2- معرفی معماری سازمانی و معماری سازمانی چابک

 

 

2-1- مفاهیم معماری سازمانی………………………………………………………………………………… 13

 

 

2-1-1- تعریف معماری سازمانی…………………………………………………………………… 14

 

 

2-1-2- تعریف چارچوب معماری………………………………………………………………….. 15

 

 

2-1-3- انواع معماری سازمانی………………………………………………………………………. 15

 

 

2-1-4- محصولات معماری سازمانی……………………………………………………………… 17

 

 

2-2- تاریخچه‌ی معماری سازمانی…………………………………………………………………………. 17

 

 

2-3- ضرورت و نتایج معماری سازمانی…………………………………………………………………. 19

 

 

2-4- چارچوب‌‌های معماری سازمانی…………………………………………………………………….. 21

 

 

2-4-1- چارچوب زکمن………………………………………………………………………………… 21

 

 

2-4-2- چارچوب فدرال(FEAF)…………………………………………………………………. 23

 

 

2-4-3- چارچوب سازمان خزانه داری(TEAF)…………………………………………… 26

 

 

2-5- فرآیند معماری سازمانی………………………………………………………………………………… 27

 

 

2-6- متدولوژی‌‌های معماری سازمانی………………………………………………………………….. 32

 

 

2-6-1- تعریف متدولوژی………………………………………………………………………………. 32

 

 

2-6-2- متدولوژی EAP……………………………………………………………………………….. 33

 

 

2-7- چالش‌‌های معماری سازمانی…………………………………………………………………………. 34

 

 

2-8- معماری سازمانی چابک………………………………………………………………………………… 35

 

 

2-8-1- مفهوم چابکی……………………………………………………………………………………. 36

 

 

2-8-2- تعریف معماری سازمانی چابک………………………………………………………… 38

 

 

2-8-3- پیشینه معماری چابک……………………………………………………………………… 39

 

 

2-8-3-1- بیانیه‌ی چابک……………………………………………………………………… 41

 

 

2-8-4- ضرورت معماری چابک…………………………………………………………………….. 42

 

 

2-8-5- چارچوب معماری چابک…………………………………………………………………… 44

 

 

2-8-6- اهداف معماری سازمانی چابک………………………………………………………… 46

 

 

2-8-7- اصول حاکم بر معماری سازمانی چابک…………………………………………… 46

 

 

 

 

 

3- چارچوب توگف.……………………………………………………………………………………………………… 49

 

 

3-1- مقدمه‌ای بر توگف…………………………………………………………………………………………. 49

 

 

3-2- ساختار سند توگف………………………………………………………………………………………… 49

 

 

3-3- تعریف معماری در چارچوب توگف………………………………………………………………. 51

 

 

3-4- اجزای توگف…………………………………………………………………………………………………. 52

 

 

3-5- ADM و مراحل آن……………………………………………………………………………………… 53

 

 

3-5-1- مرحله مقدماتی……………………………………………………………………………….. 56

 

پایان نامه

 

 

3-5-2- مرحله‌ی A : چشم‌انداز معماری……………………………………………………… 58

 

 

3-5-3- مرحله‌ی B : معماری کسب‌و‌کار……………………………………………………… 61

 

 

3-5-4- مرحله‌ی C : معماری سیستم‌های اطلاعاتی…………………………………… 63

 

 

3-5-4-1- معماری داده……………………………………………………………………….. 64

 

 

3-5-4-2- معماری برنامه کاربردی……………………………………………………… 67

 

 

3-5-5- مرحله‌یD : معماری فناوری…………………………………………………………… 69

 

 

3-5-6- مرحله‌ی E : فرصت‌ها و راه‌حل‌ها…………………………………………………….71

 

 

3-5-7- مرحله‌ی F : برنامه‌ریزی گذار…………………………………………………………. 75

 

 

