر­های شخصی باشند،  تسهیلات زیادی را برای آنها و فرصت­های جدیدی را نیز  برای کسب وکار­ها فراهم­­­خواهد­کرد و لزوم توجه به این عرصه را برای محققان نمایان می­سازد[1,3].

 

 

 

 

 

اما پیاده­سازی سیستم­های پیشنهاد­دهنده در محیط­های سیار بدون در­نظر­گرفتن پارامتر­های تاثیر­گذار در این محیط چندان مناسب­نخواهد­بود. مجموعه این پارامتر­ها، اطلاعات زمینه را تشکیل می­دهند [6].

 

 

عملکرد سیستم­های پیشنهاد­دهنده معرفی منابع مورد نیاز کاربران به آنهاست. این منابع می­توانند مواردی مانند اطلاعات خاص مورد نیاز کاربر و یا کالاها­یی مانند کتاب یا فیلم مورد علاقه یک کاربر را  از میان انبوه کالاهایی که کاربر با اطلاعات آن­ها روبروست، در­بر­گیرند[7,8,9]. درسیستم­های پیشنهاد­دهنده، سه مجموعه داده اصلی یعنی مجموعه کاربران ©، مجموعه اقلام قابل توصیه(S) (مانند کتاب، فیلم، موسیقی و غیره) و مجموعه داده­هایی که رابطه میان دو مجموعه قبلی را تعریف می­کنند، وجود­دارند. مجموعهS  می­تواند شامل صد­ها، هزار­ها و حتی میلیون­ها کالا در کاربرد­های مختلف بوده و  به­طور مشابه مجموعه C نیز می­تواند چنین وضعیتی را داشته باشد. ارتباط میان دو مجموعهC  و S مبتنی بر ساختار امتیاز­گذاری است که میزان مفید بودن یا مورد علاقه بودن کالا را برای کاربر مشخص می کند. این ارتباط با تابعی تحت­عنوان تابع سودمندی، u، به صورت رابطه زیر تعریف می­شود[7]:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(1-1)

 

که در آن Ratings، مجموعه مرتبی مانند اعداد صحیح غیر­منفی یا مجموعه اعداد حقیقی در بازه­ای معین می­باشد.

 

 

در سیستم­های پیشنهاد­دهنده مقادیر u معمولاً فقط بر روی زیر مجموعه­ای از دامنه C×S تعریف­شده­است و نه بر تمام آن و قسمت های نامشخص این دامنه را باید با ­استفاده از داده­های موجود به­صورت تخمینی مشخص نمود. هدف نهایی سیستم­های توصیه­کننده با ارائه پیشنهاد  اقلام با بالاترین امتیازات تخمینی به کاربران محقق می­شود به­طوریکه برای هر کاربر ، اقلام  با حداکثر میزان سودمندی انتخاب و معرفی می­گردد[7].

 

 

تا به امروز روش­های پیشنهاد­دهی زیادی ارائه شده­است که این روش­ها و متدولوژی­ها در دسته­بندی­های زیر قرار می­گیرند[7,9,10]:

 

 

 

• مبتنی بر محتوا[4] : در این گروه از روش­ها، عمل پیشنهاد­دهی با استفاده از یافتن اقلامی انجام می­گیرد که بیشترین تشابه را با اقلامی داشته باشند که در­گذشته مورد­علاقه کاربر بوده­اند. به عبارت دیگر u(c,s)، سودمندی کالای s برای کاربر c، بر اساس کلیه مقادیر موجود u(c,s_i) هایی که s_i مشابه به s بوده و s_i جزء کالاهای مورد علاقه کاربر هستند،_­ برآورد می­شود.

 

 

• فیلترسازی مشارکتی : در این گروه از روش­ها، عمل پیشنهاد­دهی با استفاده از یافتن اقلامی انجام می­گیرد که مورد علاقه کاربران با سلایق مشابه کاربر بوده­اند. کاربران با سلایق مشابه یعنی کاربرانی که اقلام یکسانی را امتیاز­دهی مشابه کرده باشند. به­عبارت دیگر u (c, s) بر اساس مقادیر موجودu(c_j ,s) بدست می­آید که  c_j  کاربران مشابه با c می­باشند.

 

 

• مدل ترکیبی[5]: روش­هایی که دو روش مبتنی­بر­محتوا و فیلتر­سازی مشارکتی را ترکیب می­کنند و به این صورت از مزایای هر دو روش در جهت شناسایی و معرفی کالاها بهره می­گیرند.

