6-10-1- سینیز……………………………………………………………………… 24

 

11-1- پیشینه تاریخی بهبهان (ارجان)…………………………………………… 24

 

فصل دوم: تداوم وتغییرات سیاسی ارجان از ورود اسلام تا شکل گیری بهبهان

 

1-2- فتح ارجان به دست مسلمین ( 23 هـ .ق)……………………………… 30

 

2-2- حکمرانی زیاد در فارس و ارجان (39  هـ .ق)…………………………….. 31

 

3-2- ارجان در دوره صفاریان……………………………………………………… 32

 

4-2- ظهور قرمطیان در نواحی ارجان……………………………………………… 33

 

5-2- آل بویه در ارجان……………………………………………………………. 34

 

1-5-2- حکمرانی ابن عمید در ارجان……………………………………………. 36

 

2-5-2- شکوفایی ارجان…………………………………………………………. 37

 

3-5-2- ارجان محل پیکار حاکمان آل‏بویه…………………………………………. 38

 

4-5-2- وفات بهاء الدوله در ارجان (403 هـ .ق)………………………………….. 39

 

6-2- ارجان در دوره سلجوقیان…………………………………………………… 42

 

7-2- اسماعیلیه در ارجان (494 تا 501 هـ .ق)…………………………………… 43

 

8-2- از ویرانی ارجان تا شكل گیری بهبهان……………………………………….. 46

 

فصل سوم:  تداوم وتغییرات سیاسی بهبهان از دوره صفویه تا پایان حاکمیت سادات طباطبایی

 

1-3- بهبهان در دوره صفویه……………………………………………………….. 54

 

2-3- به قدرت رسیدن حکومت محلی سادات طباطبایی به عنوان عامل تحول در تاریخ بهبهان….57

 

1-2-3- میر شاه منصور طباطبایی بهبهانی (ق 11)…………………………….. 61

 

2-2-3- میرزا حبیب الله طباطبایی بهبهانی (متوفی1151هـ .ق)………………. 62

 

3-2-3- حکومت میرزا قوام الدین اول در بهبهان و سیاست وی نسبت به شورش محمد خان بلوچ (1146 – 1137 هـ .ق)…65

 

4-2-3- میرزاعلیرضاخان طباطبایی حکمران بهبهان و رویارویی وی با کریم خان زند (1170هـ. ق)….67

 

5-2-3- حکومت خاندان علیرضا خان قنواتی در بهبهان (1200- 1172 هـ .ق)…….69

 

3-3- بهبهان در دورۀ قاجاریه………………………………………………………….. 71

 

1-3-3- سلطۀ خاندان کلانتران شیراز بر بهبهان (محمد حسین خان کلانتر 1215-  1213هـ .ق)…….71

 

2-3-3- حکومت میرزاسلطان محمدخان بهبهانی(اوّل) و رویارویی وی با صادق خان قاجار (1218-1200هـ .ق)…72

 

3-3-3- حکومت میرزا منصورخان در بهبهان و تقویت رابطه با فرمانفرمای فارس و اقدامات عمرانی وی (1255- 1237هـ.ق)…..74

 

4-3-3- سلطه مستقیم فرمانفرمایان فارس بر بهبهان و تشدید روند مهاجرت مردم از شهر(1264 -1257هـ .ق)…….76

 

5-3-3- شورش و حکومت میرزا قوما بر بهبهان (1266  – 1265هـ .ق)………. 79

 

6-3-3- جانشینان میرزا قوما…………………………………………………… 83

 

7-3-3- میرزا سلطان محمد خان طباطبایی (دوم) (متوفی1287هـ .ق)…….. 83

 

8-3-3- میرزا محّمد رضا خان (قوامی) (زنده در 1306هـ .ق)…………………. 85

 

9-3-3- میرزا علیرضا خان «بهادردیوان » بهبهانی(متوفی 1344هـ .ق)……… 86

 

10-3-3- میرزا سلطان محمد « سردار امجد» بهبهانی (متوفی1370هـ .ق)…….88

 

فصل چهارم: تداوم و تغییر در تاریخ اقتصادی بهبهان

 

1-4- کشاورزی در ارجان…………………………………………………………… 92

 

2-4- کشاورزی و دامداری بهبهان………………………………………………. 93

 

3-4- تجارت و بازرگانی ارجان……………………………………………………….. 95

 

4-4- تجارت بهبهان…………………………………………………………………… 97

 

5-4- مالیات ارجان…………………………………………………………….. 98

 

6-4- مالیات بهبهان………………………………………………………………. 99

 

7-4- ضرب سکه……………………………………………………………………… 101

 

8 -4- صنایع دستی بهبهان……………………………………………………….. 103

 

فصل پنجم: تداوم وتغییردرتاریخ فرهنگی وتمدنی بهبهان

 

1-5- حیات فرهنگی بهبهان در دوره اسلامی……………………………… 108

 

1-1-5- مشاهیر ارجان…………………………………………………………… 108

 

2-1-5- ابواسحاق ابراهیم بن ماهان بن بهمن ارجانی (متوفی 188هـ .ق)…..108

 

3-1-5- بندار بن الحسین بن محمد بن مهلب الارکانی(متوفی 353 هـ .ق)……109

 

4-1-5- ابوسهل ارجانی طبیب (متوفی 416هـ .ق)……………………….. 110

 

5-1-5- علی بن عباس مجوسی اهوازی ارجانی( متوفی 384 یا385 هـ .ق)…..110

 

6-1-5- قاضی ارجانی( متوفی 544 هـ .ق)………………………………… 111

 

7-1-5- فرامرز ارجانی ( زنده در 585 هـ .ق)…………………………………112

 

2-5- شعر و ادب…………………………………………………………………. 113

 

 

1-2-5- مجیبی بهبهانی…………………………………………………………… 113

 

2-2-5- آصف بهبهانی………………………………………………………………. 113

 

3-2-5- حامد بهبهانی……………………………………………………………. 113

 

4-2-5- ملا فاخر بهبهانی……………………………………………………….. 114

 

5-2-5- ساکت بهبهانی…………………………………………………………….. 114

 

6-2-5- میرزا شوقی بهبهانی……………………………………………………. 114

 

3-5- علماء………………………………………………………………………… 115

 

1-3-5- سید عمادالدین فقیه طباطبایی…………………………………………. 115

 

2-3-5- سراج الدین عمربن الرحمن بهبهانی( متوفی 745هـ .ق)………………116

 

3-3-5- سید عبداله بلادی بحرینی( متوفی 1165 هـ .ق)…………………….. 116

 

4-3-5- وحید بهبهانی( متوفی1205هـ .ق)……………………………………. 117

 

5-3-5- سید حسین بهبهانی موسوی (متوفی 1300هـ .ق)………………… 118

 

6-3-5- سید عبدالله بهبهانی (متوفی 1328 هـ .ق)…………………………..119

 

6-5 – آثار و بناهای تاریخی بهبهان…………………………………………….. 119

 

1-6-5- تنگ سروک(سولک)……………………………………………………… 120

 

2-6-5- مجموعه بکان……………………………………………………………… 120

 

1-2-6-5- پل بکان………………………………………………………………… 121

 

2-2-6-5- مسجد جامع بکان……………………………………………………. 121

 

3-6-5- پل کسری……………………………………………………………………. 121

 

4-6-5- پلهای خیرآباد………………………………………………………………. 122

 

5-6-5- قلعه مدرسه………………………………………………………………. 122

 

6-6-5- کتیبه‏های تنگ تکاب………………………………………………………. 123

 

7-6-5- راسته بازار………………………………………………………………….. 124

 

8-6-5- سایر آثار تاریخی بهبهان………………………………………………… 124

 

7-5- امامزادگان…………………………………………………………………… 125

 

1-7-5- امامزاده میرعالی حسین معروف به امام زاده بزرگ…………………….. 125

 

2-7-5- امام زاده حیدر……………………………………………………………. 126

 

3-7-5- امامزاده فضل معروف به شاه فضل………………………………………… 127

 

4-7-5- امام زاده ابراهیم…………………………………………………………….. 128

 

8-5- مسجد جامع…………………………………………………………………… 128

 

فصل ششم: تداوم و تغییر در تاریخ اجتماعی، فرهنگی و تمدنی بهبهان

 

1-6- بومیان بهبهان به عنوان عناصر تداوم در جمعیت…………………………. 131

 