3-5-8- مرحله‌ی G : راهبری پیاده‌سازی…………………………………………………….. 78

 

 

3-5-9- مرحله‌ی H : مدیریت تغییرات معماری…………………………………………..80

 

 

3-5-10- مدیریت نیازمندی‌ها……………………………………………………………………… 82

 

 

3-6 – تعیین دامنه‌ی فعالیت معماری…………………………………………………………………… 84

 

 

3-8- تکنیک‌ها و اقلام قابل تحویل کلیدی چرخه‌ی ADM……………………………….. 85

 

 

3-8-1- چارچوب معماری متناسب………………………………………………………………. 85

 

 

3-8-2- مدل سازمانی برای معماری سازمانی………………………………………………. 86

 

 

3-8-3- اصول معماری……………………………………………………………………………………. 87

 

 

3-8-4- قواعد کسب‌و‌کار، اهداف کسب‌و‌کار و پیشران‌های کسب وکار……….. 88

 

 

3-8-5- مخزن معماری…………………………………………………………………………………. 88

 

 

3-8-6- ابزارهای معماری………………………………………………………………………………. 89

 

 

3-8-7- درخواست برای کار معماری……………………………………………………………. 89

 

 

3-8-8- بیانیه کار معماری……………………………………………………………………………. 90

 

 

3-8-9- چشم‌انداز معماری……………………………………………………………………………. 91

 

 

3-8-10- مدیریت ذینفعان……………………………………………………………………………. 92

 

 

3-8-11- برنامه ارتباطات………………………………………………………………………………. 93

 

 

3-8-12- ارزیابی آمادگی تحول کسب‌و‌کار…………………………………………………… 94

 

 

3-8-13- ارزیابی توانمندی‌ها……………………………………………………………………….. 94

 

 

3-8-14- مدیریت ریسک……………………………………………………………………………… 96

 

 

3-8-15- سند تعریف معماری……………………………………………………………………… 97

 

 

3-8-16- توصیف نیازمندی‌های معماری……………………………………………………… 98

 

 

3-8-17- نقشه‌ی راه معماری……………………………………………………………………….. 99

 

 

3-8-18- سناریوهای کسب‌و‌کار……………………………………………………………………. 100

 

 

3-8-19- تحلیل شکاف…………………………………………………………………………………. 101

 

 

3-8-20- نقطه نظرات (Viewpoints) معماری………………………………………….. 101

 

 

3-8-21- نما‌های (Views) معماری…………………………………………………………….. 102

 

 

3-8-21-1- توسعه‌ی نما‌ها در چرخه ADM………………………………………………. 102

 

 

3-8-22- بخش‌های سازنده‌ی معماری…………………………………………………………. 103

 

 

3-8-23- بخش‌های سازنده‌ی راه‌حل……………………………………………………………. 103

 

 

3-8-24- برنامه‌ریزی مبتنی بر توانمندی‌ها………………………………………………….. 104

 

 

3-8-25- تکنیک‌های برنامه‌ریزی گذار…………………………………………………………. 105

 

 

3-8-26- برنامه پیاده‌سازی و گذار……………………………………………………………….. 106

 

 

3-8-27- معماری انتقال……………………………………………………………………………….. 107

 

 

3-8-28- مدل راهبری پیاده‌سازی……………………………………………………………….. 108

 

 

3-8-29- قراردادهای معماری………………………………………………………………………. 109

 

 

3-8-30- درخواست تغییر…………………………………………………………………………….. 111

 

 

3-8-31- ارزیابی تطابق………………………………………………………………………………… 112

 

 

3-8-32- ارزیابی تأثیر نیازمندی‌ها………………………………………………………………. 112

 

 

3-9- رهنمودهایی برای تطبیق دادن ADM برای سازمان………………………………….. 113

 

 

3-9-1- انجام تکرار برای ADM………………………………………………………………….. 113

 

 

3-9-2- اجرای ADM در سطوح مختلف سازمان……………………………………….. 114

 

