فهرست مطالب

 

 

عنوان                                                                                                   صفحه

 

 

 فصل اول: مقدمه

 

 

1-1-نقش دفاعی متابولیت های ثانویه در شرایط تنش… 2

 

 

1-2-رادیکال های آزاد و اثرات سوء آن بر گیاه 3

 

 

1-3-مکانیسم های دفاعی گیاهان در برابر گونه های فعال اکسیژن (ROS)ها 5

 

 

1-4-اهمیت آنتی اکسیدان های گیاهی. 6

 

 

1-5-ویژگی های آنتی اکسیدانی تركیبات فنلی. 8

 

 

1-6-مبحث اسانس… 9

 

 

1-6-1-روغن های اسانسی.. 9

 

 

1-6-2-مصارف و کاربرد روغن های اسانسی.. 9

 

 

1-6-3-روش های استخراج روغن های اسانسی.. 10

 

 

1-6-4-روش های جداسازی ترکیبات روغن های اسانسی.. 11

 

 

1-6-4-1-روش کروماتوگرافی گازی(GC) 11

 

 

1-6-5-بررسی تکنیک کروماتوگرافی گازی-طیف سنج جرمی (GC/MS) 13

 

 

1-7-مبحث آللوپاتی. 13

 

 

1-8-خصوصیات کلی تیره برگ بو 16

 

 

1-9-خصوصیات گیاه شناسی گیاه برگ بو 16

 

 

عنوان                                                                                                             صفحه

 

 

 

 

 

1-10-خصوصیات اکولوژیکی گیاه برگ بو 17

 

 

1-11-خواص درمانی گیاه برگ بو 18

 

 

1-12-سایرکاربردهای گیاه برگ بو 19

 

 

 

 

 

فصل دوم: مروری بر پژوهش های پیشین

 

 

2-1-پژوهش های انجام شده در زمینه ی اندازگیری فعالیت آنتی اکسیدانی گیاهان. 21

 

 

2-2-پژوهش های انجام شده در زمینه ی اندازه گیری میزان ترکیبات فنلی گیاهان. 23

 

 

2-3-پژوهش های انجام شده در زمینه ی شناسایی ترکیبات موجود در اسانس گیاهان. 24

 

 

2-4-پژوهش های انجام شده در زمینه ی اندازگیری فعالیت آللوپاتی گیاهان. 26

 

 

اهداف پژوهش… 29

 

 

 

 

 

فصل سوم: مواد و روش ها

 

 

3-1-جمع آوری و آماده سازی برگهای گیاه برگ بو 31

 

 

3-2-عصاره گیری. 33

 

 

3-2-1-تهیه عصاره متانولی.. 33

 

 

 

3-2-2-تهیه عصاره آبی.. 33

 

 

3-3-تعیین پتانسیل آنتی اکسیدانی با استفاده از روش DPPH.. 33

 

 

عنوان                                                                                                                صفحه

 

 

 

 

 

3-3-1-مواد و محلول های مورد نیاز 34

 

 

3-3-2-روش آزمایش…. 34

 

 

3-3-3-تهیه محلول استاندارد. 35

 

 

3-4-اندازه گیری میزان ترکیبات فنلی کل (Total Phenolics) با استفاده از معرف Folin-Ciocalteu. 36

 

 

3-4-1-مواد و محلول های مورد نیاز 36

 

 

3-4-2-روش آزمایش…. 37

 

 

3-4-3-تهیه محلول استاندارد. 38

 

 

3-5-بررسی ترکیبات اسانس برگ گیاه برگ بو 39

 

 

3-5-1-اسانس گیری.. 39

 

 

3-5-2-آزمایش های مربوط به تعیین ترکیبات موجود در اسانس برگ گیاه برگ بو. 39

 

 

3-5-2-1-معرفی دستگاه كروماتوگراف گازی متصل به طیف سنج جرمی  (GC/MS) 39

 

 

3-6-بررسی پتانسیل آللوپاتی عصاره آبی گیاه برگ بو 40

 

 

3-6-1-اثر عصاره آبی برگ گیاه برگ بو بر میزان کلروفیل و کاروتنوئید برگ گیاهچه های گندم و شاهی  40

 

 

3-6-1-1-مواد و محلول های مورد نیاز 40

 

 

عنوان                                                                                                                صفحه

 

 

 

 

 

3-6-1-2-آماده سازی گیاهان. 41

 

 

3-6-1-3-روش آزمایش… 41

 

 