 

 

در نگاهی دیگر روش­های پیشنهاد­دهی، اعم از مبتنی بر محتوا و فیلتر­سازی مشارکتی به دو دسته روش­های مبتنی بر حافظه[6]و مبتنی بر مدل[7] تقسیم می­شوند. در­مقایسه با الگوریتم­های مبتنی بر حافظه، الگوریتم­های مبتنی بر مدل، با استفاده از روش­های یادگیری ماشین[8] مدلی را با استفاده از مجموعه امتیازات موجود ایجاد کرده و از آن به­منظور پیشگویی امتیازات استفاده می­کنند[7,10,11].

 

 

1-2 موضوع تحقیق

 

 

 

1-3- داده کاوی.. 3

 

 

1-3-1- داده کاوی چیست؟. 3

 

 

1-3-2- تكنیك های مختلف داده كاوی.. 4

 

 

1-3-2-1-انواع تکنیک داده کاوی. 5

 

 

1-4- بیان مسئله. 6

 

 

1-5- اهداف تحقیق.. 8

 

 

1-6- سوالات وفرضیات تحقیق.. 9

 

 

1-6-1- سوالات.. 9

 

 

1-6-2- فرضیات تحقیق.. 9

 

 

1-7- فصول پایان نامه. 9

 

 

فصل 2- پیشینه پژوهشی… 12

 

 

2-1- جمع بندی.. 24

 

 

فصل 3- مروری بر ادبیات تحقیق و مبانی نظری… 26

 

 

3-1- سیستم های اطلاعات بیمارستان.. 26

 

 

3-2- تعریف و مفهوم سیستم اطلاعات بیمارستانی.. 28

 

 

3-2-1– اهداف سیستم اطلاعات بیمارستانی.. 29

 

 

3-2-2- اهمیت و ضرورت راه‌اندازی سیستم اطلاعات بیمارستانی.. 30

 

 

3-2-3- مزایایی سیستم اطلاعات بیمارستانی.. 31

 

 

3-3- داده کاوی.. 32

 

 

3-4- مراحل داده کاوی.. 33

 

 

3-4-1- پیش پردازش داده ها 35

 

 

3-4-2- پاکسازی داده ها 35

 

 

3-4-3-یکپارچه سازی داده ها 36

 

 

3-4-4- تبدیل دادهها 36

 

 

3-4-5- تلخیص داده ها 37

 

 

3-5- وظایف داده کاوی.. 37

 

 

3-5-1- دسته بندی.. 38

 

 

3-5-2- تخمین.. 39

 

 

3-5-3- پیش بینی.. 39

 

 

3-5-4- گروه بندی شباهت یا قوانین وابستگی.. 40

 

 

3-5-5- خوشه بندی.. 40

 

 

3-5-6- نمایه سازی.. 41

 

 

3-6- كاربرد های داده كاوی.. 41

 

 

3-7- رویکردهای مسائل داده کاوی در پزشکی.. 42

 

 

3-8- مدلها و الگوریتمهای داده کاوی.. 43

 

 

 

3-8-1- شبکه های عصبی مصنوعی.. 43

 

 

3-8-1-1-ساختار شبکه عصبی… 44

 

 

3-8-1-2-معماری شبکه عصبی… 45

 

 

3-8-1-3-آموزش شبکه های عصبی مصنوعی… 46

 

 

3-8-1-4-انواع یادگیری در شبکه های عصبی مصنوعی… 47

 

 

3-8-2- درخت های انتخاب.. 47

 

 

3-8-3- Bagging & Boosting. 48

 

 

3-8-3-1-Bagging.. 55

 

 

3-8-1-1-Boosting.. 44

 

 

3-8-1-1-الگوریتم های Boosting.. 44

 

 

3-8-4- Adaptive Boosting(Adaboost) 50

 

 

3-8-5- رگرسیون بردار پشتیبان. 51

 

 

3-8-6- رگرسیون خطی.. 52

 

 

نرم افزارهای داده کاوی.. 54

 

 

55

 

 

.. 56

 

 

…. 58

 

 

. 58

 

 

.. 59

 

 

60

 

 

60

 

 

… 67

 

 

… 44

 

 

… 69

 

 

. 63

 

 

. 64

 

 

. 64

 

 

. 67

 

 

. 69

 

 

70

 

 

72

 

 

.. 72

 