 

3-10- چارچوب محتوای معماری…………………………………………………………………………. 117

 

 

3-10-1- نمای کلی از چارچوب محتوای معماری………………………………………. 118

 

 

3-10-2- متا مدلِ محتوا………………………………………………………………………………. 120

 

 

3-10-2-1- هسته و ضمائم…………………………………………………………………. 121

 

 

3-10-2-2- کاتالوگ‌ها، ماتریس‌ها و نمودارها…………………………………….. 121

 

 

3-10-3- مصنوعات معماری…………………………………………………………………………. 122

 

 

3-10-4- بخش‌های سازنده………………………………………………………………………….. 126

 

 

3-11- زنجیره‌ی سازمان………………………………………………………………………………………… 128

 

 

3-11-1- نمای کلی از زنجیره‌ی سازمان………………………………………………………. 128

 

 

3-11-1-1- زنجیره‌ی سازمان و استفاده‌ی مجدد معماری…………………. 130

 

 

3-11-1-2- کاربرد زنجیره‌ی سازمان در چرخه ADM………………………. 130

 

 

3-11-2- بخش‌بندی معماری……………………………………………………………………….. 131

 

 

3-11-3- مخزن معماری……………………………………………………………………………….. 132

 

 

3-12- مدل‌های مرجع در چارچوب توگف……………………………………………………………. 134

 

 

3-12-1- مدل مرجع فنی(TRM)…………………………………………………………… 134

 

 

3-12-2- مدل مرجع یکپارچه زیرساخت اطلاعات شده(IIITRM)…………… 135

 

 

3-13- چارچوب توانمندی معماری……………………………………………………………………….. 136

 

 

3-13-1- ایجاد یک توانمندی معماری…………………………………………………………. 137

 

 

3-13-2- حاکمیت معماری…………………………………………………………………………… 138

 

 

3-13-3- انجمن معماری………………………………………………………………………………. 138

 

 

3-13-4- انطباق معماری………………………………………………………………………………. 139

 

 

3-13-5- چارچوب مهارت‌های معماری………………………………………………………… 140

 

 

 

 

 

4 – مدیریت راهبردی سازمان و معماری سازمانی

 

 

4-1- مدیریت راهبردی………………………………………………………………………………………….. 142

 

 

4-1-1- تعریف مدیریت راهبردی………………………………………………………………….. 142

 

 

4-1-2- تجزیه و تحلیل محیط داخلی و خارجی………………………………………….. 143

 

 

4-1-3- مقاصد راهبردی………………………………………………………………………………… 143

 

 

4-1-4- تدوین راهبرد کسب و کار………………………………………………………………… 143

 

 

4-1-5- پیاده سازی و کنترل راهبرد…………………………………………………………….. 144

 

 

4-1-6- تجدید ساختار راهبردی……………………………………………………………………. 144

 

 

4-2- فرآیند برنامه‌ریزی راهبردی………………………………………………………………………….. 145

 

 

4-3- برنامه‌ریزی راهبردی فناوری اطلاعات………………………………………………………….. 146

 

 

4-4- همراستایی راهبردی……………………………………………………………………………………… 147

 

 

4-5- ارتباط بین فرآیند برنامه‌ریزی راهبردی و فرآیند معماری سازمانی……………. 149

 

 

 

 

 

5- مدلی جهت چابک سازی فرآیند معماری سازمانی

 

 

5-1- عوامل مؤثر در تحقق معماری چابک………………………………………………………………. 153

 

 

5-1-1- بلوغ سازمانی…………………………………………………………………………………………. 153

 

 

5-1-1-1- ساختار سازمانی……………………………………………………………………….. 154

 

 

5-1-1-2- فرآیندهای کاری         …………………………………………………………………….. 156

 

 

5-1-1-3- منابع انسانی……………………………………………………………………………… 156

 

 