2-6- مهاجران عناصر تغییر و تحول در تاریخ اجتماعی بهبهان…………………. 131

 

1-2-6- سادات………………………………………………………………….. 132

 

2-2-6- لرها…………………………………………………………………….. 133

 

3-2-6- اعراب………………………………………………………………………. 134

 

4-2-6- ترکان……………………………………………………………………… 135

 

1-4-2-6- جِغتائی­ها…………………………………………………………… 136

 

2-4-2-6- شیرالی­ها……………………………………………………………… 136

 

3-6- گروه‏بندی  و کشمکش‏های محله‏ای ( بهبهان و قنوات)………………….. 137

 

4-6- فرهنگ بهبهان………………………………………………………………. 138

 

1-4-6- گویش بهبهانی………………………………………………………. 138

 

2-4-6- ضرب المثلهای بهبهانی………………………………………………….. 142

 

3-4-6- آداب ورسوم……………………………………………………………… 148

 

4-4-6- آداب و رسوم مراسم عروسی در بهبهان……………………………… 149

 

5-4-6- بازی‏ها…………………………………………………………………….. 150

 

6-4-6- غذاهای معروف محلی بهبهان………………………………………… 152

 

5-6- بافت شهر بهبهان…………………………………………………………… 154

 

6-6- ادیان و مذاهب………………………………………………………………. 156

 

نتیجه گیری…………………………………………………………………………. 161

 

پیوست­ها………………………………………………………………………….. 165

 

منابع و مآخذ……………………………………………………………………….. 223

 

چکیده:

 

تاریخ بهبهان همواره با تاریخ ارجان همراه بوده است. پیدایش شهر ارجان را به قباد اول ساسانی نسبت می‏دهند ولی کشف تابوت برنزی در سال  1361هـ .ش قدمت آن را به دوره ایلام می‏رساند. با ورود اعراب مسلمان به ایران، درسال 23هـ .ق ارجان  به صلح فتح شد. با روی کارآمدن حکومت‏‏های اسلامی از جمله (صفاریان،آل بویه، سلجوقیان) این شهر مورد توجه ویژه ای قرار گرفت؛ در دوره‏ی فرمانروایی حاکمان آل بویه ارجان به اوج شکوفایی خود رسید. از آن پس، این شهر به دلیل وجود قلعه‏های مستحکمی همچون ناظر و طنبور، شاهد ظهور داعیان اسماعیلی در خود بود. سرانجام، تمام آن قلاع و استحکامات به تصرف سلجوقیان درآمد. اما زلزله‏های مکرری که در ارجان رخ ­داد، این شهر را به ویرانی کشاند و در پی این ویرانی‏ها، در چند کیلومتری ارجان شهرکنونی بهبهان  شکل گرفت و از آن پس حاکمیت شهر در دست سادات طباطبایی قرار گرفت. این خاندان، در طی حوادثی که در قلمرو ایران و شهر بهبهان در دوره‏های بعدی رخ ‏داد  از  جمله؛ حمله محمود افغان به بهبهان و شورش محمد خان بلوچ در دوره افشاریه و شورش میرزا علیرضاخان طباطبایی در دوره زندیه نقش آفرین بودند. در دوره قاجاریه نیز، میرزا قوما در سال 1266هـ .ق ضد حکومت مرکزی شورش کرد که  در نهایت وی دستگیر شد و از آن پس، حاکمیت بهبهان  اگر چه از تحت سلطه این خاندان خارج گشت ولی این خاندان تا پایان حکومت قاجار همچنان دارای قدرت بودند. هدف این پژوهش، روشن ساختن سیر تکوین، تداوم و تغییر شهر بهبهان از ورود اسلام تا پایان حاکمیت سادات طباطبایی است.

 

مقدمه:

 

پژوهش حاضر از مقوله‏ی تاریخ محلی است. تحقیق کردن در زمینه­ تاریخ محلی نیاز به بررسی ابعاد گوناگون حوادث و اتفاقاتی دارد که در یک شهر از زمان شکل‏گیری آن تا مقطعی خاص را شامل می‏شود، می‏توان با مطالعۀ سرگذشت شهرها و تحولات سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی آن‏ها جایگاه و نقش هر یک را در تاریخ، فرهنگ و تمدن جامعه مورد ارزیابی قرار داد. شهرستان بهبهان، در جنوب شرقی استان خوزستان قرار دارد،  از آنجا که این شهر در مرز خوزستان و فارس قرار داشته، از گذرگاه‏هایی است که خوزستان را به فارس متصل می‏ساخت. این شهر بنا به موقعیت ارتباطی و تجاری و نیز وضع مناسب طبیعی، آب فراوان و زمین‏های حاصلخیز، توانست در زمان‏های صلح و آرامش به دوران شکوفایی خود برسد. علاوه براین، کشف تابوت برنزی به سال1361هـ .ش در این شهر نشان از قدمت دیرینه و تمدنی کهن دارد. بهبهان با مردمانی اهل دانش و مذهبی و طبیعتی زیبا (دشت بهبهان در فصل بهار پوشیده از گل نرگس و رز و بنفشه می‏شود)، تاریخ پرفراز و نشیبی را سپری کرده ­است و احوال دانشمندان، پزشکان و علمایش شهره عالم بوده است. همچنین مهاجرت­های انسانی به بهبهان و تشکیل حکومت های محلی همچون سادات طباطبایی باعث تغییر و تحولات خاصی در شهر شدند، به گونه­ی که زمینه شکوفایی بیشتر این شهر را مهیا کردند. با این تفکر و علاقه خاصی که به بهبهان داشتم و با راهنمایی‏ها و ارشاد استاد راهنمایم دکتر علی بحرانی پور، موضوع تداوم و تغییر در تاریخ محلی بهبهان از ورود اسلام تا پایان حاکمیت سادات طباطبایی را برای عنوان پایان نامه خود انتخاب نموده‏ام. این رساله از شش فصل تشکیل شده است؛ فصل اول؛ به اوضاع جغرافیایی شهرستان بهبهان پرداخته شده است. در فصل دوم؛ به تداوم و تغییرات سیاسی ارجان از ورود اسلام تا شکل‏گیری بهبهان پرداختیم و فصل سوم؛ تداوم و تغییرات سیاسی بهبهان از دوره صفویه تا پایان حاکمیت سادات طباطبایی اختصاص یافته است و در فصل چهار، پنج و ششِ رساله؛ به عوامل تداوم و تغییر در تاریخ اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی بهبهان نیز پرداخته می‏شود.

 

سوال پژوهش: عناصر تداوم و تغییر در تاریخ محلی بهبهان  چه بوده‏ اند؟

 

فرضیه پژوهش

 

عناصر تداوم در تاریخ محلی بهبهان، موقعیت راهداری ( قرار گرفتن بین فارس و خوزستان) و نظامی و فعالیت‏های تولیدی و اقتصادی این شهر بوده است و عناصر تحولش، موقعیت جغرافیایی، مهاجرت‏های انسانی و تشکیل حکومت‏های محلی از جمله سادات طباطبایی را می‏توان بیان نمود.

 

اهداف تحقیق

 

شهر بهبهان در طول تاریخ خود از زمان شکل‏گیری تا پایان حاکمیت سادات طباطبایی اُفت و خیزهای زیادی داشته­ است. هدف این تحقیق روشن ساختن سیر تکوین، تداوم و تحول شهر و ولایتِ بهبهان و رویدادها و حوادثی است که از ورود اسلام تا پایان حاکمیت سادات طباطبایی رخ نمود.

 

روش تحقیق

 

روش تحقیق توصیف و تحلیل تاریخی است و روش گردآوری اطلاعات که به کمک منابع کتابخانه‌ای، مشاهده و مصاحبه می­باشد.