 

.. 74

 

 

… 76

 

 

.. 76

 

 

.. 77

 

 

.. 83

 

 

.. 93

 

 

. 95

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

 

 

 

 

 

 عنوان                                                                                         صفحه

 

 

 

 

 

جدول 2- 1تکنیک های مهم داده کاوی در بخش دارویی[21] 21

 

 

جدول 4- 1 ماتریس داده بصورت ماههای متوالی60

 

 

جدول 4- 2 ماتریس داده  بصورت ماههای یکسان61

 

 

جدول 4- 3  ماتریس داده بصورت فصول متوالی2

 

 

جدول 5- 1 نتایج اعمال الگوریتم های معرفی شده بر روی داده های Cream Calamine 77

 

 

جدول 5- 2 نتایج اعمال الگوریتم های معرفی شده بر روی داده های Vialdioxin81

 

 

جدول 5- 3 نتایج اعمال الگوریتم های معرفی شده بر روی داده های Syrup Sulbutamol82

 

 

جدول 5- 4 نتایج اعمال الگوریتم های معرفی شده بر روی داده های Cream Calamine 82

 

 

جدول 5- 5 نتایج اعمال الگوریتم های معرفی شده بر روی داده های Vialdioxin 85

 

 

جدول 5- 6 نتایج اعمال الگوریتم های معرفی شده بر روی داده های Syrup Sulbutamol86

 

 

جدول 5-  7نتایج اعمال الگوریتم های معرفی شده بر روی داده های Cream Calamine 91

 

 

جدول 5 – 8 نتایج اعمال الگوریتم های معرفی شده بر روی داده های Syrup Sulbutamol 93

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست شکل ها و نمودارها

 

 

 

 

 

عنوان                                                                                   صفحه

 

 

شکل 2- 1 مدل پیش بینی با شبکه عصبی[4]12

 

 

شکل 2- 2  شبکه عصبی [14] BP 12

 

 

شکل 2- 3 مدل بهینه سازی خرید دارو[15]14

 

 

شکل 2- 4 مدل استخراج دانش [26] 16

 

 

شکل 2- 5 جریان عملیات در داروخانه[17]  17

 

 

شکل 2- 6  دسته بندی اهدا بکارگیری داده کاوی[15]19

 

 

شکل 2- 7 روند بکارگیری داده کاوی در پزشکی[20]20

 

 

شکل3- 1   مراحل داده کاوی[40]32

 

 

شکل3- 2 ساختار شبکه عصبی[47]43

 

 

شکل3- 3  مثالی از درخت تصمیم[41]55

 

 

شکل 3- 4 واسط کاربری سیستم اطلاعات بیمارستان55

 

 

شکل 4- 1 دیاگرام چاچوب تحقیق58

 

 

شکل4- 2 پارامترهای مورد استفاده در SVM64

 

 

شکل4- 3  گزارش تهیه شده با کریستال ریپورت70

 

 

شکل4- 4 خروجی گزارش تهیه شده با کریستال ریپورت71

 

 

شکل5- 1 میزان تقاضای واقعی و پیش بینی شده توسط الگوریتم AdaBoost.R78

 

 

شکل5- 2 میزان تقاضای واقعی و پیش بینی شده توسط الگوریتم LR78

 

 

شکل5- 3 میزان تقاضای واقعی و پیش بینی شده توسط الگوریتم BAGTREE79

 

 

شکل5- 4 میزان تقاضای واقعی و پیش بینی شده توسط الگوریتم LSSVR80

 

 

شکل5- 5 میزان تقاضای واقعی و پیش بینی شده توسط الگوریتم SVR80

 

 

شکل5- 6 میزان تقاضای واقعی و پیش بینی شده توسط الگوریتم BAGTREE83

 

 

شکل5- 7 میزان تقاضای واقعی و پیش بینی شده توسط الگوریتم LR83

 

 

شکل5- 8 میزان تقاضای واقعی و پیش بینی شده توسط الگوریتم SVR84

 

 

شکل 5- 9 میزان تقاضای واقعی و پیش بینی شده توسط الگوریتم AdaBoost.R84

 

 

شکل5- 10 میزان تقاضای واقعی و پیش بینی شده توسط الگوریتم SVR85

 

 

شکل 5- 11 میزان تقاضای واقعی و پیش بینی شده توسط الگوریتم AdaBoost.R86

 

 