5-1-1-4- فرهنگ سازمانی……………………………………………………………………….. 158

 

 

5-1-1-5- مدیریت دانش و یادگیری سازمانی…………………………………………. 159

 

 

5-1-2- ماهیت کسب و کار از نظر میزان تلاطم و چابکی……………………………….. 161

 

 

5-1-3- جایگاه معماری سازمانی در برنامه راهبردی……………………………………….. 162

 

 

5-2- معرفی مدل پیشنهادی……………………………………………………………………………………… 164

 

 

 

 

 

6- نتایج و پیشنهادت

 

 

6-1- جمع‌بندی…………………………………………………………………………………………………………. 173

 

 

6-2- نتیجه‌گیری………………………………………………………………………………………………………… 174

 

 

6-3- پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………. 175

 

 

منابع………………………………………………………………………………………………………………………………… 176

 

 

چکیده به زبان انگلیسی……………………………………………………………………………………………….. 180

 

 

فهرست جدول‌ها

 

 

 

 

 

 

 

 

عنوان و شماره                                                                                                 صفحه

 

 

 

 

 

جدول 2-1 : عوامل مؤثر در انتخاب چارچوب معماری سازمانی……………………………………. 31

 

 

جدول 3-1: انواع معماری در توگف………………………………………………………………………………… 52

 

 

جدول 3-2 : فعالیت‌های روش توسعه‌ی معماری در هر مرحله…………………………………….. 55

 

 

جدول 3-3 : ابعادی برای محدود‌سازی دامنه‌ی فعالیت معماری…………………………………… 84

 

 

جدول 3-4: مفاهیم مرتبط با نمایش معماری………………………………………………………………… 122

 

 

جدول 3-5: نقطه نظرات نمونه در هر مرحله از ADM…………………………………………………. 124

 

 

جدول 4-1 : ارتباط ورودی‌ها و خروجی‌های فرآیند معماری و برنامه‌ریزی راهبردی…… 151

 

 

جدول 5-1: ویژگی‌های معماری چابک و روش تحقق آنها در مدل پیشنهادی…………….. 166پ

 

 

 

 

 

فهرست شکل‌ها

 

 

 

 

 

 

 

 

عنوان و شماره                                                                                               صفحه

 

 

 

 

 

شکل 2-1 :‌ ماتریس زکمن……………………………………………………………………………………………. 23

 

 

شكل 2-2 : چارچوب معماری فدرال……………………………………………………………………………. 25

 

 

شکل 2-3 : فرآیند معماری سازمانی……………………………………………………………………………. 28

 

 

شکل 2-4 : برنامه‌ریزی معماری سازمانی…………………………………………………………………….. 29

 

 

شکل 2-5 : لایه‌‌های چهارگانه و فاز‌های هفت گانه اصلی EAP………………………………… 33

 

 

شکل 3-1 : محتوای توگف…………………………………………………………………………………………… 53

 

 

شکل 3-2: چرخه‌ی روش توسعه‌ی معماری یا چرخه‌ی AMD………………………………… 55

 

 

شکل 3-3: انواع ذینفعان……………………………………………………………………………………………… 93

 

 

شکل 3-4: ارتباط بین توانمندی‌ها، معماری سازمانی و پروژه‌ها………………………………… 105

 

 

شکل 3-5: مدل طبقه‌بندی مختصر برای چشم‌اندازهای معماری………………………………. 115

 

 

شکل 3-6: تکرارها در چرخه‌ی تکی ADM………………………………………………………………… 116

 

 

شکل 3-7: مثالی برای سلسله مراتب فرآیندهای ADM……………………………………………. 117

 

 

شکل 3-8: ارتباط بین اقلام قابل تحویل، مصنوعات و بخش‌های سازنده………………….. 119

 

 

شکل 3-9: نمای کلی متامدلِ محتوا…………………………………………………………………………… 120

 

 