 

تعریف مفاهیم

 

تاریخ محلی: به بررسی تاریخ ناحیه یا منطقه­ای ویژه می­پردازد. ویژگی مهم تاریخ محلی، پیوند آن با یک عرصه­ی جغرافیایی محدود و مشخص است و انگیزه­ی اصلی در نگارش چنین آثاری از عشق به زادگاه و یا سرزمینی که به هر دلیل نسبت به آن علاقه­ای به وجود آمده­ است سرچشمه    می­گیرد.[1]

 

تداوم: نیروهای تداوم که کارشان حفظ و انتقال نسل به نسل ذخیره­های اطلاعاتی و بسیاری دیگر از تدابیر و تمهیدات موجود است.[2]

 

تغییر و تحول: تغییر درلغت به معنی از حالی به حال برگردانیدن و گردانیدن و دگرگون کردن،[3] است، و تحول به معنی جای به جای شدن، از جایی به جایی شدن ( همچون شهر بهبهان که از ارجان به زیدون و از زیدون به بهبهان جا به جا شده است)[4]. تحول مجموعه تغییرات در یک دوره طولانی را شامل می­شود.[5] به عبارتی تحول به معنی دگرگونی اساسی ولی اندک اندک در چیزی که به سبب اندک بودن، چندان محسوس نباشد.[6] ولی تغییر عبارت است از پدیده­های قابل رؤیت و قابل بررسی در مدت زمانی کوتاه به صورتی که هر شخصی نیز در طول زندگی خود می­تواند یک تغییر را شخصاً تعقیب نماید، نتیجه قطعی­اش را ببیند و یا نتیجه موقتی آن را دریابد. علاوه براین تغییر اجتماعی در محدودۀ یک محیط جغرافیایی و اجتماعی معینی صورت می­پذیرد و در این مورد تفاوتش با تحول اجتماعی در این است که آن را می­توان در چهار چوب یک محدودۀ جغرافیایی و یا در کادر اجتماعی- فرهنگی خیلی محدودتری مورد مطالعه قرار داد.[7]

 

پیشینه تحقیق

 

در زمینه تاریخ محلی بهبهان برخی تحقیقات صورت گرفته است. از جمله می­توان؛ از کتاب‏هایی بسیار ارزشمندی همچون تاریخ ارجان و ارجان و بهبهان در میان تاریخ تألیف م. ح مصدر را ذکر کرد، شناسنامه بهبهان رضا جوکار قنواتی، تاریخ شهرستان بهبهان نورمحمد مجیدی که در این کتاب بیشتر به تاریخ سیاسی و فرهنگی بهبهان و اقوام ساکن شهرستان نیز پرداخته شده ­است، و دیگر کتاب کارنامه بهبهان تألیف سید محمد طباطبایی بهبهانی(منصور) می­باشد. کتاب کارنامه بهبهان، فرهنگ جامع الفبایی رجال و اعلام تاریخی و مشتمل بر شرح حال دانشمندان، فقیهان، ادیبان، شاعران و سیاستمداران ارجان، بهبهان و کهگیلویه است. علاوه براین، آقای منصور مقالاتی در ارتباط با سادات طباطبایی چون “سلسله کلانتران بهبهان”، اوراقی از اسناد “میرزایان طباطبایی” بهبهان، را نوشته است. از آنجا که آقای منصور به طور مفصل و علمی به سلسله سادات طباطبایی بهبهان پرداخته، بنابراین، مهم‏ترین منابع برای خاندان طباطبایی بوده که در این پژوهش بسیار به آنها استناد شد، و دیگر پایان نامه های بهبهان در گذر تاریخ نوشته حیدر بابلی نیا[8] و بهبهان در گذر تاریخ با نگرشی بر عصر قاجار مجید روشن بخت[9] می­باشد. علاوه براین، تحقیقاتی در ارتباط با گویش و فرهنگ عامه و ضرب المثل­های بهبهان صورت گرفته ­است که از ذکر آن‏ها خودداری می‏کنیم. بنابراین، می‏توان ذکر کرد که تاکنون تحقیقی با این عنوان که به صورت اختصاصی، منسجم و علمی به بررسی همه جانبه شهر در طول گذر زمان، اعم از تداوم و تغییر و تحول آن نیز  بپردازد، صورت نگرفته است.

 

شناخت و بررسی منابع و مآخذ

 

با توجه به اینکه، در این پژوهش از منابع بسیاری استفاده شد، معرفی و شناخت برخی از منابع که پژوهش حاضر بر مبنای آن‏ها صورت گرفته، لازم به نظر می‏رسد، تا خواننده بر اساس میزان اهمیت این منابع و فاصلۀ زمانی مؤلفان آن‏ها با دورۀ مورد بررسی، به شکلی دقیق‏تر و روشن‏تر، مطالب را دریافت نماید.

 

الف: منابع متقدم(کهن)

 

مسالک و ممالک (اصطخری)

 

اصطخری از جغرافیدانان برجسته‏ی ایران در قرن چهارم هجری است. کتاب ارزشمند اصطخری در واقع مکتوبی است که در آن مجموعه مسیر سرزمین‏ها، بیابان‏ها، کوه‏ها، راه‏های دریایی، شهرهای بندری و دیگر عوارض طبیعی را نشان می‏دهد که مؤلف آن‏ها را از میان دیگر کتاب‏ها گردآوری کرده بود. فصل‏های مسالک و ممالک به معرفی جغرافیای مناطق مختلف، فاصله شهرها از یکدیگر، دریاها و کوه‏ها و بیابان‏ها، معادن و عجایب سرزمین‏ها می‏پردازد. همچنین اطلاعات ارزشمندی درباره آداب و رسوم‏، محصولات کشاورزی و اقتصادی  بیان کرده است. از آنجا که مسالک و ممالک فصلی را به ایالت فارس اختصاص داده است و ارجان نیز یکی از کوره‏های فارس بوده و در آن به مناطق مختلف فارس، کوره‏ها و نواحی آن و مسیر رودها و کوه‏ها پرداخته و در آخر مسافت شهرهای آن را از یکدیگر آورده و با توجه به اینکه، مؤلف در قرن چهارم زندگی می‏کرده ­است، دقیقاً معاصر با  بخشی از دورۀ مورد بررسی رساله، از جمله اینکه اوج شکوفایی ارجان در قرن چهارم بوده است. بدین جهت، این تألیف می‏توانست راهنمای مؤثری در این پژوهش به حساب آید. درفصل اول و چهارم رساله از جمله؛ در ذکر وصف جغرافیای تاریخی ارجان، مسافت‏های موجود میان ایالت‏ ارجان و دیگر نواحی، توصیف محیط اقتصادی ارجان و محصولات تولیدی آن و در بحث مالیات و مذهب مردم ارجان  نیز به این منبع استناد شد.

 

احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم (مقدسی)

 

کتاب جغرافیایی بسیار مشهوری از اواخر قرن چهارم هجری است که شمس‏الدّین ابوعبدالله محمّدبن­ابی­بکرمقدسی آن را در سال 375 هـ .ق تألیف کرده است. احسن التقاسیم همانند صورة الارض ابن­حوقل و مسالک و ممالک اصطخری حاصل سال‏ها سفر مؤلف به کشورهای اسلامی آن روزگار است و اوضاع جغرافیای طبیعی، اقتصادی و سیاسی سرزمین‏ها را به خوبی نشان می‏دهد.

 

مقدسی در بیان مطالب خود به تجربه و مشاهده‏های شخصی توجه داشته و هر جا که امکان تجربه و مشاهده نبوده، از اشخاص موثق و واسطه‏های آگاه کسب اطلاع می‏کرد. وی فصلی جداگانه را به طور مفصل به سرزمین فارس و کوره­ها و شهرها اختصاص داده و فارس را به شش کوره تقسیم کرده­ است که ارجان نخستین کوره‏ی آن از سمت خوزستان می‏باشد. وی ضمن توصیف اوضاع جغرافیای تاریخی ارجان، از آن، به نام شهری پرخیر و درآمد یاد می‏کند. در بسیاری از بخش‏های این پژوهش از این کتاب استفاده شد، در فصل‏های اول، دوم و چهارم رساله از جمله؛ وصف جغرافیای  ارجان، وضعیت ارجان در دوره آل‏بویه و اهمیت آن برای عضدالدوله دیلمی، انواع محصولات و پیشه‏ها در ارجان، میزان کالاهای صادراتی و وارداتی و بازارها و دروازه‏های ارجان و پل‏های ارجان  نهایت استفاده را نمودم.