3-6-2-اثر عصاره آبی برگ گیاه برگ بو بر میزان فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز استخراج شده از برگ گیاهچه های گندم و شاهی.. 42

 

 

3-6-2-1-مواد و محلول های مورد نیاز 42

 

 

3-6-2-2-آماده سازی گیاهان. 43

 

 

3-6-2-3-استخراج آنزیم گایاكول پراكسیداز 43

 

 

3-6-2-4-تعیین فعالیت آنزیم. 43

 

 

تجزیه و تحلیل آماری داده ها 45

 

 

 

 

 

فصل چهارم: نتایج

 

 

4-1-پتانسیل آنتی اکسیدانی برگ قسمت های مختلف شاخه گیاه برگ بو با استفاده از DPPH.. 47

 

 

4-2- میزان ترکیبات فنلی کل (Total Phenolics) با استفاده از معرف Folin-Ciocalteu. 51

 

 

4-3-مقایسه بازده اسانس برگ قسمت های مختلف شاخه گیاه برگ بو 54

 

 

4-4-شناسایی ترکیبات موجود در اسانس برگ گیاه برگ بو 55

 

 

عنوان                                                                                                             صفحه

 

 

 

 

 

4-4-1-شناسایی ترکیبات موجود در اسانس برگ های شاخه غنچه دار گیاه برگ بو. 55

 

 

4-4-2-شناسایی ترکیبات موجود در اسانس برگ های شاخه میوه دار گیاه برگ بو. 55

 

 

4-4-3-شناسایی ترکیبات موجود در اسانس برگ های شاخه بدون میوه و غنچه گیاه برگ بو 56

 

 

4-4-4-مقایسه بین ترکیبات عمده موجود در اسانس برگ قسمت های مختلف شاخه گیاه برگ بو 62

 

 

4-5-پتانسیل آللوپاتی عصاره آبی گیاه برگ بو 63

 

 

4-5-1-اثر عصاره آبی برگ های شاخه غنچه دار گیاه برگ بو بر میزان کلروفیل برگ گیاهچه های گندم و شاهی  63

 

 

4-5-2-اثر عصاره آبی برگ های شاخه غنچه دار گیاه برگ بو بر میزان کاروتنوئید برگ گیاهچه های گندم و شاهی  64

 

 

4-5-3-اثر عصاره آبی برگ های شاخه غنچه دار گیاه برگ بو بر میزان فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز استخراج شده از برگ گیاهچه های گندم و شاهی.. 67

 

 

 

 

 

فصل پنجم: بحث

 

 

5-1-پتانسیل آنتی اکسیدانی برگ قسمت های مختلف شاخه گیاه برگ بو با استفاده از روش DPPH.. 70

 

 

 

 

 

عنوان                                                                                                             صفحه

 

 

 

 

 

5-2-میزان ترکیبات فنلی کل (Total Phenolics) با استفاده از معرف Folin-Ciocalteu. 71

 

 

5-3-شناسایی ترکیبات موجود در اسانس برگ گیاه برگ بو 71

 

 

5-4-بررسی پتانسیل آللوپاتی عصاره آبی گیاه برگ بو 73

 

 

5-4-1-اثر عصاره آبی برگ های شاخه غنچه دار گیاه برگ بو بر میزان کلروفیل برگ گیاهچه های گندم و شاهی  73

 

 

5-4-2-اثر عصاره آبی برگ های شاخه غنچه دار گیاه برگ بو بر میزان کاروتنوئید برگ گیاهچه های گندم و شاهی  73

 

 

5-4-3-اثر عصاره آبی برگ های شاخه غنچه دار گیاه برگ بو بر میزان فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز استخراج شده از برگ گیاهچه های گندم و شاهی.. 74

 

 

نتیجه گیری کلی. 75

 

 

پیشنهادات پژوهشی آینده 76

 

 

فهرست منابع فارسی. 77

 

 

فهرست منابع انگلیسی. 78

 

 

 

 

 

فهرست جدول ها

 

 

عنوان                                                                                                                        صفحه

 

 

 

 

 

جدول3-1- مخلوط واكنش جهت سنجش فعالیت آنزیم گایاكول پراكسیداز 44

 

 

بر حسب میلی گرم در میلیلیتر و درصد مهار رادیکال های آزاد DPPH توسط عصاره ی برگ های شاخه. 51

 

 

جدول 4-2 میزان ترکیبات فنلی کل عصاره ی متانولی برگ های شاخه بر حسب میلی گرم گالیک اسید بر گرم وزن خشک   54