شکل 3-10: مفاهیم پایه‌ای برای توصیف معماری……………………………………………………… 123

 

 

شکل 3-11: بخش‌‌های سازنده‌ی معماری و استفاده از آن‌ها در چرخه‌ی ADM……… 127

 

 

شکل 3-12: زنجیره سازمان…………………………………………………………………………………………. 129

 

 

شکل 3-13: مدل مختصر طبقه‌بندی برای مدل‌های مرجع معماری…………………………. 131

 

 

شکل 3-14 : ساختار مخزن معماری توگف………………………………………………………………… 132

 

 

شکل 3-15 : مدل مرجع فنی(TRM)………………………………………………………………….. 134

 

 

شکل 3-16 : جزئیات III-RM……………………………………………………………………………………. 135

 

 

شکل 3-17 : چارچوب توانمندی معماری…………………………………………………………………… 136

 

 

شکل 3-18 : فرآیند بررسی انطباق معماری……………………………………………………………….. 139

 

 

شکل 4-1 : فرآیند مدیریت راهبردی………………………………………………………………………….. 142

 

 

شکل 4-2 : سطوح برنامه‏ریزی راهبردی سازمانی در اواخر دهه 1980 میلادی………… 149

 

 

شکل 4-3 : فرآیند معماری سازمانی در عمل……………………………………………………………… 150

 

 

شکل 4-3 : فرآیند معماری سازمانی در عمل……………………………………………………………… 150

 

 

شکل 5-1: طبقه بندی سازمان‌ها براساس میزان چابکی و میزان تلاطم…………………… 162

 

 

شکل 5-2: فرآیند برنامه‌ریزی راهبردی………………………………………………………………………. 169

 

 

شکل 5-3: مدل پیشنهادی برای چابک‌سازی فرآیند معماری سازمانی…………………….. 171

 

 

شکل 5-4: مدیریت نیازمندی‌ها، هسته مرکزی چرخه توسعه معماری……………………… 172

 

 

فهرست نشانه‌های اختصاری

 

 

 

 

 

 

 

 

EA            Enterprise Architecture

 

 

EAP         Enterprise Architecture Planning

 

 

FEAF      Federal Enterprise Architecture Framework

 

 

DoD       Department Of Defense

 

 

TAFIM     Technical Architecture Framework for Information Management

 

 

TEAF       Treasury Enterprise Architecture Framework

 

 

ADM        Architecture Development Method

 

 

TRM      Technical Reference Model

 

 

 

 

 

IIITRM    Integrated Information Infrastructure Reference Model

 

 

ABB       Architecture Building Block

 

 

SBB       Solution Building Block

 

 

KPI       Key Performance Indicator

 

 

UML      Unified Modeling Language

 

 

ERP       Enterprise Resource Planning

 

 

CRM      Customer Relation Manangment

 

 

COTS      Commercial Off-The-Shelf

 

 

SLA         Service Level Agreement

 

 

CIO          Chief Information Officer

 

 

CFO         Chief Financial Officer

 

 

API          Application Program Interface

 

 

SIB           Standards Information Base

 

 

CMDB     Configuration Management Database

 

 

 

    • مقدمه

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1–معماری سازمانی و کلیّات موضوع

 

 

 

 

 

در دنیای امروز که کسب‌وکارها به شدت متأثر از تحولات محیطی است و تغییر به عنوان یک پارامتر ثابت، همواره وجود دارد، آنچه یک سازمان یا کسب‌وکار را قادر به ادامه حیات اثربخش و کارآمد می‌سازد، توانایی آن سازمان در پاسخ بهنگام، مناسب به این تحولات و تغییرات است. از دغدغه‌های اصلی مدیران در این اوضاع متلاطم و پیچیده، چگونگی به حداقل رساندن اثر محرک‌های بیرونی بر سازمان متبوع خود و ارتقاء سهم بازار، رضایت مشتریان و در نهایت ربودن گوی رقابت از رقبا می‌باشد. صاحبان کسب‌وکار همواره به دنبال واکنشی مناسب به این محرک‌ها بوده‌اند و از جمله می‌توان به بازنگری در کسب‌وکار و اصلاح فرآیندهای کاری و همچنین استفاده از فناوری متناسب اشاره کرد.