 

تجارب الامم ابن مسکویه

 

کتاب ارزشمند تجارب الامم نوشته‏ی ابوعلی مسکویه در رابطه با تاریخ عمومی جهان است. وی این کتاب را از سال 340 تا سال 369هـ ق به پایان رسانده است. تجارب الامم مانند هر تاریخ عمومی دیگری از دو بخش تشکیل شده؛ بخشی برگرفته از منابع و بخشی که گزارش روزگار مؤلف است. این بخش دوم از مهم‏ترین و معتبرترین منابع تاریخ آل بویه در قرن چهارم به شمار می‏رود. در بخش مربوط به آل بویه از آنجا که مسکویه از معاصران این دوره و از نزدیکان امیران و وزیران آل بویه است، گزارش‏ها بی هیچ واسطه‏ای در کتاب تجارب الامم است؛ زیرا بیشتر آنها از مشاهدات خود مسکویه و یا نقل از زبان کسانی که سازنده‏ی تاریخ آن زمان بوده‏اند. بنابراین، با توجه به اینکه مؤلف این کتاب، در متن رویدادهای قرن چهارم هجری قرار داشته، اطلاعات مهمی نسبت به وقایع و اوضاع و احوال آن روزگار در اختیار خواننده قرار می‏دهد. از جلدهای پنجم و ششم این کتاب، در فصل دوم؛ اوضاع سیاسی ارجان در دوره آل بویه استفاده شد.

 

سفرنامه ناصرخسرو

 

1-3-3-6-خامه سفت………………………………………………………………………………………………………………………18

 

1-3-3-7-خامه تركیبی…………………………………………………………………………………………………………………….18

 

1-3-3-8-خامه رژیمی…………………………………………………………………………………………………………………….19

 

1-3-3-9-خامه کم چرب…………………………………………………………………………………………………………………19

 

1-3-4-طعم دار کردن خامه……………………………………………………………………………………………………………. 21

 

1-3-4-1-خامه طعم دار………………………………………………………………………………………………………………….21

 

1-3-4-2-خامه طعم دار بازساخته……………………………………………………………………………………………………22

 

1-3-4-3-خامه طعم دار بازتركیبی…………………………………………………………………………………………………..22

 

1-3-4-4-خامه قنادی طعم دار………………………………………………………………………………………………………..22

 

1-3-4-5-خامه طعم دارپر شده تحت فشار………………………………………………………………………………………22

 

1-3-4-6-طبقه بندی خامه های طعم دار………………………………………………………………………………………….22

 

1-3-4-6-1-طبقه بندی انواع خامه طعم دار بر حسب نوع طعم………………………………………………………….23

 

-1-3-4-7-مواد اولیه جهت تولید خامه طعم دار……………………………………………………………………………….23

 

1-3-5- تولید محصولات عملگر از خامه     ………………………………………………………………………………………. 24

 

1-3-5-1-ترکیب خامه و خرما…………………………………………………………………………………………………………..24

 

1-3-5-2-ترکیب خامه و دارچین……………………………………………………………………………………………………….25

 

1-3-5-3-ترکیب خامه و عسل و دارچین……………………………………………………………………………………………26

 

1-3-5-4- ترکیب خامه با زنجبیل………………………………………………………………………………………………………27

 

1-4- محصولات عملگرا …………………………………………………………………………………………………………………..28

 

1-4-2-1-1-خصوصیات فیزیكی عسل………………………………………………………………………………………………30

 

1-4-2-1-2-خصوصیات شیمیایی عسل……………………………………………………………………………………………..30

 

1-4-2-2- زنجبیل……………………………………………………………………………………………………………………………32

 

فصل دوم: مروری بر پژوهش ها ………………………………………………………………………………………………………..34

 

2-1- مروری بر پژوهش ها ………………………………………………………………………………………………………………35

 

2-1-1- پژوهش های انجام شده در مورد خامه و محصولات مشابه………………………………………………………35

 

2-1-2- مطالعات انجام شده در مورد اثرات دارویی عسل و زنجبیل……………………………………………………….38

 

فصل سوم : مواد و روش ها ………………………………………………………………………………………………………………42

 

3-1- تولید خامه عسل و زنجبیل………………………………………………………………………………………………………. 43

 

3-2-آزمایشات فیزیکو شیمیایی………………………………………………………………………………………………………….43

 

3-2-1-اندازه گیری pH……………………………………………………………………………………………………………………43

 

3-2-2-اندازه گیری اسیدیته……………………………………………………………………………………………………………….44

 

3-2-3-اندازه گیری چربی…………………………………………………………………………………………………………………44

 

3-3-آزمون میکروبی…………………………………………………………………………………………………………………………44

 

3-4-آزمون حسی…………………………………………………………………………………………………………………………….45

 

 

3-5- تجزیه و تحلیل آماری………………………………………………………………………………………………………………45

 

فصل چهارم : بحث و نتیجه……………………………………………………………………………………………………………….46

 

4-1- نتایج حاصل از بررسی میزان چربی نمونه های خامه تولید شده…………………………………………………….47

 

4-2- نتایج حاصل از بررسی pH نمونه های خامه تولید شده……………………………………………………………….49

 

4-3- نتایج حاصل از بررسی اسیدیته نمونه های خامه تولید شده………………………………………………………….50

 

4-4- نتایج حاصل از آزمون حسی نمونه های خامه تولید شده……………………………………………………………..51

 

4-5- نتایج حاصل از آزمون های میکروبی نمونه های خامه تولید شده………………………………………………….53

 

فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات………………………………………………………………………………………………..55

 

منابع فارسی و انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………………….58

 

چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………………….63

 

فهرست جدول ها

 

جدول 1-1 ویژگی های شیمیایی انواع خامه طعم دار……………………………………………………………………………24

 

جدول4-1- نتایج آزمون میکروبی خامه عسل و زنجبیل………………………………………………………………………..54

 

فهرست شكل ها

 

شکل 3-1- دستگاه pH متر ………………………………………………………………………………………………………………43

 

1-تعریف تصوف…………………………………………………. 9

 

2- شگل‌گیری و پیدایش تصوف………………………………………… 9

 

3- خانقاه……………………………………………….. 12

 

4- سیر تاریخی تصوف از آغاز تا قرن ششم هجری…………… 14

 

5- تصوف از قرن هفتم تا قرن نهم…………………………….. 19

 

6- تصوف از قرن دهم هجری به بعد…………………………… 24

 

7- تصوف و سیاست…………………………………………………. 28

 

فصل دوم………………………………………………… 31

 

1- سلسله نعمت اللهیه گنابادیه………………………………….. 32

 

2- شاه نعمت الله ولی…………………………………………………. 32

 

3- اقطاب سلسله گنابادی………………………………………………… 36

 

1/3- سلطان محمد گنابادی………………………………………………… 37

 

2/3- نورعلیشاه ثانی…………………………………………………. 39

 

3/3- صالح علیشاه……………………………………………….. 40

 

4/3- رضا علیشاه ………………………………………………..42

 

5/3- محبوبعلیشاه……………………………………………….. 43

 

6/3- مجذوب علیشاه ………………………………………………..43

 

4- نسب خانوادگی…………………………………………………. 46

 

6- مذهب اقطاب فرقه گنابادیه……………………………………. 47

 

7- برخی از اعتقادات صوفیان گنابادی…………………………… 49

 

1/7- ولایت…………………………………………………. 50

 

2/7- جایگاه قطب…………………………………………………. 51

 

3/7- مهدویت نوعیه………………………………………………… 52

 

4/7- ذکر و فکر………………………………………………… 53

 

5/7- سلسله مراتب…………………………………………54

 

6/7- جانشینی قطب…………………………………………….. 55

 

7/7- عشریه………………………………………………… 56

 

8- اصول تعلیمات و رویه معمول سلسله گنابادیه……………….. 57

 

9- دیدار اقطاب گنابادی با برخی مراجع………………………… 58

 

1/9- ملاسلطان محمد گنابادی سلطان علیشاه……………… 59

 

2/9- محمدحسن بیچاره بیدختی صالح علیشاه……………… 60

 

3/9- سلطان حسین تابنده رضا علیشاه……………………… 60

 

4/9- ملاقات سلطان حسین با امام خمینی………………….. 61

 

فصل سوم………………………………………………… 31

 

1- صوفیان گنابادی و سیاست…………………………….. 64

 

2- ارتباط انجمن اخوت و فراماسونری با تصوف………………… 67

 

3- همراهی صوفیان با قدرت‌های حاکم………………………… 72

 

4- روابط صوفیان با درباریان محمدرضا شاه پهلوی دوم………… 77

 

1/4- مشیرالسلطنه………………………………………………… 77

 

2/4- رزم آرا……………………………………………….. 80

 

3/4- علی امینی…………………………………………………. 81

 

4/4- منوچهر اقبال………………………………………………… 82

 