 

 

جدول 4-3- بازده اسانس برگ های قسمت های مختلف شاخه گیاه برگ بو 54

 

 

جدول 4-4- ترکیبات تشکیل دهنده اسانس برگ گیاه برگ بو 57

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست شکل ها

 

 

عنوان                                                                                                                        صفحه

 

 

 

 

 

شکل 3-1-شاخه گیاه برگ بو…………………………………………………………………………………………………32

 

 

شکل 3-2-قسمت های مختلف شاخه برگ بو، شاخه غنچه دار(الف)، شاخه میوه دار(ب)، شاخه بدون غنچه و میوه(ج)………………………………………………………………………………………………………………32

 

 

شکل 4-1- منحنی استاندارد ترولکس بر حسب میکرومول. 49

 

 

) عصاره متانولی برگ های شاخه غنچه دار(الف)، برگ های شاخه میوه دار(ب) و برگ های شاخه بدون میوه و غنچه(ج) بر جذب محلول DPPH. 50

 

 

شکل 4-3- منحنی استاندارد گالیک اسید برحسب میکروگرم درمیلی لیتر 52

 

 

) عصاره متانولی برگ های شاخه غنچه دار(الف)، برگ های شاخه میوه دار(ب) و برگ های شاخه بدون میوه و غنچه(ج) 53

 

 

شکل 4-5- کروماتوگرام اسانس برگ های شاخه غنچه دار گیاه برگ بو. 59

 

 

شکل 4-6- کروماتوگرام اسانس برگ های شاخه میوه دار گیاه برگ بو. 60

 

 

شکل 4-7- کروماتوگرام اسانس برگ های شاخه بدون غنچه و میوه گیاه برگ بو………………..61

 

 

شکل 4-8- مقایسه بین ترکیبات عمده موجود در اسانس برگ قسمت های مختلف شاخه گیاه برگ بو 62

 

 

عنوان                                                                                                                        صفحه

 

 

 

 

 

شکل 4-9- اثر غلظت های مختلف عصاره آبی برگ های شاخه غنچه دار گیاه برگ بو بر میزان کلروفیل برگ گیاه تک لپه گندم (الف) و گیاه دولپه شاهی (ب).. 65

 

 

شکل 4-10- اثر غلظت های مختلف عصاره آبی برگ های شاخه غنچه دار گیاه برگ بو بر میزان کاروتنوئید برگ گیاه تک لپه گندم (الف) و گیاه دولپه شاهی (ب).. 66

 

 

شکل 4-11- اثر غلظت های مختلف عصاره آبی برگ های شاخه غنچه دار گیاه برگ بو بر میزان فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز از برگ گیاه تک لپه گندم (الف) و گیاه دولپه شاهی (ب).. 68

 

 

 

 

 

مقدمه

 

 

 

 

 

بشر در طول قرن ها به گیاهان به عنوان منبعی از کربوهیدرات، پروتئین و چربی وابستگی کامل داشته است. عمدتاً یکسری از واکنش های شیمیایی که واسطه آنزیمی دارند، در گیاه زنده به عنوان متابولیسم شناخته می شوند. این واکنش های شیمیایی با هم هماهنگ شده تا مسیرهای متابولیکی که در آنها سنتز مولکولهایی مثل قندها، اسیدهای آمینه، اسیدهای چرب عمده، نوکلئوتیدها و پلیمرهای حاصل از آنها (DNA RNA,) انجام می شود، به دست آیند. این تجمع به عنوان متابولیسم اولیه در نظر گرفته می شود و ترکیبات تولید شده که برای زنده ماندن و سالم ماندن گیاه لازم هستند متابولیت اولیه نامیده می شوند. همچنین در گیاهان، مسیرهای متابولیکی دیگری نیز وجود دارد که محصول این مسیرها برای گیاه کاملاً مشخص نیست که به این ترکیبات متابولیت های ثانویه اطلاق می گردد و به مسیر تولید آنها متابولیسم ثانویه می- گویند.

 

 

متابولیت های اولیه در بین تمام گیاهان مشترک هستند ولی نوع و میزان متابولیت های ثانویه از یک گونه گیاهی به گونه ای دیگر ممکن است متفاوت باشد. متابولیت های ثانویه گیاهی براساس نحوه بیوسنتز به ترپن ها، فنولیک ها و ترکیبات ازت دار تقسیم می شوند [Taiz & [Zeiger, 2002.