 

 

با گذار از عصر تولید انبوه به عصر مدیریت اطلاعات و دانش، كلیة فرآیندها و فعالیت‌های سازمان‌ها تحت تأثیر تغییرات بنیادی قرار گرفته است. در این زمان، اطلاعات نه تنها یكی از منابع و دارایی‌های اصلی سازمان‌ها شناخته می‌شود، بلكه ابزاری برای مدیریت مؤثر سایر منابع و دارایی‌های سازمان نیز به شمار رفته و از اهمیت و ارزش ویژه‌ای در سازمان‌ها برخوردار شده است. از این رو، فناوری اطلاعات كه شامل فناوری‌های به كارگرفته شده در تولید، پردازش، انتقال، به كارگیری و مدیریت اطلاعات است، فرصت‌های جدیدی برای بهبود بهره‌وری در اختیار سازمان‌ها گذارده است. با فرصت‌های بالقوه‌ای كه فناوری اطلاعات برای دسترسی به بازارهای جهانی به وجود می‌آورد، بنگاه‌ها به طور فز اینده‌ای برای بهره گیری از این فرصت ها، تحریك می‌شوند[1].

 

 

در دهه‌های گذشته، غالب سازمانها، راهبرد بازسازی و مهندسی مجدد را در پاسخ به مسائل و تغییرات محیطی انتخاب می‌کردند اما اکنون، رویکردها و راه‌حل‌های گذشته، قابلیت و توانایی خود را برای مقابله با مسائل سازمانی و محیط بیرونی از دست داده و بهتر است با رویکردها و دیدگاه‌های جدیدی جایگزین شود. بهترین و نوترین راه بقا و موفقیت سازمان‌ها در این آشفته بازار، توجه و تمرکز آن‌ها بر «چابکی سازمانی» است. چابکی سازمانی، پاسخی است آگاهانه و جامع به نیازهای در حال تغییرِ مداوم در بازارهای رقابتی و کسب موفقیت از فرصت‌هایی که سازمان به دست می‌آورد[2].

 

 

بهره‌گیری از فناوری‌های نوین به ویژه فناوری اطلاعات جمله‌ی ابزارهایی بوده که در شکل‌های گوناگون خود مورد توجه مدیران سازمان‌ها بوده است. اما نکته‌ی حائز اهمیت، راهبری صحیح فناوری اطلاعات در جهت خلق ارزش در بخش‌های مختلف کسب‌وکار می‌باشد. بزرگترین چالش کسب‌وکارها در بهره‌برداری از خدمات فناوری اطلاعات، صرف کمترین هزینه ممکن و دریافت بهترین کیفیت می‌باشد.

 

 

مبحث معماری سازمانی از اواخر دهه 80 میلادی توسط زکمن با هدف ارائه یک ساختاری برای بهره‌گیری از فناوری اطلاعات در جهت دستیابی به اهداف کسب‌وکار، مطرح گردید و در ادامه برای اطمینان از ارزش آفرینی و مدیریت اثربخش فناوری اطلاعات در کسب‌وکار، چارچوب‌هایی نظیر Zackman، COBIT، FEAF، TOGAF ارائه گردید که هر کدام بر جنبه‌هایی خاص از این فناوری تأکید دارند. به عنوان مثال چنانچه به دنبال ارزیابی و كنترل توسعه فناوری اطلاعات و همخوانی و همــ‌راستایی اهـداف فنـــاوری اطلاعات با اهداف واقعی كــسب و كار باشیم، چارچوب COBIT با رویکردی فرآیندگرا و مجموعه‌ای اهداف کنترلی در حوزه ارزیابی فناوری اطلاعات تدوین شده است.