6/4- سیدعبدالله انتظام………………………………………………… 84

 

7/4- جهان شاه صالح………………………………………………… 85

 

8/4- عبدالعظیم ولیان………………………………………………… 86

 

5- خاندان پهلوی دوم و فرقه گنابادی………………………………….. 88

 

6- دیدار مسئولین دولتی با اقطاب گنابادی…………………………. 90

 

7- ارتباط صوفیان گنابادی با دیگر فرق……………………………….. 95

 

8- صوفیان گنابادی و فعالیت اقتصادی………………………………. 97

 

نتیجه‌گیری…………………………………………………………….. 99

 

منابع فارسی……………………………………………………….. 102

 

پیوست‌ها (اسناد و عكس‌ها) …………………………………….109

 

کلیات:

 

 

1- مقدمه

 

تصوف یکی از جریانهای اجتماعی، مذهبی جهان اسلام می‌باشد که از قرن دوم به عنوان یک فرقه در کنار سایر فرق اسلامی پدیدار گشت. تا اواخر قرن دوم هجری، در جهان اسلام از تصوف بحثی نبود. پس از وفات پیامبر گرامی اسلام و اختلاف در تعیین خلیفه و سپس با روی کار آمدن بنی امیه بر مقدرات مسلمانان، در افکار وعقاید آنان اختلاف و تشتت پیدا شد. در کنار پیدایش عقاید مختلف سیاسی، عقاید مختلف دینی نیز هویدا گشت.

 

 در قرن اول هجری پس از آلوده شدن شمار زیادی از مسلمانان به مفاسد و مادیات، عده‌ای در تلاش بودند تا از آلودگی‌های زمان خود مصون باشند و به همین دلیل حالت انزوا و گوشه نشینی به خودگرفتند، و به زهاد و عباد شهرت پیدا کردند. این افراد که با دیگر مردم از حیث رفتار و حالات متفاوت بودند، صوفی خوانده شدند و در قرن دوم هجری تصوف در میان مسلمانان مصطلح شد. تصوف در قرون بعد مراحل رشد خود را طی نمود و نقطه شروع و همه گیر شدن آن، در قرن پنجم به بعد بود. مشکلات اقتصادی و آشفتگی‌های دستگاه خلافت عباسی و حکومت‌های این دوران، زمینه و رغبت عمومی را برای گرایش به تصوف بیشتر کرد. زهد، ریاضت وگوشه نشینی، پیدا شدن تشکیلات خانقاه و حالت مرید و مرادی را نتیجه بخشید.

 

 حمایت‌های حاکمان از صوفیان و گسترش تصوف در جامعه، ناشی از اهداف سیاسی و عقیدتی بود. و صوفیان جایگاه خاصی در بین مردم پیدا کردند.

 

 سلسله‌های صوفیه خود را ادامه دهنده راه بزرگان دین می‌دانند و شاه نعمت الله ولی از برجستگان این سلسله به شمار می‌آید که مورد توجه حاکمان وقت قرار گرفت و از حمایت بی دریغ شاهان دکن هند و فرزندانش در خارج از ایران برخوردار شدند و سلسله نعمت اللهیه را بنیان نهادند

 

 اعقاب شاه نعمت الله ولی به سبب خویشاوندی با خاندان صفوی در ایران و پادشاهان دکن هند، در زمره بزرگان سیاسی هم قرار گرفتند و بدین سبب مقام معنوی و نفوذ روحانی سلسله نعمت اللهی به وجود آنان تقویت گردید و با کمک‌های مالی و اقتصادی و سیاسی، طریقه نعمت اللهی نفوذ اجتماعی یافته، علاوه بر پیشرفت، استقرار و استمرار نیز شامل این گروه شد. دوازدهمین قطب سلسله نعمت اللهیه در دکن مأموری برای تبلیغ به ایران فرستاد که سرآغاز فعالیت مجدد در ایران شد. شاه علی رضا دکنی ملقب به رضا علیشاه با اعزام دو نفر به ایران توانست جریان تصوف نعمت‌اللهیه را دوباره در ایران احیا کرده، و در تعقیب همین اقدامات وی، افرادی به ترتیب بر مسند قطبیت تکیه زدند.

 

 اینکه ایران، مهد پرورش آغازین تصوف به شمار می‌رود، با این همه، در هر دوره تاریخی، تصوف با سیر صعودی و نزولی روبه رو بوده، رشد و سقوط آن به اقطابی که عهده دار رهبری بودند و نیز میزان حمایت سلاطین وقت که تحت تاثیر رهبری قطب، علاقه و پشتیبانی خود را از آنان ابراز می‌کرده ارتباط مستقیمی داشته است. زیرا از آغاز پیدایش آیین تصوف، عده‌ای از فرمانرویان نسبت به صوفیان توجه داشتند. این ارتباط طرفین، در برخی از ادوار، مسلک طریقت را در حدی از اقتدار قرار می‌داد که سلاطین و بزرگان وقت بدون اجازه اقطاب کاری را انجام نمی دادند.

 

 اقطاب در ادوار مختلف علاوه بر حفظ و تقویت ظاهر معنوی، با سران حکومت و درباریان و بزرگان منطقه ارتباط صمیمی و نزدیکی داشتند و همزمان بیگانگانی که آوازه و دلبستگی حکام منطقه به آنان را می‌شنیدند هم مراودات زیادی با آنان برقرار می‌کردند.

 

 در یکی دو قرن اخیر، تصوف به جای تداوم معنویت و حفظ جایگاه اولیه خویش، بر خلاف اصول خود، با برخی از گروه‌های سیاسی معاصر از جمله با فراماسونری آمیخته و به حکومت و اشراف نزدیک گردیده است.

 

 شاید در گذشته سلاطین، حکام، امرا و بزرگان از سر ارادت و اخلاص به اقطاب روی آورده و با احداث خانقاه، ارادت خویش را تداوم می‌بخشیدند، لکن با گرویدن صوفیان به جریان‌های رایج سیاسی، بتدریج جایگاه بنیادی و اساسی خویش را از دست دادند و با خواص حکومتی در هم آمیختند. شاید یکی از دلایل این ارتباط از آن جا ناشی شده باشد که بیش از آن که فرقه‌های دراویش علاقه به سیاست داشته باشند سیاستمداران به سوی آنها گرایش داشته و در آشکار و نهان از ظرفیت‌های آن‌ها برای تغییر در جامعه حکومتی خویش استفاده می‌کردند زیرا که طرفین از برقراری ارتباط فیمابین برای مریدان و طرفداران خود بهره می‌بردند.

 

 توجه فرمانروایان و رجال سیاسی به مشایخ طریقت سبب می‌شد که گاهی هم مردم از این حسن رابطه استفاده کرده و خواسته‌های خود را به وسیله شیوخ به عرض دیوانیان برسانند و بر عکس شیوخ هم می‌توانستند با نفوذ در آنان مشکلات بسیاری را مرتفع نمایند.

 

 از دوره قاجار، یکی از کسانی که ادعای قطبیت کرد، محمد کاظم تنباکو فروش ملقب به سعادت علیشاه است که سلسله گنابادی از این شخصیت انشعاب پیدا می‌کند. وی در سال 1276 به ادعای سلسله‌ای خویش، فرمان خلافت پیدا می‌کند و بعد از سعادت علیشاه به ترتیب، سلطان علیشاه، نور علیشاه، صالح علیشاه، رضا علیشاه، محبوب علیشاه و اکنون مجذوب علیشاه قطب سلسله گنابادی شده اند. به این ترتیب مسندی جانشینی اقطاب گنابادی، در این سلسله موروثی شد.

 

 در دوره پهلوی، تصوف کم و بیش مورد توجه و اقبال حکومت و درباریان واقع شد. آن چنانکه عده‌ای از دولتمردان وقت نیز خود را به یکی از سلسله‌های تصوف منتسب می‌کردند.

 

 در باره احوال سلسله‌های تصوف کتاب‌ها و مقالات فراوانی به صورت مستقل و یا نشریات مختلف انتشار یافته است.

