• دیدگاه های مختلف در زمینه معنویت:

2-2-1-5-1-1 دیدگاه الکینز

الکینز معنویت را راهی برای بودن و تجربه کردن می داند که از طریق آگاهی از یک بعد متعالی به دست آمده و به وسیله ارزش های قابل تعریف و مسلم با توجه به خود، دیگران، طبیعت، زندگی و هر آن چه یک فرد به عنوان نهایت و غایت در نظر دارد، مشخص می شود (مه یر، 2000).

الکینز و همکاران چند بعد مهم معنویترا تعریفکردهاند که عبارتند از:

الف)  درک معنا و مفهوم زندگی

ب)  داشتن حس تقدس در زندگی

ج) بهبود تعادل در ارزش های مادی

د) داشتن چشم اندازی برای بهبود جهان (ساغروانی، 1388).

2-2-1-5-1-2 دیدگاه فریدمن و مکدونالد1

فریدمن و مکدونالد ( 2004 )، معنویت را نیاز به فراتر رفتن از خود در زندگی و یکپارچه شدن با کسی غیر

از خود می دانند که این آگاهی منجر به تجربه فرارفتن از خویش می شود. همچنین این پژوهشگران معنویت را به عنوان:

الف) تمرکز بر معنای نهایی و غایی زندگی

ب) آگاهی و رشد سطوح چندگانه هوشیاری

ج) تجربه تقدسو ارزشمندی زندگی

د) تعالی خود به کل وسیعتر تعریف می کنند.

2-2-1-5-1-3 دیدگاه گاردنر

از نظر گاردنر ( 1999 )، معنویت را می توان به عنوان توجه به هستی یا مسایل وجودی و یا رسیدن به حالت بودن” و یا تأثیری که بعضی مردم بر دیگران می گذارند، توصیف کرد.  وی معتقد است هوش وجودی، دل مشغولی با مسایل غایی یعنی شناختی ترین بعد معنویت است و اظهار می کند که شاید هوش وجودی نوعی از هوش باشد.

2-2-1-5-1-4 دیدگاه ویلیام وست

ویلیام وست معنویت را تلاش همواره ی بشر برای پاسخ به چراهای زندگی تعریف کرده و به کارگیری بهینه قوهی خلاقیت و کنجکاوی برای یافتن دلایل موجود و مرتبط با زیستن در نتیجه تکامل انسان را بخش مهمی از معنویت می داند (صمدی، 1385).

2-2-1-5-1-5 دیدگاه گروم

گروم (1998)، معتقد است معنویت مفهومی هستی شناسی است که انسان تکامل بخش آن است. انسانیت انسان وابسته به وجود معنوی اوست و بدین سان میتوان گفت معنویت ریشه های زیست شناختی و تکاملی دارد (صمدی، 1385).

2-2-1-5-1-6 دیدگاه ویگلزورث

از نظر ویگلزورث ( 2004 )، معنویت نیاز درونی انسان به اتصال با چیزی وسیع تر از خودمان است؛ چیزی ورای خود که به صورت داشتن دو مؤلفه تعریف می شود:

مؤلفه عمودی: چیزی مقدس، الهی، بدون زمان و مکان، قدرتی برتر، هوشیاری غایی یا تمایل به متصل بودن به منبع لایتناهی و هدایت توسط آن منبع مؤلفه افقی: در خدمت همنوعان و موجودات دیگر بودن.

1- Elkins

- Mayer, J. D

- Friedman, H; MacDonald, D.

- West, W. F.

- Groome, T.H.

- Wigglesworth , C.