 

 

معماری سازمانی سابقه‌ای طولانی در مقابله با فنآوری‌های مختل کننده است. در واقع، یکی از مهارت‌های اصلی معمار، تشخیص فناوری‌های نوظهوری است که احتمالاً منافعی برای کسب‌وکار به دنبال دارند و آن فناوری‌ها را با آغوش باز می‌پذیرد. همچنین معماران سازمانی درک می‌کنند که چگونه وقایع کسب‌وکار، نظیر ادغام، اکتساب و سلب می‌توانند منجر به توسعه معماری جدید شوند. با این حال و اگرچه کمتر شناخته شده است، اهمیت استفاده از معماری سازمانی به طور کلی به عنوان ابزاری برای مقابله با خطرات زمینه کسب‌وکار است[26].

 

 

از جمله ویژگی‌هایی که امروزه در تدوین برنامه راهبردی برای کسب‌وکار باید مورد توجه قرار گیرد، داشتن قابلیت تطابق، انعطاف‌پذیری و واکنش مناسب سازمان در برابر تغییرات پیش بینی نشده و ناخواسته است. این همان چیزی است که از آن به عنوان چابکی از آن یاد می‌شود. در حوزه فناوری اطلاعات اصطلاح چابکی ابتدا در مورد نرم‌افزار مطرح گردیده و مجموعه‌ای از اصول نظیر سادگی، پویایی، تکامل تدریجی، تأکید بر خلاقیت، نتیجه گرایی برای آن معرفی شده است و سپس به مباحث معماری سازمانی توسعه یافت.

 

 

معماری سازمانی چابک متأثر از اصول تعریف شده برای توسعه نرم‌افزارهای چابک و مدیریت چابک می‌باشد. با این تفاوت که معماری سازمانی چابک دارای خصوصیات خاص خود می‌باشد و این به تفاوت مهندسی و مدیریت با معماری برمی‌گردد. در معماری علاوه بر اصول مهندسی بر هنر نیز تأکید بسیاری وجود دارد. همچنین در معماری علاوه برجنبه‌های ساختاری برجنبه‌های رفتاری هم تأکید وجود دارد[3].

 

 

در این تحقیق با توجه به تعاریف و اصول ارائه شده برای معماری چابک و ویژگی‌های چارچوب توگف و همچنین بهره‌گیری از فرآیند برنامه‌ریزی راهبردی در سازمان، تلاش می‌کنیم مدلی برای تحقق چابکی در فرآیند معماری سازمانی ارائه کنیم.

 

 

 

 

 

 

 

 

1-2–طرح مسئله و اهمیّت تحقیق

 

 

 

 

 

چارچوب‌های ارائه شده برای معماری سازمانی علیرغم اینکه به عنوان یک نقشه راه فناوری اطلاعات برای کسب‌وکار بسیار راهگشا می‌باشند، اما پرسش‌هایی قابل تأمل را در ذهن مدیران و صاحبان کسب‌وکار ایجاد می‌شود. سئوالاتی نظیر : چه شرایطی برای عملیاتی کردن آنها لازم است؟ آیا تمامی نیازهای کسب‌وکار را در حوزه فناوری اطلاعات پوشش می‌دهند؟ آیا به طور کامل به نیازمندی‌های ذینفعان سازمان رسیدگی می‌کنن؟ آیا نسبت به سرمایه‌ای که از کسب‌وکار مصرف می‌شود، ارزش خلق می‌کنند؟ چقدر در مقابل تغییرات ناخواسته انعطاف پذیرند؟ و شاید ده‌ها سئوال و دغدغه از این شکل.