 

2- بیان مسأله

 

صوفیان یکی از گروههای مهم اجتماعی در تاریخ ایران هستند که در دوران معاصر تحرکات زیادی داشته و با حکومت‌های زمانه خود روابط مختلفی بر قرار کرده اند. با روی کار آمدن سلسله پهلوی که رویکردی استبدادی داشت، صوفیان خواسته یا ناخواسته وارد نوعی اتخاذ مواضع نسبت به حکومت پهلوی شدند به وِیژه رهبران دراویش گنابادی برای ادامه فعالیت خود و همچنین رقابت با علما و فقهای شیعه که مناسبات سردی با حاکمیت داشتند، این ارتباط با پهلوی دوم از روند خاصی بر خوردار گردید، آنان به مسئله روابط با پهلوی دوم توجه ویژه‌ای نموده و محمدرضا شاه نیز برای نزدیکی، حفظ و تدام ارتباط با گروه‌های مختلف دراویش از انگیزه‌های مختلف بهره‌برداری کرده و به پیروی از او بسیاری از درباریان نظامی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و غیره این دوره نیز متمایل به فرقه مذکور گشتند. بررسی چگونگی و میزان روابط دو سویه و مواضع صوفیان نسبت به دربار پهلوی دوم مورد توجه پژوهش حاضر قرار گرفته است.

 

1-2-3 اکولوژی…………………………………………………………………………………………………………………..9

 

1-2-3-1 شرایط مناسب رشد……………………………………………………………………………………………………9

 

1-2-3-2 آب و هوای مناسب رشد…………………………………………………………………………………………….10

 

1-2-4 سطح زیر کشت و میزان تولید. ……………………………………………………………………………………….10

 

1-3 پیریدوکسین…………………………………………………………………………………………………………………12

 

1-3-1 پیریدوکسین و تأثیر آن بر گیاه…………………………………………………………………………………………12

 

1-3-2 تأثیر پیریدوکسین بر رشد و جذب در گیاه…………………………………………………………………………….13

 

 

 

فصل دوم- بررسی منابع

 

1-2 مروری کوتاه بر پژوهش‌های انجام شده در زمینه‌ی پرایمینگ بر شاخص‌های جوانه زنی………………………….15

 

2-2 مروری کوتاه بر پژوهش‌های انجام شده در زمینه‌ی اثرات پیریدوکسین بر شاخص‌های جوانه زنی………………..18

 

2-3 مروری کوتاه بر پژوهش‌های انجام شده در زمینه‌ی اثرات پیریدوکسین و سایر ویتامین‌ها بر روی فعالیت دو آنزیم کاتالاز و پراکسیداز……………………………………………………………………………………………………………..19

 

2-4 مروری کوتاه بر پژوهش‌های انجام شده در زمینه‌ی طول‌دوره ی پرایمینگ بر شاخص‌های جوانه ………………..24

 

فصل سوم- مواد و روش‌ها

 

3-1 مواد و روش‌ها…………………………………………………………………………………………………………….27

 

3-2 سترون سازی بذور………………………………………………………………………………………………………..27

 

3-3 تهیه‌ی محلول‌های لازم برای اعمال تیمارهای مختلف…………………………………………………………………..28

 

3-3-1 تهیه‌ی محلول پیریدوکسین……………………………………………………………………………………………..28

 

3-4 تیمارهای به کار رفته در آزمایش………………………………………………………………………………………..28

 

3-5 روش کشت بذر……………………………………………………………………………………………………………29

 

کشت در پتریدیش……………………………………………………………………………………………………………….29

 

3-6 استخراج پروتئین برای سنجش فعالیت آنزیم (Sundhakar et al., 2001)…………………………………………30

 

3-7 سنجش فعالیت آنزیم کاتالاز (Kar Mischra, 1976)…………………………………………………………………30

 

3-8 سنجش فعالیت آنزیم پراکسیداز (حدادچی، 1365)……………………………………………………………………..31

 

3-9 اندازه گیری شاخص‌های جوانه زنی……………………………………………………………………………………..31

 

3-10 تجزیه و تحلیل آماری……………………………………………………………………………………………………34

 

فصل چهارم- نتایج

 

4-1 طول ریشه‌چه…………………………………………………………………………………………………………….36

 

4-2 طول ساقه‌چه……………………………………………………………………………………………………………….40

 

4-3 درصد جوانه‌ زنی………………………………………………………………………………………………………….44

 

4-4 وزن تر گیاهچه…………………………………………………………………………………………………………….48

 

4-5 وزن خشک گیاهچه………………………………………………………………………………………………………..52

 

4-6 سرعت جوانه ‌زنی…………………………………………………………………………………………………………56

 

4-7 ضریب سرعت جوانه ‌زنی………………………………………………………………………………………………..60

 

4-8 بنیه بذر……………………………………………………………………………………………………………………..64

 

4-9 میانگین مدت جوانه ‌زنی………………………………………………………………………………………………….68

 

4-10 میانگین جوانه زنی ‌روزانه……………………………………………………………………………………………..72

 

4-11 سرعت جوانه ‌زنی روزانه………………………………………………………………………………………………76

 

4-12 بنیه گیاهچه……………………………………………………………………………………………………………….80

 

4-13 فعالیت آنزیم کاتالاز……………………………………………………………………………………………………..83

 

4-14 فعالیت آنزیم پراکسیداز……………………………………………… …………………………………………………87

 

فصل پنجم- بحث و نتیجه‌گیری

 

5-1 شاخص‌های جوانه زنی………………………………………………………………………………………………….101

 

5-2 فعالیت کاتالازی و پراکسیدازی…………………………………………………………………………………………102

 

5-3 نتیجه‌ گیری……………………………………………………………………………………………………………….103

 

5-4 پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………………104

 

فصل ششم- منابع

 

منابع……………………………………………………………………………………………………………………………106

 

فهرست جداول

 

جدول 4-1 نتایج تجزیه واریانس تأثیر سطوح مختلف رقم، پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد یر مؤلفه‌های جوانه ‌زنی رشد گیاهچه گندم………………………………………………………………………………………………………………..92

 

ادامه‌ی جدول 4-1 نتایج تجزیه واریانس تأثیر سطوح مختلف رقم، پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد یر مؤلفه‌های جوانه ‌زنی رشد گیاهچه گندم……………………………………………………………………………………………………93

 

جدول 4-2 مقایسه میانگین تیمارهای ارقام در شاخص‌های جوانه ‌زنی گندم………………………………………………..93

 

ادامه‌ی جدول 4-2 مقایسه میانگین تیمارهای ارقام در شاخص‌های جوانه‌ زنی گندم……………………………………….93

 

 

جدول 4-3 مقایسه میانگین تیمارهای سطوح پیریدوکسین در شاخص‌های جوانه‌ زنی گندم………………………………..94

 

ادامه‌ی جدول 4-3 مقایسه میانگین تیمارهای سطوح پیریدوکسین در شاخص‌های جوانه ‌زنی گندم……………………….94

 

جدول 4-4 مقایسه میانگین تیمارهای سطوح طول دوره‌ی کاربرد در شاخص‌های جوانه ‌زنی گندم………………………94

 

ادامه‌ی جدول 4-4 مقایسه میانگین تیمارهای سطوح طول دوره‌ی کاربرد در شاخص‌های جوانه ‌زنی گندم……………..94

 

جدول 4-5 مقایسه میانگین تیمارهای رقم و سطوح پیریدوکسین در شاخص‌های جوانه ‌زنی گندم…………………………95

 

ادامه‌ی جدول 4-5 مقایسه میانگین تیمارهای رقم و سطوح پیریدوکسین در شاخص‌های جوانه ‌زنی گندم………………..95

 

جدول 4-6 مقایسه میانگین تیمارهای رقم و سطوح طول دوره‌ی کاربرد در شاخص‌های جوانه ‌زنی گندم……………….95

 

ادامه‌ی جدول 4-6 مقایسه میانگین تیمارهای رقم و سطوح طول دوره‌ی کاربرد شاخص‌های جوانه ‌زنی گندم………….96

 

جدول 4-7 مقایسه میانگین تیمارهای سطوح پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد در شاخص‌های جوانه ‌زنی گندم……..96

 

ادامه‌ی جدول 4-7 مقایسه میانگین تیمارهای سطوح پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد شاخص‌های جوانه ‌زنی گندم..97

 

جدول 4-8 مقایسه میانگین تیمارهای رقم، سطوح پیریدوکسین و طول دوره ی کاربرد در شاخص‌های جوانه‌ زنی گندم.98

 

ادامه‌ی جدول 4-8 مقایسه میانگین تیمارهای رقم، سطوح پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد در شاخص‌های جوانه ‌زنی گندم…………………………………………………………………………………………………………………………….99