شکل5- 12 میزان تقاضای واقعی و پیش بینی شده توسط الگوریتم LR87

 

 

شکل5- 13 میزان تقاضای واقعی و پیش بینی شده توسط الگوریتم SVR87

 

 

شکل5- 14 میزان تقاضای واقعی و پیش بینی شده توسط الگوریتم LSSVR88

 

 

شکل5- 15 میزان تقاضای واقعی و پیش بینی شده توسط الگوریتم AdaBoost.R89

 

 

شکل5- 16 میزان تقاضای واقعی و پیش بینی شده توسط الگوریتم NN90

 

 

شکل5- 17 میزان تقاضای واقعی و پیش بینی شده توسط الگوریتم LSSVR90

 

 

شکل5- 18 میزان تقاضای واقعی و پیش بینی شده توسط الگوریتم LSSVR92

 

 

شکل5- 19 میزان تقاضای واقعی و پیش بینی شده توسط الگوریتم BAGTREE93

 

 

شکل5- 20 میزان تقاضای واقعی و پیش بینی شده توسط الگوریتم LSSVR94

 

 

شکل5- 21 میزان تقاضای واقعی و پیش بینی شده توسط الگوریتم BAGTREE94

 

 

 

 

 

1-1- فناوری اطلاعات در بهداشت و درمان

 

 

در سال­های اخیر مراکز بهداشتی ودرمانی کشورمان به ویژه بیمارستانها درصدد مکانیزه کردن سیستم­های اطلاعاتی خود برآمده­اند. در ابتدا مقصود از چنین فعالیت­هایی کاهش هزینه­های ناشی ازکاغذ بازی­ موجود در سیستم­های دستی و اداری بوده است، اما اکنون به مرحله ای رسیده­ایم که بهبود کیفیت ارائه خدمات درمانی اهمیتی روزافزون می­یابد و در این راستا بکار­گیری سیستم های اطلاعات بیمارستان­ها بسیار مرسوم شده است.

 

 

بکارگیری سیستم اطلاعات بیمارستان علاوه بر مزایای فراوان از جمله کاهش زمان پذیرش، زمان ترخیص، زمان اخذ جواب­ها، زمان مراجعه به اطلاعات قبلی پرونده، بالا بردن میزان دقت در درج اطلاعات و درخواست­ها كه در حالت دستی می تواند ناخوانا باشد، همچنین می تواند موجب تسریع ارتباطات بین بخشی و در نهایت بالابردن میزان رضایت بیمار، ارائه خدمات بهتر، دریافت آمار و گزارشات روزانه و زمانی گردد. در نهایت بکارگیری سیستم های اطلاعات بیمارستان، حجم زیادی از داده های مرتبط با درمان را در دسترس قرار می دهد [1]. با استفاده از تکنیک های داده کاوی می توان از داده­های موجود در این سیستم­ها در جهت پشتیبانی از تصمیم و مدیریت  و در نهایت پیشبرد اهداف اقتصادی و درمانی سود جست  .[2] داده‌کاوی یکی از ده دانش در حال توسعه است و در سال‌های اخیر در دنیا گسترش فوق‌العاده سریعی داشته است. داده‌کاوی فرآیند کشف الگوها و روابط موجود بین داده ها در پایگاه داده های بزرگ است که با برخورداری از دامنه وسیع زیر زمینه‌های تخصصی با توصیف، تشریح، پیش‌بینی و کنترل پدیده‌های گوناگون پیرامون، امروزه کاربرد بسیار وسیع در حوزه‌های مختلفی ازجمله پزشکی و تجارت دارد [3].

 

 

1-2- داروخانه های بیمارستانی

 

 

افزایش هزینه‌های بیمارستانی در سال‌های اخیر و نیز اجرای طرح خودگردانی و اداره‌ی بیمارستان‌ها به وسیله‌ی درآمد اختصاصی آنها، بیمارستان‌ها را با مشکلات مالی جدی رو به رو ساخته است. داروخانه یکی از بخش­های مهم و درآمدزا در بیمارستان ها می باشد که می توان با بهبود خرید دارو و افزایش  بهره وری آن، بنحوی به وضعیت اقتصادی بیمارستان ها کمک کرد. این حقیقت که مصرف دارو بر اساس شیوع بیمارها در فصول مختلف تغییر می کند و نیز در نظر گرفتن این نکته که برخی داروها برای درمان یک بیماری مکمل یکدیگرند، از جمله فاکتورهایی هستند که باید در خرید دارو درنظر گرفته شوند [4]. به عبارتی با توجه به بیماری­های بسیار متنوع، و تجویز داروهای مختلف برای آنها، میتوان بر اساس سابقه مصرف دارو، نیاز های دارویی در آینده را پیش بینی کرد در نتیجه، در صورت بکارگیری تکنیک­های داده کاوی بر روی اطلاعات موجود در سیستم اطلاعات بیماستان می توان خرید دارو را بر اساس پیش بینی صورت گرفته توسط داده کاوی بهینه کرد.