 

 

در شرایط عادی و ایده آل فعالیت یک کسب‌وکار شاید معماری اطلاعات سازمانی خیلی موضوعی چالش برانگیز نباشد اما مشکل از آنجا شروع می‌شود که امروزه بسیاری از تغییر و تحولات اثرگذار بر کسب‌وکارها را شاهد هستیم که خارج از اراده آنها بوده و حتی بر کسب‌وکار تحمیل می‌شود و می‌تواند معماری سازمانی را منجر به شکست کند. این عوامل ناخواسته و خارج از پیش بینی نیازمند مدیریتی جامع در تمامی جوانب است تا موفقیت و ادامه حیات کسب‌وکار تضمین شود. در این اوضاع و احوال است که که با اصطلاحاتی نظیر میزان انعطاف پذیری، پویایی، تطبیق پذیری، ثبات و پایداری در مقوله معماری سازمان مواجه می‌شویم. ویژگی‌های ذکر شده امروزه با عنوان چابکی به آن پرداخته می‌شود. اما اینکه در عمل چگونه این چابکی قابل تحقق است نیازمند تحقق چابکی در تمامی زمینه‌های مرتبط با موضوع معماری سازمانی است.

 

 

درک اهمیت و ضرورت چابک‌سازی معماری سازمانی با در نظرگرفتن شرایط محیطی حاکم بر کسب‌وکارها، چندان دشوار نمی‌باشد. مسائلی چون بروز تغییرات پیش بینی نشده و ایجاد تلاطم در سازمان، روش‌های سنتی معماری سازمانی را دچار مشکلات متعددی می‌کند و سبب شکست معماری سازمانی و از دست رفتن سرمایه‌های هنگفتی در سازمان می‌شود. از سویی دیگر تغییر الگوها و مدل‌های کسب‌وکار، بر اثر تحولات سریع فناوری و بویژه فناوری اطلاعات، فضایی رقابتی بوجود آورده که غفلت از آن می‌تواند منجر به خطر افتادن حیات سازمان گردد و اینجاست که پایداری، قابلیت تطابق و انعطاف پذیری کسب‌وکار امری حیاتی خواهد بود.

 

 

به دلیل عدم آگاهی از فرصت هایی که معماری سازمانی می‌تواند برای سازمان فراهم آورد، در بسیاری از سازمان ها موضوع معماری سازمانی جایگاهی ندارد و یا به عنوان موضوعی فاقد اولویت بالا به آن نگاه می‌شود. از موضوعاتی که به عنوان دغدغه و نگرانی بزرگ برای صاحبان کسب‌وکار مطرح است، موضوع همراستایی کسب‌وکار و فناوری اطلاعات است. معماری سازمانی یكی از مهم‌ترین و پركاربردترین راهكارهای سازمانی برای همراستایی راهبردی فناوری اطلاعات با كسب و كار سازمان و ابزار قدرتمندی برای ساماندهی به سیستم‌های اطلاعاتی پیچیده می‌باشد[4]. بدیهی است که به هراندازه که معماری سازمانی چابک تر باشد بتواند در شرایط پیچیده و ناپایدار پاسخگوی نیازهای ذینفعان کسب‌وکار باشد، بدون شک اهداف کسب‌وکار بهتر محقق خواهد شد و این به معنای تحقق همراستایی می‌باشد.

 

 

در عصر چابكی دیگر نمی توان همه چیز را ازقبل پیش بینی و برنامه‌ریزی كرد، لذا استفاده از روش‌های كلاسیك معماری سازمانی نتیجه بخش نخواهد بود. با توجه به گسترش تغییرات و تلاطم دیگر نمی‌توان وضعیت موجود و وضعیت مطلوب را به شكل ایستا تعریف نموده و سپس برای حركت از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب برنامه‌ریزی نمود. روش‌های كلاسیك معماری سازمانی به دلیل داشتن برخی از ویژگی ها در محیط‌های پرتلاطم دچار مشكلاتی هستند. برخی از این ویژگی ها عبارتند از [5]:

 

 

 

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...