 

فهرست نمودارها

 

نمودار‌1-1 توزیع سطح برداشت گندم استان‌ها نسبت به کل کشور در سال زراعی 1389-1388……………………….11

 

نمودار‌1-2‌ توزیع سطح تولید گندم استان ها نسبت به کل کشور در سال زراعی 1389-1388………………………….12

 

نمودار 4-1 بررسی طول ریشه‌چه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین…………………………………………………..38

 

نمودار 4-2 بررسی طول ریشه‌چه گیاه گندم تحت تیمارهای طول دوره‌ی کاربرد…………………………………………38

 

نمودار 4-3 بررسی طول ریشه‌چه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین……………………………………………39

 

نمودار 4-4 بررسی طول ریشه‌چه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دوره‌ی کاربرد………………………………….39

 

نمودار 4-5 بررسی طول ریشه‌چه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد…………………………40

 

نمودار 4-6 بررسی طول ساقه‌چه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین……………………………………………………42

 

نمودار 4-7 بررسی طول ساقه‌چه گیاه گندم تحت تیمارهای طول دوره‌ی کاربرد………………………………………….42

 

نمودار 4-8 بررسی طول ساقه‌چه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین…………………………………………….43

 

نمودار 4-9 بررسی طول ساقه‌چه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دوره‌ی کاربرد…………………………………..43

 

نمودار 4-10 بررسی طول ساقه‌چه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد………………………..44

 

نمودار 4-11 بررسی درصد جوانه‌ زنی گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین…………………………………………….46

 

نمودار 4-12 بررسی درصد جوانه ‌زنی گیاه گندم تحت تیمارهای طول دوره‌ی کاربرد…………………………………..46

 

نمودار 4-13 بررسی درصد جوانه‌ زنی گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین……………………………………..47

 

نمودار 4-14 بررسی درصد جوانه ‌زنی گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دوره‌ی کاربرد……………………………47

 

نمودار 4-15 بررسی درصد جوانه ‌زنی گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد………………….48

 

نمودار 4-16 بررسی وزن تر گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین……………………………………………………….50

 

نمودار 4-17 بررسی وزن تر گیاه گندم تحت تیمارهای طول دوره‌ی کاربرد………………………………………………50

 

نمودار 4-18 بررسی وزن تر گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین………………………………………………..51

 

نمودار 4-19 بررسی وزن تر گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دوره‌ی کاربرد……………………………………….51

 

نمودار 4-20 بررسی وزن تر گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد……………………………..52

 

نمودار 4-21 بررسی وزن خشک گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین…………………………………………………..54

 

نمودار 4-22 بررسی وزن خشک گیاه گندم تحت تیمارهای طول دوره‌ی کاربرد…………………………………………54

 

نمودار 4-23 بررسی وزن خشک گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین……………………………………………55

 

نمودار 4-24 بررسی وزن خشک گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دوره‌ی کاربرد…………………………………..55

 

نمودار 4-25 بررسی وزن خشک گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد…………………………56

 

نمودار 4-26 بررسی سرعت جوانه‌ زنی گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین……………………………………………58

 

نمودار 4-27 بررسی سرعت جوانه‌ زنی گیاه گندم تحت تیمارهای طول دوره‌ی کاربرد………………………………….58

 

نمودار 4-28 بررسی سرعت جوانه ‌زنی گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین…………………………………….59

 

نمودار 4-29 بررسی سرعت جوانه‌ زنی گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دوره‌ی کاربرد…………………………..59

 

نمودار 4-30 بررسی سرعت جوانه ‌زنی گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد…………………60

 

نمودار 4-31 بررسی ضریب سرعت جوانه ‌زنی گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین…………………………………..62

 

نمودار 4-32 بررسی ضریب سرعت جوانه‌ زنی گیاه گندم تحت تیمارهای طول دوره‌ی کاربرد…………………………62

 

نمودار 4-33 بررسی ضریب سرعت جوانه‌ زنی گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین…………………………..63

 

نمودار 4-34 بررسی ضریب سرعت جوانه زنی گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دوره ی کاربرد…………………63

 

نمودار 4-35 بررسی ضریب سرعت جوانه‌ زنی گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد………..64

 

نمودار 4-36 بررسی بنیه بذر گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین……………………………………………………….66

 

نمودار 4-37 بررسی بنیه بذر گیاه گندم تحت تیمارهای طول دوره‌ی کاربرد………………………………………………66

 

نمودار 4-38 بررسی بنیه بذر گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین………………………………………………..67

 

نمودار 4-39 بررسی بنیه بذر گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دوره‌ی کاربرد……………………………………….67

 

نمودار 4-40 بررسی بنیه بذر گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد……………………………..68

 

نمودار 4-41 بررسی میانگین مدت جوانه ‌زنی گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین…………………………………….70

 

نمودار 4-42 بررسی میانگین مدت جوانه‌ زنی گیاه گندم تحت تیمارهای طول دوره‌ی کاربرد……………………………70

 

نمودار 4-43 بررسی میانگین مدت جوانه ‌زنی گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین……………………………..71

 

نمودار 4-44 بررسی میانگین مدت جوانه ‌زنی گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دوره‌ی کاربرد……………………71

 

نمودار 4-45 بررسی میانگین مدت جوانه ‌زنی گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد…………..72

 

نمودار 4-46 بررسی میانگین جوانه ‌زنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین………………………………….74

 

نمودار 4-47 بررسی میانگین جوانه ‌زنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای طول دوره‌ی کاربرد………………………..74

 

نمودار 4-48 بررسی میانگین جوانه ‌زنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین…………………………..75

 

نمودار 4-49 بررسی میانگین جوانه ‌زنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دوره‌ی کاربرد…………………75

 

نمودار 4-50 بررسی میانگین جوانه‌ زنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد………..76

 

نمودار 4-51 بررسی سرعت جوانه ‌زنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین…………………………………..78

 

نمودار 4-52 بررسی سرعت جوانه‌ زنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای طول دوره‌ی کاربرد…………………………78

 

نمودار 4-53 بررسی سرعت جوانه‌زنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین…………………………….79

 

نمودار 4-54 بررسی سرعت جوانه ‌زنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دوره‌ی کاربرد………………….79

 

نمودار 4-55 بررسی سرعت جوانه‌ زنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد………..80

 

نمودار 4-56 بررسی بنیه گیاهچه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین……………………………………………………81

 

نمودار 4-57 بررسی بنیه گیاهچه گیاه گندم تحت تیمارهای طول دوره‌ی کاربرد………………………………………….82

 

نمودار 4-58 بررسی بنیه گیاهچه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین…………………………………………….82

 

نمودار 4-59 بررسی بنیه گیاهچه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دوره‌ی کاربرد…………………………………..83

 

نمودار 4-60 بررسی بنیه گیاهچه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دوره‌ی کاربرد………………………….83

 

نمودار 4-61 بررسی فعالیت آنزیم کاتالاز گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین………………………………………..85

 

2-1- کلسیم در فیزیولوژی محصول برداشت شده 13

 

2-2- نقش کلسیم در دیواره سلولی.. 13

 

2-3- نقش کلسیم در غشاهای سلولی.. 14

 

2-4- نقش کلسیم درتوسعه سلول و فرایند های داخلی.. 15

 

2-5- نقش کلسیم در تعادل کاتیون _ آنیون و تنظیم اسمزی.. 15

 

2-6- نقش کلسیم در میوه 16

 

2-7- نحوه نفوذ کلسیم به داخل میوه 17

 

2-8- عواملی که تجمع کلسیم را در میوه تحت تاثیر قرار می دهند. 17

 

2-9- محلول پاشی کلسیم.. 18

 

2-10- کاربرد کلسیم بعنوان راه مؤثر در افزایش عمر پس از برداشت محصولات باغ. 19

 

2-11- ژل آلوئه ورا 21

 

2-11-1- ژل آلوئه ورا به عنوان واکس پوششی.. 21

 

2-11-2- خاصیت قارچ کشی ژل آلوئه ورا 23

 

2-11-3- کاربرد ژل آلوئه ورا در پس از برداشت… 25

 

فصل سوم. 25

 

مواد و روشها 25

 

3-1- تهیه میوه 25

 