 

 

لذا بر آن شدیم تا با انجام این مطالعه به پیش بینی مصرف دارو، با استفاده از تکنیکهای داده کاوی، در داروخانه یک بیمارستان بزرگ به منظور افزایش بهره وری مالی آن بپردازیم.

 

 

1-3- داده کاوی

 

 

1-3-1- داده کاوی چیست؟

 

 

داده کاوی به بررسی و تجزیه و تحلیل مقادیر عظیمی از داده ها به منظور کشف الگوها و قوانین معنی دار اطلاق میشود.[5] کشف دانش و داده کاوی امروزه یک حوزه جدید میان رشته ای و در حال رشد است که حوزه های مختلفی همچون پایگاه داده، آمار، یادگیری ماشین و سایر زمینه های مرتبط را با هم تلفیق کرده تا اطلاعات و دانش ارزشمند نهفته در حجم بزرگی از دادهها را استخراج نماید و استفاده از آن در دو دهه اخیر تقریبا در جهان در همه سازمانها که با حجم عظیمی از داده در پایگاه داده خود مواجه هستند، رواج یافته است [6]. شناسایی مشکالت کاوش و یا برآورد وابستگی­ها از داده ها یا کلاً کاوش داده های جدید تنها قسمتی ازشیوه­های تجربی مورد استفاده دانشمندان، مهندسین و دیگر کسانی است که روش­های استانداردی را برای کسب نتایج داده ها به کار می برند. درتطبیق روش­های تجربی معمول با مسائل داده کاوی می­توان به مراحل بیان مسأله و فرموله کردن فرضیه، جمع آوری داده­ها، پیش پردازش داده­ها شامل آشکارسازی و حذف داده­های غیر عادی و مقیاس بندی،رمزگذاری و انتخاب، برآورد و ارزیابی مدل و در نهایت تفسیر مدل ورسیدن به نتایج اشاره نمود [7].

 

 

1-3-2- تكنیك های مختلف داده كاوی

 

 

تكنیك­های مختلف داده كاوی را می­توان بر اساس نوع عملیاتی كه انجام می­دهند به دو دسته « پیش بینی كننده » و « تشریح كننده » تقسیم كرد. تكنیك­های پیش بینی كننده با ساخت مدلی برای پایگاه داده، وظیفه پیش بینی موارد ناشناخته را بر عهده دارند. در حالی كه تكنیك­های تشریح كننده ، الگوهایی قابل فهم از داده ها را برای انسان كشف می كنند [8].در بین این الگوریتم­ها و مدل­ها، بهترین وجود ندارد و با توجه به داده­ها و کارایی مورد نظر باید مدل انتخاب گردد.

 

 

 

 

 

1-3-2-1-انواع تکنیک داده کاوی [9]

 

 

قواعد انجمنی [1]: قوانین انجمنی در دسته تکنیک های تشریح کننده قرار می گیرد و به پیدا كردن وابستگی­ها و همبستگی­های موجود در بین داده ها، یافتن الگوهایی كه غالبا در بین داده­ها وجود دارند و همچنین پیدا كردن یك سری ساختار سببی در بین آیتم­ها و اشیای موجود در پایگاه داده­های تعاملی و رابطه­ای اشاره كرد.

 

 

 

 

 

پیش بینی : دراین روش هدف، پیش بینی یک متغیر پیوسته می باشد. مانند پیش بینی نرخ ارز یا هزینه های درمانی. اینجا ﻣﻘـﺎﺩﻳﺮ ﻣﻤﻜـﻦ ﺑـﺮﺍﻱ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎﻱ ﻧﺎﻣﻌﻠﻮﻡ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. ﺩﺭ پیش­ بینی ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺩﺍﺩﻩ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻧـﺎﻣﻌﻠﻮﻡ ﻣﺮﺑـﻮﻁ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻱ ﺑﺮﺧﻲ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻫﺎﻱ ﺁﻣﺎﺭﻱ ﭘﻴﺪﺍ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. ﺳـﭙﺲ ﺍﺯ ﺑﺮﺧـﻲ ﺭﻭﺵ ﻫـﺎﻱ ﻫﻮﺷـﻤﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎﻱ ﻋﺼﺒﻲ ﻭ ﺍﻟﮕﻮﺭﻳﺘﻢ ﮊﻧﺘﻴﻚ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﭘﻴش بینی ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ.

 

 

 

 

 

رده بندی یا طبقه بندی[3] : فرآیندی برای پیدا کردن مدلی است که رده های موجود در داده‌ها را تعریف می نماید و متمایز می کند، با این هدف که بتوان از این مدل برای پیش بینی رده رکوردهایی که برچسب رده آنها (متغیر هدف) ناشناخته می باشد، استفاده نمود. در رده بندی بر خلاف پیش بینی، هدف پیش بینی مقدار یک متغیر گسسته است. روش های مورد استفاده در پیش بینی و رده بندی عموما یکسان هستند. و در دسته تکنیک های پیش بینی کننده قرار می گیرند.

 

 

 

 

 

خوشه بندی[4]  : گروه بندی مجموعه ای از اعضاء، رکوردها یا اشیاء به نحوی که اعضای موجود در یک خوشه بیشترین شباهت را به یکدیگر  و کمترین شباهت را به اعضای خوشه های دیگر داشته باشند.

 

 

در این پایان نامه جهت پیش بینی مصرف دارو از تکنیک های  پیش بینی استفاده می شود و با بررسی الگوریتم­های مختلف این تکنیک تلاش می شود مدلی مناسب جهت پیش بینی مصرف  دارو در داروخانه­های بیمارستان­های ایران معرفی گردد. همچنین از داده‌های واقعی بیمارستان پاستور شهر تاریخی بم که در پایگاه داده SQL SERVER سیستم اطلاعات بیمارستان با حجمی در حدود GB220  و در مدت 5 سال ذخیره شده­اند جهت استفاده در مدل‌ها و تکینیک های داده‌کاوی استفاده خواهد شد.

 

 

1-4- بیان مسئله

 

 

در حال حاضر بیمارستان های دولتی کشور ما از کمبود منابع مالی ونقدینگی بشدت رنج می برند. یکی از بخش های تاثیر گذار بر وضعیت مالی بیمارستان ها داروخانه  می باشد که در صورت افزایش سود­آوری این بخش می توان به نحوی به وضعیت مالی بیمارستان ها کمک کرد

 

 

 

 

 

در ادامه به اختصار به گزیده هایی از اعتراف برخی از روسای بیمارستا­ن­های بزرگ کشور توجه کنیم:

 

 

 

• بیمارستان‌های دولتی در صورت عدم رسیدگی تعطیل خواهند شد .[10]

 

 

• در بیمارستان‌های دولتی معضل اصلی این است که هزینه و درآمد با هم انطباق ندارد[11].

 

 

• مشکلات بیمارستان به قدری زیاد است که معمولا پولی برای دارو باقی نمی ماند.[12]

 

 

 

 

 

مشکلات خرید و ویژگی­های دارو که با توجه به بررسی های انجام شده در داروخانه بیمارستان­ها می­توان به آنها شاره کرد.

 

 

 

 

1-4- طراحی شبكه‏های حمل‏ونقل شهری و تقسیم‏بندی‏های مربوط 7

 

 

1-5- طراحی شبكه­های معابر جادهای 8

 

 

1-6- جهت­دهی به معابر 9

 

 

1-7- تنظیم چراغ راهنمایی 9

 

 

1-8- ظرفیت ذخیره شبکه حمل ونقل 10

 

 

1-9- مدل سازی مسایل طراحی شبكه‏های حمل‏ونقل جادهای 11

 

 

1-10- محدوده پروژه 13

 

 

فصل 2- مرور بر ادبیات و پیشینه تحقیق 14

 

 

2-1- مرور مطالعات انجام شده در زمینه RNDP 15

 

 

2-2- مسایل طراحی تنظیمات سیگنال(SSDP) 21

 

 

2-2-1- رویکرد بهینه سازی موضعی 22

 

 

2-2-2- رویکرد بهینه سازی سراسری 22

 

 

2-3- مفهوم ظرفیت ذخیره سیستم 22

 

 