3-2- طرح آزمایشی.. 26

 

3-3- تهیه ژل آلوئه ورا 26

 

3-4- تیمار میوه ها با ژل آلوئه ورا 26

 

3-5- تیمار میوه ها با محلول کلرید کلسیم.. 26

 

3-6- تیمار میوه ها با محلول کلرید کلسیم و ژل آلوئه ورا 27

 

3-7- آزمون‌های كیفی میوه 27

 

3-7-1- تعیین سفتی بافت میوه 27

 

3-7-2- اندازه گیری pH آب میوه 27

 

3-7-3- اندازه‌گیری میزان اسید آسكوربیك (ویتامین ث) 27

 

3-7-3-1- تهیه محلول 025/0 درصد 2و6 دی کلروفنل ایندوفنل.. 28

 

3-7-3-2- تهیه اسید آسکوربیک استاندارد. 28

 

3-7-3-3- استخراج عصاره میوه 28

 

3-7-4- اندازه‌گیری مواد جامد قابل حل كل عصاره میوه (SSC) 29

 

3-7-5- اندازه‌گیری اسیدهای قابل تیتراسیون (TA) 29

 

3-7-6- اندازه گیری محتوای فنل كل.. 30

 

3-7-6-1- تهیه محلول كربنات سدیم.. 30

 

3-7-6-2- رسم منحنی استاندارد اسید گالیك… 31

 

3-7-7- تعیین میزان فعالیت آنتی اکسیدان کل عصاره میوه 32

 

3-7-8- اندازه گیری میزان فعالیت آنزیم کاتالاز 33

 

3-7-8-1- نحوه تهیه بافر فسفات: 34

 

3-7-9- اندازه گیری فعالیت پلی فنل اكسیداز(PPO) 34

 

3-7-10- تجزیه و تحلیل داده‌ها 35

 

فصل چهارم. 36

 

نتایج.. 36

 

4-1- pHآب میوه 37

 

4-2- مواد جامد محلول.. 39

 

4-3- اسیدهای قابل تیتراسیون.. 40

 

4-4- ویتامین ث(اسید آسکوربیک) 43

 

4-5- سفتی بافت میوه 46

 

4-6- فنل کل.. 49

 

4-7- ظرفیت آنتی اکسیدانی کل.. 53

 

4-8- آنزیم کاتالاز 56

 

4-9- آنزیم پلی فنل اکسیداز 60

 

فصل پنجم.. 64

 

بحث… 64

 

5-1- pHآب میوه 64

 

 

5-2- مواد جامد محلول(TSS ) 65

 

5-3- اسیدهای قابل تیتراسیون(TA ) 66

 

5-4- سفتی بافت میوه 67

 

5-5- ویتامین ث : 70

 

5-6- فنل کل میوه ها 72

 

5-7- ظرفیت آنتی اکسیدانی کل.. 73

 

5-8- آنزیم کاتالاز 74

 

5-9- آنزیم پلی فنل اکسیداز: 75

 

5-10- نتیجه گیری کلی.. 78

 

5-11- پیشنهادات… 79

 

 منابع.. 80

 

فهرست جداول

 

جدول1-1- میزان تولید هلو در ده کشور اول دنیا (فائو، 2008)…………………………………………………………………………………………. ..3

 

جدول1-2-ارزش تغذیه‌ای هلو در100 گرم میوه تازه………………………………………………………………………………………………………….. 5

 

جدول1-4- جدول تجزیه واریانس تأثیر ژل آلوئه ورا، کلریدکلسیم و زمان بر صفات اندازه گیری شده در میوه هلو رقم زعفرانی           37

 

جدول2-4- جدول تجزیه واریانس تأثیر ژل آلوئه ورا، کلریدکلسیم و زمان بر میزان فنل کل،فعالیت پلی فنل اکسیداز و کاتالاز در میوه هلو رقم زعفرانی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 38

 

فهرست نمودار ها

 

نمودار4-1- اثر ژل آلوئه ورا بر pH آب میوه هلو رقم زعفرانی……………………………………………………………………………………………… 39

 

نمودار4-2- اثر کلرید کلسیم بر pH آب میوه هلو رقم زعفرانی…………………………………………………………………………………………… 39

 

نمودار4-3- اثر متقابل کلرید کلسیم و زمان نگهداری بر pH آب میوه هلو رقم زعفرانی……………………………………………………….. 40

 

نمودار4-4- اثر متقابل ژل آلوئه ورا ،کلرید کلسیم و زمان نگهداری بر میزان مواد جامد محلول هلو رقم زعفرانی…………………….. 41

 

نمودار4-5- اثر ژل آلوئه ورا بر میزان اسیدهای قابل تیتراسیون هلو رقم زعفرانی………………………………………………………………….. 42

 

نمودار4- 6- اثر متقابل ژل آلوئه ورا و کلرید کلسیم بر میزان اسید های قابل تیتراسیون هلو رقم زعفرانی……………………………… 43

 

نمودار4-7- اثر متقابل ژل آلوئه ورا و زمان نگهداری بر میزان اسید های قابل تیتراسیون هلو رقم زعفرانی……………………………… 43

 

نمودار4- 8- اثر ژل آلوئه ورا بر میزان ویتامین ث هلو رقم زعفرانی………………………………………………………………………………………. 45

 

نمودار4- 9- اثر کلرید کلسیم بر میزان ویتامین ث هلو رقم زعفرانی……………………………………………………………………………………. 45

 

نمودار4-10- اثر متقابل ژل آلوئه ورا و کلرید کلسیم بر میزان ویتامین ث هلو رقم زعفرانی………………………………………………….. 46

 

نمودار4-11- اثر متقابل ژل آلوئه ورا و زمان نگهداری بر میزان ویتامین ث هلو رقم زعفرانی…………………………………………………. 46

 

نمودار4-12- اثر متقابل ژل آلوئه ورا ،کلرید کلسیم و زمان نگهداری بر میزان ویتامین ث هلو رقم زعفرانی……………………………. 47

 

نمودار4-13- اثر متقابل ژل آلوئه ورا و کلرید کلسیم بر سفتی بافت میوه هلو رقم زعفرانی…………………………………………………… 48

 

نمودار4-14- اثر ژل آلوئه ورا بر سفتی بافت میوه هلو رقم زعفرانی……………………………………………………………………………………… 49

 

نمودار4- 15- اثر متقابل ژل آلوئه ورا ،کلرید کلسیم و زمان نگهداری بر سفتی بافت میوه هلو رقم زعفرانی…………………………… 49

 

نمودار4- 16- اثر ژل آلوئه ورا بر میزان فنل کل هلو رقم زعفرانی………………………………………………………………………………………… 51

 

نمودار4- 17- اثر کلرید کلسیم بر میزان فنل کل هلو رقم زعفرانی……………………………………………………………………………………… 51

 

نمودار4- 18- اثر متقابل ژل آلوئه ورا و کلرید کلسیم بر میزان فنل کل هلو رقم زعفرانی……………………………………………………… 52

 

نمودار4- 19- اثر متقابل ژل آلوئه ورا و زمان نگهداری بر میزان فنل کل هلو رقم زعفرانی…………………………………………………….. 52

 

نمودار4- 20- اثر متقابل کلرید کلسیم و زمان نگهداری بر میزان فنل کل هلو رقم زعفرانی………………………………………………….. 53

 

نمودار4-21-اثر متقابل ژل آلوئه ورا،کلرید کلسیم و زمان نگهداری بر میزان فنل کل هلو رقم زعفرانی………………………………. 53

 

نمودار4- 22- اثر ژل آلوئه ورا بر میزان آنتی اکسیدان کل هلو رقم زعفرانی……………………………………………………………………… 55

 

نمودار4- 23- اثر کلرید کلسیم بر میزان آنتی اکسیدان کل هلو رقم زعفرانی…………………………………………………………………… 55

 

نمودار4- 24- اثر متقابل ژل آلوئه ورا و کلرید کلسیم بر میزان آنتی اکسیدان کل هلو رقم زعفرانی…………………………………… 56

 

نمودار4- 25- اثر متقابل ژل آلوئه ورا و زمان نگهداری بر میزان آنتی اکسیدان کل هلو رقم زعفرانی………………………………….. 56

 

نمودار4- 26- اثر متقابل کلرید کلسیم و زمان نگهداری بر میزان آنتی اکسیدان کل هلو رقم زعفرانی……………………………….. 57