2-4- یک طرفه یا دوطرفه کردن معابر و مسایل مربوط 26

 

 

2-5- توسعه‏ و نوآوری‏پایان نامه 28

 

 

2-5-1- تركیب با تصمیمات RNDP 28

 

 

فصل 3- مدل ریاضی پیشنهادی و روش حل 32

 

 

3-1- تعریف مساله 33

 

 

3-1-1- ویژگی‏های كلی مساله 33

 

 

3-1-2- فرضیات مساله 33

 

 

3-1-3- ورودی‏های مساله 34

 

 

3-1-4- خروجی‏های مساله 34

 

 

3-1-5- تابع هدف مساله 34

 

 

3-2- مدل سازی مساله 35

 

 

3-3- مدل ریاضی 38

 

 

3-4- روش‏ حل توسعه داده شده 40

 

 

3-4-1- کلیات الگوریتم ژنتیک. 41

 

 

3-4-2- کلیات الگوریتم زنبور عسل 44

 

 

3-4-3- ویژگی مشترک الگوریتمها 45

 

 

3-4-4- الگوریتم ژنتیك تركیبی با شبیه‏سازی تبرید 47

 

 

3-4-5- الگوریتم زنبور عسل 54

 

 

3-4-6- بهینه سازی موضعی تنظیمات سیگنال 54

 

 

فصل 4- نتایج محاسباتی 57

 

 

4-1- مقدمه 58

 

 

4-2- مساله در اندازه کوچک. 60

 

 

 

4-2-1- نتایج برای مساله کوچک. 61

 

 

4-3- مساله در اندازه متوسط TX 62

 

 

4-3-1- نتایج برای مساله متوسط 63

 

 

4-4- مساله در سایز متوسط CG 65

 

 

4-4-1- نتایج برای اندازه متوسط CG 68

 

 

4-5- مساله در اندازه بزرگ 71

 

 

4-5-1- نتایج برای شبکه SF 75

 

 

4-6- بررسی قابلیت الگوریتم ها 78

 

 

فصل 5- نتیجه‏گیری و تحقیقات آتی 81

 

 

5-1- جمع‏بندی و نتیجه‏گیری 82

 

 

5-2- پیشنهادها برای کارهای آتی 82

 

 

فهرست مراجع 84

 

 

پیوست ها 88

 

 

الف- مساله تخصیص سفر 89

 

 

الف-1- توابع جریان ترافیك- زمان سفر 90

 

 

الف-2- تخصیص سفر تعادلی 91

 

 

ب- روش جستجوی بخش­بندی طلایی 97

 

 

ج- الگوریتم دایسترا 98

 

 

چکیده انگلیسی 100

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست شكل‌ها

 

 

شکل ‏1‑1- اجزای سیستم‏های حمل‏ونقل 6

 

 

شکل ‏1‑2- تصمیمات مورد مطالعه 9

 

 

شکل ‏3‑1- مدل سازی ریاضی یك معبر ]45[ 38

 

 

شکل ‏3‑2- یک نمودار گردشی برای الگوریتم ژنتیک. 43

 

 

شکل ‏3‑5- یك شبكه نمونه 49

 

 

شکل ‏3‑6- نمایش كروموزوم شبكه نمونه 49

 

 

شکل ‏3‑7- شماره‏دهی یال‏های شبكه نمونه برای گره محور 1 50

 

 

شکل ‏3‑8- چگونگی اجرای عملگر تقاطع 50

 

 

شکل ‏4‑1- شبکه کوچک ZY 60

 

 

شکل ‏4‑2- جهت­دهی بهینه شبکه ZY 61

 

 

شکل ‏4‑3- شبکه متوسط TX 62

 

 

شکل ‏4‑5- جهت­دهی بهینه شبکه متوسط TX 63

 

 

شکل ‏4‑7- شبکه متوسط CG 65

 

 

شکل ‏4‑8- جهت­دهی بهینه شبکه متوسط CG 68

 

 

شکل ‏4‑10- شبکه بزرگ SF 71

 

 

شکل ‏4‑12- جهت­دهی بهینه شبکه متوسط SF 75

 

 

شكل ‏0‑1- نمونه‏ای از یك نمودار تابع زمان سفر (]8[) 90

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول

 

 

جدول ‏2‑1- خلاصه مطالعات انجام شده در زمینه MNDP…………………………………….. 26

 

 

جدول ‏2‑1-مقایسه مطالعات تركیبی در RNDP 36

 

 

جدول ‏4‑1- مسایل آزمایشی و مشخصات آنها 58

 

 

جدول ‏4‑2- مقادیر پارامترهای الگوریتم‏های HGA و BA 59

 

 

جدول ‏4‑3- ورودی های مساله ZY 60

 

 

جدول ‏4‑4- ورودی های مساله TX 62

 

 

جدول ‏4‑6- مقادیر خروجی شبکه TX 64

 

 

جدول ‏4‑8 – ورودی های مساله CG 66

 

 

جدول ‏4‑9- مقادیر خروجی شبکه CG 69

 

 

جدول ‏4‑11- ورودی های مساله SF 72

 

 

جدول ‏4‑13- مقادیر خروجی شبکه SF. 76

 

 

جدول ‏4‑15- خلاصه نتایج محاسباتی 78

 

 

جدول ‏4‑18- میزان بهبودظرفیت ذخیره مسایل آزمون 79

 

 

جدول ‏0‑1- تعدادی از توابع زمان سفر ]9[ 91

 

 

در این فصل به جایگاه مساله مورد مطالعه در ادبیات، محدوده شمول مساله، تعاریف و تقسیم­بندی­ها موجود در رابطه با مساله مورد مطالعه در این پایان نامه می پردازیم و چگونگی مدلسازی مساله را خلاصه تشریح می کنیم.

 

 

1-1- مقدمه

 

 

گسترش شهرنشینی در دهه­های اخیر موجب شده است كه شهرها و حومه­های آنها به عنوان مهمترین مراكز سكونت و فعالیت انسان معاصر مطرح شوند. افزایش مستمر جمعیت شهرنشین در بسیاری از كشورها به موضوع چالش برانگیزی برای مسئولان دولتی تبدیل شده است. چرا كه محدودیت­های موجود در سیستم­های حمل­ونقل شهری از جمله محدودیت زمین، ظرفیت معابر و مسایلی از این دست مانع از توسعه آنها همگام با رشد جمعیت و در نتیجه رشد تقاضاهای سفر می­شوند. تصمیمات برای سرمایه­گذاری و بهبود سیستم­های حمل­ونقل شهری باید با در نظر گرفتن مسایلی چون منابع مالی موجود، تاثیرات تصمیمات در بهبود ازدحام خودروها در معابر و مسایلی از این دست صورت گیرند.

 

 

در همین راستا، دسته­ای از مطالعات بهینه­سازی به طراحی و بهبود شبكه­­های حمل­ونقل شهری می­پردازد. شبكه­های حمل­ونقل شهری شامل زیرمجموعه­هایی چون شبكه معابر شهری و شبكه­های حمل­ونقل عمومی هستند كه تصمیمات طراحی در آنها را می­توان در قالب سلسله مراتبی از تصمیم­های بلندمدت، میان­مدت و كوتاه­مدت تقسیم­بندی کرد. تصمیمات بلندمدت بیشتر به توسعه زیرساخت­ها و توپولوژی شبكه­ها اختصاص دارند. ساخت معابر جدید، توسعه ظرفیت معابر موجود، طراحی مسیرهای عبور و مرور شبكه حمل­ونقل عمومی مثال­هایی از این تصمیمات هستند. تصمیمات میان­مدت به نحوه بهره­گیری از منابع فعلی می­پردازد، مانند جهت­دهی به معابر و تخصیص خطها در دو جهت معابر دوطرفه. نهایتاً تصمیمات كوتاه­مدتی چون تنظیم چراغ­های راهنمایی، تنظیم عملیات روزمره را شامل می­شوند.مسایل طراحی شبكه حمل­ونقل شهری، با رویكرد نظریه بازی­ها مدلسازی می­شوند. به جهت نوع مساله، دو گروه بازیگر وجود دارند. گروه اول مسئولان دولتی و تصمیم­گیران هستند كه نقش رهبر را ایفا می­كنند و گروه دوم كاربران شبكه هستند كه به تناسب تصمیمات اخذ شده برای شبكه توسط مسئولان، به انتخاب مسیر در شبكه می­پردازند كه نتیجه آن تغییر در الگوهای جریان­های ترافیكی در سطح معابر شهر است. این رویكرد مدل سازی منجر به توسعه مدل­های ریاضی دوسطحی برای این مسایل می­شود كه نا محدب هستند و حل آنها به طور ذاتی NP-سخت است.